بە کورتی وەڵامم بۆ ئەم پرسیارە، لە ساڵی ١٩٤٩ لە شاری سلێمانی باشووری کوردستان ھاتوومەتە دنیاوە. ھەر لەوێ خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەییم تەواو کردووە. ١٩٧٥ بڕوانامەی دبلۆمم لە پەیمانگای ھونەرە جوانەکان لە بەغدا وەرگرتووە و پاشان لە ئاکادیمی ھونەری لە بەغدا خوێندوومە. دواتر ھەلومەرجی ژیان و ڕەتکردنەوەی ئەو ژیانی بندەستی و زوڵم و زۆرەم پێ قبووڵ نەدەکرا، بۆیە ناچارانە دوای ئەوەی کۆمەڵێ چالاکی ھونەریی بەرزو سیاسیم نواند و چەند پێشانگایەکی سەرکەوتووم کردەوە، کە بوونە ھۆکار و مایەی ورووژاندنی جەماوەری شاری سلێمانی. ھەروەھا ئەو پاشخانی جموجوڵە نەتەوەییانەی ھەمبوون دەرەتانی مانەوەیان لە کوردستان دا تا دەھات لێ تەسکتر دەکردمەوە. ئیدی ڕووم کردە وڵاتی ھونەر و مەڵبەندی ڕێنیسانس. لێرە دەستبەجێ خۆم خەریکی فێربوونی زمان زمانکردو دەستبەکاری خوێندن بووم بە ئامانجی ھێنانەدی ئاواتە گەورەکەم. ساڵی ١٩٨٢ سەرکەوتووانە توانیم خوێندنەکەم تەواو بکەم و بڕوانامەی دبلۆمم لە ئەکادیمیای ھونەرە جوانەکانی شاری فلۆرەنسا وەرگرت. وە ئێستاش نیشتەجێی شاری «ریمینی» م لەوڵاتی ئیتالیا.

سەرەتای کاری ھونەریم دەگەڕێتەوە بۆ تەمەنی منداڵیم . بە منداڵی ھەمیشە حەزم لە دروستکردنی وێنە بوو.بەتایبەتی ھی سروشتی دڵفڕێنی کوردستان و ئەو دیمەنە ڕازاوە و ھەمەجۆرانەی ڕۆژانە دەھاتنە بەرچاوم. دەکرێت بڵێم جگەلەو بەھرە و سەلیقەیەی خۆم کە ھەمبوو، لەپاڵیشەوە زۆر خۆم ماندوو دەکرد. کەسوکار ھەندێ ھانیان دەدام. زۆربەی کاتەکانم بە دووبارە و چەند بارەکردنەوەی کێشانی تابلۆکان چ ئەوانەی بە سەلیقە و فەنتازی خۆم دروستم دەکردن و چ ئەوانەی لەبەر وێنە و تابلۆی دیکە دەمکردنەوە. لەقوتابخانەشدا بەھرەی وێنەکێشانم دیار بوو. لە چەند مامۆستا و ھاوڕێیەکمەوە کۆمەکی ئاسایی و ھاندانم پێشکەش دەکرا، بۆ درێژەکێشان بەم خولیا ناسک و ئارەزووبەخشە رەنجم زۆر کێشا.

ڕاستییەکەی کۆمەڵێ ئارەزوو و خولیای جۆراو و جۆرم ھەیە. وەک دەشزانن زۆربەی ھونەرمەند و نووسەر و شاعیرانی کورد لە زۆر بواردا دەست ڕەنگینن . منیش پەیکەرتاشین یەکێکی دیکەیە لە ئارەزووە گەورەکانم لەتەک وێنەکێشاندا. دیارە ئەم دوو بوار و ھونەرە بۆ خۆیان زۆر لێک نزیکن و پەیوەندییان پێکەوە ھەیە. ھەڵبەتە من خۆم زیاتر بۆ ھونەری وێنەکێشان تەرخان کردووە. دەبێت ئێوەش بزانن ئەرک و ڕەنجی فەرھادی دەوێت لەم ھەندەرانە و بێ وڵاتییەدا، کارێکی سیزیف ئاسایە بەرھەمێ، تابلۆیەک بەرھەم بھێنیت. بەتایبەت لە وڵاتێکی وەک ئیتالیادا، کە بێدەرامەتی و بێکاری گرفتی ھەر تاکێکە. جا گەر ئەو تاکە ھونەرمەندێکی کورد بێت و ئارەزووی خزمەتی ھەبێت. ئەوە دیارە دەیان قات ژیانی سەختتر و دژوارترە. وەک دەڵێن ژیانی کولەمەرگییە.

ھونەر دنیایەکی بێناسنامەیە، جیھانێکی بێسنوورە. حەز و لەزەت و ئاواز و مۆسیقای خۆی ھەیە، جوانی و ڕازاوەیی تێدایە، ھەست ورووژێنە، و ئاسۆی ھزر فراوان دەکات.

ھونەر مەیدانێکە بۆ خۆشگوزەرانی و ھەمەچەشن کردن و بەخشینی شیلەی میھرەبانی لەم گەردوونە جەنجاڵەدا بە مرۆڤ، ھاتۆتەکایەوە . ھونەر ڕەھەندی جۆراو و جۆری دیکەشی وەک کۆ مەڵایەتی و سیاسی و کولتووری نەتەوەیی و شارستانیانەی ھەیە. لەبەرئەوەی دامودەزگایەکی رێکوپێک لە وڵاتێکی کۆلۆنیالیکراوی وەک کوردستان دا نییە، وە ھیچ سەرچاوە و ئەرشیفێکی دەوڵەمەند و کۆکراوە لەبەردەست دا نییە، وا زەحمەتە بە وردی بتوانین دەستنیشانی ھەندێ شت بکەین.

کوردیش وەک ھەر نەتەوەیەک سەرباری ئەو ھەموو مەینەتی و نەبوونی ژیانێکی ئاسوودەیی، وا دیسان جێی سەرسوڕمانە، کە خاوەنی ھونەری خۆیەتی و مێژوویشی ڕەگوڕیشەیەکی بەھێزی ھەیە. باوەڕم وایە ھۆکارە سیاسییەکان کە ڕەفتار و ھەڵوێستی دوژمنانی کورد، کاریگەرییان تێدا ھەبووە ڕێگر بووە و تاوانبارە.

وەک وتمان ئەوەی شارەزای مێژووی سیاسی کورد و ئەو بارە کۆمەڵایەتییەی کە مەحکومی چەندین ھۆکاری بابابەتی و ناسروشتی ودەرەکین، ئەوجا زۆر بەشانازییەوە پلە بە پلە بە قەد و باڵای خۆیدا ھەڵگەڕاوە. بە بەراورد بەو بارودۆخەی کوردی تێدایە، ھیچی لە ھونەری جیھانی کەمتر نییە. ھەر نەبێ لەبەرئەوەی ھونەری کوردی گرێدراوی ئەو واقیعە تاڵەیە و شان بە شانی ئازار و ژانەکان ھەنگاو ھەڵدێنێ، وا ڕاپەڕاندنی ئەم ئەرکەش بۆخۆی ھونەری کوردی تایبەتمەندتر کردووە. لە زۆر وڵاتدا جێ پەنجەی ھونەرمەندانی کورد دیارە و ڕۆڵیان ھەیە. ھونەر و ھونەرمەندی کورد گەر کەمووکوڕییەکیشیان ھەبێ، وا ئەوانیش بەگشتی قوربانی بارودۆخە سیاسییەکەن، کە لە نەبوونی دەوڵەتی کوردییەوە شین بووە.

ھەموو ھونەرمەندێک کاتێ کە بەرھەمێکی ھونەری دەھێنێتە بەرھەم لە پێشدا لەناو مێشک و دەروونی خۆیدا لە ململانێ دایە و ھەنگاو بەرەو گەڵاڵەکردن و نەخشاندنی بنەما ھزرییەکان و چاندنی تۆوی کارەکە بۆشین بوون دەنێ. دوای پێگەیشتن و کوڵانی تەواوی بنەماکان، ئینجا کارەکە لە چوارچێوەی تابلۆیەکدا یان ھەر جۆرە کارێکی دیکەی ھونەریدا خۆی دەخاتەڕوو.

من بۆ خۆم سروشتم وایە، تا ئەوپەڕی دڵنیابوون لە شینبوونی تۆوی کارەکە لە مێشکمدا دەست نادەمە کەرەسەکانم ! ئەوساتەوەختەی پێداویستییەکان ئامادەبوون وا بە شێوەیەکی خۆڕسکی دەمخەنە سەرباری پەنابردنە بەر بەکارھێنانی کەلوپەلەکانم و بەباوەڕ بەخۆبوون و بێ سڵەمینەوە و دڵەڕاوکێ کار ئەنجام دەدەم. کەمیش وابووە لە کارەکانم پەشێمان بم. لەوانەیە ھەندێ جار بڕەک خرتە و سرتەی ناڕازی بوون وەک شنەبایەک بەلامدا تێپەڕێت، بەڵام ئەم دیاردەیەش زوو بەسەر دەچێت.

لەدەست پێکڕا ڕامگەیاند کە ئەو دیمەنانەی لە منداڵیشدا دەمکێشان ھەر ھی کوردەواری و دیمەنی کوردستانە شیرینەکەم بوون. ئەم دیاردەیە یا ڕاستتر بڵێم ئەم گەرایە لەگەڵمدا گەورە بوو. لە گەورەبوونیشمدا و لێرەوە کە بەھەزاران کیلۆمەتر دوورم لە بەژنوباڵای نیشتمانەکەم ھەر مایەوە و لێم جیانابێتەوە و بۆتە بەشێکی زیندووی بوونی ماکی و مینۆکی ھەبوونم. بە شانازییەوە دەڵێم ئەگەر خۆشەویستی وڵات بۆ ھەندەک کەس جارەوجار بە میوانی بێت وا بۆ من ھەردەم ھزر و کەرەسەی ئامادەی ھەر بەرھەمێکمە.

دەی لە ئێوە دەپرسم چۆن بتوانم ئەم دیمەنەی شارە ئازیزەکەم سلێمانی بە نموونە دێنمەوە لەبیر بکەم کە پیرەمێردی نەمر دەفەرموێ:

سبەینێ بوو لە خەو ھەڵسام کە ڕوانیم بەفرە باریوە

سلێمانی ئەڵێی بەڵقیسە تارای زیووی پۆشیوە

تا دەفەرمووێ:

بە بەرگی سپییەوە چەند شۆخە شاخی گۆیژە ببینە

لەڕەنگی ئاسمان دولڤەرترە« ئەو سپییە» ئەم شینە

ئاخر چۆن دەتوانم شاخی ڕەنگاووڕەنگی گۆیژە ، شاخی پیرەمەگروونی موقەدەس لەبەرچاو ون کەم. ئامێدی و سەفینی ڕازاوە، قۆپی قەراغ و ھەورامان فەرامۆش کەم. دەی چۆن دەتوانی لە یادی بەھاری ھەمیشە سەوزە و میوەھات، زستانی ڕووسپی و بووکی ڕازاوە، پایزی گەڵازەردی زێڕ و زیو، ھاوینی ئەحمەدئاواو تانجەرۆ و سەرچنار و قەشقۆڵی ، ھەورامانی گوێز و شارەزووی ترۆزی و شووتی و ھەنار و شارباژێڕی ترێ و ھەنجیر و ھەرمێ لاسورەی سیوەیل و گۆیژ و توو و بەڵاڵوکم ڕزگار بکەیت؟! ڕووبەر و پانتایی گەڕەکی ئەسحابەسپی و گۆیژە و گردی مامەیارە و سەیوانی ئەرخەوان و بەھەشتی شەھیدان و مەڵکەندی و کانێسکان و چوارباخ ، یان بەردەرکی سەراو پیاسەی تووی مەلیک و سەیرانی کانی با و کانی شەکراو، گەمە و یارییەکانی ھەنگەشەلێ و ئاشەبەتەنوورە و ھەلووکێن و ھەڵماتێن و مزراحێن و دووگۆڵی و محەلەبی و شرووبشکێنە و چاوشارکێ و کڵاوکڵاوێنە و شەڕەشەقی قوتابخانە و لەزەتی پارووە قاورمە بە کەوەری گەڵا پانەوە و دانیشتنی سەرسووچی کۆڵانان و ئەو ھەموو گۆڵمەز و پێکەنین و تەڕدەماغییەی ئازیز و خۆشەویستانی شار و شێتئاقڵەکانی وەک ئەحە دۆڕانی و ئەحەی کوڕنوو و خاڵە ڕەجەب و عەبە شەکەنە و ھەزاران ھەزار یادگار و بیرەوەری دیکەی شیرین و تاڵم لە بیر دەچێتەوە.ھێز نییە بتوانێ ئەو پاشخانە کولتووری و مێژووییەی ڕابووردووم تێدا بسڕێتەوە. ھەمیھشە پێوەیان دەژیم و تا دوا ھەناسە و چوونەوە باوەشی خاک لە گەڵمدان و لەو دنیاش پێکەوە تێھەڵدەچینەوە.

کێ لە ئێمە دەتوانێ شێخ سەعید و ئیحسان نووری پاش و سمکۆی شوکاک و پێشەوا قازی محەمەد و شێخی نەمر و بارزانی نەمر . نەورۆز و چوارچرا و دەربەندی بازیان و قەڵای جزیرە و بۆتان و زیندانی ئامەد و قەڵای دمدم و داستانەکانی شۆڕشی ئەیلوول و ھەڵەبجە و ئەنفال و کۆڕەو لە یادی خۆیدا بسڕێتەوە!؟.

ئەم نموونە تێکەڵانە دێنمەوە تا ھەموومان بزانین بۆ لەم وڵاتانەدا ھەست بە نامۆیی دەکەین و بیرکردنەوە و خەیاڵات و ڕەفتارمان جیاوازە لە خەڵکی ئاسایی. ئەم ھەموو ھۆوھۆکار و دیاردە و بیرەوەرییانە ڕەگی قوڵیان لە بوونماندا ھەیە. وێنەی ڕوونیان لەبەرچاوماندا ھەیە و ھێزێکی دینامیکی بەھێزن و دەمانجوڵێنن. ئێمە بەر لە ھەر شوێنێکی دیکە دەستکردی ئەم مێژووو جیھانە کۆمەڵایەتییەی کوردەوارین.

من شەتڵێکم و لە باخچەی ئەووڵاتە«بەھەشتی ڕازاوەی سەرزەمین» دا شین بووم . ئەگەر ھەموو لەشم تەنیا چاو بێت ھێشتا لە جوانی و شیرینی کوردەواری ئەی وڵاتە جوانەکەم ... ڕۆڵەکەم خێزانەکەم باوانەکەم... تێر نابێ و نابێ و نابێ ھەزاران ساڵی دیکەش بن دەست بین و بمانکوژن و بمان بڕن، لەت لەتمان کەن، ناتوێینەوە و ناتوێینەوە و ھەر دێیین و دێین و دێیین.. بەرەو ھۆبە و ھەواری باسەفا، بەرەو لادێ بەرەو کانگای وەفا، بەرەو کوردستان بێشکە و لانەی مرۆڤایەتی و شارستانێتی.

بەرھەمەکانی من یەکێ لە تایبەتمەندییەکانی ئەوەیە، کە ھەمیشە ھەوڵمداوە یاخود وەک پرنسیپ لام چەسپاوە، کە ئەو شتانەی ئێوە باسی دەکەن ، ناسنامەی ھونەرەکەم بێت. ھونەرەکەشم تەرخانی مەسەلە پیرۆزەکەیە.

کاتی خۆیشی لە ناوەوەی وڵات بە چەند تابلۆیەک توانیم ، ڕاستتر بڵێم ئەو ئەرکە بەشانازییەوە بەجێ بگەیەنم. دیارە راستی یاخود سەرکەوتن و نەکەوتنی کارەکەم وا لە دادگای جەماوەر و با ئەوان دادوەر بن. ئەوانەیشی ئاگادارن دەزانن چ چەرمەسەری و ئازارێکم لە پێناوی ئەم باوەڕە پتەوەمدا چەشتووە و چ زەحمەت و چەڵەمەیەکم ھاتۆتە ڕێ.

وەک ھونەرمەندێکیش باوەڕم وایە، ھەموو چرکەساتێکی ژیانی تاکێکی کورد بەو حاڵەتەی تێیدایە، شیاو و شایانی ئەوەیە ببێتە کەرەسە و ھەوێنی چەند تابلۆی بەرزی ھونەریی و ڕۆمانی مەزن و چیرۆکی سەرکەوتوو. جا وەرە ئەندێشە و ژان و سوێی تراژیدیای ستەملێکراوی دەوری ٤٠ چل ملیۆن مرۆڤ چ زەخیرەیەکی زۆر دەوڵەمەندە بۆ لەدایکبوون و داھێنان و خوڵقاندنی ملیاردەھا کاری ھونەریی و ئەدەبی شاکار و بەرز.

سەبارەت بە خۆم بەو چەند تابلۆیەی خستوومەتە بەردەست ، نیشانم داوە چەند ھونەرمەندێکی ئەو ژان و ئازارەم و چەند کوڕی بە ئەمەکی نەتەوەکەمم !؟.

ھەموو دەزانین کاتێ باسی ھونەری وێنەکێشان دەکرێت، یەکسەر وڵاتی ئیتالیا دێتە یادمان. ئەم وڵاتە بەناوبانگە بە ھونەر و ئەدەبی کۆن و بزووتنەوەی ڕێنیسابس و جۆرەھا کاری ھونەریی و فیکریی و ئەدەبی دیکەی بەرز. منیش ھەر ئەم خاكانەبوون وایان لێم کرد ئیتالیا ھەڵبژێرم. منیش وەک عاشقێکی ھونەر شەیدای وڵاتی ھونەر بوم. ھەر ئەم ھەست و کەفو کوڵە ھانیان دام بە خۆشییەوە بتوانم خوێندن لێرە تەواو بکەم. سوودێکی ھێجگار گەورەم لێوەرگرتووە و کاریگەڕێتی بە قووڵی لەسەرم ھەیە.

دیارە ئەو ھونەرمەندانەی بە ھەزاران کیلۆمەتریش لەم وڵاتەوە دوورن سارسامن بە مێژووی ھونەری ئێرە و قوتابخانە ھونەرییەکان و ئەو بزاڤە نوێیەی ھەیە. دەی منێکی ئیستا لە کانگاکەیدام و ڕۆژانە لە دامودەزگای ڕاگەیاندن و ئەو گەموو مۆزەخانەو سەر شەقام و ئیرەو ئەوێ دا ڕووبەڕوو و گوێ بیست و لەزەتچێژی ئەو ھونەرە دەبمەوە چۆن کارم تێناکات!.

ئەمەندەی ئارەزوو بکەم چەند ڕوونکردنەوەیەک بخەمە سەر خەرمانی ئەم ھەڤپەیڤینە، ئەوەیە من ھەمیشە لە بیرمە کە تاکێکی ھونەرمەندی کوردم. بۆ موتووربەکردنی ھونەری کوردەواری بەهونەری ئیتالی و خوڵقاندنی ھونەرێکی نوێی تەڕ و پاراوی خاوەن ناسنامەی کوردی، بەئەقڵی ئەوروپایی ھاوجووت لەگەڵ بنەما سەرەکییەکانی زانستی و ئەکادیمی ھونەردا، کرۆک و مانا و ستراتیژی یەکەمی کارەکانی منە.

ھەموو ھونەرمەند و دۆستانی ئیتالی وجیهانی ئەوانەی بڕەک لە کولتوور و ھونەری ڕۆژھەڵاتی شارەزا و ئاگادارن، بێ سێ و دوو ھونەرەکەی من دەناسنەوە. بەلایانەوە سەرنج ڕاکیش و عەنتیکەیە. کارەکانم ھەوڵێکە بۆ دروستکردنی کەناڵ و پردێ لە نێوان ھونەری کوردستان و بە ڕێگای ئیتالیا بۆ ئەوروپا و جیھان ھەڵبەتە کاڕێکی ھێندە سانا نییە! بەڵام من بۆ تێدەکۆشم.

شاراوە نییە ژیانی تاکی کورد لەوانەیە بە شاکارە رۆمانێک کۆتایی نەیەت. کاتێ من یان ھەر ھونەر مەندێکی دیکە دێت ئازار ژانەکانی تاکێکی لە شوێنێکی تابلۆکەیدا جێ دەکاتەوە تەنیا کارەکە لە ڕووی سیمبوڵی و خێڕا تێگەیشتنی بێگانەیە لەو ئەندێشەیە! دەنا ھەڵبەت نەخێر دەمەوێ ئەوەش بڵێم ھونەر و ئەفسانەی ھونەر ئەوەیە بەشێکی بچووک ئاماژە و گوزارە لە شتی مەزن بکات!. کاتێ من دیمەنی کوژراوی مێروولەیەک دەکێشم، ھەوڵ دەدەم ژیان و شەھیدبوونی سەدان ڕۆڵەی نەتەوەکەمی تێدا جێ بکەمەوە و نیشان بدەم .

ھونەریراستەقینە ھەمیشە چەکی کاریگەر بووە. نەبەستم لە ڕاستوقینە ێەوەیە لە خزمەتی کێشە کۆمەڵایەتییە گشتیییەکانی تایبەتمەند بە مرۆڤەوەبن. بۆ مرۆڤێکی بێ ئاڵاو دەوڵەت، نیشتمان سوتماککراو و ژاراوی کراو، بۆ نەتەوەی بندەست و ستەملێکراو، خاک شەقوپەقکراو و تاڵانکراو و داڤەشکراوی مێژووی خوێناوی ھەڕەشەلێژراو، گەر ئەمانە یەک لە ھەزار بگرە ملیۆنێ لە کارەکانمدا رەنگ بشاتەوە وا بەشدارییە لە خەباتدا. وا چەکی دەستی خەباتگێڕانە. پشتی کارەساتێژی وەک ژەھربارانکردنی ھەڵەبجە ھیچ دەقێکی ئەدەبی نەیتوانی گوزارە کەو تراژیدیایە بکات بەڵام ھونەرمەندێ ڤەکێشانی وێنەی شەھید « عومەری خاوەر» و منداڵەکەی وەک ئەوەی کاک عومەرتۆفیقی ھونەرمەند لە ئەڵمانیا کێشاوێتی توانی وێنەی ڕووداوەکەی تا ڕادەیەکی زۆر تێدا بەرجەستە بکات. وەک وتم گەر ھونەرمەند کوڕی مەسەلەی میللەتەکەی نەبێت، وە ھونەرەکەشی بۆھەمان ئامانج بێت وا لەم چەکە کاریگەرتر و بەرزتر بەتایبەت لە ھەندەران شک پێ نابەم.

بەلای منەوە ھونەر بۆ گەلە ووە بۆ ھونەریش کە دەڵێم بۆ ھونەریش مەبەستمە بڵێم کارەکە خۆی گەرەکە ھونەر بێت دەنا ناشێ بۆ ھونەر بێت ساتێ کە ھونەرمەندێک کارێکی ھونەری دڵسۆز دەھێنێتە بەرھەم ئەوسا ھونەرەکەی بۆ گەل و مرۆڤ و ھونەریشە ھونەرمەن پێویستە ڕاستگۆ و دەستپاک بێت لەگەڵ ئەو کارە ھونەرییەی دەیکات. من بەھەموو روانایەکمەوە کارەکانم بۆ خزمەتی نەتەوەکەم تەرخان کردووە. لەنێو گەکەکەشمدا بۆ ئازادی و و مافەکانی سیاسی و کۆمەڵایەتیتاکی کورد لاشموایە ساتێ ئێمە لەئەرکە سەرەکییەکان واتە نەتەوەییەکان ڕزگارمان بوو وا ئەو کاتە کێشە و ئازاری مرۆڤ لە جیھان دا دەبنە بابەتی ھونەرەکەمان . وەکوتم وڵاتی خۆمان سەرچاوەی ھەموو ئازارو ژانەکانە. جا،ساتەوەختێ من وێنەی لایەنێکی ئازاری ژیانی تاکێکی کورد دەکێشم ئەوا ھەر تاکە نرۆڤێ لەم گەردوونەدا و بە مرۆڤی ئەستێرەکانی دیکەشەوە گەر خحی تێدا دۆزییەوە دەتوانێ بە ھی خۆی بزانێ و دانێ. بەدەنگی بەرز دەڵێم پێویستە ھەموو شت لە پێناوی بەختەوەری خۆشگوزەرانی ژیانی مرۆڤ وبەرەو پێشبردنی شارستانێتی بۆن و بەرامە خۆش و عەقلانییەتدا بێت.

ھونەرمەندی کورد ... جارێ ئەرکە نەتەوەییەکانی بەر لەھەر شتێکی دیکە دەکەنەوە.. ھەتا لەم پێداویستیە ھەرە گرنگ و مانادار و پیرۆزە نەبنەوە ھیچ ئەرک و فەرمانێکی دیکە جاوەڕێیان ناکات و وەک دەڵێن تەکلیفیان لەسەر نییە. ھیچ ئەرک و فەرمانێکی دیکە چاوەڕێیان ناکات و وەک دەڵێن تەکلیفیان لەسەر نییە. بۆیە نابێت لە ڕوانگەی ئیدیۆلۆژیای ڕووت و بەرژەوەندی زڕە تیۆری مردارەوە بوو فسفس پاڵەوانێتی سوورەی بەر لەشکریی بڕواننە مەسەلەکان و لە حوکمی ڕاستێتی و ڕەوایەتی و بێگەردێتی دۆزی کورد سڵ بکەنەوە و بکەونە گومانەوە و ڕێی گومڕایی بگرن.

ڕووداوەکانی ئەم چەند ساڵەی کوردستان و جیھان ھەموو ئەزموونەژانیان بۆ خستینە ڕوو وابزانم ھەموو دەتوانین بۆنی گوڵ و ئازاری دڕک لێک جیا بکەینەوە. بەڕاستی ھەق نییە ھیچ تاکێکی کورد سەرقاڵی شتی لاوەکی بێت. ھەموو دەست پێکێکی کوردانە چونکە زۆر لە کاروان بەجێماوین ھێشتا ھەر درەنگە دیارە سروشت و جوانیش ھەردوو بۆ ئاسوودەیی مرۆڤ و خۆشی ودڵشادبوونی مرۆڤ بەبایەخن.

لە خاڵێکی ئەم گفتوگۆکردنەدا ئاماژەم بەوە کرد کە ھەرتاکێکی کورد ژیانی پڕ دیمەن و ساتەوەختی سەر سوورھێنەرو ھەستیارە. بۆبونە ھەوێنی تابلۆی بەرز و گەشی ھونەریی . ھەر ھونەرمەبدێکی کورد ئاوڕی لە مێژووی نەتەوەکەی دابێتەوە بەویژدان و خاوەن ھەكوێست بێت و ئاواتی بەرەو پێشبردنی ھونەری نەتەوەکەی بێت خاوەنی ڕحشنبیرییەکی کوردانە بێت و چیرۆک و ڕووداوە مێژووییەکانی کورد ئاگادار بێت ھەمان کات بەھا و بایەخ و گربگی ئەن شتانە لە دنیادا بە تایبەت لای فەلانی زیندووی ئەوروپایی و ئەوانەی ھەزاران ھەزارساڵە خاوەن دەوڵەتیشن ئاگادار بێ وا ئەرکی سەر شانێتی خەسڵەت وتایبەتمەندێتی و ڕەنگ و بۆی ژوردێتی ھونەرەکەی بپارێزێ و ناسنامەکەی نەشێوێنێ. وە ئاگای لە کەسایەتی خۆیی و بەھا کۆمەڵایەتی و کولتووریی و شارستانیتەکان بێت.

گرتنەبەری ھەر ڕێچکەیەکی دیکە لەم بوارەدا خۆ ونکردن و سڕینەوەی ڕواڵەتی خۆماڵی و لادانە لە ھونەری ڕەسەن و لاسایی کردنەوەی کوێرانەی ھونەری نامۆیە من ناڵێم بە تەنها هونەری کوردی و بابەتەکانی ڕوخسار و ناوەڕۆک و پانتایی کارەکانی ھونەرمەندی کورد داگیر بکات و سنوور و چوارچێوەتەک بۆ کۆت و بەندبوون. یاخود کێشانی ھێڵی سوور بۆ ھونەرمەندی کورد دیاری بکرێ بەڵام گەرەکە تووشی نەخۆشی خۆبەکەمزانین و پەتای لاسایکردنەوەی ناشییانە نەبێ و بە چاوی نزم لە ھونەری میللەتەکەی نەڕوانێ حەز دەکەم ھونەرمەندی کورد ئەم بەیتە شیعرەی مامۆستا گۆرانی لە یاد بێت:

کانییەکی ڕوونی بەرتریفەی مانگە شەو لە بنتا بلەرزێ مرواریی زیخ و چەو

جوانترە لە لای من لە دەریای بێ سنوور شەپۆلی باتە بەر تیشکی رۆژ شڵپ و ھوڕ

ئاواتەخوازم کە ھونەری کوردی زیاتر گەشە بکات و بونیاتی تەواوی خۆی بچەسپێنێ و بێتە خاوەنی دامودەزگای نەتەوەیی خۆیی و لە گشت کوردستان دا بایەخی زیاتری پێ بدرێ.

لەمەش گرنگتر بە ئاواتم ھونەرمەندانمان یەکگرتووبن و دۆزی نەتەوەکەیان لەبیر نەچێتەوە و ئەم خاڵەش لە سەروو ھەموو مەبەستێکەوە دانێن. وە ھەر یەکەی بە شێوازو میتۆدی خۆی لە خزمەتکردن بەردەوام بێت و کەمتەرخەمی نەکات. بە ھەموو مانای وشە ھونەرمەندی میللەتێکی بێ کیان و ناسنامەی سیاسی وڵات کۆلۆنیالکراوبین. بۆ ھەڵتەکاندنی سنورەکان و سڕینەوەی واقیعی ناسروشتی بەزۆر سەپاو بەسەر کوردستاندا خەبات بکەین.

ڕۆڵەیەکی بەئەمەکی مێژووی خوێناوی و فرمێسک و جگەرسووتاوی دایک و خوشکی شەھیدان بین. بۆ ئازادی و یەکسانی لە کوردستاندا تێبکۆشین. مرۆڤ و ژان و پەرۆشەکانی لەبیر نەکەین و لەدوورگەی کوردایەتییەوە بۆ کیشوەری مرۆڤایەتی ھەوڵ بدەین . بەئاواتی ئەوەم ھەموو لە کوردستانێکی ئازاد بەمزوانە یەکتر بگرینەوە. بۆ گۆڤارە نازدارەکەی ئێوەش سەرکەوتن و بەرەو پێشچوونی زیاتر دەخوازم.

—————————

• ساڵی ١٩٧٢،١٩٧٣،لە شاری سلێمانی.

• لە ساڵی ١٩٨٦ Arti Figurativ Riccione

• لە ساڵی ١٩٨٧ لە Galleria Boccioni Morciano di Romagna

• لە ساڵی ١٩٩٤لە San Marin

• ئەم پێشانگایانە بە تەنیا خۆی کردوویەتەوە.

• لە ١٩٧١ لە سلێمانی و ١٩٧٤ لە بەغدا و ١٩٧٥ لە سلێمانی و بەغدا و ساڵی ١٩٧٨،١٩٧٩،١٩٨٠ لە Firenze و ١٩٨٢ لە Siena و ١٩٩٣ لە Morciano DI Romagno و لە ١٩٩٥ لە Brescia و لە ١٩٩٦ لە Genova. ئەم کۆمەڵە پێشانگایە بەھاوبەشی کۆمەڵێ ھونەرمەندی بەناوبانگی کورد لە فیستیڤاڵەکانی سلێمانی و بەغدا کردۆتەوە لە ئیتالیاش بە ھاوبەشی لەگەڵ گەورە ھونەرمەندانی ئیتالی و جیھانی.