له2 / 4 / 1991, سێ ملیوێن ، ژن و پیاو و  پیر و منداڵی کورد،له‌ ‌شار و شارۆچکه و ئۆردوگانەکانی  باشووری کوردستانه‌وه‌ کۆره‌ویان کرد ، رووه‌و سنووره‌کانی ئێران و تورکیا.

رووبه‌رووی  ، باران  وته‌رزه‌و  سه‌رماوبرسێتی ونه‌خۆشی ومه‌رگ وچاره‌نوسێکی نادیاربوونه‌وه‌.

ئه‌م ره‌وه‌ به‌ کۆمه‌ڵه‌  ، رەت کردنەوەی كۆمەڵ کوژی  ،حەفتاو یەک ساڵی،  ده‌سه‌ڵاتی ده‌وڵه‌تی (پاشایه‌تی وکۆماری عێراق )ی عەرەبی  سونی بوو.

کورد  له‌ دوای سیناریۆی لۆزنەوە ، لە ١٩٢٣ ەوە  بە  به‌رنامه‌و پلانی نه‌خشه‌ی  داگیرکەران . ئەوە ١٠٠ساڵ زیاترە کۆمەڵ کوژو جینۆساید دەکرێت .

پێشمه‌رگه‌ و وهاوڵاتیان  ، لە  هەموو تراژیدیاکان دا، له‌سه‌نگه‌ری به‌رگری،رووبەرووی داگیرکەران  بوونەتەوە و بەرگریان لەنیشتمانەکەیان کردووە.

 مرۆڤی کورد  لە سلیمانی و هەولێر ودهۆک و کەرکوک و بەغداد   دەسگیر و زیندانی کراون  لە:

 ( قه‌سری نیهایه‌ ، نوگره‌سه‌لمان ،سجنی ره‌قم یه‌ک ، ئه‌بوغرێب ، فه‌زیلییه‌، هه‌یئه‌ی که‌رکوک ،ئه‌منی عامه‌ ، شوعبه‌ی 5 له‌ ئیستیخباراتی عامه‌ ، سجنی موسڵ ، سجنی سلێمانی ، هه‌ولێر ، دهۆک ، دیاله‌ ،تکریت ، حامیه‌ی سلێمانی وئه‌منه‌ سووره‌که‌ ، ده‌یان ژێر زه‌مین و، قه‌ڵای سه‌خت وقایم ) ، ئە‌شکه‌نجه ی جەستەیی و دەروونی  دراوە‌  ، لەسێداره‌  و گولە  باران کراوە‌.

له‌21 /  2/  1988  تا  8 /9 /1988، له‌8 قۆناغی ئه‌نفال ، کورد له‌ ماوه‌ی 168 رۆژ، له‌ سه‌رقه‌ڵای گه‌رمیانه‌وه‌ بۆ زاخۆ ، ده‌سگیروبێ سه‌روشوین کرا ن ،  ئیسک و پروسکه‌کانیان له‌ گۆڕه‌ به‌کۆمه‌ڵه‌کان دا ، شوێن بزر کرا وە.

کۆ رەو تراژیدیایەکی نوێ ی  نێودەوڵەتی کورد بوو ،دوای ره‌شه‌بای ژه‌هری هه‌ڵه‌بجه‌و ئه‌نفال .

گەلی کورد  بەیەک دەنگ و بە یەک  ئیرادەو بە یەک هەڵوێست ،لە تراژیدیای  گه‌وره‌ی پڕله‌ هه‌ڵوێست وته‌حه‌دا ،  گرتن و کوشتنی بەکۆمەڵ  و جینۆسایدیان  ره‌تکرده‌ وه‌.

 دوای  چەندرۆژک لە کۆ روە کە ، سه‌رکردە سیاسییە‌کانی کورد  ،  لە ناو تراژیدیای کۆڕەوەکەوە، گەیشتنەبەغداد ی  پایتەخت.

  خوێنی شه‌هیدان و رەشەبای ژهر و ئەنفال  وگۆڕە بەکۆمەڵەکان و کۆڕەو )یان ،  لە ماچێکی  سەدام دا سڕییەوە