له نێوان مام جه‌لال و من دا... ئازاری 1999 - شوباتی 2001
Saturday, 11/04/2009, 13:12
1. گه‌ڕانه‌وه بۆ کوردستان
له نێوان مام جه‌لال و من دا
ئازاری 1999 - شوباتی 2001
نه‌وشیروان مسته‌فا
1. گه‌ڕانه‌وه بۆ کوردستان
له دوای راپه‌ڕین، سێ جار، هه‌ر جاره‌ی بۆ ماوه‌یه‌ك، له سێ قۆناغی ناسك دا كوردستانم به جێ هێشت بو:
جاری یه‌كه‌م، له رۆژانی گفتوگۆی به‌ره‌ی كوردستانی - به‌عس دا.
خولی یه‌كه‌می گفتوگۆ (20 – 28/4/1991) مام جه‌لال رابه‌ریی كرد منی له گه‌ڵ نه‌بوم.
خولی دوه‌می گفتوگۆ (7/5 – 17/6/1991) کاک مه‌سعود رابه‌ریی كرد منی له گه‌ڵ بوم.
زیاتر له مانگێ له به‌غداد ماینه‌وه دوای گه‌ڕانه‌وه‌مان بۆ كوردستان من بڕیارم دا كوردستان به جی بهێڵم. له سه‌ر سێ مه‌سه‌له‌ی سه‌ره‌تایی له گه‌ڵ مام جه‌لال و هه‌ندێ له ئه‌ندامانی مه‌کته‌بی سیاسی (لیره به دواوه م س) ناكۆك بوم:
یه‌كه‌م، جۆری به‌ڕێوه‌بردنی یه‌كێتی و گۆڕینی له چه‌ند رێکخراوێکی بێ سه‌روبه‌ره‌وه بۆ حیزبی ده‌زگا و دامه‌زراو. ئه‌مه‌یان ئه‌گه‌ڕایه‌وه بۆ رۆژانی شه‌ڕی یه‌كه‌می خه‌لیج.
دوه‌م، جۆری به‌ڕێوه‌بردنی پێوه‌ندی له گه‌ڵ پارتی.
سێیه‌م، جۆری به‌ڕێوه‌بردنی گفتوگۆ له گه‌ڵ به‌عس.
نه‌م ئه‌ویست كێشه‌ی ناوخۆ، که شه‌ڕی خۆبه‌خۆی چه‌کداری لێ دروست ئه‌بو، بۆ یه‌كێتی دروست بكه‌م به تایبه‌تی له‌و کاته‌دا له لایه‌که‌وه گه‌ڕانه‌وه‌ی به‌عس و له لایه‌کی تره‌وه زاڵبونی پارتی و بزوتنه‌وه‌ی ئیسلامی هه‌ڕه‌شه‌یان لێ ئه‌کرد. بڕیارم دا سه‌رکردایه‌تی یه‌کێتی و کوردستانیان بۆ به جێ بهێڵم خۆیان بێ مشتومڕ و به‌ربه‌ره‌كانی به‌ڕێوه‌ی به‌رن. به بێده‌نگی له ده‌روازه‌ی ئیبراهیم خه‌لیله‌وه چوم بۆ توركیا و له‌وێوه بۆ له‌نده‌ن. ئه‌وسا سه‌رچڵ قه‌زاز نوێنه‌ری یه‌كێتی بو له توركیا.
له‌و ماوه‌یه‌دا كه له له‌نده‌ن بوم كتێبی "كورد و عه‌جه‌م: مێژوی سیاسی كورده‌كانی ئێران" م ئاماده كرد بۆ چاپ و هاوزه‌مان له سوید و له كوردستان بڵاوم كرده‌وه. دواتر چه‌ند به‌شێکی له لایه‌ن محه‌مه‌د ساڵح گه‌ڵاڵی‌یه‌وه کرایه عه‌ره‌بی و له وه‌رزنامه‌ی "په‌یڤین" دا به زنجیره بڵاو کرایه‌وه.
جاری دوه‌م، دوای ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنی گشتی (19/5/1992)
به‌ر له به‌ستنی یه‌كه‌مین كۆنگره‌ی گشتی یه‌كێتی (27/1 – 14/2/1992) به چه‌ند رۆژێ گه‌ڕامه‌وه كوردستان به هیوای ئه‌وه‌ی كێشه سیاسیه‌كانی ناو یه‌كێتی له ناو كۆنگره‌دا به لادا بخه‌ین. هه‌ندێ له هاوڕێكانم، بۆ دابین كردنی ده‌سه‌ڵات و پله و پایه‌ی تایبه‌تی خۆیان، له كۆنگره‌دا فێڵیان لێ كردم و ده‌ستیان بڕیم. كێشه‌كان به چاره‌سه‌رنه‌كراوی مانه‌وه، به‌ڵکو قوڵتر بون.
هه‌ڵبژاردنی گشتی بۆ یه‌كه‌مین پارله‌مانی كوردستان له به‌رده‌م‌دا بو. پارتی و یه‌كێتی له ململانێیه‌كی سه‌خت‌دا بون. ئه‌مجاره‌ش نه‌مویست كێشه‌ی ناوخۆ دروست بكه‌م، هه‌مان مه‌ترسیه ناوه‌کی و ده‌ره‌کیه‌کان مابون و گه‌وره‌تر بوبون. ئه‌وه‌ی له توانام‌دا بو، له پرۆپاگانده و کۆبونه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ری و نوسینی وتار و پشتیوانی له کاندیده‌کان ته‌نانه‌ت ئاماده‌کردنی به‌رنامه‌ی هه‌ڵبژاردن، بۆ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردن و پێكهێنانی یه‌كه‌م حكومه‌تی كوردستان كردم. ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی كۆبوه‌وه (4/6/1992) و پۆستی سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران به یه‌كێتی سپێردرا (4/7/1992) د فوئاد مه‌عسوم بو به سه‌روه‌زیر. قه‌ڵه‌مڕه‌وی ده‌سه‌ڵاتی یه‌كێتی له زاخۆوه تا كفری درێژ ئه‌بوه‌وه. ئه‌مجاره‌ش به بێده‌نگی له ده‌روازه‌ی ئیبراهیم خه‌لیله‌وه چوم بۆ توركیا و له‌وێوه بۆ له‌نده‌ن.
له‌و ماوه‌یه‌دا كه له له‌نده‌ن بوم كتێبی "حكومه‌تی كوردستان: كورد له گه‌مه‌ی سۆڤێتی‌دا" م ئاماده كرد بۆ چاپ و هاوزه‌مان له هۆله‌ندا و له كوردستان بڵاوم كرده‌وه.
جاری سێیه‌م، پاش گه‌رمبونی شه‌ڕی یه‌كێتی و پارتی.
كه شه‌ڕی یه‌كێتی و بزوتنه‌وه‌ی ئیسلامی هه‌ڵگیرسا و، دوای ئه‌وه‌ش شه‌ڕی یه‌كێتی و پارتی ده‌ستی پێ كرد، زیادتر له 16 مانگ بو من له له‌نده‌ن دانیشت بوم و دور بوم له ده‌زگای بڕیاردانی ناو یه‌كێتیه‌وه. خۆم دور راگرت بو له كاروباری یه‌كێتی.
مام جه‌لال بۆ گه‌شتی سیاسی هات بو بۆ ئه‌وروپا. به ته‌له‌فۆن داوای لێ كردم منیش له گه‌ڵی بم. به بیانوی جیاجیاوه ئه‌مویست خۆم له‌و ئه‌ركه ببوێرم. دوای سه‌ردانی فه‌ره‌نسه و ئه‌ڵمانیا هاته له‌نده‌ن. روی لێ نام كه ئه‌گه‌ر بۆ هاوڕێیه‌تیش بێ له گه‌ڵی بچم به تایبه‌تی كۆبونه‌وه‌یه‌كی سۆسیالیست ئینته‌رناسیۆنال له تۆكیۆ هه‌بو.
له گه‌ڵی چوم بۆ ئیسپانیا گه‌لێ كه‌س و حیزب و كاربه‌ده‌ستمان بینی له‌وانه: خافێر سۆلانه كه ئه‌وسا وه‌زیری كاروباری ده‌ره‌وه بو. چوین بۆ ئیتالیا سه‌ركۆمارمان بینی. هه‌ندێ به‌ڵێنی گرنگمان له هه‌ردوکیان وه‌رگرت یارمه‌تی حکومه‌تی هه‌رێم بده‌ن. له‌وانه چاپکردنه‌وه‌ی کتێبی قۆناغه‌کانی سه‌ره‌تایی و ناوه‌ندی و دواناوه‌ندی، مه‌شق و راهێنانی پۆلیس و هێزه‌کانی ئاسایشی کوردستان، یارمه‌تیدانی حکومه‌تی هه‌رێم به پسپۆڕ و کۆمپیوته‌ر بۆ ئه‌نجامدانی سه‌رژمێری گشتی دانیشتوانی کوردستان. خۆمان ئاماده كرد بو بچین بۆ ژاپۆن شه‌ڕی یه‌كێتی و پارتی له قه‌ڵازه‌وه ده‌ستی پێ كرد(1/5/1994) و به خێرایی ته‌نیه‌وه بۆ رانیه و بادینان و سلێمانی. مام جه‌لال ئه‌بو بگه‌ڕێته‌وه بۆ كوردستان منیش، وه‌ک مه‌سه‌له‌یه‌کی ئه‌خلاقی، نه‌مئه‌توانی خۆم له‌م گه‌ڕانه‌وه‌یه بدزمه‌وه ناچار له رۆماوه له گه‌ڵی چومه سوریا و له‌وێوه بۆ توركیا و به كۆپته‌ری توركی راسته‌وخۆ بۆ هه‌ولێر (2/6/1994). یه‌كێتی له بادینان و پارتی له سلێمانی ده‌ركرا بون. به‌ڵام هێشتا هه‌ولێر پایته‌ختی حكومه‌تی هه‌رێم به تێکه‌ڵاوی به ده‌ست هێزه‌کانی یه‌كێتی و پارتیه‌وه بو.
زۆری ئه‌و ماوه‌یه من خه‌ریكی گفتوگۆ بوم له گه‌ڵ نوێنه‌رانی پارتی. بۆ ئه‌و مه‌به‌سته سه‌فه‌ری ئێران و توركیا و فه‌ره‌نسا و ئیرله‌نده‌م كرد. بۆ ئاگادارکردنه‌وه‌ی رای گشتی کورد له ره‌وتی گفتوگۆکان چه‌ندین وتارم نوسی و بڵاو کرده‌وه. له ئاسۆی نزیك‌دا هه‌لی ئاشتبونه‌وه‌ی یه‌كێتی و پارتی‌م نه‌ئه‌بینی. هه‌لومه‌رجی ناو یه‌كێتی‌یش " هه‌مان تاس و هه‌مان حه‌مام" ی جاره‌كانی تر بو.
نه‌مئه‌ویست كێشه‌ی ناوخۆ بۆ یه‌كێتی دروست بكه‌م دیسان به بێده‌نگی بۆم به جێ هێشتن. بۆ ئه‌وه‌ی ده‌نگی لێ ده‌رنه‌چێ هاوڕێ له گه‌ل مام جه‌لال به ناوی به‌شداری كۆبونه‌وه‌ی ته‌داولی موعاره‌زه‌ی عیراقیه‌وه (اجتماعات تداولیه للمعارضه العراقیه) چوین بۆ تاران و دیمه‌شق. له‌وێوه من گه‌ڕامه‌وه بۆ له‌نده‌ن. له‌وێ دانیشتم خۆم دور راگرت بو له كاروباری یه‌كێتی. له‌و ماوه‌یه‌دا له نوسینه‌وه‌ی "دیوی ناوه‌وه‌ی روداوه‌كانی كوردستانی عیراق" له ساڵی 1975 ه‌وه تا 1988 بومه‌وه و له ژێر ئه‌م سه‌رناوانه‌دا بڵاوم كردنه‌وه:
"له كه‌ناری دانوبه‌وه بۆ خڕی ناوزه‌نگ" هاوزه‌مان له به‌رلین و له كوردستان له لایه‌ن ده‌زگای خاکه‌وه بڵاو كرایه‌وه. مسته‌فا ساڵح كه‌ریم كردی به عه‌ره‌بی و به زنجیره چه‌ند به‌شێكی له هه‌فته‌نامه‌ی "الاتحاد" ا بڵاو كرده‌وه.
"په‌نجه‌كان یه‌كتری ئه‌شكێنن" هاوزه‌مان له به‌رلین له لایه‌ن ئاوه‌دانی و له كوردستان له لایه‌ن ده‌زگای خاکه‌وه بڵاو كرایه‌وه.
"خولانه‌وه له ناو بازنه‌دا" هاوزه‌مان له به‌رلین له لایه‌ن ئاوه‌دانی و له كوردستان له لایه‌ن ده‌زگای خاکه‌وه بڵاو كرایه‌وه. شێرزاد شێخانی كردی به عه‌ره‌بی به‌ڵام له به‌ر هۆی سیاسی ئه‌و كاته‌ی گفتوگۆی یه‌كێتی – پارتی بڵاوم نه‌كرده‌وه.
جگه له‌مانه كه تێكه‌ڵاو بون له بیره‌وه‌ری و دۆكۆمێنت چه‌ند كتێبی ترم ئاماده كرد له‌وانه:
"سه‌رده‌می قه‌ڵه‌م و موراجه‌عات" له سلێمانی به کوردی و محه‌مه‌د ساڵح گه‌ڵاڵی کردی به عه‌ره‌بی و بڵاوکرایه‌وه.
"میرایه‌تی بابان له نێوان به‌رداشی رۆم و عه‌جه‌م‌دا" له هۆله‌ندا و سلێمانی بڵاو کرایه‌وه.
"له په‌راوێزی مێژوه‌كانی ئه‌رده‌ڵان‌دا" له سلێمانی بڵاوکرایه‌وه.
ئه‌و چه‌ند جاره‌ی له له‌نده‌ن بوم مانه‌وه‌ی خۆمم به كاتی دانابو. ئه‌گه‌رچی چه‌ند سه‌فه‌رێكم كرد بۆ سوید، ئه‌ڵمانیا، هۆڵه‌ندا، ئه‌مه‌ریكا... به‌ڵام هه‌وڵم دا زۆرترین كه‌ڵك له‌و هه‌له وه‌ربگرم، به تایبه‌تی بۆ نوسین. پێم وایه ئه‌و خزمه‌ته‌ی له‌و ماوه‌یه‌دا له بواری نوسین‌دا به رۆشنبیری و مێژوی كوردم كردوه هیچی كه‌متر نیه له‌و خزمه‌ته‌ی، ئه‌گه‌ر به خزمه‌ت بژمێردرێ، له بواری سیاسی و پێشمه‌رگه‌یی‌دا، كردومه.
*
له دوای راپه‌ڕینه‌وه بڕیارم دا بو، هه‌ر کات له گه‌ڵ سه‌رکردایه‌تی یه‌کێتی توشی ناکۆکی قوڵ و کێشه‌ی ئاڵۆزی سیاسی ببم ، له باتی ئه‌وه‌ی ململانێیان له گه‌ڵ بکه‌م، که له‌وانه بو ببێته هۆی پێکادانی چه‌کدار، له به‌رده‌میان دا به هێمنی و بێده‌نگی بکشێمه‌وه. له به‌ر ئه‌وه هه‌میشه چاوه‌ڕێ بوم له هه‌لومه‌رجێكی گونجاودا بگه‌ڕێمه‌وه كوردستان. سه‌ره‌نجام بڕیاری گه‌ڕانه‌وه‌م دا. ئه‌م جاره‌یان كه بڕیاری گه‌ڕانه‌وه‌م دا، یه‌كێتی له هه‌ولێر، پایته‌ختی هه‌رێم، ده‌ركرابو. حكومه‌ته‌كه‌ی و مه‌كته‌بی سیاسیه‌كه‌ی و سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی و فه‌رمانده‌كانی به ئاواره‌یی له سلێمانی بون.
*
له له‌نده‌نه‌وه بۆ قه‌ڵاچوالان
دلێری سه‌ید مه‌جید خێزانه‌كه‌ی له له‌نده‌ن ئه‌ژیا هات بو بۆ سه‌ردانی ئه‌وان و له سه‌ر گه‌ڕانه‌وه بو. رێككه‌وتین پێكه‌وه بگه‌ڕێینه‌وه. له كۆتایی شوباتی 1999 دا له فڕۆكه‌خانه‌ی هیترۆ یه‌كمان گرته‌وه و به‌ره‌و تاران فڕین له فرودگای میهراباد نیشتینه‌وه. له ئوتێلێكی تاران دابه‌زین. ئه‌وده‌م به‌هرۆز گه‌ڵاڵی نوێنه‌ری یه‌كێتی بو له تاران.
له تاران به پێویستم زانی ئیستێك بكه‌م. چونکه ده‌رباره‌ی رۆیشتنه‌وه‌م بۆ كوردستان پێشتر ئاگاداری مام جه‌لال یا كه‌سێكی تری م س م نه‌كرد بو. خۆم سه‌ربه‌خۆ بێ پرس و رای ئه‌وان بڕیاری گه‌ڕانه‌وه‌م دا بو. گه‌ڕانه‌وه‌ی كتوپڕ و له ناكاو له‌وانه بو خراپ لێك بدرێته‌وه. له‌و سه‌رده‌مه‌دا پێشوازی کاربه‌ده‌ستانی حیزب و حکومه‌ت و کۆکردنه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌ری فه‌رمانگه‌کان و خوێندکارانی زانکۆ و قوتابخانه‌کان و پێشمه‌رگه و کادره‌کانی حیزب.. بوبو به عاده‌ت. له گه‌ڵ دلێر رێك كه‌وتم من له تاران بمێنمه‌وه. ئه‌و بۆ گه‌یاندنی په‌یامێكی من سه‌ردانی مام جه‌لال بكا له قه‌ڵاچوالان. وه‌ڵامی په‌یامه‌كه‌م بۆ بهێنێته‌وه بۆ تاران. ئه‌وسا بڕیار بده‌م بڕۆمه‌وه بۆ كوردستان یان بگه‌ڕێمه‌وه بۆ له‌نده‌ن.
په‌یامه‌كه‌م ئه‌مه بو: من ئه‌گه‌ڕێمه‌وه بۆ كوردستان. به ته‌ما نیم هیچ پله و پایه‌یه‌ك له یه‌كێتی و له حكومه‌ت‌دا وه‌ر بگرم. ئه‌مه‌وێ له كوردستان بژیم و پشتیوانی ئه‌و ئه‌بم. نامه‌وێ پێشوازی حیزبی یا حكومه‌تی بكرێم. ئه‌مه‌وێ به بێده‌نگی بێمه‌وه. ئه‌گه‌ر به‌وجۆره رازیه ئه‌گه‌ڕێمه‌وه ئه‌گه‌رنا بلیته‌كه‌م بۆ دوسه‌ره ئه‌گه‌ڕێمه‌وه بۆ له‌نده‌ن. ناوه‌رۆكی په‌یامه‌كه‌م ره‌نگدانه‌وه‌ی ناخی دڵم بو.
دلێر له لای مام جه‌لاله‌وه هاته‌وه تاران. وتی مام جه‌لال ئه‌ڵێ وڵات وڵاتی خۆیه‌تی خۆی چۆن حه‌ز ئه‌كا وا ئه‌كه‌ین. به‌ڵام نه ئه‌وه‌ی ئه‌و داوای كردوه و نه ئه‌وه‌ی من به ته‌مای بوم. كه هاته‌وه با ماوه‌یه‌ك میوانی من بێت.
دلێر حه‌زی به گه‌ڕانه‌وه‌ی من و نزیكبونه‌وه‌ی من بو له مام جه‌لال. ئینجا په‌یامه‌كه‌ی منی چۆن به مام جه‌لال گه‌یاند بو و په‌یامه‌كه‌ی مام جه‌لال چی بو بۆ من، وه‌كو خۆی برد بوی و هێنابوی، یان خۆیشی ترش و خوێ‌ی پێوه كرد بو، ئه‌وه مه‌گه‌ر خۆی بزانێ. چونكه مام جه‌لال نامه‌یه‌كی به‌خێرهاتنه‌وه‌ی بۆ نوسی بوم ، له گه‌ڵ په‌یامه‌كه‌ی من‌دا هه‌ندێ جیاواز بو. ئه‌مه ده‌قه‌كه‌یه‌تی:
برای دێرین و هه‌ڤاڵی خۆشه‌ویستم كاكه نه‌وه‌ی به‌ڕێز
سڵاوێكی شۆڕشگێڕانه‌ی گه‌رم
زۆر به گه‌رمی به‌خێرهاتنه‌وه‌تان ده‌كه‌م بۆ كوردستانی رزگار كه له سه‌ره‌تای ژیانته‌وه له‌بۆی خه‌باتت كردوه‌و هیچیشت له ژیان و خۆشی و فیداكاری لێ چاو نه‌بوه و لێت نه‌گرتۆته‌وه. پڕ به‌دڵیش شاد بوم و له ناخی دڵه‌وه گه‌شامه‌وه، به‌وه‌ی كه بڕیارتان داوه له په‌نا و له گه‌ڵ برای دێرینی خۆت درێژه به‌و خه‌باته بده‌یته‌وه كه هه‌مو لاوێتیت له سه‌ر داناوه، به راستی یه‌كێك بووه له خه‌به‌ره هه‌ره خۆش و دڵشادكه‌ره‌كان.
زۆر به‌خێر بێیته‌وه سه‌ر چاوان. بێ‌گومان وه‌ك هه‌میشه كاكی خۆشت هاوخه‌بات و هاوكار و هاریكارت ده‌بێت و هیچیشی لێت چاونابێت. به‌وپه‌ڕی برایه‌تیه‌وه رێزی شایسته‌ی خۆشت لێ ده‌گیرێت.
دوباره به‌خێربێیته‌وه‌و هه‌ر بژی بۆ
گه‌له‌كه‌مان و یه‌كێتی‌ی نیشتمانی‌ی كوردستان و
برای دڵسۆز و دێرینتان مام جه‌لال
12 / 3 / 1999
*
پاش ئه‌وه‌ی دو حه‌فته له تاران مامه‌وه به فرۆكه به رێ كه‌وتم بۆ كرماشان. دیاری گه‌ڵاڵی نوێنه‌ری یه‌كێتی بو له كرماشان. رۆژی 15 ی 3 ی 1999 له كرماشانه‌وه به ئۆتۆمۆبیل بۆ ده‌روازه‌ی په‌روێز خان و له په‌روێز خانه‌وه بۆ قه‌ڵاچوالان، وه‌كو مام جه‌لال دای نابو.
رۆژی دوایی "كوردستانی نوێ" له ژ 1823 ی رۆژی 16 ی 3 ی 1999 دا هه‌واڵه‌كه‌ی به‌م جۆره گێڕایه‌وه:
"هه‌ڤاڵ نه‌وشیروان گه‌یشته‌وه سلێمانی
"پێش نیوه‌ڕۆی 15/3/1999، سه‌عات 10 هه‌ڤاڵ نه‌وشیروان مسته‌فا ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‌ی نیشتمانی‌ی كوردستان گه‌یشته‌وه په‌روێزخان و له‌وێ به ناوی هه‌ڤاڵ مام جه‌لاله‌وه له لایه‌ن عومه‌ر فه‌تاح و له لایه‌ن شێخ محه‌مه‌د شاكه‌لی به ناوی مه‌كته‌بی سیاسیه‌وه و له لایه‌ن هه‌ڤاڵ جه‌لال جه‌وهه‌ره‌وه به ناوی حكومه‌تی هه‌رێمه‌وه و هه‌ڤاڵ نازم كه‌ركوكی به ناوی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستانه‌وه به گه‌رمی به‌خێرهاتنی لێ كرا.
"پاشان به ڕێز و ته‌قدیره‌وه به رێ كران به‌ره‌و قه‌ڵاچوالان، له عه‌ربه‌تیش له لایه‌ن هه‌ڤاڵ عومه‌ری سه‌ید عه‌لی و هه‌ڤاڵ محه‌مه‌د تۆفیق و حاكم قادر حه‌مه جان و هه‌ڤاڵ مه‌حمود سه‌نگاویه‌وه به گه‌رمی پێشوازی لێ كرا.
"له كاتی نیوه‌ڕۆش‌دا كه گه‌یشته قه‌ڵاچوالان له لایه‌ن هه‌ڤاڵ مام جه‌لال و هه‌ڤاڵ د كه‌مال فوئاد و هه‌ڤاڵانی تری مه‌كته‌بی سیاسی و هه‌ڤاڵ كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی سه‌رۆكی حكومه‌ت و چه‌ندین وه‌زیری كابینه‌كه‌یه‌وه به گه‌رمی پێشوازی لێ كرا.
"پاشان هه‌مویان پێكه‌وه نانی نیوه‌ڕۆیان له سه‌ر خوانی هه‌ڤاڵ مام جه‌لال خوارد.
"هه‌مو هه‌ڤاڵانی مه‌كته‌بی سیاسی به گه‌رمی پێشوازییان له كاك نه‌وشیروان كرد و به گه‌رمی به‌خێرهاتنیان كرد هه‌ڤاڵ مام جه‌لالیش به ناوی ی ن ك و ه پ ك – ه‌وه زۆر به گه‌رمی به‌خێرهاتنه‌وه‌ی هه‌ڤاڵ نه‌وشیروانی خه‌باتگێڕی دێرین و ئه‌ندامی كۆمیته‌ی دامه‌زرێنه‌ری ی ن ك و فه‌رمانده‌ی پێشمه‌رگه‌كانی كوردستان و ئه‌ندامی دێرینی مه‌كته‌بی سیاسی ی ن ك كرد و هیوای خواست وه‌ك هه‌میشه هه‌مو هێز و توانا و هۆش و زانیاری خۆی له پێناوی ئامانجه دێرینه‌كانی گه‌له‌كه‌مان‌دا بخاته گه‌ڕ."
*
رۆژنامه‌ی كوردستانی نوێ نه‌یئه‌توانی هه‌واڵی له‌م بابه‌ته له خۆیه‌وه، بێ ره‌زامه‌ندی مام جه‌لال، بنوسێ. من نه نمایشه‌كه‌م پێ خۆش بو نه ئه‌و هه‌واڵه. حه‌زم ئه‌كرد وه‌كو خه‌ڵكی ئاسایی چۆن به بێده‌نگی رۆیشت بوم به بێده‌نگی بگه‌ڕێمه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی ئازادی قسه و كار و جموجوڵم هه‌بێ. چونكه ئه‌و نمایشه و ئه‌و هه‌واڵه، به بێ ویست و ئاره‌زوی خۆم، جۆرێ له "ئیلتیزام" ی سیاسی به سه‌رم‌دا ئه‌سه‌پاند. دوای ئه‌وه‌ی دو رۆژ له قه‌ڵاچوالان مامه‌وه ئیزنم خواست و گه‌ڕامه‌وه بۆ سلێمانی.
*
ململانێ‌ی ناو یه‌كێتی
مه‌كته‌بی سیاسی پێك هاتوه له‌م ئه‌ندامانه:
كۆسره‌ت ره‌سول، جه‌بار فه‌رمان، عومه‌ری سه‌ید عه‌لی، قادری حاجی عه‌لی، ئه‌رسه‌لان بایز، عومه‌ر فه‌تاح، محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم، جگه له‌مان كه پاشماوه‌ی ئه‌ندامه هه‌ڵبژێردراوه‌كانی كۆنگره‌ی یه‌كه‌می یه‌كێتی‌ین، فه‌ره‌یدون عه‌بدولقادر و عومه‌ری حاجی عه‌بدوڵا، كه له كۆنگره‌ی یه‌كه‌م‌دا وازیان هێنا بو، مام جه‌لال هێناونێتیه‌وه بۆ ناو م س. هه‌روه‌ها:
شێخ محه‌مه‌دی شاكه‌لی، ره‌سول مامه‌ند، له دوای كۆنگره‌ی یه‌كه‌م مام جه‌لال له ئه‌نجامی رێككه‌وتنێكی سیاسی‌دا له گه‌ڵ به‌شێکی حیزبی سۆشیالیست دا هه‌ردوكیانی هێناوه‌ته ناو م س. كاك ره‌سول كۆچی دوایی كرد. شێخ محه‌مه‌د ماوه‌ته‌وه.
مه‌لا به‌ختیار، عیماد ئه‌حمه‌د، له دوای كۆنگره‌ی یه‌كه‌م مام جه‌لال له ئه‌نجامی رێككه‌وتنێكی سیاسی‌دا له گه‌ڵ به‌شێکی حیزبی زه‌حمه‌تکێشان هه‌ردوكیانی هێناوه‌ته ناو م س.
به‌نده‌ش، كه له كۆنگره‌ی یه‌كه‌م دا له سه‌ر داوای مام جه‌لال، له گه‌ڵ د فوئاد مه‌عسوم و د كه‌مال فوئادا بێ ئه‌وه‌ی به فیلته‌ری هه‌ڵبژاردن‌دا تێ بپه‌ڕین، به بیانوی ئه‌وه‌ی له ده‌سته‌ی دامه‌زرێنه‌ر بوین، بۆ ئه‌ندامه‌تی سه‌ركردایه‌تی به چه‌پڵه‌ڕێزان هه‌ڵبژێردراین.
مام جه‌لال زیره‌كانه مه‌كته‌بی سیاسی داناوه. ئه‌وانه چه‌ند ده‌سته‌به‌ند و كه‌سایه‌تی جیاوازن به ده‌گمه‌ن هه‌مویان له سه‌ر كێشه‌یه‌ك ئه‌توانن پێك بێن. هه‌میشه پێویستیان به مام جه‌لال ئه‌بێ بۆ ئه‌وه‌ی هاوسه‌نگی‌یان له نێوان‌دا رابگرێ. ئه‌گه‌ر ئه‌و نه‌بێ ره‌نگه نه‌توانن ئێواره‌یه‌ك، له هیچ بۆنه‌یه‌ک دا شایی بێ یا شیوه‌ن، پێكه‌وه كۆ ببنه‌وه.
كۆسره‌ت و جه‌بار ناكۆكن. هه‌ر كه‌سه‌یان داروده‌سته‌ی خۆی هه‌یه. هه‌ركه‌سه‌یان ئه‌یه‌وێ پێگه‌ی خۆی به‌هێز و ئه‌وی تر لاواز بكا. كۆسره‌ت كار ئه‌كا بۆ ئه‌وه‌ی هه‌روه‌ك كه‌سی یه‌كه‌می حكومه‌ته، ئاوه‌هاش ببێته كه‌سی یه‌كه‌می یه‌كێتی.
كه‌مال فوئاد و فوئاد مه‌عسوم و عومه‌ر فه‌تاح و ئه‌رسه‌لان بایز، شێخ محه‌مه‌دی شاکه‌لی و مه‌لا به‌ختیار و عیماد ئه‌حمه‌د، له ناو رێكخراو و كادره‌كانی یه‌كێتی‌دا پێگه و پشتیوان و لایه‌نگریان که‌مه. مام جه‌لال ده‌ستی گرتون و ئه‌وانیش ده‌ستیان به مام جه‌لاله‌وه گرتوه، له هه‌مو شتێك دا پشتی ئه‌گرن.
كۆسره‌ت و جه‌بار پێ‌یان وایه من له سه‌ر داوای مام جه‌لال و بۆ پشتیوانی له‌و له به‌رامبه‌ر ئه‌وان‌دا هاتومه‌ته‌وه و، ئه‌و چه‌ند رۆژه‌ی میوانی ئه‌و بوم له قه‌ڵاچوالان خه‌ریكی دانانی نه‌خشه و پیلان بوین دژی ئه‌وان. زۆر به توندی كه‌وتنه دژایه‌تی من. راستیه‌كه‌ی ئه‌وان خۆیان به‌دگومان بون ئه‌گینا ئه‌و چه‌ند رۆژه هیچ باسێكی سیاسی‌مان نه‌كرد بو، هیچ نه‌خشه و پیلانێكیشمان دانه‌نا بو دژی ئه‌وان. مام جه‌لال ئاماده نه‌بو دژی ئه‌وان كار بكا یا له هیچ هه‌لومه‌رجێك‌دا ده‌ستیان لێ هه‌ڵ بگرێ یا ته‌نانه‌ت ئه‌و شتانه‌یان به رودا بداته‌وه. له یه‌كه‌مین كۆنگره‌ی گشتی یه‌كێتی‌دا ئه‌وان دژی من پشتیوانی‌یان له مام جه‌لال كرد. ئه‌ویش بۆ ئه‌وه‌ی من له ناو یه‌كێتی‌دا لاواز بكا خۆی هه‌ردوكیانی گه‌وره كرد بو. ده‌سه‌ڵات و پاره‌ی خست بوه به‌رده‌ستیان. ئازاد و ئازای كرد بون چی ئه‌كه‌ن بیكه‌ن. بۆ راگرتنی هاوسه‌نگیی ناو یه‌كێتی پێویستی به هه‌ردوكیان و هه‌ردو ده‌سته‌به‌ندیه‌كه‌یانه.
ئه‌وه‌ی گومانی له لا دروست كردبون ئه‌وه‌بو گه‌ڕانه‌وه‌ی من هاوزه‌مان بو له گه‌ڵ زنجیره‌یه‌ك كۆبونه‌وه كه مام جه‌لال له رۆژانی 22 تا 28 ی مانگی شوبات، ده‌رباره‌ی "گه‌شه‌پێدان و بژاركردن" ی یه‌كێتی، به مه‌كته‌بی سیاسی كرد بو. ئه‌وی راستی بێ من هیچ ئاگایه‌كم له‌م كۆبونه‌وانه نه‌بو. گه‌ڕانه‌وه‌ی منیش هیچ پێوه‌ندیه‌كی به گه‌شه‌پێدان و بژاره‌وه نه‌بو. بۆ زیاتر ئاگاداری لێره‌دا هه‌واڵی كۆبونه‌وه‌كانی م س له‌و رۆژانه‌دا ده‌قاوده‌ق وه‌كو له رۆژنامه‌ی كوردستانی نوێ‌دا نوسراوه رائه‌گوێزم. ئه‌وه‌نده‌ی بزانم هه‌واڵه‌كان له لایه‌ن خودی مام جه‌لاله‌وه ئاماده كراون و دوا هه‌واڵیشیان هه‌ر له لایه‌ن خۆیه‌وه دارێژراوه:
*
هه‌واڵی یه‌که‌م: كوردستانی نوێ: ژ 1808 رۆژی 23 ی 2 ی 1999.
"له كۆبونه‌وه‌یه‌ك‌دا به سه‌رپه‌رشتی سكرتێری گشتی مه‌كته‌بی سیاسی بڕیاری دا پێداچونه‌وه‌یه‌كی گشتی به هه‌مو ده‌زگاكانی ی ن ك بكرێ
"پاش نیوه‌ڕۆی دوێنێ 22 ی 2 هه‌ڤاڵ مام جه‌لال، له قه‌ڵاچوالان سه‌رپه‌رشتی كۆبونه‌وه‌یه‌كی ئاسایی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‌ی نیشتمانی‌ی كوردستان – ی كرد.
"له كۆبونه‌وه‌كه‌دا باس له ره‌وشی سیاسی ئه‌مڕۆی كوردستان و عیراق و ناوچه‌كه و دوا پێشهاته‌كانی پرۆسه‌ی ئاشتی له كوردستان‌دا كرا.
"له ته‌وه‌ره‌یه‌كی تری كۆبونه‌وه‌كه‌دا كه تایبه‌ت بو به رێكخستنه‌وه‌ی هه‌مو ده‌زگاكانی ناو ی ن ك، بڕیار له سه‌ر پێداچونه‌وه‌یه‌كی گشتی درا، كه له سه‌ر بناغه‌ی هه‌ڵبژاردنی هه‌مو ده‌زگاكان دامه‌زرا بێت له خواره‌وه بۆ سه‌ره‌وه."
*
هه‌واڵی دوه‌م: كوردستانی نوێ: ژ 1809 رۆژی 24 ی 2 ی 1999.
"به سه‌رپه‌رشتی مام جه‌لال مه‌كته‌بی سیاسی درێژه به كۆبونه‌وه ئاساییه‌كانی ده‌دا
"ئێواره‌ی دوێنێ 23 ی 2 هه‌ڤاڵ مام جه‌لال له باره‌گای مه‌كته‌بی سیاسی له قه‌ڵاچوالان سه‌رپه‌رشتی كۆبونه‌وه‌یه‌كی ئاسایی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‌ی نیشتمانی‌ی كوردستان – ی كرد.
"له كۆبونه‌وه‌كه‌دا باس له ره‌وشی سیاسی ئه‌مڕۆی كوردستان و عیراق و ناوچه‌كه و دوا پێشهاته‌كانی پرۆسه‌ی ئاشتی له كوردستان كرا.
"له ته‌وه‌ره‌یه‌كی تری كۆبونه‌وه‌كه‌دا درێژه به باس كردنی رێكخستنه‌وه‌ی ده‌زگاكانی ی ن ك و چۆنیه‌تی گه‌شه‌پێدانیان درا، واش بڕیاره كۆبونه‌وه‌كان له رۆژانی داهاتوش‌دا درێژه‌یان هه‌بێت."
هه‌واڵی سێیه‌م: كوردستانی نوێ: ژ 1811 رۆژی 28 ی 2 ی 1999.
"له درێژه‌ی كۆبونه‌وه‌كانی‌دا بۆ گه‌شه‌پێدان و بژاركردن مه‌كته‌بی سیاسی چه‌ندین بڕیاری گرنگی بۆ گه‌شه‌پێدانی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان ده‌ركرد."
*
هه‌واڵی چواره‌م: كوردستانی نوێ: ژ 1812 رۆژی 1 ی 3 ی 1999.
"له درێژه‌ی كۆبونه‌وه‌كانی‌دا مه‌كته‌بی سیاسی بڕیاری دا له هه‌فته‌ی داهاتوه‌وه ده‌ست به بژاركردن و گه‌شه‌پێدانی ده‌زگاكانی حكومه‌ت بكرێ
"مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‌ی نیشتمانی‌ی كوردستان له درێژه‌ی كۆبونه‌وه‌كانی خۆی‌دا به سه‌رپه‌رشتی هه‌ڤاڵ مام جه‌لال بۆ گه‌شه‌پێدان و بژاركردن له ناو یه‌كێتی‌ی نیشتمانی‌ی كوردستان وهێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان و حكومه‌تی هه‌رێم و رێكخراوه دیمۆكراتیه‌كان‌دا، كۆبونه‌وه‌ی دوێنێ 28 ی 2 ی ته‌رخان كرد بۆ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان.
"له‌م بواره‌دا مه‌كته‌بی سیاسی باسی له گه‌شه‌پێدان و بژاركردن له حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‌دا كرد و بڕیار درا له سه‌ره‌تای هه‌فته‌ی داهاتوه‌وه ده‌ست بكرێ به بژاركردن و گه‌شه‌پێدانی ده‌زگاكانی میری خۆمان و دانانی میلاكات بۆ وه‌زاره‌ته‌كان و هه‌ڵبژاردنی خه‌ڵكی شایسته بۆ شوێنی خۆیان.
"هه‌روه‌ك بڕیار درا حكومه‌ت كاره خزمه‌تگوزارییه ئه‌نجامدراوه‌كانی خۆی بۆ كۆمه‌ڵانی خه‌ڵك رون بكاته‌وه و ده‌زگا پێویستیه‌كان بۆ گه‌شه‌كردن و هه‌ڵسوڕاندنی كاروباره‌كانی پێویستیش دابمه‌زرێنێت.
"هه‌روه‌ها بودجه‌ی میریی خۆشمان رێكوپێكتر دابندرێته‌وه و پلانی راستوڕه‌وا بۆ گومرگ و باجه جیاجیاكان دابندرێت و هه‌وڵ بدرێت له بنه‌ڕه‌ته‌وه، دزی و راووڕوت و به‌رتیل خواردن و زێده‌مه‌سره‌فی له ناو ده‌زگاكان‌دا نه‌هێڵدرێ."
*
خۆزگه که‌سێک ئه‌م هه‌واڵانه و وتاره درێژه‌کانی مام جه‌لالی شی ئه‌کرده‌وه و هه‌ڵی ئه‌سه‌نگاندن و، به‌راوردی ئه‌کردن له گه‌ڵ روداوه‌کانی سه‌رئه‌رز تا ده‌رئه‌که‌وت له‌و بڕیار و به‌ڵێنانه چه‌ندیان جێبه‌جێ کراون و، چه‌ندیان هه‌ر قسه‌ی روت بون و هه‌رزو پشت گوێ خراون و له بیر چونه‌ته‌وه.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
