١٠٠ ساڵ دوای مردنی / موحەممەد / دامەزرێنەری ئایینی ئیسلام وکۆکردنەوەی دووڕگەی عەڕەبی لە دەوری ئەو ئایینە ودەستپێکی دەیان وسەدان شەڕی ناوچەیی وعەشیرەریی دینێك هاتە سەرڕێیەکی دیکەی ئیسلام بە ناوی / شیعە / یانژی باشترە بڵێن: پەیرەوانی ئیمانی / عەلی /. جوداخوازی ئەو ئایینە نوێیە دەگەڵ ئایینی سوننە لە کەمکردنەوەی رێکاری ئایینی ئیسلام نەبووە بەڵكوم لە تیف تیفە دانی هەمولایەنەی دینی شیعە بووە بە گەیشتن بە خەلافەت یانی شەڕ،شەڕی دەسەڵات ودەستڕۆیشتوویی بوو. هەر لەوکاتەوە تا ئێستێ شەڕودندووکە مان ونەمان لە نێوان ئەو وڵاتانە بەردەوام بووە کە لە سەر ڕێکاری ئیسلام ودینی شیعە و سوننەڵات بەڕێوە دەبەن دینی شیعە خاوەنی هەزاران لقوپۆپە، هەر کام سەر بە کەسایەتیەکی شیعەن کە ئەو کەسایەتییە وەک گەڕآنەوە بۆ پێداچوونەوەی یاسای ئایینی ویاساکانی سیاسی لە ئایینی شیعەدایەک خاڵ زۆر گرینگە کە هەر نەبێ ٣٨ ساڵە کۆماری ئیسلامی کاری پێدەکا. ئەوەیش ئەو درووشمەیە کە بەکردەوە کاری پێدەکەن ودەڵێن؟ سیاسەتی ئێـە وەک دینداریی ئێمـەوە/ ئەوە یانی مەرجەعێکی وەک خامنەیی ویان سیستانی وەک ئارخواردنەوە دەتوانێ یاسای بنەڕيتی وڵات بە ئاماژەیەک بگۆڕێ هەر بەرواتایە لە داهاتوودا هەر کەس باسی فدڕاڵی بکا یاسای شەریعەتی ئایینی شیژە بخاتە ژێڕپرسیار هەر جووت گوونەکانی دەردێنن! بۆیە / دین / دەبێتە جێگای باوەڕی میلیونان کەس / مەرجەع / . خەلافەت وجێگرەوە بەرپرس ودانانی خەلیفەیەک بە بێ خەلافەتی یەکەمی/  عومەر/  وەک یەکەم خەلیفەی ئیسلام و بە هۆی دروستبونی شیعەی ئەسناعەشەری لە پاش نزیکەی ١٤٠٠ ساڵ مێژووی ڕآبوردووبۆتە جێگای باوەڕی شیعەکان. شیکاری ئاینی ئیسلام وتوێکاری دینی سوننەو شیعە کاری منی ڕەبەن نییە وپسپۆڕوشارەزای خۆی گەرەکە. مەبەستی لە نووسینی ئەو بابەتە ئەویە:

دوای شۆرشی ساڵی ١٩١٧وسەرهەڵدانی کومونیزم لە سۆڤیەتی پێشوو، دونای دوو جەمسەریی ئیمپریالیزم وکومونیزم سەری هەڵدا! خۆراکی ئەو جووتە دونیای جیهانی سێهەم بووکە خاوەنی دوو بابەتی مێژوویی بون. یەکەمیان ئەو خەڵكانەی کە لە سەرجوغڕآفیای وڵاتی خۆیاندا دەژیان، بەڵام ژیانێک تژی لە هەژاری وچەرمەسەری! دووهەمیان، ژێرخانی ئابووری ئەو وڵاتانە بوون کە وادەهاتە بەر چآو کە خەڵكانی ئەو وڵاتانە ددانیان نییە ومافی نان خواردنیان دەبێ لە لایان رۆژئاواییەکانەوە دەبێ پێبدرێ.!

لە هەر شوێنێک سامانی ئەو وڵاتانە دەدۆزرایەوە، شەڕی کومونیزم وئیمپریالیزم دەستی پێدەکرد وشمشیریان لێک دەسوویەوە.ئەوەی خەساری مەزنی دەدەیت خەڵكی ساویلکەو هەژاری سەر ئەو خاکە بوو!لەو ناوەدائایین بە شێوەگەلی رەنگی شیعە وسووننە لە وڵاتانی ئیسلامیدا رۆڵی تایبەتی خۆی پێدرابو کە پێی دەگووترێ سیاسەتی پەڕتکەوزاڵ بەی زلهێزەکان.ئیمپڕیالیزم وکومونیزم هەرکام خاوەنی هەزاران لاپەڕەی رەشن لە مێژووی مرۆڤایەتیدا.ئایینیش بە جۆرێکی دیکە دەستی کەمی لەوان نییە. لە ئێستێدا بۆتە کەرەستەیەک دەدەست حاکمانی دەسترۆشتووی نەتەوە... ئایین... دەوڵەت. کە یەکێک لەو سێ بەشانە سنووری تێپەڕآندوە وقسەی خۆی پێیە وسیاسەتی لە سەر بەڕێوە دەبا، / عەڕەبستانی سوننە و ئێڕانی شیعی بۆ نموونە/.

ئەوڕۆ لە پەنای ئێڕانی شیعی وعەڕەبستانی سووننەدا، دوای سەددام حوسێن، عێڕاقێک دروستبووە کە ٦٦لە سەتای باوەڕمەندن بە ئایینی شیعە بە تەواوی  لقوپۆیەکانی.یانی: عێڕاقێک کە خاوەنی دوو نەتەوەی سەرەکیە، کورد / عەڕەبی شیعە وعەڕەبی سووننە/.شیعەی عێڕاق و سووننەی عێڕاق لەلایەنی ئایینیەوە چەقۆی لەیەکتر تیژ دەکەن بەڵام لە یەک خاڵدا دەگەنە یەک.ئەویش عێڕاقی یەکگرتوی عەڕەبی.دەمێنێتەوە کوردی ژێڕدەستەی تاڵەبانی وبارزانی کە لە جیاتی ببنە هەوێنی پێکەوە ژیان وبۆ خۆیان وهیوای دوارۆژی کوردستانی گەورە، بوونەتە ویرووسی ئێبوولا کە بە حەبی ئاسپرین چارە ناکرێن، ئیللا دەبێ رەگ وریشەیان بنبڕبکرێ.

رێئالیزمی کومونیزم ورێئالیتەی سوسیالیزمی لنینینیزم وستالینیزم لە سەدەی رابوردوودا توانی چەندە سەر بکەوێ وببێتە رووگەیەکی دوارۆژ بۆ گەلانی ژێڕدەستە، رێئالیزمی فیدڕاڵی ورێئالیتەی عێڕاقی فیدڕالیش هەر ئەوەندە خۆی لە لاپەڕەکانی مێژووردا دەبینێتەوە؟ بارزانی وێنەی شێتێکی سەردەم وەدووی پۆستەکەی خۆی نەدەکەوت. چوون دوای لاچوونی خۆشی ئەو پۆستە لە رێگای کوڕەکانی وبرازاکانی ناڕآستەوخۆ دەپڕآکتیکدا خۆی دەبینیەوە.ئەوجار / شآی / سەری رەش ، سێبەرەکەی فەرمانی دەدا. ئەو نەفامە ویستی مێژوو بۆ خۆی تۆمار بکا!گووتی من ئەو کەسەم کە رۆستەم پاڵەوانە!دیتمان لە جیاتی دەوڵەتی کوردی دامەزرێنێ، دەوڵەتی کوردی رووخاند.!

لە ماوەی ٣ رۆژدا تەختووبەختی شآی کورتە باڵا گەیشتە ئاستێک کە برازاکەی/ نێچیروان بارزانی ژنە ئاخووند / رۆژانە ئەوەندە دەڵێ: رێفڕآندۆم هەڵە بوو، ئێمە پاشگەز بووینەوە بۆ لێمان تێناگەن؟ کە مرۆڤ شەرم لە خۆی دەکا گوێ بۆ ئەو قسانە بگرێ. لە حالێکدا عەبادی تڕیشی بۆ ناکەنێ وجوابیشی ناداتەوە. وڵاتێک کە پیرە پیاوێکی باوەڕمەند بە ئایینی شیعە لە ژوورێکدا دانیشتووە ناوی / سیستانییە / و بە دەسەڵاتی حەشدی شەعبی دەڵێ : وشیار بن خەڵک نەکوژن. کوردیش هەر برای ئێـمەن، مرۆڤی ئاقڵ دەبێ چۆن بیر لە عێڕاقی فیدڕآل بکاتەوە وپێی وابێ مافەکانی لە چوارچێوەی عێڕاقی.نەتەوە... ئایینی شیعە و... دەوڵەتی خاوەن حەشدی شەعبی مسۆگەر دەبێ.؟ هەر کات پشت گوێی خۆمان بینی، عێڕاقی فیدرالیش بۆ خۆی لە سەر پشتی کیسەڵ دەگاتە هەولێری بارزانی وسلێمانی تاڵەبانی!کومونیزم خۆراکی خۆی دروستکرد وزۆری دەرخواردی خەڵکی بێ تاوانی کورد دا.ئایینیش خۆراکی خۆی هەیە ودەرخواردی خەڵكی دەدا.هەردووک خۆراک بە مەیلی کورد دروست نەکراون.ئەوەیە ئەو تڕآژیدیایانەی کە بە سەرمان دێ.سەرکردەی کورد لە باشوری وڵات ولە رۆژهەڵاتی کوردستان وایانزانیوە چارەسەری پرسی کورد وکێشەی کورد پیاسەکردنی لە ناو باغێکی بەریندایە کە پڕە لە سەدان خواردن ومێوەی ڕەنگاوڕەنگ!

تا ئێڕە دوو حیزب لە سەر یەک خاکی بەشێک لە وڵات لە دایک بون.حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان / ئێڕان / وپاڕتی دێمۆکڕاتی کوردستانی عێڕاق ( لە ڕاستیدا مەلا مستەفای بارزانی لە حەیفی حیزبی دێمۆکڕاتی قازی موحەممەد، پاڕتی دێمۆکڕاتی دامەزراند ). بە هەردوورکیان خاوەنی ١٤٤ ساڵ تەمەنی حیزبین. مرۆڤ چاولە مێژووی پڕلە کوشتاری کورد لە ناو ئەو دووحیزبەدا دەکاو چاو لە بەرهەمی خەباتیان دەکا لە رووی نایە چاو لە نەخشەی کوردستان بکا. پاپۆڕێکی شکاوو لەقولۆق وسەدان کێشە، کە یەکیان خۆی بە خاوەنی کۆمارێک دەزانێ کە لە بەر نەزانی وبێ سیاسەتی زوو داڕما. بارزانیش خاوەنی شکست لە سەر شکستە، ئەوە ٢٦ ساڵە دەسەڵاتی وەئەستۆ گرتووە وکاری بۆتە دزینی سامانی ئەو خەڵكە بۆ پڕکردنی گیرفانی دڕندەترین دوژمنی کورد بە ناوی ئەردۆغان!

کێشەی کورد نە خودموختاریە، نە فدڕاڵی ونە حوکمی زاتی ونە خودگەردانی. تەنیا ڕێچاری سەردەمی هەیی لە سەر حوکمی مێژوویی بۆ کەمکردنەوەی ئازارەکانی خاکی کوردستان یان کۆنفدڕالیە ویانژی دامەزراندنی دەوڵەتێکی مەزنی کورد بە شێوەیەکی دێمۆکڕاتیک بۆ تەواوی بەشەکانی وڵات/ تاکی دێمۆکڕات، کۆمەڵگای دێمۆکڕاتیک نەتەوەی دێمۆکڕاتیک، یاسای سەردەمیانە وبەرابەری ژن وپیاو... / . ئەو بارە قورسەش بە تەنیا بە کورد ئاگاتە ئامانج. وشیاریی نەتەوەیی وئابووریەکی بەهێزودیپڵٶماسیەکی سەردەمیان دەگەل زلهێزەکانی سەدە ودروستکردنی ئەڕتەشێکی یەکگرتووبۆ پاراستنی خاکی کورد.لە حاڵی حازردا بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی بە بێ بنەماڵەی بارزانی کە سەنگ وقورسایی سیاسی خۆیان لە دەستداوە رێکاڕێکە بۆ هەنگاونان بەرەو دروونەوەی سنوورەکانی خاکی کوردستان. ئەو سیاسەتە هاسان نایەتەدی وفیداکارییەکی ئەوەندە مەزنی گەرەکەکە لە کوردستانی مەزن، مەزنتر بێ.عێڕاقی فدراڵ خۆراکێکە کە لە چێشتخانەی کۆماری ئیسلامیدا مشتووماڵ دراوە، کوا بە بارزانی دزوبە بنەماڵەی گزیرمەڕامی تاڵەبانی دێتە دی؟ ناوەندی هزرو ڕامانی عێڕاقی فدڕاڵ ئەوە لە تارانە وقوتابییەکەشی کەسێکە بە ناوی سیستانی، کە هەر کات تێبگا ئایینەکەی لە مەترسیدایە وەک دووپشک پێوەدەدا.! فەلسەفەی سەرهەڵدای ئایینی شیعە بۆئازادی ووەک هەوی نییە. بۆ سەپاندنی ئەرکێکە کە مێژووی ١٣٠٠ ساڵ لەوەی پێش پێی سپێردراوە. (١٠٠ساڵی دوای کۆچی دوایی موحەممەی عەڕەبی).

جەعفەرکەریمی

سندوقی کوردستانپۆست.