یەکێک لە پێناسە گرنگەکانی فەلسەفەی سیاسەت ( چاکەی کۆمەڵایەتی) یە ، بەڵام کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەهەر گۆشەیەکەوە پێناسەی بکەیت کردارەکانی ناچیتەوە خزمەتی چاکەی گشتی ، چاکەی گشتی واتە بیرکردنەوە و تێڕامان لە دۆخی هاونیشتیمانیان ، واتە پاراستنی سەروماڵ و کەرامەت و ئازادی ئینسانەکان ، دورکەوتنەوە لە دۆخی حەشامات و خۆپاراستن لە ژینگەی شێواو نادیار و نەکەوتنە ژێر کاریگەری گەمەی هەرێمایەتی ، بەداخەوە هونەری ئیدارەدانی سەرۆکی حکومەت لە کابینەی نۆیەمدا کۆمەڵگا کێش دەکات بۆ ململانیەکی توند کە مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێمەکە دروست کردووەو شکستی سیاسی و ئابوری و قەیرانی گەورەی بەدوای خۆیدا هێناوە و کەسمان خۆزگەی پێ ناخوازین ، سەرۆکی حکومەت لە نامەکەیدا بۆ بایدن دانی ناوە بە بەشیک لە شکستەکانیدا و شانی خۆیشی پاککردووەتەوە لە تاوان بوێری ئەوەی نەبووە کە بەرپرسیارەتی شکستەکان بخاتە ئەستۆی خۆی حکومەتی فیدراڵی تاوانبار کردووە کە بێ بەڵێن بوون لەبارەی پرسی موچەی فەرمانبەران! 

خۆ ئەگەر سەرۆکی حکومەتی هەرێم بوێری ئەوەی هەبێت و ڕاستگۆ بیت لەگەڵ خۆی و خەڵکی کوردستاندا کە بۆچی هونەری ئیدارەدان لە کابینەی نۆیەم دا ئیفلیج بوو؟ ریشەی ئەم ماڵوێرانیەی کورد لەکوێوە هاتووەو بۆچی دەستکەوتەکانیش لە دەستچوون ؟ بۆچی هەرێم پاشەکشەی کردووە و زلهیزەکانیش (دۆستەکانی کورد) بەهانامانەوە نایەن ؟ ئەوکات ڕاستگۆیانە دەست دەخاتە سەر برینەکان و جیاواز لەو ڕوانینە حیزبیە، سیاسییە ،میرنشینییە کە تەنها تەرکیز دەخاتە سەر ڕووداوەکان خۆی لە دەرئەنجامەکان دەدزێتەوە ،بۆیە پێویستە وردترو قوڵتر بڕوانین ئەوکات دەتوانین بگەینە ئەو ئەنجامەی کە رەگێکی ئەم ماڵویرانیە مێژووییە و رەگێکیشی سیاسییە و لە بۆشاییەوە نەهاتووە ،پارتی و یەکێتی لەدوای ڕاپەرینەوە ڕێگایان خۆشکرد بۆ گەندەڵی  و گەندەڵیش بە شێوەیەکی بەربڵاو تەشەنەی کرد ، شۆفڵ عەمود و تەلی کارەباو ژێرخانی کوردستانیان ئادیوی وڵاتانی دراوسێ کرد ، لەپاڵ لەباربردنی کلتوری پێکەوە ژیان پەنایان بۆ کڕینی ویژدانی ئینسانەکان بردو هەرخۆشیان لەسەر ئینتیمای حیزبی (زەردو سەوز) فەلاقەی خەڵکیان دەکردو جەمسەرگیرییەکی سیاسی ناتەندروست دروست بوو کە تا ئەمڕۆ دریژەی هەیە .

دیوێکی تری شکستەکانی ئەمڕۆ پەیوەستە بە ڕیفراندۆم، لینین دەڵێ ؛( هەر ڕاپەڕینێک بەبێ پلان و بەرنامە بیت ، سەرئەنجام شکست بخوات ، ئەوا هەر کەسێک بیکات خیانەتێکی گەورەیە لە میللەتەکەی دەکات !) . ئاخر شۆڕەسوارانی ریفراندۆم هیندە بێ پلان و بەرنامە بوون خۆشیان نەیاندەزانی چی دەکەن و کوردستان بە خاک و خەڵکەوە بووە قوربانی  دروشمی بریقەداری حیزبی و عەبەسیەتی تاکەشەخس !  زەرورو زیانەکانی ریفراندۆم گەلێ زۆر بوو ، شۆڕەسوارانی ریفراندۆم لە بانگەشەی (دراوسێیەتی عیراق ) ەوە بایاندایەوە و لەبەرچاوی دونیاو خەلکی کوردستان تەنازولێکی ناشیرینیان کرد و گوتیان ( شانازی بە عیراقەوە دەکەین و دەرگای حیوار دامەخەن !) ئەم واقیع و قەیران داڕمان و بێسەرو بەرییە پانتاییەکی فراوانی داگیرکردووە و هیچکات کورد دۆخی واخراپی بە خۆیەوە نەدیووە و نازانرێت ئەم غلۆر بونەوەیە لە کوێ لەنگەر دەگریت .  

 دیوی پشتەوەی لۆژیکی قۆرخکاری لە هەرێمی کوردستان لۆژیکی بێمافی و زەلیلکردن و گرگنکردنی هاونیشتیمانیان لە هەرێمی کوردستاندا ، هاونیشتیمانیان هیچکات خاوەنی ماف نیین بەڵکو خاوەنی حەزو ئارەزوون و ئەو حەزو ئارەزووەیش هی مرۆڤی کۆیلەیەو ناتوانیت چاکەکار بیت و داوای حوکمێکی دادپەروەرانە بۆ کۆمەڵگا بکات ، ئەرستۆ سروشتی ئەم مێگەلبونە دابەش دەکات بۆ دوو تایپ کە تایپێکیان بە سروشت کەسانێک نین کە خاوەنی بیرکردنەوە بن و بە کۆیلایەتی هاتونەتە بوون، بەلام تایپەکەی تر بەهۆی بارودۆخێکەوە بوون بە کۆیلە و خۆیان داماڵیوە لە بەهاکان ، لەهەرێمی کوردستان هەم مرۆڤی بێئاگامان زۆرە کەهیچ روانینێکیان نییە بۆ ژیان و هەمیش بارودۆخێکی سیاسی ئامادەگی هەیە کە مرۆڤەکان کیش دەکات بۆ کۆیلایەتی و دواکەوتنی حیزب و سەرۆکی حیزب ، لە غیابی میکانیزم و دونیای دیموکراسی و پرەنسیپی یاسا سەروەری و ئازادی و پاراستنی کەرامەتی ئینسانەکاندا حکومەت و هیزە دەسەڵاتدارەکان پەنایان بۆ کلتوری بێنرخکردنی ئینسانەکان و بریندارکردنی کەرامەت و هەژارخستن وەکو فۆڕمێکی سیاسی بردووە.