دەنگدان لە هەڵبژاردنە گشتییەکانی ساڵی ٢٠٢٤ لە کوردستان لەبەر چەند هۆکارێک چارەنووسسازە، کە هەم دینامیکی سیاسی هەرێم و هەم ئاوات و خواستی هاووڵاتیانی بەرجەستە دەکات.

هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان بۆ ساڵی ٢٠٢٤ ڕووداوێکی بەرچاوە لە دیمەنی سیاسی کوردستاندا چونکە پێکهاتەی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان دیاری دەکات. هەڵبژاردنەکە کە سەرەتا بڕیار بوو ساڵی ٢٠٢٣ ئەنجام بدرێت بەڵام دواخرا، ئەم هەڵبژاردنە دوای ماوەیەک گرژی سیاسی دێت لە نێوان هەردوو حزبی باڵادەستی پارتی و یەکێتی. هەردوو حزبەکە یاریزانی سەرەکین، بەڵام مێژوویەکی ڕەشی دزی و گەندەڵی و ڕکابەرییان هەیە، بەتایبەتی لەسەر دابەشکردنی دەسەڵات و کاریگەری لە ناوچەکەدا.

1. نوێنەرایەتی سیاسی: دەنگدان زۆر گرنگە بۆ ئەوەی هاووڵاتیان ئارەزووی خۆیان دەرببڕن و دڵنیابن لە بیستنی دەنگیان لە سیستەمێکی سیاسیدا کە لە مێژوودا دوو حزبی گەندەڵی پارتی و یەکێتی زاڵ بووە. ڕێژەی زۆری دەنگدەران دەتوانێت ببێتە هۆی نوێنەرایەتی زیاتری لایەنە بەدیلەکانی وەک جوڵانەوە نوێیەکان کە بانگەشە بۆ چاکسازی دەکەن و چارەسەری ناڕەزایەتییە گشتییەکان دەکەن سەبارەت بە گەندەڵی و حوکمڕانی.

2- بەشداریکردنی دیموکراسی: هەڵبژاردن وەک میکانیزمێکی گرنگ بۆ بەشداریکردنی دیموکراسی کاردەکات، ڕێگە بە هاوڵاتیان دەدات لێپرسینەوە لە سەرکردەکانیان بکەن. لە هەرێمێکدا کە ناڕازیبوون لە لایەنە دەسەڵاتدارەکان هەست پێدەکرێت، دەنگدان دەرفەتێک بۆ گۆڕانکاری دەڕەخسێنێت و هانی بەشداری سیاسی دەدات. ئەمە بە تایبەتی بۆ دەنگدەرانی گەنج زۆر گرنگە، کە هەوڵدەدەن داهاتوویەک لە قاڵب بدەن کە نیگەرانییەکانیان چارەسەر بکات.

3. چارەسەرکردنی پرسە ناوخۆییەکان: زۆرێک لە لایەنە سیاسییەکان سەرنجیان لەسەر پرسە ناوخۆییەکانە، وەک بێکاری، گەندەڵی، خزمەتگوزارییە گشتیەکان. دەنگدان ڕێگە بە هاوڵاتیان دەدات ئەم پرسانە لە کارنامەی سیاسیدا لە پێشینەدا دابنێن، دڵنیابن لەوەی کە پێداویستییەکانیان لە داڕشتنی سیاسەتدا لەبەرچاو دەگیرێن.

4- کاریگەری لەسەر سیاسەت و حوکمڕانی: دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکان کاریگەری بەرچاوی دەبێت لەسەر حوکمڕانی لە هەرێمی کوردستان. بەشداریی دەنگدەران دەتوانێت ببێتە هۆی گۆڕانکاری لە ئاراستەی سیاسەتدا، بەتایبەتی ئەگەر لایەنە تازەپێگەیشتوەکان کورسی زیاتر لە پەرلەمان بەدەستبهێنن. ئەمەش دەتوانێت دیمەنێکی سیاسی کێبڕکێکارتر پەروەردە بکات و هاندەری پراکتیکی باشتری حوکمڕانی بێت.

5- بەرپرسیارێتی مەدەنی: لەدەرەوەی کاریگەرییە سیاسییە دەستبەجێیەکانی، دەنگدان ئەرکێکی مەدەنییە کە هەستکردن بە بەرپرسیارێتی لەنێو هاوڵاتیاندا بەرەوپێش دەبات. دەسەڵات دەدات بە تاکەکان بۆ بەشداریکردن لە پرۆسەی دیموکراسی و کاریگەری لەسەر تەندروستی گشتی دیموکراسی لە ناوچەکەدا.

پارتی دیموکراتی کوردستان

حیزبی پارتی بە سەرۆکایەتی بنەماڵەی بارزانی، لە مێژوودا حیزبی باڵادەستی ناوچەکە بووە، بەتایبەتی لە هەولێر و دهۆک. بە وتەی خۆیان پاڵپشتی پاڵنانی بەهێزی ئۆتۆنۆمی کورد دەکات و جەخت لەسەر پەیوەندی لەگەڵ زلهێزە نێودەوڵەتییەکان و گەلانی ڕۆژئاوا دەکاتەوە بەتایبەت کە لە ڕابردوودا داردەستی ئێران بوون و لە ئێستاشدا داردەستی تورکیان، توانیویەتی لە پۆستەکانی حکومەتی هەرێمدا زاڵ بێت و کۆنترۆڵی کەرتە سەرەکییەکانی ئەمنیەتی و هەواڵگری قۆرخبکات.

یەکێتی کە بە شێوەیەکی نەریتی پەیوەستە بە بنەماڵەی تاڵەبانییەوە، لە دەڤەری سلێمانیدا باڵادەستە. زیاتر کراوە بووە بۆ پەیوەندی لەگەڵ ئێران و ئەوانیش داردەستی ئێران وشیعەن،

بەوتەی خۆیان تیشکیان خستۆتە سەر چاکسازی ناوخۆیی و بنکەیەکی فراوانتری نوێنەرایەتی. بەڵام لە چەند ساڵی ڕابردوودا یەکێتی ڕووبەڕووی ئاستەنگی ناوخۆیی بووەتەوە، لەوانەش ناکۆکی سەرکردایەتی و پارچەپارچەبوونی ناو حزبەکە، کە ڕەنگە کاریگەری لەسەر ئەدای یەکێتی هەبێت لە هەڵبژاردنی 2024دا.

هەڵبژاردنی ساڵی ٢٠٢٤ بە چەندین بابەتی گرنگەوە دیارە، لەوانە:

ئاستەنگە ئابوریەکان: هەرێم بەهۆی ناکۆکی بودجە لەگەڵ حکومەتی ناوەندی عێراق و تۆمەتەکانی گەندەڵی و نەبوونی هەمەچەشنی ئابوری ڕووبەڕووی کێشەی ئابووری بووەتەوە.

ئاسایش: بوونی پاشماوەکانی داعش و هەڕەشە بەردەوامەکانی وڵاتانی دراوسێی وەک تورکیا و ئێران نیگەرانی سەرەکین.

چاکسازی سیاسی: هەردوو حزبی پارتی و یەکێتی ڕووبەڕووی فشاری زیاتری لایەنە بچووکەکان و گروپە مەدەنییەکان و خەڵک دەبنەوە بۆ هێنانەدی شەفافیەتێکی زیاتر و کەمکردنەوەی گەندەڵی و جێبەجێکردنی چاکسازی دیموکراسی.

دیار نییە پارتی یان یەکێتی لە هەڵبژاردنی ٢٠٢٤ وەک پارتی باڵادەست دەردەکەون و دەمێننەوە. پارتی بنکەیەکی بەهێزی هەیە و دەیان کەناڵی میدیایی و سیاسیی دامەزراوی هەیە، ئەمەش لەڕووی کۆکردنەوەی دەنگدەرانەوە سوودێکی پێدەبەخشێت. بەڵام هێشتا یەکێتی دەتوانێت ئاستێکی باش ئەنجام بدات، بەتایبەتی ئەگەر بتوانێت ناکۆکییەکانی ناوخۆی خۆی چارەسەر بکات و کاریگەریی خۆی لە سلێمانی بەکاربهێنێت.

ڕەنگە حزبە بچوکەکانیش و بزووتنەوەی سیاسی نوێش هاوسەنگی هێز بگۆڕن و تەحەدای دووانەی پارتی و یەکێتی بکەن. دەرئەنجامەکە تا ڕادەیەکی زۆر بەندە بە ڕێژەی بەشداریکردنی دەنگدەران و هاوپەیمانی نێوان لایەنەکان و تا چەند بە شێوەیەکی کاریگەر هەر لایەنێک ڕووبەڕووی ئاستەنگە ئابووری و سیاسییە زەقەکانی هەرێم دەبێتەوە.

تۆمەتەکانی گەندەڵی لە سیاسەتدا باون، بەتایبەتی لە ناوچەیەکی ئاڵۆز و دابەشکراوی سیاسی وەک کوردستانی عێراق، کە دوو بنەماڵەی بارزانییەکان و تاڵەبانییەکان- کاریگەرییەکی بەرچاویان هەیە لە بەهەدردانی داهات و سامانی گشتی بۆ خۆیان و تەخشان و پەخشان کردنی بەسەر لایەنگران و بندیوارەکانیان.

بنەماڵەیی بارزانی، وەک زۆرێک لە سەرکردەکانی هەرێم ڕووبەڕووی تۆمەتی گەندەڵی بووەتەوە. ڕەخنەگران بنەماڵەی بارزانییان تۆمەتبار کردووە بەوەی کە کەرتە سەرەکییەکانی ئابووری بە تایبەتی نەوتیان کۆنترۆڵ کردووە و سوود لە گرێبەستە حکومییەکان وەردەگرن. هەروەها نیگەرانی لەسەر شەفافیەت و خزمایەتی لەناو حکومەتی هەرێمدا هەبووە، کە خێزانە سیاسییە بەهێزەکانی وەک بارزانییەکان دەسەڵاتێکی بەرچاویان هەیە. بەڵام مەسرور بارزانی بە خەیاڵی خۆی پاڵپشتی چاکسازی لە حکومەتی هەرێمیشدا کردووە، لەوانە ڕێوشوێنی کەمکردنەوەی گەندەڵی و ڕێکخستنی دیموکراسی و بەرزکردنەوەی سەقامگیری دارایی هەرێم. حکومەتەکەی هەندێک هەنگاوی بەرەو شەفافیەت ناوە، بەڵام ئەم هەوڵانە لەلایەن ڕەخنەگرانەوە بە ناتەواو سەیر کراون بە لەبەرچاوگرتنی پرسە قووڵەکانی حوکمڕانی و پاڵپشتی سیاسی لە ناوچەکەدا.

بافڵ تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتی نیشتمانپە کوردستانیش ڕووبەڕووی تۆمەتی گەندەڵی و چەسپاندنی دەسەڵات بووەتەوە. یەکێتی بە تایبەتی لە دەڤەری سلێمانی تۆمەتبار کراوە بە خراپ بەڕێوەبردنی سامانەکان و دابەشبوونی ناوخۆی حزبیش هەندێک جار پەیوەست بووە بە ناکۆکی لەسەر کۆنترۆڵی دارایی و حوکمڕانی. بنەماڵەی تاڵەبانی زۆر هاوشێوەی بارزانییەکان تۆمەتبارن بەوەی کە پەیوەندییە سیاسییەکان بۆ قازانجی ئابووری بەکاردەهێنن، بەتایبەتی لە کەرتەکانی وەک نەوت و غاز و خانووبەرە و گرێبەستی بازرگانیدا.

هەروەها بافڵ تاڵەبانی بەشێک بووە لە چاکسازییە ناوخۆییەکانی یەکێتی بە ئامانجی مۆدێرنکردنی ئەو حزبە و چارەسەرکردنی دووبەرەکییە ناوخۆییەکان. ئەویش هاوشێوەی مەسرور بارزانی ڕووبەڕووی ڕەخنە بووەتەوە بەهۆی ئەوەی بە تەواوی ڕووبەڕووی گەندەڵیی ناو حزب و ئیدارەی هەرێم نەبووەتەوە، هەرچەندە بانگەشەی ئەوە دەکات پاڵ بە سەقامگیری و چاکسازییەوە دەنێت.

هەردوو مەسرور بارزانی و بافڵ تاڵەبانی لە ژینگەیەکی سیاسیدا کاردەکەن کە گەندەڵی پرسێکی سیستماتیکە، ڕەگ و ڕیشەی لە دەیان ساڵ پاڵپشتی سیاسی و حوکمڕانی بنەماڵەیی و کۆنترۆڵکردنی کەرتە ئابوورییە سەرەکییەکانی وەک نەوت و غاز و بازرگانیدا هەیە. ئەو تۆمەتانەی لە دژی ئەوان، نیگەرانی بەرفراوانتر لە حوکمڕانی لە هەرێمی کوردستاندا دەردەخەن نەک گەندەڵی کەسی بە گۆشەگیری. هەردوو سەرکردە هەوڵی گشتییان داوە بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی، بەڵام پێشکەوتنەکان خاو بووە و تۆمەتەکانیش بەردەوامن چونکە بەڕاستی خۆیان نوقمی دزی وگەندەڵین .

لەم جۆرە ژینگانەدا زۆرجار جیاکردنەوەی ململانێی دەسەڵاتی سیاسی لە تۆمەتی گەندەڵی ڕاستەقینە، چالاکە، چونکە پارتە ئۆپۆزسیۆنەکان و دەزگاکانی ڕاگەیاندن هەندێکجار ئەم ئیدیعایانە بەکاردەهێنن بۆ لاوازکردنی ڕکابەرەکانیان. بەڵام شەفافیەت وەک تەحەدایەکی بەرچاو بۆ هەردوو حزبی پارتی و یەکێتی دەمێنێتەوە و داوای چاکسازیش لە لایەن ڕای گشتی کورد و چاودێرانی نێودەوڵەتییەوە بەردەوامە.

چەندین ڕاپۆرت و تۆمەت هەیە سەبارەت بە گەندەڵی ناو بنەماڵەی بارزانی، بەتایبەتی تیشکیان خستۆتە سەر مەسرور بارزانی.

وەک ئەوەی ڕۆژنامەنووس زاک کۆپلین لێکۆڵینەوە و بەدواداچوونی کردووە ، خاوەندارێتی بارزانییەکان لە چەندین موڵکی بەنرخی لە ئەمریکادا ئاشکرا کردووە، لەنێویاندا کۆشک و موڵکی بازرگانی، لەگەڵ هەندێک خەمڵاندندا باس لەوە دەکەن کە خێزانەکە تا ٥٠ ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت. پێدەچێت ئەم پارانە لە ڕێگەی گرێبەستە حکومییەکانەوە کۆبکرێنەوە، زۆرجار لەسەر حیسابی خزمەتگوزارییە گشتییەکان وەک مووچەی فەرمانبەرانی حکومی و یارمەتیدانی خوێندکاران لە هەرێمی کوردستان. ئەم سامانە نیگەرانییەکی بەرچاوی لەبارەی بەکارهێنانی سەرچاوەکانی حکومەت بۆ دەوڵەمەندکردنی کەسی دروستکردووە.

سەرەڕای ئەوەش، ویکیلیکس پێشتر تیشکی خستۆتە سەر پرسە بەرفراوانەکانی گەندەڵی لە هەرێمی کوردستان. وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە ساڵی ٢٠٠٦دا بە وردی باسی لەوە کردووە کە چۆن کۆمپانیاکانی پەیوەست بە نوخبەی دەسەڵاتدار، لەنێویاندا بارزانییەکان، سوودمەند بوون لە گرێبەستەکانی حکومەت. خاوەنکارەکان دەبوو ڕێژەیەکی زۆر بدەن بەو لایەنانەی کە لە ڕووی سیاسییەوە پەیوەست بوون بۆ دەستەبەرکردنی گرێبەستەکان، ئەمەش دەسەڵاتی زیاتر لەناو خێزانە دەسەڵاتدارەکاندا چەسپاند.

زۆرجار ئەم ڕاپۆرتانە وەک بەشێک لە ڕەخنەیەکی بەرفراوانتر لە سیستەمی سیاسی حکومەتی هەرێم سەیر دەکرێن، کە دەسەڵاتی بنەماڵەیی و سیاسی لەیەکتردا تێکەڵ دەبن، ئەمەش دەبێتە هۆی دەوڵەمەندکردنی نوخبەی دەسەڵاتدار لەسەر حیسابی دانیشتوانی فراوانتر. بۆ نموونە هەردوو بنەماڵەی بارزانی و تاڵەبانی، لە ڕێگەی لایەنە سیاسییەکانی خۆیانەوە، تۆمەتبارن بەوەی کە کۆنترۆڵی قۆرخکاری بەسەر ئابوری و سیاسەتی هەرێمدا دەسەپێنن.

لە ئێستادا کە تەنها لەسەر گەندەڵی بافڵ تاڵەبانی بێت. بەڵام چەندین ڕاپۆرت و شیکاری هەن کە باس لە ژینگەی سیاسی و تۆمەتی گەندەڵی پەیوەست بە خۆی و یەکێتی نیشتمانپەروەری کوردستان دەکەن.

بافڵ تاڵەبانی وەک سەرۆکی یەکێتی لە ململانێیەکی سیاسی بەرچاودا تێوەگلاوە، بەتایبەتی لەگەڵ لاهور تاڵەبانی ئامۆزاکەی، کە سەرنجی بۆ پرسەکانی گەندەڵی و حوکمڕانی لەناو ئەو حزبەدا ڕاکێشاوە. چاودێران ئاماژەیان بەوە کردووە، یەکێتی لەبەردەم تەحەدای ناوخۆیی بەرچاو و تۆمەتی گەندەڵیدایە، لەوانە بەسیاسیکردنی دەسەڵاتی دادوەری و ئەو نموونانەی کە حزبەکە نەیتوانیوە لێپرسینەوە لە ئەندامەکانی بکات لەبەرامبەر کارە گەندەڵییەکان.

جگە لەوەش ڕاپۆرتەکان تیشکیان خستۆتە سەر چالاکییە مافیاکان لە سلێمانی، کە بافڵ تاڵەبانی داوایان لێکراوە ڕووبەڕووی گەندەڵیی نێوان بەرپرسە پلە باڵاکان بکاتەوە. سەرکردە ناوخۆییەکان ڕەخنەیان لێ گرتووە کە ڕێوشوێنی یەکلاکەرەوەی بەرامبەر کەسایەتییە گەورە گەندەڵەکان نەگرتووە لە کاتێکدا تەنها مامەڵە لەگەڵ تاوانە بچووکەکان دەکات. داینامیکی ناو یەکێتی و ململانێی سەرکردایەتییەکەی، نیشانەی نیگەرانی بەردەوام لەبارەی گەندەڵی و حوکمڕانییەوەیە،

ئەو هۆکارانەی کاریگەرییان لەسەر زیادبوونی ئەگەری دەنگەکان هەیە

1- بانگەوازی گەنجان: هەندێک لە جوڵانەوە نوێیەکان سەرکەوتوو بوون لە کۆکردنەوەی دەنگدەرانی گەنجتر بە چارەسەرکردنی نیگەرانییەکانیان سەبارەت بە گەندەڵی و نەبوونی هەلی کار و شەفافیەتی سیاسی. گرنگیدانی حیزب بە چاکسازی و دژە گەندەڵی بە توندی لەگەڵ ئەم دیمۆگرافییەدا دەنگ دەداتەوە.

2- ڕەوتی هەڵبژاردنەکانی ئەم دواییە: لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی 2018دا، هەندێک لایەن ژمارەیەکی بەرچاوی کورسیان مسۆگەر کرد، ئەمەش ڕەنگدانەوەی پەرەسەندنی کاریگەرییەکانی بوو. ڕەنگە ئەدای پارتەکە لە هەڵبژاردنەکانی داهاتووی ساڵی ٢٠٢٤دا پەیوەست بێت بە توانای ئەو پارتە بۆ بنیاتنان و کارکردنی زیاتر بۆ بەدەستهێنانی داخوازی خەڵک. شرۆڤەکاران پێشنیاری ئەوە دەکەن کە ئەگەر پارتەکە ڕێڕەوی ئێستای خۆی بپارێزێت، دەتوانێت پشکی دەنگەکانی زیاد بکات.

3- ناڕازیبوونی سیاسی: ئاستێکی بەرچاو لە ناڕەزایی دەنگدەران بەرامبەر بە پارتە سیاسییە دامەزراوەکان هەیە بەهۆی کێشە بەردەوامەکانی وەک گەندەڵی و خراپ بەڕێوەبردنی ئابووری. ئەم ناڕازیبوونە دەتوانێت ببێتە هۆی پشتیوانی زیاتر بۆ پارتە بەدیلەکان.

4. ستراتیژی هەڵمەتی هەڵبژاردن: کاریگەری هەڵمەتی هەڵبژاردنەکانی حیزب لە پێش هەڵبژاردنەکانیشدا ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت. پەیوەندی ڕاستەوخۆ لەگەڵ دەنگدەران و بە ڕوونی خستنەڕووی سیاسەتەکان کە باس لە نیگەرانییە ناوخۆییەکان دەکەن، بۆ بەدەستهێنانی دەنگی زیاتر زۆر پێویستە.

5- هاوپەیمانی و دروستکردنی هاوپەیمانی: وەک هەر پارتێکی سیاسی هاوپەیمانی لەگەڵ گروپەکانی تر دەتوانێت سەرکەوتنی هەڵبژاردن بەرز بکاتەوە. توانای پارتە نوێیەکان بۆ هاوکاری لەگەڵ لایەنە چاکسازیخوازەکانی دیکە دەتوانێت چانسی بەدەستهێنانی کورسی زیاتر لە پەرلەمانی هەرێمی کوردستان زیاد بکات.

لە کاتێکدا پێشبینیکردنی ئەنجامی وردی هەڵبژاردنەکانی ساڵی ٢٠٢٤ بۆ هەندیک پارتی نوێ چالاکە، بەڵام تێکەڵکردنی پشتیوانی گەنجان و پەرەسەندنی ناڕەزایی لە لایەنە تەقلیدیەکان و ستراتیژییەکی بەهێزی بانگەشەی هەڵبژاردن ئەوە پیشان دەدات کە بەڕاستی دەتوانن دەنگی زیاتر کۆبکەنەوە. سەرکەوتنی ئەگەری ئەوان بەندە بەوەوە کە تا چەند کاریگەرانە دەتوانن پەیوەندی بە دەنگدەرانەوە بکەن و سەرمایەگوزاری لە کەشوهەوای سیاسی ئێستای کوردستان بکەن.

لە هەڵبژاردنە گشتییەکانی هەرێمی کوردستان لە ساڵی ٢٠٢٤، چەند لایەنێک بەدەر لە پارتی و یەکێتی ئامادەن بە ئەگەرێکی زۆرەوە پشکی دەنگەکانیان زیاد بکەن. لێرەدا چەند یاریزانێکی سەرەکی دەخەینەڕوو کە دەبێت سەیری بکەن:

هەروەها ڕەنگە چەندین پارت و هاوپەیمانی بچووکتر و تازەپێگەیشتوویش ڕۆڵیان هەبێت لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا. کەشوهەوای سیاسی بزووتنەوەی نوێ و کاندیدی سەربەخۆی بەخۆیەوە بینیوە، بەتایبەتی کە ناڕەزایی گشتی لە دۆخی ئێستا پەرەی سەندووە. ئەم پارتانە زۆرجار سەرنجیان لەسەر پرسە ناوخۆییە تایبەتەکان و پێداویستییە کۆمەڵایەتییەکانە، کە ئەگەری هەیە ژمارەیەکی بەرچاو لە دەنگەکانی دەنگدەرانی ناڕازی بەدەستبهێنن.

پێدەچێت پارتی و یەکێتی ترسێکی زۆر یان هەبێت لە هەڵبژاردنی ساڵی 2024 لە کوردستان چونکە جیاوازترە لەهەڵبژاردنەکانی ڕابردوو کێبڕکێی زیاتری تێدایە، لایەنەکانی وەک جوڵانەوەی نەوەی نوێ، بزووتنەوەی گۆڕان و حزبە ئیسلامیەکان و هەندێ جوڵانەوەی تازە دەرکەوتوون و هەڵوێستیان هەیە بۆ ئەوەی بە ئەگەرێکی زۆرەوە پشکی دەنگەکانیان زیاد بکەن. دیمەنی سیاسی گشتی زۆر بەندە بە بەشداریکردنی دەنگدەران و کاریگەریی هەڵمەتی هەڵبژاردنەکان و تا چەند ئەم لایەنانە دەنگدانەوەیان لەگەڵ پێداویستی و نیگەرانییەکانی دەنگدەران هەیە.

چونکە هاوڵاتیان زۆر بێ هیوابوون لە هەردوو بنەماڵەی دزو گەندەڵی بارزانی و تاڵەبانی کە زیاتر لە ٣٣ ساڵە دەسەڵاتدارن لەم هەرێمەدا، وە ڕۆژ بەڕۆژ بارودۆخی هاوڵاتیان بەرەو خراپتر دەڕوات و بۆیە بایکۆت دەکەن و ناچنە سەر سندوقەکانی دەنگدان.