باشوری کوردستان چۆن لە شێرپەنجەی بارزانی ڕزگار دەبێ؟

Tuesday, 08/12/2020, 19:43

ئەگەر زۆرینەی خەڵکی باشور لە دژی بارزانی ڕاپەڕن، ئەگەر یەکیەتی، گۆڕان و گشت هێزە سیاسیەکانی باشور لە پاشکۆیەتی بارزانی بێنەدەر، ئەگەر حیزبەکانی سێ پارچەکەی دیکەی کوردستانیش بێنە بەرەی شەڕی دژی بنەماڵەی بارزانی، ئەگەر پێگەی جەماوەری بنەماڵەی بارزانی بێتە ژێر ٥٪ی حەشیمەتی باشور، ئەگەر بە زەبری هێز پارتی لە هەولێر و ... ڕاماڵن، ئەگەر، ئەگەر...
دیسان بنەماڵەی بارزانی بە دەستی داگیرکەرانی کوردستان دەکرێتەوە میر و حاکمی کوردستان.
مێژووی ٦٠ ساڵی ڕابردوی بنەماڵە، ڕازی سەرکەوتنیان نیشان دەدات. ئەویش یەک شتە بە نێوی "ئیستڕاتژی بارزانی"
"دابینکردنی بەرژوەندی داگیرکەرانی کوردستان، لە بەرانبەر میرایەتی ویراسی لە باشور"
ئیستڕاتژیەکی ١٠٠٪ سەرکەوتوانەیە کە دوای ڕووخانی دەوڵەتی ماد، بە درێژایی ٢٥٠٠ ساڵ لە لایەن میرنشینە کوردەکان پەیڕەو کراوە.
بە درێژایی مێژوو، داگیرکەرانی ئێرانی، یۆنانی، ڕۆمی، عەڕەب، تورک، مەغۆل و ... تا ئاخیرەکانی قاجاڕ و عوسمانی بۆ حکومەت بە سەر کوردستان دا، پێویستیان بە میر و میرنشینی کوردی هەبوە.

هاوژیانی داگیرکەر و میرنشینی کوردی

میرنشین گوێ لەمستی داگیرکەر بوە. ئەرکی کۆکردنەوە و ناردنی باج و خەراج، کەنیز، کۆیلە و شەڕکەر بۆ دەوڵەت و سەرکوتی خەڵکی ناڕازی و ئارامی ناوچەی لە سەر شان بوە.
لە بەرانبەر‌‌دا داگیرکەر میرایەتی ویراسی بۆ میر و بنەماڵەکەی لە کوردستان گاڕانتی(زەمانەت) کردوە.
مەلا مستەفا ساڵی ١٩٦١ دژی ئیسلاحی زیراعی و کۆمەڵایەتی عەبدولکەریم قاسم بە هاوکاری ساواکی ئێران شۆڕشی فیئۆداڵ-عەشیرەیی دەست پێکرد.
لەو زەمانەوە تا ئێستا تەنانەت بۆ یەک ڕۆژیش نەبوە کە بنەماڵەی بارزانی چەتری یەک یان دو و تەنانەت سێ داگیرکەری کوردستانیان لە سەر نەبوبێت.
بۆ نمونە ماوی چوار ساڵ شەڕی نێوخۆیی باشور(١٩٩٨-١٩٩٤) ساڵی یەکەم ئێران لە پشتی بو. ساڵی دوهەم تورک، ساڵی سێهەم سەددام حوسێنیشی هاتە سەر و بە حەرەس جەمهوری هەولێری بۆ گرت(٣١ی ئابی ١٩٩٦).
لە ١٩٩٧ تا ئێستا دەوڵەتی تورک یەکەم پشتیوانی بنەماڵەیە و ڕۆڵی ئێران و ئێراق بۆتە دەرجە دو و سێ.
بنەماڵەی بارزانی ڕۆڵی گۆپاڵی سەرکوتی داگیرکەران لە کوردستان دەگێڕێ. بەنێوی کوردایەتی توانیویەتی بەشێکی بەرچاو لە خەڵکی ناوشیاری کورد بگەوجێنێ و بە دژی بەرژوەندی گەل و خۆیان بەکاریان بێنێ.
وەک شێرپەنجەی نێوخۆیی لە ناو جەستەی باشوری لێهاتوە. ئەم تومۆرە(غوددە) لە نەوعی خۆشخیم نیە، بەڵکە بەدخیمە و بۆ گشت ئەندامەکانی لەش پەلهاوێژی دەکات(مێتاستاز). بە هیچ دەرمانێک پێشی پێناگیرێ. تەنیا چارەسەر ئەوەیە بە ڕێگای نشتەرگەری ئەم غودە سەرەتانیە لە ناو جەستەی گەلی کورد لە باشور جیا بکرێتەوە.

ڕێگا چارە چیە؟

دڵسۆزان، نیشتمان‌پەروەران و هێزە کوردیەکانی باشور لە گەڵ دەوڵەتی ناوەندی ئێراق یەکیەتیەکی ئیستڕاتژیک پێک بهێنن. گرینگ نیە ئەم دەوڵەتە سوننیە یان شیعە یان سیکۆلار. گرینگ ئەوەیە کە کوردی باشور لە گەڵ دەوڵەتی ناوەندی ئێراق بەرژوەندی ئیستڕاتژیکی هاوبەشیان بۆ پەیدا بوە.
دەوڵەتی تورک بە هاوکاری بنەماڵەی بارزانی دەیهەوێ میساقی نەتەوەیی تورک(١٩٢٠) بۆ لکاندنی باشوری کوردستان و باکوری ئێراق بە تورکیا بخاتە بواری جێبەجێ کردن. گرێبەستی نەهێنی پەنجا ساڵەی ڕادەستکردنی نەوت،گاز و...ی کوردستان و دامەزرانی چل پایگای ئاشکرای تورکیا لە باشور بەشێکی ئەم پیلانەن.
کوردی باشور لە سەرەتای دروست بونی دەوڵەتی ئێراق بە پێچەوانەی سێ پارچەکەی دیکەی کوردستان خاوەنی زۆر مافی نەتەوەیی، کەلتوری، زمانی و سیاسی بوە. ئێستاش بە پێی یاسا مافەکانی پارێزراون.
ئەگەر باشور بخرێتە سەر تورکیا گشت ئەو مافانەی دەفەوتێ. دەوڵەتی ئێراقیش باشوری کوردستان بە پارێزگای موسڵیشەوە لە دەست دەدات.
لێرەدا بۆمان ڕوون بۆوە کە بنەماڵەی بارزانی گەورەترین خەتەرن بۆ کورد و دەوڵەتی ئێراق. لە سەر ئەم بنەمایە کورد و دەوڵەتی ئێراق چونکە خەتەری هاوبەشیان لە سەرە و بەرژوەندی هاوبەشیان هەیە، دەتوانن ببنە دۆست و هاوپەیمانی ئیستڕاتژیک.

ئاسۆی سەرکەوتنی ئاسانی هاوپەیمانی کورد و دەوڵەتی ئێراق

لە دوو پلان دا بنەماڵەی بارزانی لە باشور ڕێشەکێش دەکرێن:
ئەلف- پلانی سیاسی، ئێراق لە دونیای ئەمڕۆ دا دەوڵەتێکی ڕەسمیە. خاوەنی خاکێکی ناسراوە و سنورەکانی بە ڕوونی دەستنیشان کراون. ئەم دەوڵەتە دەتوانێ بە ڕێگای دیپلۆماسی نێوتەتەویی، هاوپەیمانی عەڕەبی و ناوچەیی، زەختی ئابوری و... دەوڵەتی تورک ناچار بکات خاکی ئێراق چۆل بکات و دەست لە پشتیوانی سەربازی بنەماڵەی بارزانی هەڵگرێ.
دیسان دەوڵەتی ئێراق دەتوانێ بە تاوانی پەلکێشکردنی سپای بێگانە(تورک) بۆ نێو خاکی ئێراق وگرێبەستی نەهێنی پەنجا ساڵەی ڕادەست کردنی نەوت و سامانی نەتەوەیی بە پێی یاسا پارتی دێموکڕات و بنەماڵەی بارزانی وەک تاوانباری دژی نیشتمانی مەحکوم بکات.
بێ- پلانی سەربازی، هەر وەک لە مێژووی شێشت ساڵەی ئەخیری بنەماڵەی بارزانی دا دیتومانە، تەنیا زەمانێک شەڕیان پێکراوە کە یەک یان دوو داگیرکەری کوردستان لە پشتیان بوون.
ئێستا دەوڵەتی ئێران وەک دەورەی قیادە موەقەتە پێویستیان بنەماڵەی بارزانی نەماوە. دەوڵەتی تورک ئەگەر ناچار کران پشتیوانی سەربازی( هەوایی، زەوینی) بنەماڵە ڕاگرن، بە دڵنیایی ناتوانن یەک ڕۆژ لە بەرانبەر ئەرتەشی ئێراق و خەڵکی کورد شەڕ بکەن. بە ناچار یان دەڕۆن بۆ توکیا یان کەرەجی ئێران و ...
بە ڕۆییشتنی بارزانی، ڕێگای چاکسازی و بە دامەزراوەیی کردنی بەڕێوەبردنی وڵات، سەروەری یاسا، دێموکڕاسی، دادپەروەری کۆمەڵایەتی، یەکیەتی و برایەتی گەلان، بە تایبەت کورد و عەڕەب هەموار دەکرێت.
ئێستا کە لە ئاکامی دەسەڵاتی فیئۆداڵ-عەشیرەیی بارزانی سەرەڕای ئەو هەمو سەروەت و سامانەی سەر زەوی و ژێر زەوی، خەڵکی کورد لە باشور توشی هەژاری و برسیایەتی بوون و کەوتونەتە سەر شەقام، باشترین هەلە بۆ ئەم پڕۆژە نیشتمایە هاوبەشیە لە گەڵ عەڕەب و دەوڵەتی ئێراق.

{تکایە کەسێک ئەم وتارە وەرگێڕێتە سەر زمانی عەڕەبی حەول بدات تا لە زۆرترین ئاستی ڕۆژنامەوانی، مێدیایی، تۆڕی ئینتێرنێت و ... بڵاو بکرێتەوە}