ئاینی ئیسلام، شتێکی هەیە هاوشیوەی دەستوری وڵاتان، ئەویش قورئانو شەریعەتە. لێ جیاوازیەکە ئەوەیە ئەو یاساو ڕێسایانەی زیاتر لەچواردە سەدە بەر لەئێستا پێغەمبەر دایڕشتوون هیچ کەسێک ناتوانێت کەلیمەیەکی لێ زیاد یان کەم بکات. سەوابتن و سەردەمەکان دەبێت خۆیان بگونجێنن لەگەڵیان. هەروەها بەشێوەیەکی مەتاتی و فراوان نوسراون. واتا هەر بەگوێرەی یاساکانی ئیسلام شوێنکەوتووان دەتوانن موسوڵمانی میانڕەو، ئاشتیخوازو مرۆڤ دۆستبن. هەر بەهەمان یاساش دەتوانن تیرۆریست، وێرانکارو توندڕەوبن. چونکە لەناو کتێبەکانی ئیسلامدا دەق هەیە موسوڵمان هاندەدات کە ڕێزو خۆشەویستی ببەخشێت بەمرۆڤەکانیتر، لەبەرامبەردا دەیان تێکست هەیە موسوڵمان هاندەدات کە خەڵک بکوژێت لەپێناوی خودادا. لێرەدا من هەوڵدەدەم ڕووی ئیسلامی داعشئاسا دەربخەم، موسوڵمانان ئینکاری ئەوەدەکەن کە کارەقێزەونەکانی داعش لەناو دەقەکانی ئیسلامدا بوونیان هەبێت، ئەوان بەشێکیان لەئیسلام تێنەگەیشتوون، بەشێکیشیان هەوڵدەدەن ڕووی ناشیرینی ئیسلام داپۆشن. منیش دەمەوێت ئەم دەمامکە لادەم. بەبەڵگەی قورئانیی و حەدیسیی سەحیح دەیسەلمێنم کە ئەوەی داعش دەیکات گشتی لەئایینی ئیسلامدا حەڵاڵە، بەڵام لەپێناو پوختکردنەوەی بابەتەکە ئایەتو حەدیسە عەڕەبیەکان نانوسم، تەنها تەرجەمە کوردیەکانیان وەکو خۆی ئاماژەپێدەکەم. لەحەدیسێکدا پێغەمبەر دەڵێت: من نەنێردراوم وەكو خوا سزا بدەم، بەڵكو نێردراوم بە لەملدان و توند بەستنەوەیان! جا ئەگەر پێغەمبەر خۆی بڵێت من هاتوم بۆ لەملدان، داعشیش شتێکی نەکردووە قێزەونتربێت لەوە! کەواتە داعش بەشوێن پەیامبەرەکەی خۆیدا ڕێدەکات. بابڕوانینە ئەم ڕووداوە، وەكو له سیرەی ابن هشام و رحیق المختوم گولاوی سەرەمۆردا هاتوه: كافرێك هەبوو له مەككه به شیعرەكانی زۆر كافرانی هان دەدا بۆ شەڕ له دژی ئیسلامو جنێوی ئەدا. بۆیه پێغەمبەر فەرمووی به هاوەڵەكانی، كێتان هەیه بڕوات بۆ كەعبی كوڕی ئەشرەف و لەناوی ببات؟ ئەوەبوو موحەمەدی كوڕی مەسلەمه هەڵسایه سەرپێ و فەرمووی: من یارسول الله، ئیتر چوو كوشتی و كاتێ گەڕایەوە سەحابه بینیان دەستیان كردە اللەاكبرو سەری كەعبی كوڕی ئەشرەفی بڕی بوو و فرێیدایە بەردەستی پێغەمبەرو پێغەمبەریش سوپاسی خوای كرد لەسەر كوشتنەكەی! کەواتە سەربڕین شتێکی نامۆ نییە لەکلتوری ئیسلامداو نە شتێکی تازەشە. بەڵکو تیرۆریستەکانی ئێستا کردەوەی سەربڕینیان لە ڕێبەرانی پێشوویترەوە بۆ ماوەتەوە. هەروەها ناردنی کەسێک بەفەرمان، بۆ کوشتنی کەسێک و هێنانەوەی سەری کوژراوەکە، ئەمە کردەوەیەکی تەواو تیرۆریستییەو تیرۆریستەکانی ئەم سەردەمە ڕێک کۆپین و کردەوەکانیان و تەربیەتەکەیان لە سەحابەکانەوە فێربوون. زۆر بەکورتی ئەمانەش چەند فەرمانێکی پەیامبەری ئیسلامن بۆ سەربڕینی خەڵک، بەتایبەتی نوسەرو ڕۆشنبیران:  مەحەمەدی کوڕی مەسلەمە، سەری کینانەی کوڕی ڕەبیعی یەهودی بڕی بەفەرمانی پێغەمبەر. عبدوڵای کوڕی مەسعود سەری ئەبو جەهلی بڕی لەغەزای بەدرو هێنای بۆ پێغەمبەر. ئەبو دووجانە کەسەحابەی دەستەڕاستی پێغەمبەربوو، سەری جابری کوڕی عەبدوڵای بەشمشێر پەڕاند. فەیروز سەری ئەسوەدی عەنەسی لێکردەوە کاتێک وتی بوومەتە پێغەمبەرو سەرەکەی هێنا بۆ پێغەمبەر. علی کوڕی ئەبی تاڵب سەری عەزوەکی یەهودی بڕی و فڕێیدایە بەردەم پێغەمبەر، پەیامبەریش مژدەی بەهەشتی پێدا. ئەوانەی سەرەوە مشتێکن لەخەرمانێک، بەڵگەی ڕوونیشن کە سەربڕین بەشێکی دانەبڕاوبووە لە کلتوری ئیسلام و ئیسلامیش بەزەبری خوێنو شمشێریش بوونی خۆی سەلماندووە. تەنانەت ئیسلام پێیوایە لەڕووی زانستی پزیشكیشەوە، بڕینی مل بەڕەحمترین جۆری كوشتنە، چونكە كەسی كوژراو هەست بەهیچ ئازارێك ناكات! لەبەرئەوەی خانەی بەرپرسیار لەهەست كردن بەئازار لەمێشكدایە، وە بڕینی دەمارەكانی مل بە خێرایی، ناهێڵێت ئازارەکە بگاتە مێشك! بۆیە داعش کۆمەڵێک بیدعەکار نین، بەڵکو تەمسیلی ڕاستەقینەی ئیسلام دەکەنو وەفادارو شوێنکەوتووی پێغەمبەرنو شەریعەتی ئیسلام وەکو خۆی جێبەجێ دەکەن. وە بەڕای من داعش، قاعیدە وحیزبە ئیسلامیەکانی ناو حکومەت هەریەکێکن و گشتی لەیەک مەنهەجو سەرچاوەوە بیروڕاو فیکریان هەڵدێنجن، ئەویش شەریعەتی ئیسلامە. حیزبە ئیسلامیەکان بەژداری هەڵبژاردنی دیموکڕاسیانە دەکەن و لەناو پەڕلەمان و حکومەتدانو باسی ئازادی و بەیەکەوەژیان دەکەن. ئەوان هەتاکو ئەوکاتەی دەوڵەتو دەسەڵاتی ئیسلام بەتەواوی ناوچەکە کۆنتڕۆڵ دەکات ئەو ڕووخسارە میانڕەویە نیشان دەدەن، ئەگینا گەر دەمامکەکەیان لادەی بۆت دەردەکەوێت کە هیچ جیاوازیەکیان نییە لەگەڵ داعش و هەمان فیکرو تێڕوانینیان هەیە، سەبارەت بە شەریعەت و یەک بەیەکی بڕگەو ماددەو یاساکانی ئیسلام. بەڵام ئەوان جیهادی قیتالیان بۆ داعش جێهێشتووەو خۆشیان لەناو کۆمەڵگادا وردەوردە کۆمەڵگا بەئیسلامی دەکەن و دەیانەوێت هەموو ژنان حیجاب ببن و مەیخانەکان دابخرێن و لەهەموو کۆڵانەیەکیشدا مزگەوتێک بونیاد بندرێت. ئەو حزبە ئیسلامیانەی وەکو یەکگرتووی ئیسلامی، کۆمەڵی ئیسلام و بزتونەوەی ئیسلامی لەناو خۆماندان تیرۆری فیکری دەکەن و داعشیش تیرۆری فیزیکی دەکات. ئەوان عەقیدەی ئیسلام وەکو ژەهر دەرخواردی مێشکی خوشکو براکانی ئێمەمانان دەدەن و داعشیش فیشەکو شمشێر ئاراستەی مل و دەمی براپێشمەرگەکانمان دەکەن. ئەوان هەردوکیان بەگوێرەی شەریعەتی ئیسلام ئەرکیان تیرۆرە، جا یەکێکیان تیرۆری فیکری و ئەویتریان تیرۆری فیزیکی. ئیسلامیەکان ئازادیە تاکەکەسیەکانی وەکو جلوبەرگ، قسەکردن، خۆشەویستی و هەڵبژاردنی ئایین لەناودەبەن، تەفکیری ڕۆشنفکران دەکەن، سنور بۆهەموو چالاکیەکان دادەنێن کەیەکانگیر نەبێت لەگەڵ شەریعەت. دواتر شوێنکەوتوویەک بەرهەم دێنێت هەموو شتێکی بەرامبەرەکەی پێ ڕەفزە. تاکە پێوەری مرۆڤی باش لای ئەو، گەنجێکە ئەهلی مزگەوتەو خوشکێکی باڵاپۆشە. کەواتە لەجەوهەردا هیچ جیاوازیەک نییە لەنێوان ئەم دووانەدا. بەڵام لەڕووکەشدا ئاڵاو لۆگۆ و دروشمیان جیاوازە. لەزاهیردا ئیسلامیەکان موجامەلەی هەوادارانی خۆیان دەکەن و ئایینی ئیسلام بەجۆرێکی تر تەفسیر دەکەن کە لەبەرژەوەندی خۆیان بێت و موتوربەیەک بێت لەگەڵ بارودۆخەکەی ئێستایان، لێ لەباتیندا فەڕقێک لەگۆڕێدانییە لەنێوان موعتەدیلەکان و موتەشەدیدەکاندا. هەمووئەوانە چ ناوێکیان هەیە گرنگ نییە، چونکە هەموویان ئەو مناڵە دڕندەیەن کە لەدامێنی شەریعەتی ئیسلام لەدایکبوون. ئەم دامێنەش مناڵ دوای مناڵ فڕێدەدات، بەعس و داعش هەردووکیان لەژێر ڕۆشنایی سوڕەتی ئەنفال دەیان هەزار کوردیان بەزیندوویی خستە ژێر گڵەوەو ژنەکانیشیان کردن بەکۆیلەو لەلایەن جەنگاوەرەکانی خودای ئیسلامەوە دەستدرێژی سێکسیان کرایەسەر. لەقورئاندا ئایەتی نیسان دەڵێت: ئەو ژنە ناموسوڵمانانەی لەجەنگدا بە ''غەنیمە'' بەتاڵانی دەکەونە دەستتان بۆتان حەڵاڵن و دەتوانن سێکسیان لەگەڵدا بکەن بەبێ ڕەزامەندی خۆیان. یانی ئەوەی داعش لەشەنگال دژی ئێزیدیەکان کردی ڕێک جێبەجێ کردنی ڕێنماییەکانی قورئان بوو. کاتێک سێ هەزار ژنیان ڕفاند، کە زۆربەیان لەبەر چاوی خۆیان کوڕ، مێرد یان باوکیان کوژرابوو، ئینجا خۆشیان هەتککران و هەندێکیان تەنها بە بڕی ٢٠٠ دۆلار دەفرۆشران. ئەم دیمەنە قێزەونە لەقورئاندا هاتووە نەک قسەی گیرفانی خۆم بێت. هەروەها هەتائێستاش هەموو عولەمایانی ئیسلام لە سەرانسەری جیهاندا نەیانتوانیوە بڵێن داعش پێچەوانەی شەریعەتی ئیسلام کاردەکات. 

لەتازەترین نمونەدا ئیسماعیل سوسەیی، کە وتارخوێن و ئیمامێکی بەناوودەنگە دەڵێت: چونکە پێشمەرگە لەبەرەی غەربەو بەرگری لەسیستەمێکی عەلمانی دەکات شەهید نییەو ناچێتە بەهەشتەوە، بەڵام مادام داعش بانگەوازی دەوڵەتی ئیسلامی دەکات و جیهاد لەپێناوی خودایا دەکات ئەوان شەهیدن و دەچن بۆ بەهەشت. ئەوئیمامە لەگەڵ خوای ئیسلام ڕاستگۆییەو داعشیش یەک زەڕە لە ڕێگای پێغەمبەرو هاوەڵەکانی لایان نەداوەو فتوحات یان ڕوونتر بڵێین داگیرکاریەکانی ئیسلام بەهەمان شێوەی ئێستای داعش بوون، کافران بکوژن، ماڵو سەروەتەکەیان بەتاڵان ببەن و ژنەکانیان لاقەبکەن و بەگوێرەی شەریعەت بۆتان حەڵاڵن و دەبن بە کۆیلەو خزمەتکارتان، چونکە ''غەنیمە'' دەسکەوتی جەنگن. داعشەکانی ئێستاش ڕێک سەحابەکانی پێشوون، یانی وامەزانە سەحابەکان فریشتەئاساو پیاوچاکو میهرەبان بوبن، بەڵکو ڕێک وەکو داعشەکانی ئێستا دڕندەو تینوی خوێن بوون. کاتێکیش کوردستانیان داگیرکرد هەزاران ژنی کوردیان کردە کۆیلەو هەزاران لەباووباپیرانی ئێمەییان سەربڕی. بۆیە عەقڵانیەت نییە، کەسێک موسوڵمان بێت و دژی داعش بێت. کەواتە تۆی موسوڵمان ئەگەر داعشت پێ ڕاست نییە و بەتیرۆریستی دەزانی یان  لەئیسلام تێنەگەیشتووی یان لەداعش! ئەگەر وەکو گریمانەیەکی لاوازیش گومانت لەگووتەکانی من هەیەو پێتوایە من ڕەخنەگرمو زیادەڕەویم کردووە، دەی خۆناکرێت قسەی ڕێبەرەکانی خۆشت پێڕاست نەبێت. عبدڕەحمان سەدیق بانگخوازو شارەزای فیکری ئیسلام، لە بەرنامەیەکی تەلەڤزیۆنیدا وتی: هەموو ئەوەی داعش دەیکات لەناو قورئان و کتێبەکانی ئیسلامدا هەیە. لە دەستبڕین، سەربڕین، ڕەجمکردنی ژن بەبەرد و هەڵدانەخوارەوەی خەڵک. (مەبەست بەرزاییە) تەنانەت دەڵێت: لەسوتاندنی فڕۆکەوانە ئەردەنیەکەشدا بەگوێرەی ئایەتەکانی ئیسلام سوتاندیان. هاوکات ئەڵێت: دوای داعش ئێمە شۆڕشێکی فیکری گەورەمان لەبەردەمدایە کە دەبێت پێداچونەوە بە کتێبەکانی ئیسلامدا بکەین و شتی قێزەون و ناشیرینی لێدەربێنین، بۆئەوەی لەداهاتوشدا شتێکی هاوشێوەی داعش دروست نەبێت و بڵێت لەسەر بنەمای ئەم ئایەت و بەڵگانەی قورئان من سەردەبڕم. هەروەها دەڵێت: داعش بەڵگەی قورئانی هێناوەتەوە کە، پێغەمبەر شیشی سوروەکراوی کردووە بەچاوی دوژمن و بەئاگر سوتاندوونی، بۆیە ئەوانیش فڕۆکەوانە ئەردەنیەکەیان سوتاندووە..