رۆژی ٩ /٢٥/ ٢٠١٧ بە درۆی (ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی و راگەیاندنی دەوڵەتی کوردی)، بارزانی و پارتی، بە یاوەری پارتەکانی دەسەڵاتی باشوور، خۆیان و خەڵکی هەرێمی کوردستانیان بردە بەردەم سندوقی دەنگدان، کە چەند مانگێک پێشتر پرۆپاگەندەیەکی زۆریان دەکرد، مەسعودیش سوور بوو کە دەیویست لە کاتی دیاریکراودا ریفراندۆمەکە ئەنجام بدرێت، هەرچەندە بەرەی بایکۆتی ریفراندۆم و ئەوانەی دژی بوون، ئەمەیان بە پلانی تورکیا و ئێران دەزانی، کە ئەو دوو وڵاتە تا تەواوبوونی دەنگدانەکە بێدەنگ بوون، بەرەی بایکۆتی ریفراندۆم، کە بەرەیەکی سەربەخۆ بوو، مەترسی ئەم یارییەی مەسعودیان بە خیانەتێکی گەورە زانی. 
کەسانی تریش هەبوون لە نمونەی ئەم رووناکبیرانە، ئەوانەی کە لە ژێرەوە  لە تەڕیان دەخوارد و لەم بەریشەوە لە وشکایی دەیاننوسی. پێشنیار و رەخنەی نەرمیان دەگرت. بۆ کەمکردنەوەی رۆڵی راستەقینەی ئۆپۆزیسیۆنی رادیکاڵ، کە دەخوازێت  دەسەڵاتی باشوور نەهێڵێت.
پاش ئەو قسەیەی نێچیرەڤان ئەم نووسەرانە رۆڵ و دەنگی نارازیی بۆ ئازایەتی خۆیان دەگەڕێننەوە. بەبێ ئەوەی لە دەرەوەی خۆیان چاویان کەسی دیکە ببینێت، دەڵێن: دەمانووت ریفراندۆم گەمەیەکی دۆڕاوە، پێیان دەوتین (جاشەکانی کوردستان).

دیوێکی ساختەی ئەم ریفراندۆمە، کە لە لێدوانی بەرپرسەکاندا، هەر ئەو کاتە دەرکەوت، لێدوان و دووروویی  بەرپرسەکان بوو، نێچیر وەک نمونە دڵنیایی بە بەغدا و بە وڵاتانی دراوسێ دەدا و دەیگوت:
- (ریفراندۆم بۆ ئەوە نییە سنورەکانمان دیاری بکەین)
- (ریفراندۆم واتای راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆ نییه‌).
- (ریفراندۆم پرسی تەنیا پارتی نییە، پرسی هەموو پارتە سیاسییەکانی کوردسنان و گەلی کوردستانە).

پارتەکانی ناو دەسەڵاتیش (گۆڕان، سۆسیالیست، ئیسلامییەکان)، ئەوانەی دەرەوەی دەسەڵاتیش دەنگیان بە ریفراندۆم دا، چونکە لەگەڵ پارتییدا چارەنووسیان گرێدراوی یەکترە، هەروەها بۆ سوکایەتی بە چارەنووسی گەلی کورد، هەموو چوونە پاڵ بنەماڵەی بارزانی و دەنگیان بەو ریفراندۆمە ساختەیە دا، گەمەکەیان بەوەش خۆشکرد، کە کابرایەکی دەمرووتی ناسیاسیی، بازرگانێک بە خوێن و گیرفانی خەڵکییان هێنا، کە سەرەتا بەناوی (نا لە ئیستادا)، ئەمیشیان وەکو بەرەی دژ بەخۆیان دروست کرد، کە دوایی بە ئیسراحەت رێکخراوێکی بەناوی (نەوەی نوێ) کرد بەسەردا، بەمە ئەوەندەی دیکە خەڵکەکەیان گێژ و حۆل کرد.

هەر دەسەڵات و پارتێک کە بۆ بەرژەوەندی خەڵک و خاک دروست بووبێت، بەراستی بیەوێ کار بۆ ئازادیی و سەربەخۆیی بکات، پێش ئەوەی هەنگاوێکی ئاوا بنێت، لایەنی کەم دەبێت بیر لە هێزی بەرەنگریی و هێرشبەری سەربازییش کردبێتەوە، هەروەها  ئابوورەیەکی تۆکمەی هەبێت، کە بۆ چەند ساڵێک بژێوی خەڵکەکەی پێبدات، جگە لە بەخۆبەڕیوەبردن و متمانە بە کشتوکاڵ و پێشەسازیی خۆماڵی، ئەمیش لەپاڵ یەکگرتوویی، نەک پەرتیی خەڵکدا دروست دەبێت، لە هەمووی گرنگتر دەزگایەکی هەواڵگری بەهێزی، کە بتوانێت بەرەنگاری مەترسییەکانی دەرەکی بێتەوە، لە کۆتاییدا پشتیوانی و گەرەنتی چەند دەوڵەتێکی زلهێز، کە خەڵکەکەی لە مەترسی بیپارێزێت. مەسعود بارزانی و پارتیی، پارتەکانی ناو ئەو گەمە سیاسییە هیچیان قسەیان لەسەر ئەمانە نەدەکرد، ئەمەش خیانەتی گەورەی نەتەوەیی بەڵگەی وابەستەبوونییان بوو بە دەوڵەتەکانی دراوسێ و داگیرکەرانەوە، بۆیە گوێیان بەسەرەنجامەکەی نەدا، پێکەوە ریفراندۆمیان ئەنجامدا و پەنجەی خیانەتیان بۆ ئەو گەمەیە مۆرکرد، ریفراندۆمیان کردە بیانوویەک تا کەرکوک و خانەقین و ناوچەکانی تر لە کوردستان داببڕن. هەڵبەت مێژووی ئەم خائینانەی کورد، کە لەپاڵ کاریی سیاسی ناو ئەو حیزبانەدا خۆیان مەڵاس داوە، ئەوەی سەلماندووە، هەمیشە پێچەوانەی ئەوەیان کردووە، کە خەڵکی کوردستان زیانی پێ بگات، بۆیە ئەم ریفراندۆمەی بۆ سەربەخۆیی، لە بری دەوڵەتی کوردیی، تەسلیمبوون و لەباربوونی خەونی کوردیش بوو. هێرشی حەشدی شەعبی، کە ئاغای قاسم سلێمانی پێشڕەوەی دەکرد، بوو بە هۆی پاڕانەوەی بارزانی و داواکردنی گفتوگۆ و خۆبەدەستەوەدان. 

پێشتریش مەسعود بارزانی، بەو رووە قایمەی خۆی هەڕەشەی لە بەغدا دەکرد، پەیمانی بە خەڵک دەدا، کە بە (بەڵێ) دەنگ بۆ سەربەخۆیی بدەن، کورد ببینە خاوەنی سنوری خۆی، تا ئەگینا حەیوانات و جڕ و جانەوەر و  با و  باران لە ناومان نەبا!

گەمەیەی دەسەڵاتی ئەم خائینانە، چەند لایەنێکی هەبوو، یەکەمیان بۆ فشارخستەنە سەر بەغدا بوو، تا چاوپۆشی لە دزینی دەستکەوتی نەوت و پارەی بودجە بکات، بۆ پشتگیری لە قسەکانم فازیل میرانی رایگەیاند: (ئەگەر بەغدا لەگەڵمان رێکبکەوێت، داوای سەربەخۆیی ناکەین).

خاڵیکی دیکەی راگەیاندنی ئەو ریفراندۆمە: لەباربردنی ئەو دەنگۆیە بوو، کە لەو کاتەدا دەگوترا، کوردانی رۆژئاوا بە نیازی پەرەپێدانی سنورەکانی رۆژئاوان تا لە دەریا نزیک بێتەوە، گوایە لەوێوە بە یارمەتی ئەمەریکا و نیمچە سەربەخۆییەک رادەگەنرێت. چەندین جار روسیاش ئەمەی لە راگەیاندنەکانی خۆی باس دەکرد، لەمەیاندا بنەماڵەی بارزانی بەو عەقڵەوە مامەڵە لەگەڵ کورد و نیشتیمانەکەی دەکەن، کە جگە لە خۆیان نابێت هیچ کەسێکی تر رابەرایەتی بزووتنەوەی کورد بکات، هەر وەکو ئیدریس بارزانی کاتی خۆی لە دوای ئاشبەتاڵ و دروستبوونی بزووتنەوەی چەکداری لە لایەن یەکێتیی، فەرمووی: ئەو کوردستانەی بە دەستی جەلالییەکان رزگاری ببێت، ئێمە بەسەر هەموو کورددا دەیڕوخێنین. مەسعودیش هەمان قسەی کردۆتەوە (ئەگەر پردێکمان پێ دروست نەکرێت، دەتوانین پردێک بڕوخێنین) هەڵبەت مەبەستی لە پرد شۆڕشە، بۆیە تا ئیستاش هەر بەو عەقڵەوە مامەڵە دەکەن، دژی (پەکەکە) و بزووتنەوەی خەباتی کوردی رۆژئاواشن، بۆ پوچەڵکردنەوەی ئەو هەوڵە و بە پلانی تورکیا بانگەشەی ریفراندۆمیان بە ناوی سەربەخۆیی کوردستانەوە راگەیاند، لەمەشیاندا تورکیایان هێندەی دیکە بەهێزتر کرد، ئەزمونی رۆژئاوایان بەم ڕۆژەش گەیاند، لە گرتنی عەفرینەوە، تا دەگاتە ئەو لەشکرکێشییەی تورکیا درێژایی٣٠ کم بۆ ناو رۆژئاوا و تەنانەت باشووریش، کەم تا زۆر کاریگەری سەرەنجامی ریفراندۆمەکەی پێوە بوو.

----------------------

سیاسەتکردن لەناو کورددا، بۆ کەسانی وەکو بنەماڵەی بارزانی و تاڵەبانی کە بەردەوام دوژمنان یارمەتییان داون و رێکخراویان بۆ دروست کردوون، کە هەموو ئاسانکارییەک بە حازری خراوەتە بەردەستیان، پێویستیان بە پشتگیریی خەڵک نییە، تەنیا ئەو کاتانە نەبێت وەکو سوتەمەنی و کاڵا بەکاریان دەهێنن، بۆیە نە خۆیان پێویستیان بە عەقڵ و زیرەکییە، نە رێکخراوەکانیشیان پیویستیان بە بیروباوەڕ و ئایدۆلۆژیایە، تەنانەت پێویستیان بە نووسەر و روناکبیری کوردیش نییە، رێگایان پیشان بدەن، وەک ئەو تۆپەڵە فەیلەسوف و رۆماننوس و دکتۆر و پڕۆفیسۆرانەی کورد، ئەمانە پێشنیاریان بۆ دەکەن، رەخنەگرتن ئەو هێز و کاریگەرییەی نەماوە، دەسەڵات لە رەوشت شۆردراوەتەوە، ترسی لە رەخنە نەماوە، ئەوەی دەمێنێتەوە و گونجاوە، تەنیا پێناسەکردنیانە لە رێگای کردارەکانیان، تا بۆ مێژوو  بنووسرێتەوە، بە جوانی نەچنە نێو لاپەڕەکانی مێژووەوە، کە هەمووی پڕە لە نمونەی ئەم جۆرە خائینانە، کە بە هەڵە مێژوو دانی خێری پێداناون. نووسەرانی کورد، ئەوانەی کە دەسەڵات دەیەوێت و بە دڵێتی ئەم جۆرە نووسەر و روناکبیرانەیە، دەسەڵات و نووسەرانی کورد لەم نمونانە، خاڵی هاوبەشیان زۆرە، هەردوو لا پێکەوە لەگەڵ ناوشیاریی و نەخوێندەواری کۆمەڵگادان، قازانجی ئەم نووسەر و فەیلەسوفانەی کورد لەوەدایە کە لە وشیاریی خەڵکدا خۆشیان وەکو دەسەڵات دەکەونە ژێر پرسیارەوە.

لەوێوە نووسەری کورد تایبەتمەندی خۆی دروست دەکات، ئەویش لوتبەرزیی، دوورکەوتنەوە لە خەڵکی، نەچوونە ناو خۆپیشاندان، ژیانی خۆش و رابواردن، کەشخەیی، تا ئیستا هیچ کام لەم نووسەر و روناکبیرانە بەرژەوەندی خۆیان نەخستۆتە مەترسییەوە، نەچوونەتە بەرەی گەلەوە و نەبوونەتە بەشێک لەو زیانەی کە بە خەڵکی پێی گەیشتووە، لە نووسینەکانیاندا خەڵکیان بەرەو نائومێدی و تەسلیمبوون بردووە، چونکە دەستی خیانەت یارمەتی داون، خەڵکی ساویلکەش تەنیا ملکەچی بۆ ماوەتەوە، خیانەتیش لەوێدا وەستانی بۆ  نەبووە.

رەخنەگرتنی هەندێک لەو نووسەر و روناکبیرانەی، کە بە هۆی دەزگایەکی راگەیاندن و رۆشنبیری ئەم حیزبانە موچەخۆری ژێرەوەی دەسەڵاتن،  ئەمیش فێڵێکی دیکەی هاوشانی ریفراندۆمە، کە بە دەمامکی بێلایەنی و دلسۆزی بۆ ئەو خەڵکە، بە نەرمی نوکی قەڵەمەکانیان دەخەنە سەر وشەکان، خۆیان لە خەڵک بە عاقڵتر دەزانن، بۆیە رێگاچارە پیشانی ئەم سیاسیانە دەدەن،  لە مەودایەکی تردا بە دەوری ملکەچی ئەو خەڵکەدا خۆشیان بە دەوری دەسەڵاتدا دەسوڕێنەوە. ئەمانیش سنوری خیانەتیان تێپەڕاندووە.