خەڵکی باشوری کوردستان بەگشتی و چین و توێژە زەحمەتکێشەکان بەتایبەتی،زیاد لەقۆناخێکە لەلایەن بزوتنەوە جۆراوجۆرەکانی بەرەی ناسیۆنالیزمی کوردایەتیەوە دەخەڵەتێندرێن و هەر قۆناخێک بەشێوەیەک ئەو خەڵەتاندنەیان دوبارە کردۆتەوەو ئاسۆی چین و توێژە زەحمەتکێشەکانیان بەبادا داوە، (کەلەبنەڕەتدا بزوتنەوەی سیاسی کوردی پەیوەستن بە چەوساندنەوەی چینایەتیەوە.چونکە خودی ئەو بزوتنەوانە بۆ ئەوە دروست نەبون کەکۆتای بەهەژاری و برسێتی و نەمانی چەوساندنەوەی چیانایەتی بهێنن،بەڵام هەمیشە لەژێر ناوی ڕزگاری گەل و کۆتای هێنان بەستەمی نەتەوایەتی و بنەبڕ کردنی هەژاری هاتونەتە مەیدان و خەبات و بەناو شۆڕشیان کردوەو تائێستایش شانازی بەوەوە دەکەن کەدەریایەک لەخوێنیان داوە تاگەیشتون بەم قۆناخەی ئێستا،بەڵام قەت ناڵێن ئەو خوێنە زۆرەی ڕژا لەئەسڵدا نەوەکانی کام چینی کۆمەڵایەتی بون دایان؟ چونکە باش دەزانن زۆربەی ئەوانەی لەپێناو ڕزگاری کوردستاندا خۆیان بەکوشتدا بەشی هەرە زۆری لەکوڕانی چینە زەحمەتکێشەکەی کۆمەڵگە بون،نەک لەنەوەی شێخ و مەلاو دەرەبەگەکان و خاوەن پارەدارەکان). ئەو دەسەڵاتە ناسیۆنالیزمە ڕەنگاوڕەنگانە کەمێژوویەکە لەنێو کایەی دەسەڵاتدان لەباشوور،بەکۆ دیسان لەژێر ناوی پاراستنی هەیبەتی کوردستان و پاراستنی دەستکەوتەکانی دوای ڕاپەڕین،چینوتوێژە زەحمەتکێش و کرێ وەرگرەکانیان نەک ڕزگار کرد لەباری قورسی هەژاری و بێکاری،بەپێچەوانەوە سەد ئەوەندەیتر ژیان و گوزەرانی ئەو چینەیان بردە ژێر مەتریسداری گەورەوە و خۆیشیان وەک چینێکی مافیا گەری دڕندە کەوتنە تاڵانی سامانی گشتی کۆمەڵگەو خۆیان پێکردە ملیاردێر. ئەو چینە سیاسیە کورت بینە ناسیۆنالیستیە هێندە بەهەڵپە بون بۆ تاڵانی و تێر کردنی چێژە کەسیەکانیان،وائێستا دەیان بینین چۆن نەک هەر کۆمەڵگەیان بردە ژێر قۆناخی ملەکەچ بون بۆ دەوڵەتی فاشیستی مەزهەبی عێراق،بەڵکو بۆ خۆیشیان بونە خاوەن مێژوویەکی پڕ لە شکست و پڕ لەئابڕو چون بۆیان،کەچیتر ناتوانن جارێکیتر سەریان بەرز بکەنەوە لەبەرانبەر بەناو نەیارە جۆراوجۆرەکانیاندا.

خەڵکی زەحمەتکێشی هەرێم،چونکە خۆیان خاوەنی هۆشیاری سیاسی چینایەتی خۆیان نین و ئاسۆی بەردەمیان ڕۆشن نیەو لەهەمان کاتدا خاوەنی پارتی شۆڕشگێڕی سەر بەچینەکەی خۆیان نین،بۆیە لەلایەن پارتە جۆراوجۆرەکانی بەرەی ناسیۆنالیستی و ئاینی و مەزهەبیەکانەوە،زۆر بەئاسانی یەکێتی ئەو ڕیزە چینایەتیەی نێو ئەو چینەیان تێک داوەو بەگشت لایەکیان بەربونەتە گیانی ئەو چینە هەژار کراوەو هەر لایەو بەشێوازێک درۆی قەبەی بۆ دەکات و بەرەو لای خۆی ڕای دەکێشێت. لەدوای شکستی گشت پرسیە تایبەتەکەی ٢٥/١٠/٢٠١٧ وە،کەڕابەرایەتیەکەی لەژێر پلان و مەرامی تایبەتی بارزانیدا بو،کۆی ئاسۆی بزوتنەوەی کوردایەتی خستە ژێر پرسیارەوەو فەشەلی حەتمی ئەو بزوتنەوەیەی  کردۆتە ئەمری واقیع. بۆ پڕ کردنەوەی ئەو بۆشاییە سیاسیەی کەدروست دەبێت، هەر لەئێستاوە چەند گروپێکیتر خۆیان ئامادە کردوە بۆئەوەی لەهەڵبژاردنەکانی ئایندەی پەرلەماندا بێنە مەیدان و بتوانن کورسیەکانی پەرلەمان وەچنگی خۆیان بخەن. ئەوە بێجگە لەوەی کەنەوەیەکی نوێی مەلای و جەلالیش هەر لەنێو ئەو دوو حزبەدا بەڕێوەن تاجڵەوی پارتەکانیان بگرنە دەست و لەمردن ڕزگاریان بکەن.

ئێمە لەکام قۆناخدا دەژین؟ ئەمە پرسیاری ترۆتسکی بوە لەسەردەمی خۆیدا. بۆئێمەیش گرنگە کەبزانین لەکام قۆناخدا دەژین. قۆناخی ئێستا تێیدا دەژین قۆناخی ئیفلاس بونی سیاسەتی نیولیبراڵیزمی سەرمایەداریە لەڕوی جیهانیەوە. قۆناخێک کەتێیدا دەژین، قۆناخی ئەزمە گرتوی ئەم سیستەمە کاپیتالیزمە دڕندەیەیە کەلەژێر ڕابەرایەتی ئیمپریالیزمی ئەمریکی و روسی و چینیدایە. لەنێو خودی ئەم سێ ئیمپریالیزمەیشدا کەگەورەترینیان ئەمریکایە،هەرلایەو خاوەنی هاوپەیمانیە لەگەل کۆمەڵێک دەوڵەتی تردا لەم سەر زەمینەدا. سیاسەتی ڕەسمی نیولیبراڵیزمی سەرمایەداری سیاسەتی بەتایبەتی کردنی کەرتی تایبەت و بەرفراوان کردنی بازاڕی ئازاد و دەست وەرنەدانی دەوڵەت لەم نێوەدا. لەکاتێکی وایشدا کە قازانج لەسەرو کۆی ئامانجە مرۆییەکانەوە بێت،دەبێت لەماڵ وێرانی زیاتر بۆ چێنێکی بەرهەمهێنەرو زەحمەتکێش و یان تادەگات بەوێران کردنی کۆی کۆمەڵگەیەکیش چاوەڕێی چیتر لەسیاسەتی ئەم نیولیبراڵیزمە ترسناکە دەکرێت.

 کاتێک لەدوای داگیرکاری کوێت لەلایەن ڕژێمی بەعسەوە لەساڵی ١٩٩٠ بۆ دەوڵەتی میلیتاریزمی ئەمریکی وەک دیاریەکی پڕ لەبەرەکەت وابو. چونکە لەڕێی ئەو جەنگەی بەرپای کرد لەناوچەکەدا،ئامانج لێی رزگار کردنی خەڵکی زەحمەتکێشی عێراق نەبو،بەڵکو ئامانجی سەرەکی وەگەڕ خستنی خواستی کۆمپانیا زەبەلاحەکانی بوو کەزوو فریا بکەون و وەک گورگی برسی بکەونە خواردنی ئەو وڵاتە و کۆی دامودەزگایەک کەهەبو لەوەو پێش و لەخزمەتی گشتی کۆمەڵگەدا بو کۆتای پێبهێنن و لەجێیدا برەو بدەن بەتایبەتی کردنی کەرتە گشتیەکان.(هەرکەس پەرتوکی عەقیدەت ئەل سەدمە،سعود رەئسمالیەت ئەل کەوارسی نعۆمی کلاین ی خوێندبێتەوە باش لەخواست و ئامانجەکانی ئەم نیولیبراڵیزمە دڕندەیە تێ دەگات) عێراق لەدوای ڕوخانی سەدامی دیکتاتۆرو کۆنە هاوڕێی ئەمریکا، تەواو کراوە بەوڵاتێک لەجەنگەڵستانی تەواو دەچێت تائەوەی لەوڵاتێکی ئارام و پێکەوە ژیانی نێو نەتەوە و مەزهەبە جیاوازەکان بچێت. دیارە ئەم قۆناخەی تێیدا دەژین، قۆناخی بەربەریزمی نیولیبراڵیزمی سەرمایەداریەو کۆی وڵاتانی جیهان لەنێو قەیراندان و هەر وڵاتەو بەشێوەیەکە،وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی جەنگ گرتوو لەهەرە شێوازە قورسەکەی ئەو قەیرانەی بەرکەوتوە کەلەساڵی ٢٠٠٨ وە لەئەمریکاوە تەقیەوە.

بۆئەوەی زیاتر لەسەر بابەتەکە بڕۆم، کەبۆمن جێگەی سەرنجە، ڕێکخراوی بزوتنەوەی تەڤگەری ئازادیە لەباشوور. ئەم ڕێکخراوە زیاتر لەمەدی بیروباوەڕی پێکاکاوە نزیکەو خودی پێکاکایش وەک پارتێکی خاوەن دیسپلین و خاوەن بەرنامەی تایبەتی بەخۆی ناسراوەو لەهەمان کاتیشدا پەیوەستە بەو ئەلتەرناتیڤەوە کە ئۆج ئالان لەمانیفێستۆدا ئیشارەی پێداوەو پیداگیری دەکات لەسەر جێبەجی کردنی لەبواری کرداریەوە، یانی کۆمەڵگەی خۆسەری دیموکراتی و ئازادیخوازی،دەتوانم بڵێم یەکسانیخوازیش. گەرچی لەڕوی ئابوریەوە زۆر نەچوەتە قوڵاییەوە کەئەو ئەلتەرناتیڤە هەڵگریەتی، لای من ئەو خاڵەیش جێگەی هەڵوێستە لەسەر کردنی جیدیە. چونکە هەر پارتێک کەدەیەوێت چینوتوێژە زەحمەتکێشەکان ڕزگار بکات لەدەستی ستەم و جەوساندنەوەی چینایەتی،گەر بێت و نەتوانێت بەفەرمی کۆتای بەخاوەندارێتی تایبەتی سەر ئامرازەکانی بەرهەمهێنان بهینیت کەتایبەت مەندی چینە چەوسێنەرەکانە،ئەوا ناش توانێت لەژێر هەمان بەڕێوە بردنی خاوەندارێتی تایبەتدا کۆمەڵگەیەکی یەکسان و یەکسانیخواز بەرهەم بهێنێت. بۆیە بۆ خودی پێکاکایش هەڵوێستە لەسەر کردنی ئەو شێوازە ئابوریە زۆر بۆی گرنگ دەبێت کەکام جۆر لەخاوەندارێتی دەخوازێت لەڕوی ئابوریەوە. نیولیبراڵیزمیش لەژێر ناوی ئازادی و دەست کراوەیی تاکدا،برەوی بەبازاڕی ئازاد و کەرتی تایبەت داوەو لەم نێوەیشدا تەنها ئەوانە ئازادن کە خاوەنی سەرمایەن نەک چینێک کەبەغەیری فرۆشتنی هیزی کارەکەی خاوەنی هیچ ئازادیەکیتری نیە.

تەڤگەر لەباشووردا،خاوەنی جۆرێک لەتایبەت مەندی خۆیەتی بەوەی دەیەوێت لەتەواوی ئاحزابی مەوجود جیاوازتر بێت و لەهەمان کاتیشدا بۆخۆیان خاوەنی ئەو بەرنامەیە نین کەدواجار بیانەوێت ببنە کەسی خاوەن سەرمایەو وەک ئەمانی پێشتر بن کەبەرە جۆراوجۆرەکانی ناسیۆنالیزمی کوردایەتی پێک دێنن. لەلایەکیتر بۆ تەڤگەر کاری گرنگ و ستراتیژی بۆ ئەوەی وەک ئەحزابەکانیتر نەبن و لەدوا قۆناخدا ئەمانیش کاریان لەسەر خەڵەتاندنی چینوتوێژە زەحمەتکێسەکان نەبێت،بۆیان پێویستە کەخاوەن بەرنامەی ڕۆشنی ئابوری بن، تەنها بەرنامەی سیاسی و کۆمەڵایەتی و جۆرێک لەسۆزداری بەس نیە،یان ئەوەی تەنها کار ببێتە ئەوەی خاڵە نێگەتیفەکانی بەرانبەر بەدەر بخرێت، بەپێچەوانەوە چەندێک خاوەن بەرنامەیەکی ئابوری ڕۆشن بن و جێگەو ڕێگەی خۆیان دیاری بکەن لەوەی پشتگیری لەکام شێوازی ئابوری دەکەن،بەو ئەندازەیەش دەتوانن سەرکەوتنی خۆیان دیاری بکەن. وەک لەسەرەوە ئیشارەم پێداوە،خەڵکی زەحمەتکێشی باشوور تا دەگات بەعێراق و ناوچەکەیش چونکە خاوەنی خەتی چیانەیەتی ڕۆشنی خۆیان نین،لەلایەن بەرە جۆراوجۆرەکانی بۆرژوازیەت و بەرە ناسیۆنالیستەکان و بەرە ئاینیەکانەوە بەکار هێنراون و لەپێناو بەرژەوەندیەکانی ئەو چینە چەوسێنەرانەدا بەکاریان دەهینن و کردونیانەتە نێو خۆراکی جەنگەکانیان و کۆی ماڵ وێرانیەکانیش تەنها بۆسەر ئەو چینە هەژار کراوەیە. بۆیە ئەرکێکی ئەخلاقی و سیاسی گەورە دەکەوێتە سەر تەڤگەر کەبەڕۆشنی خەتی خۆی دیاری بکات لەبەرانبەر ئەو چینە زۆرینەیەداو بەڕۆشنی بەو زۆرینەیە بڵێن ئاخۆ ئەوان چیان دەوێت گەر دواڕۆژ توانیان بگەن بەقۆناخی سەرکەوتن و هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی. دواجار تەنها ئەو چینە کۆمەڵایەتیەن کەدەتوانن پارتەکان سەر بخەن یان وەلایان بخەن.

نەوەی نوێ لەگەڵ تەڤگەردا دوو دنیای جیاوازن، شاسوار عەبدول واحید بۆخۆی کەسێکی سەرمایەدارەو هیچ دیار نیە کەکێ لەپشتیەوەیەتی و پشتگیری لێ دەکات. چونکە ئەم کەسە لەڕوی سیاسیەوە هیچ پێشینەیەکی نەبوە هەروەک چۆن دەوڵەمەندیەکەیشی هەروەک سیاسەکان کەتادوێنی پێڵاوی لاسیکیان لەپیدا بوو لەپڕێکدا بون بەملیاردێر،ئەمیش لەو ڕوەیشەوە هەروایە. ئەوە بێجگە لەوەی شاسوار بەشوێن بەئەنجام گەیاندنی کەرت تایبەتەوەیەو سەر بەنیولیبرالێزمی ڕوخینەری سەرمایەداریە. لای ئەمیش بەرنامەکەی ڕون نیەو ناشیەوێت ڕون بێت کەدواجار چی دەکەن لەگەڵ کۆمەلگەدا. ئاخۆ گەر دەسەڵاتی گرتە دەست ئەوا کار بۆ کۆمەڵگە دەدۆزێتەوە یان کۆمەڵگە خۆی دەکات بەخاوەن ئیرادەو خاوەن کاروچیتر پێویستی بەخاوەن کارو کرێکار نەبێت. من نامەوێت دژایەتی شاسوار بکەم، بەوەی نەوەیەکی نوێی بەڕێ خستوە تابتوانن کۆتای بەم دەسەڵاتە ناسیۆنالیستە شکست خواردوە بدەن. یان بۆ نەوەی نوێیش دیار نیە ئاخۆ دواجار کام جۆری کۆمەڵگە دەخوازن، هەر ئەم کۆمەڵگەو یاساو ڕێسایەی کەنایەوێت ئاین لەدەوڵەت جیا بکرێتەوە،یان بەرەسمی دەیانەوێت دەست ببەن بۆ جیاکردنەوەی ئاین لەدەوڵەت و گەڕاندنەوەی ئاین بۆ شوێنە ئەسڵیەکەی خۆی کەبکرێتە کاری شەخسی و دورلە کاری بزنسی،،دیارە ئەم تێگەیشتنە بۆ تەڤگەریش گرنگە کەئەوانیش دەیانەوێت کام جۆر بۆ کۆمەڵگە دیاری بکەن گەرچی ڕێی تێدەچێت تەڤگەر گەر بگەنە قۆناخێکی وا زیاتر هاوشێوەی کانتۆنەکانی ڕۆژئاوای کوردستان بن.

نووسینی ئەم بابەتە زیاتر بۆ ئەو خاڵەیە کەبڵێم، چیتر خەڵکی زەحمەتکێشی هەرێم شایانی ئەوە نین لەمە زیاتر بخەڵەتێنرێن و لەژێر دروشمی ڕەنگاوڕەنگی ناکرداریدا بچەوسێنرێنەوە و بخەڵەتێنرێنەوە. بەپێچەوانەوە ئەو خەڵکە زەحمەتکێشەی هەرێم پێویستی بەڕابەرایەتیەکی شٶڕشگێڕی بەتوانا هەیە تاپێکەوە بتوانن دەست ببەن بۆ بەرپا کردنی شۆڕشی کۆمەڵایەتی و کۆتای هێنانن بەم کۆ چەوساندنەوە جۆراوجۆرانەی کەتائێستا بەسەریانەوەیە. باشوور و عێراق  دەوڵەمەندن لەڕوی گەلێک سەرچاوەی مادیەوە،بۆیە چاوی گشت دەسەڵاتدارانی ئەم جەنگەڵستانەیشی لەسەرەو هەر لایەو بەشێوەیەک دەیەوێت دەستی لایەنێکی ناوخۆ بگرێت تادواجار سەروەت و سامانەکەی بەتاڵان ببەن. بۆیە بۆ تەڤگەری ئازادی گرنگە نەبێتە نێچیری دەم سەرانی ئەم جەنگەڵستانەی کە نیولیبراڵیزمی سەرمایەداری قەیران گرتو ڕابەرایەتی دەکات.