نەوت  : پێکهاتەیەکی  سروشتی  ڕەنگی  ڕەشی  توغ  بە گشتی  لە ژێر  زەویدایە  بەڵام  لە هه ندێک  شوینی  ووڵاتاندا  دەکەووێتە  ژێر  زەریاو  دەریاکان  هه رووڵاتێک  سەرچاووەی  نەوتی  تێدابێت  دەبێتە  ئابووریەکی  بە هێزوو  پتەوو  لە زانستی  ئابووریدا  بە زێڕی  ڕەش  ناوو  دەبرێت . 

باشوری کوردستان و لە سێ پارێزگای عێراقدا بە شێوەیەکی  گشتی  سەرچاوەی  نەوت  یان  پێکهاته  کانی  هه یە لە سنوری (سلێمانیی  - هه ولێر - کرکوک) لە سلێمانی  ناوچەی  (قادر کرم - چەمچەماڵ) کرکوک  شاری  نەوتە بە جۆرێک  لە هه ندێک  ناوچە  تەنها  بە هه ڵکەندنی  ١٠م ) دە ورتە  سە ر نەوت . 

تا ئێرە  شیکردنەوەیەکی زانستی  جوگرافیا  و ئابوری هه رێمی کوردستان بێت   , بەڵام  ئەوەی  هیچ  پێوەرێک  ناتوانێت پێ بپێوین یان (بپێورێت) ئە وسامانە زۆرە تە نها هه ناردەی نەووتی ساڵی ٢٠٢٢  سەرچاوەی خوارە وە ڕونکراوەتەوە (١) .

بەڵام ووڵاتێک  که لە (٧٠ ) هاووڵاتیانی  لە ژێرهێڵی هه ژاریە وە بێت .  بە ڵگەیە  ی ڕوون  و ئاشکرایە   لەسە ر گە ندەڵیەکان  بە جۆرێک  کە حوکمەت و دووپارتی  حوکمڕان لێ بەرپرسیارن. 

بە جۆرێک  دە مە ووێت  سرنجتان  ڕابکێشم  بۆ نموونە  یە کی سادە  بە جۆرێک  زۆر  ئاسان  بێت  بۆ تێگە  یشتنتان . 

ڕێگایەک (جادە) یە ک هی ناوو  شار  یان  دەرەوەی شار کە درووست  دە کرێت  پاش  بڕین  و پڕکردنە  وە پێوویستی  بە قیرتاو  کردنە  پێکهاتە  ی سه رەکی  قیریش  لە نە وتی  ڕەش دەردەهێنرێ  کە دوو  پێک  هاتە  قیرتا  و دە کرێت  قوناغی  یە کەم  نەوتە  ڕە شە کە دە ڕێژرێت  بۆ ماوە ی ٢٤ کاتژێر  قۆناغی  دووە م قیرتا و کردنە کە یە . 

هه ردوو  پێک  هاتە کە لە نەوتە  کە عێراق  سێهەم ووڵاتی  بەرهه  م هێنەری  نەووتە . 

کە چی  جادەکانی  هه ڕێمی  کوردستانی ڕێگای مەرگە (بە ڕێگای   مەرگا  ناوو  دەبرێت)  وە ڕێگای  مە رگیشە  دە مە وێت تازە  ترین  کارەسات  و تراجیدای  نیوان  سلێمانیی  و که لار کە چەند کیڵۆ مەترێکە  زیاتر  لە ١٠ ساڵ  تەواو  نەبووە  چەندین  قوربانی لێکەوتۆتە وە تە نها مانگی  ڕابوورد  ٥ هاووڵاتی  گیانیان  سپارد ئە مە لە کاتێکدا نە ک یه کە مین جار و دووەهه مین جارو دە هه مین جار بە ڵکو سەدەمین جارە. کە جادە ی نێوان دووشاری گەوورەیە کارەساتی گەورەی ووادووبارە دە بێتە وە. .

ئەمە جگە لەژێرخانی  ئابوری  ووڵاتەکە  کە ئاو ئا وە ڕوو کارە بایە لە و پە ڕی خراپی دایە. 

له ساڵانی  ڕابوردا وە لە ئێستاشدا  چەندین  خوپیشاندان و ناڕەزانیەتی  ی گەورە لە سەر  داواکردنی  مافە  سە ڕەتاییە کانی هاووڵاتێ  هاتۆتە  سەرشەقام  کە حوکمە ت و دە ستە ڵاتی هه رێمی  کوردستان  بە تایبەت  دووپارتی  دەستە ڵاتدار (یە کێتی  و پارتی) چەندین  خۆپیشاندانیان  شەهید  و بریندار  وە زیندان  کرد کە لە ناویاندا  چالاکوانی سیاسی مەدەنی  و ڕۆژنامە نوسانی  تێدا  بوو .  

لە نوێ ترێن  پێشهاتدا  چالاکوانانی  بادینا  کە ژمارەک چالاکوان  و ڕۆژنامەنوسی  بادینان  ماوەی  دووساڵە  لە زیندان وە دووێنی  پارێزەری کە یسی   چالاک وانە کانیش   هاوشیوەی چالاکواناکان دەستبەسەر کرا.  ئەمە تازەترین  خە ڵاتی  حوکمەت ودە ستەڵات دارانە  بۆ چالاکوان  و ڕخنە گران   نوسەران  وپاریزە ران  دە رخەرانی  گە ندەڵی . (٢)

مێژوو  سەلماندوویەتی  هیچ  ڕژێمێکی  دیکتاتۆر  ستمە کار ناتوانیت ڕێ لە ئازادی و  مافی  هاووڵاتی  بگرێت .

 بۆیە  من وەک   تاکێکی  ئە وکۆمەڵگایە لە ساڵانی  ڕابوروو وە لە ئێستەشدا شاهێدی بە هه دەردان  و گەندەڵی  حوکمەت  و دووپارتی دیکتاتۆری حوکمڕان بووم. 

نوسینی ئەندازیار / چیا سعد  .

چالاکوانی سیاسی.  

١- درەوو میدیا