بۆچی ئەنفالی کوردان، نەبوە هۆلۆکۆستی جولەکە ؟
دەسەڵاتی کوردی لەماوەی ئەم ٢٦ ساڵەی حوکمڕانیدا ، کارێکی وای نەکردوە کەلە هەناوی ئەو تراژیدیا گەورەیەی بەسەر گەلەکەماندا هات ، ئەو مەرگەساتە مان بۆ وێنەبکات ، لایەنی کەم بیخاتە ناو پەڕاوی کتێبەکانەوە کە لەقوتابخانەکاندا دەخوێنرێت جارناجارێک ، بەڵکو ئەنفال تەنها یادێکی ساختە ئامێزە لەکاتی هەڵبژاردن ، یان وەک دەغیلەیەکی سواڵکردن بەکاری دەهێنن.
نمونەمان زۆرە کاتێک ڕووفاتی قوربانێکانی عەرعەرو خواری عێراق و سنوری سعودیە دەگەنەوە نیشتمان ، ماوەیەکی زۆر لەجێگەیەک ئێسک و پروسکەکان دادەنێن دوایش سەرانی کورد دێن دەچنە ژێر تابوتێکەوەو وێنەی پێوەدەگرن و ووتارێکی پڕ لە گومانمان بۆ ذەچڕن ومێدیاکان پڕدەکەن کە هاتوهاوار و پەیمانی پەمەی و دوایش هەم خەڵک هەم خۆشیان بیریان دەچێتەوە کە چیان ووتوە؟
ئێمە گەلێکن لەڕێگەی دەسەڵاتەکەیەوە ڕێگە دراوە گاڵتە بەقوربانێکانمان بکەین بۆیە من خۆم بیستوومە کاتێک ئەم وویست بابەتێک ئامادەکەم لەسەر ئەم هونەرە کە کارێکی نوێ بوو بۆم بەم دیوارەوە نوکتە یەکی زۆر ناشیرم گوێلێبوو کە ووتیان ئەنفالی چی..... ؟ : "باش بوو ١٨٢٠٠٠کەسیان لێ ئەنفال کردین ،دەنا ئێستا ١٨٢٠٠٠ داشقە لەبەر شێخوڵاو بەرمزگەوتی گەورە جمەی دەهات . ئیتر بۆمن بوە باسێکی جدی و زانیم هۆکاری چی یە ، کە تاکو ئێستا ئێمە نەمان توانیوە ئەنفال بخوێنینەوە و وانەی لێ فێربین.
د. عوسمان ئەحمەد قادر ، کەخۆی کارەکتەرێک بوە ڕاستەو خۆ بەشداربووە لەئەنفالدا و لەنزیکەوە ئەو تراژیدیاو مەرگەساتەی بینیوە و لەهزیدا وێنەی ئەو مەرگەساتە کاڵنەبۆتەوەو ئەم بەرهەمە هونەریەی لێبەرهەم هێناوە ، کاتێکیش بەشێوەیەکی جیاواز لەدیوارێکی فەرامۆشکراودا ڕێگەیان داوە تابلۆکەی نمایش بکات ، ئەو هەست بەئاسودەی ناکات و دەڵێت ئەنفال زۆر لەوە گەورەترە کە لەڕێگەی کارێکی هونەرێوە پیشان بدرێت.
بەڵام لای وایە ئەمەسەرەتایەکی باشە بۆ نمایشی ئەم بەرهەمە هونەرییە. هونەرمەد دەڵێت : "ساڵانێکی زۆر من یاریم بەهێڵکاری کردوە و ویستوومە لەڕێگەی کارەکانمەوە گوزارشت لەیادەوەرێکانم بکەم کەتێیدا ژیاوم و گەلەکەم گوزەری کردوە بەناویدا و ئەویش" ئەنفالە .
لێرە لەم شەقامەدا، ڕۆژانە هەزاران ئۆتۆمۆبیل ڕەنگە زیاتریش لای ئەم دیوارە چڵکنەوە دەڕوات و بەشانی ئەم تابلۆ زەبەڵاحە دا گوزەر دەکەن و هیچ هەڵوێستە یەک ناکەن و بەتیلەی چاویش سەیری ئەم هونەرە ناکەن ، کەوا ئەم تابلۆ گەورەو گرانە چیرۆکی مەرگەساتێک دەگێڕێتەوە کەبەسەر گەلەکەماندا هاتووە .
بۆچی گردی بەرانان و "شاری جوان"تان هەڵبژارد ، کەئەم تابلۆ هونەریەی تێدا هەڵواسن و نمایشی بکەن؟
لەڕاستیدا من هیچ هەڵبژاردەیەکم نەبوو، کاتێک کەبەڕێوبەرایەتی شێوەکاری سلێمانی بڕیاریان دا کە یەکێک لەکارەکانم بکەنەدیوار بەند لە لای گردی "بەرانان " نزیک شاری جوان ، من زۆر دڵخۆش بووم د. عوسمان ووتی :ئەم جێگەیە ڕووی باشی هەیەو ڕووی خراپیشی هەیە . بەلام لەم دیوارەدا زۆرترین خەڵک بینەری کارەکەم دەبێت، بەڵام نازانم چەنێک هەڵوێستە بەخەڵک دەکات و بیرەوەری ئەو تراژیدیایە گەورەیان بیردەخاتەوە؟
بەهیوام گەنجان و منداڵانی ووڵاتەکەم بزانن کە ڕۆژگارێک بەعسێکان چۆن جیۆسایتی گەلەکەیان کردووین و هەموو شتێکیان سوتماک کردوە لەم نیشتمانە کڵۆڵەی ئێمەدا.
لەکاتی ئەم گفتوگۆیەدا بووین هەر ئۆتۆمۆبیل بوو گوزەری دەکرد و خەریک بوو ئۆتۆمۆبێلێک لەمن بدات کە خەریکی گرتنی وێنەیەک بووم بۆکارەکەم.
عوسمان قادر ووتی: گەر من خۆم هەڵبژاردنم بکردایە ئەوە جێگەیەکی جیاوازم لەم دیوارە هەڵدەبژارد کە هەموو تایبەتمەندێکانی بۆ دابین بکردایە ، چونکە خەریکە ئەم دیوارە دەکرێتە جێگەی هەڵبژاردنی زۆر تابلۆی تر کە هیچ پەیوەندیان بەئەنفالەوە نی یە و من دڵنیام لەقورسای ئەم کارە کەم دەکاتەوە.
عوسمان قادر زۆ لای گرنگ بوو کە لەهەموو شارو شارۆچکەکانی هەرێم ئەم کارو پڕۆژانە هەبێت تا ئەنفال ببێتە ناسنامەی نەتەوەیەک بۆ ئازادی گەلەکەی ، نەک پێچەوانەکەی .
ئایا پێت وایە دەسەڵاتی کوردی ستراتیژێکی دیاری کراویان هەیە بۆ "ئەنفال".؟
عوسمان قادر ووتی: من دەڵێم نەخێر و هیچ جۆرە ستراتیژیەک بۆ ئەم پڕۆژانە نابینم ، ئەمە بەو مانایە نا کە هیچ بوجدەیەک یان پارەیەک خەرج نەکراوە بۆ ئەم کارانە ، بەڵکو لەبەر نەبوونی پلان وکەسانی کەم ئەزموون پارەکان بەهەدەر دراون ، یان دراونەتە دەست بازرگانی بێ موڕاڵەوە، کە هونەرمەندە بێ ئەزمونەکان بەشێکی ئەو بەرپرسیارێتیە پێویستە بگرنە ئەستۆی خۆیان.
سەیرکە دوای ئەو هەمووساڵە لەحوکمرانی و ئەو هەموو ساڵە دوای ئەو قوربانیە گەورەیە ، پڕۆژەی دیوار بەندی و پەیکەرو مۆزەو گەلەری نەبۆتە کەلتورو تائێستا مۆزەیەکی شایستەمان نی یە بۆ گێڕانەوەی کارەسات و نیشاندانی مەرگەساتەکانی ئەنفال و باقی کۆمەڵکوژێکانمان .
گۆڵدا مایەر دەڵێت: "نەپاڕانەوە، نەفرمێسک ، نەخۆپیشاندان، نەناوبژی کردنی دۆستان، هەرچەندە دەستڕۆش بوون ناتوانن لەئازاری ئێمەی جولەکە بگات و کەم کاتەوە و ژیانی جولەکە وەک ئێمە بنرخێنێ ، ئەوەش وانەیەکی سەخت نەبوو بۆ فێربوون ، بەڵام کە فێریش بووین ، پێنەدەچوو وانەیەکی هێندە ئاسان بێت کە کەسمان بیرمان بچێتەوە".
ئەی بۆ ئێمەی کورد بۆچی ئەنفال نەبوە وانە و لێوەی فێربین ؟ لایەنی کەم ڕێز لەقوربانێکانمان بگرین و ئەنفالچیەکان نەهێنینە ناومانەوەو لەسەر سفرەو خوانەکانمان دایان نەنێین و ماڵ و حاڵیان نەدەینێ و ڕێگەیان پیشان نەدەین تا زیاتر سوکایەتی بچنینەوە لەوەی هەیە . بۆیە گەلێک ڕێز لەهەموو قوربانێکانی نەگرێت و وانە لەمێژووی تراژیدیەکانی فێرنەبووبێت ، ئەوە نە هونەرەکەی جێگەدەگرێت نە قوربانێکانی ئاسودانە ئارام دەگرن .
هەموو ساتە وەختێک ئەگەری چەند بارە بونەوەی هەیە کە ڕووداوەکان ڕووبدەنەوە ،چونکە نازانین و فێر نەکراوین کە " چێژی ئازادی لە هەڵوێست وەرگرتنەوە سەرچاوە دەگرێت، نەک لەکڕوزانەوەو سواڵکرن بەقوربانێکانەوە".
ڕەنگە ئێستا ڕوون بێت کە بۆچی هەموو کوشتارگاکان کەبەسەر گەلەکەماندا گوزەری کردوە بۆ نەبونەتە هۆڵۆکۆستی جوەکان و لەئازادی و سەرفرازیمان هەڵکێشێت ؟
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
