لە دێر زەمانەوە ئایدۆلۆژی نەتەوەیی و ئایینی دوو لەو جەمسەرە هەرە بەهێزو سەرەکییانە بوون کە زۆرترین خۆبەخش و فیداکارییان لەدەوری خۆیام کۆکردۆتەوە. فەلسەفەی دین کۆنترە لەوەی نەتەوەیی. بەتایبەتی لە ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئایین زۆر باش زاڵ بووە بەسەر تەواوی توێژو چینە جیاوازەکاندا. بابەتی نەتەوەیی تاڕادەیەک تازەیە، بە تەقریبی ١٠٠ ساڵێکە کە لەدوای ذاڕمانی ئیمپڕاتۆریەتی عوسمانییەکان، بابەتی نەتەوەیی زیاتر کاریگەری دروستبوو. ئەگینا پێشتر تەواوی دەسەڵاتە خێڵەکییە لۆکاڵییە جیاوازەکان لەژێر سەقفی دەسەڵاتی گشتگیری دیندا کۆببونەوە. 

کورد جیاواز لە فەڵەستینییەکان سەروی ١٠٠ ساڵێکە زیاتر کێشەی نەتەوەیی، کلتوری و نیشتیمانی هەبووە، نەک ئایینیی. بەڵام ئەگەرچی کێشەی فەڵەستینییەکانیش لە ناوەڕۆکدا هاوشێوەیە، بەڵام لە ڕووکەشدا تەواوی کێشەکانییان بە دینەوە بەستۆتەوەو مۆرکێکی ئیسلامییان پێداوە. لەکاتێکدا کێشەکە کێشەی بەینی ئیسڕائیل و فەڵەستینییەکانە، نەک کێشەی بەینی جولەکەکان و موسوڵمانەکان بێت. کەچی کوردی نەخوێندەوارو ناوشیار دێت چاوو گوێ و عەقڵی دادەخات لەئاستی ئەو هەموو کێشە نەتەوەییەکانی خۆی و کەچی کوێرانە بەرگری لە فەڵەستین دەکات. 

من وەکو کوردێک کێشەی کورد لە ئێران، تورکیا، عێڕاق و سوریا بە هی خۆم دەزانم و تەرکیزم لەسەریەتی، نەک شەڕی بەینی ئیسڕائیل و گروپێکی تیرۆریستی نێودەوڵەتی بەناوی حەماس. لەڕاستیدا هەرکەسێک پشتگیری فەڵەستینییەکان بەگشتی و بەتایبەتی شەڕی ئێستای حەماس بکات، ئەوا بەگوێرەی یاسا نێودەوڵەتییەکان بە تیرۆریست هەژمار دەکرێت، چونکە بزوتنەوەی حەماس لەلایەن زیاتر لە ١٠٠ وڵاتی جیهانەوە بە تیرۆریست ناسێندراوەو هەر پشتیوانییەکی ماددی و مەعنەوی بە پشتیوانی تیرۆر هەژمار دەکرێت. 

دواتر بیرمان نەچێت لە ٧/١٠/٢٠٢٣ حەماس لەکاتی ئاگربەست و غافڵگیرانە پەلاماری ئیسڕائیلی داو سەدان کەسی سڤیلی کوشت و بەدیل گرت. لەبەرامبەردا من پێموایە ئیسڕائیل مافی خۆیەتی لەتۆڵەی کوژرانی سەدان هاوڵاتی بەناهەق وە بۆ بەرگری کردن لە خۆی هێرش بکاتە سەر غەززەو من ئەو هێرشانەی ئێستای ئیسڕائیل بۆ سەر فەڵەستین و غەززە بە ڕەوا دەبینم و ئیسڕائیل مافی خۆیەتی حەماسی تیرۆریست لە ڕیشەوە دەربێنێت. بەڵام تەبعەن بەهیچ جۆرێک لەگەڵ کوشتنی ژن و مناڵ و خەڵکی مەدەنی نیم و بەتاوانی جەنگی دەزانم، جا هەر لایەنێک ئەنجامی بدات. 

لەڕاستیدا فەڵەستینییەکان لە کۆنەوە دۆستی کورد نەبوون و بگرە لە سەردەمی دەسەڵاتی سەددام حوسێندا زۆرێک لە فەڵەستینییەکان هاتن بون بە چەکداری خۆبەخشی سەددام و لەسەر خاکی کوردستان کوردیان دەکوشت. وە هیچ کات کوردیان نە بەدۆست زانیوە نە بە موسوڵمان، بگرە هەمیشە کوردیان بە دۆست و برای ئیسڕائیل زانیوەو ڕۆژێک لە ڕۆژان هاوسۆزی کورد نەبووەن. وە لەو ماوەی دواییدا گرتەیەکی ڤیدیۆیی بڵاوکرایەوە، کە تێیدا لە سەرکردەیەکی فەڵەستینیی دەپرسن ئایا پێتوایە کە کوردستانیش هاوشێوەی فەڵەستین داگیرکراوە؟ سەرکردە فەڵەستینییەکە بە ڕاشکاوانە دەڵێت نەخێر، کوردستان تایبەتمەندی خۆی هەیەو زەمەنێکە لە بەینی چوار وڵاتدایەو ئیتر ئەمە بووە بە ئەمری واقیع و داگیر نەکراوە. ئیتر ئەوە مێژووی تاڵی فەڵەستینییەکانە لەگەڵ کورد. بەڵام لەراستیدا ئیسڕائیل ماوەی ٦٠ ساڵە لە ژێرەوە هاوکاری شۆڕشە یەک لە دوای یەکەکانی کوردی کردووەو دەتوانم بڵێم لە ناوچەی ڕۆژ هەڵاتی ناوەڕاست تەنها دۆست و برای ڕاستەقینەی کورد کە هەبێت تەنها ئیسڕائیل بووەو هەر ئیسڕائیلە. 

دواتر بەڕێزان وشەی ئیسڕا+ئیل کە لە بنەڕەتدا لە دوو وشە پێک دێت، ئیسڕا بە واتای عەبد یان بەندە دێت. هەروەها ئیل بە واتای اللە دێت، واتا ئیسڕائیل یەعنی بەندەی خودا یاخود عەبدی اللە دێت. لەلایەکیترەوە لە کتێبە پیرۆزەکان هاتووە کە ئیسڕائیلییەکان گەلی هەڵبژێردراوو هەڵبژاردەی خودان و گەلێکن زۆریان هەیە بەسەر گەلانیترەوە. واتا جولەکەکان گەلێکی پیرۆزن. لەڕاستیدا ئێمەی کوردیش بەشێکی زۆری باوو باپیرانمان جولەکە بوون. ئێستاش لایەزال زیاتر لە ٤٠٠ هەزار کوردی جولەکە لە ئیسڕائیل دەژن. 

خوێنەری بەڕێز ئەوە خراوەتە مێشکی هەموومان کە ئیسڕائیل لە ساڵی ١٩٤٧ بەمیوانی چووەتە سەر ئەم خاکەو لەوێ دەوڵەتی دروست کردووە لەسەر خاکی فەڵەستینییەکان بەڵام لەراستیدا ئەوە وانییەو بگرە پێچەوانەکەی ڕاستە. چونکە لە واقیعدا ئەم خاکە هی فەڵەستینییەکان نییەو لە ئەسڵدا گەلی فەڵەستینی خەڵکی ئۆردەنن و لە ئۆردەنەوە هاتوونەتە سەر ئەم خاکەو ئەم خاکەش لە ئەسڵدا هی نەوەکانی پێغەمبەر یەعقوبە، کە جولەکەکان دەکات. هەروەها جولەکەکان لە ١٩٤٧ کە گەڕاونەتەوە سەر خاکی باوو باپیرانیان دووبارە بە پارە خاکی خۆیان لە فەڵەستینییەکان کڕیوەتەوەو دواتر فەڵەستینییەکان لەم مامەڵەی خاک فرۆشتنەدا پەشیمان بونەتەوە. 

تکایە لەوە تێبگەن کە ئێمەی کورد خاڵی هاوبەشمان زۆرە لەگەڵ ئیسڕائیل و جووەکان، چونکە ٤٠٠ هەزار کوردی جولەکە لە ئیسڕائیل دەژن، هەروەها نیو ملیۆن کوردی ئێزیدیمان هەیە، دەیان هەزار کوردی مەسیحیمان هەیە، دەیان هەزار کوردی ئاتێیستمان هەیە. کوردی شیعەمان هەیە، کوردی سوننەمان هەیە. ئیتر ئەوە نیشانەی ئەوەیە کورد گەڵێکی دیموکڕاسیخوازەو باوەڕی بە فرە دینی و فرە ڕەنگی و بەیەکەوە ژیان هەیە. بەڵام ئێمەی کورد هیچ خاڵێکی هاوبەشمان نییە لەگەڵ فەڵەستینییە عەڕەبەکان. ئەوان تەنها خۆیان پێڕاستەو کورد بە کافرو برای ئیسڕائیل دەزانن و هیچ مافێکی مێژوویی و نەتەوەیی و نیشتیمانی بۆ ئێمە بە ڕەوا نازانن. ئەو کوردانەی پشتگیری فەڵەستین دەکەن، زۆڵە کوردو زۆڵە موسوڵمانن.

وەستا مەحمود ئاراز