کورته وه‌ڵام / 8 دیسان شه‌ڕی موسڵ و به‌هه‌ده‌رچونی خوێنی پێشمه‌رگه!
Wednesday, 28/09/2016, 20:09
سایتی کوردستانی نوێ 26/9/2016 له‌زمانی فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رده‌وه، ئه‌ڵێ: هه‌رێم بۆ به‌شداری له‌شه‌ڕی موسڵدا ژماره‌یه‌ک پێشمه‌رجی هه‌بوه، به‌ڵام هیچی بۆ نه‌چۆته‌سه‌ر، که‌چی هه‌ر به‌شداری ئه‌و شه‌ڕه‌ش ئه‌بێ!*
دیاره کورد هیچ په‌ندێکی له ئه‌بو موسلیمی خۆراسانی وه‌ر نه‌گرتوه که به خوێنی هه‌زاران کورد ده‌وڵه‌تی ئه‌مه‌ویی له‌ناوبردو راده‌ستی ئه‌باسییه‌کنی کرد!
هیچ په‌ندێکی له سه‌لا‌هه‌دینی ئه‌یوبی وه‌نه‌گرتوه که هه‌زاران لاوی کوردی به‌کوشتدا بۆ ده‌رکردنی خاچپه‌رسته‌کان له‌قودس! ئه‌نجامیش به‌وه شکایه‌وه که سه‌دان هه‌زار کورد له فه‌له‌ستین و ئه‌رده‌ن و سوریاو لبنان و میسرو سۆدان، له‌ناو ئه‌ره‌بدا توانه‌وه! دواییش هه‌ر ئه‌و خاچپه‌رستانه به په‌یمانی سایکس بیکۆ، یه‌ک به هه‌زار تۆڵه‌ی کاره‌که‌ی سه‌لاهه‌دینیان له کورد کرده‌وه!!
هیچ په‌ندێکی له‌وه‌ش وه‌رنه‌گرتوه که دوای دروستبونی کۆماری تورکیا، ئه‌تا تورک ده‌ستێکی په پشتی کوردا داو یۆنانییه‌کانی به خوێنی هه‌زاران کورد له‌تورکیا ده‌رکرد، جگه له‌وه‌ی به‌شی زۆری کوشتاری ئه‌رمه‌نییه‌کانی به سواره‌ی هه‌میدییه کردو گه‌لێ نمونه‌یتر.
نا! نه‌که‌ی به‌ڕێز سه‌رۆکی هه‌رێم، تۆش له‌پێناوی هیچدا، هه‌زاران رۆڵه‌ی کورد به‌کوشت بده‌ی!. ئه‌گه‌ر ته‌نیا له‌پێناوی ئه‌و بڕه پاره‌یه‌دا که ئه‌مریکا ئه‌یدا به‌پێشمه‌رگه، پێشمه‌رگه به‌کوشت ئه‌ده‌ی!؟ ئه‌وا مێژو لێتخۆشنابێ. یا ئه‌گه‌ر به‌ڵێنێکت به ئه‌مریکا داوه‌و لات نه‌نگه له‌و به‌ڵێنه په‌شیمانبیته‌وه وه‌ک نه‌رێتیکی ئه‌شایری!؟ ئه‌وا رێگه زۆره بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و شه‌ڕی خۆ کوژیه نه‌که‌ی. ئه‌توانی به نهێنی به‌رپرسێ هێزه‌کانی 70 و 80 راسپێری ئه‌وان بڵێن ئێمه ئه‌و شه‌ڕه ناکه‌ین له‌پێناوی هیچدا، به‌وه تۆ به به‌ردێک 4 چۆله‌که ئه‌کوژیت.
یه‌که‌م: له به‌ڵێنشکێنی رزگارت ئه‌بێ. ئه‌ڵێی من ئه‌مویست و ئه‌وان نه‌یانکرد.
دوه‌م : یارمه‌تییه داراییه‌که‌ی ئه‌مریکا به‌رده‌وام ئه‌بێ بۆ پێشمه‌رگه، چونکه ئه‌و ئه‌ڵێ تا له‌ناوبردنی دائش. دائشیش بێ پێشمه‌رگه له‌ناونابرێ.
سێیه‌م: خوێنی پێشمه‌رگه به‌هه‌ده‌ر ناچێ.
چواره‌م : ئه‌توانی تا ده‌سپێکردنی شه‌ڕه‌که، چه‌کێکی زۆر به‌ده‌ست بخه‌ی.
دوا وته‌م نه‌وه‌یه: مانه‌وه‌ی دائش به مه‌مره‌و مه‌ژی، بۆ کورد به سوده نه‌ک زیان. چونکه به‌و هۆیه‌وه‌یه ئێستا ئێسکی کورد تۆزێک سوکه. که دائش نه‌ما، ده‌یان رێکه‌وتننامه‌یتری لۆزان و جه‌زائیر، دێنه ئاراوه‌و ئه‌وه‌ی هه‌شمانه له گۆڕئه‌نرێ!!.
فه‌رمون ئه‌مه‌ش ده‌قی نوسینه‌که‌ی ئه‌سه‌سه‌رد:
شەڕی موسڵ و مەرجەكانی هەرێم فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد 26/9/2016
بەبێ ئەوەی هیچ رێككەوتنێكی سیاسی، وەك هەرێم دەیویست، سەبارەت بە شێوەی بەڕێوەبردنی پارێزگای نەینەوا پاش رزگاركردنی لە داعش، بێتە دی، هەرێم رەزامەندیی لەسەر بەشداری كردن لە ئۆپەراسیۆنی رزگاركردنی موسڵ نیشاندا. رەزامەندییەكە خۆی لەخۆیدا لاوازیی دیپلوماسیەتی هەرێم دەردەخا، چونكە هەرێم پێشتر نەیدەویست بەبێ مەرج بەشداری لە ئۆپەراسیۆنەكەدا بكات. دواتر، هیچ مەرجێكی سەرەكیی بۆ نەچوە سەر‌و وردە وردە دەستبەرداری یەك بەیەكی مەرجەكانی بوو.
لە ڕوی ئاسایشی نەتەوەیەوە، هەرێم بە دوركەوتنەوەی داعش لە سنورەكەی، بڕێكی زۆرتری سەقامگیری بۆ خۆی دابین دەكا‌و لە هەڕەشەی بەردەوامی تیرۆر رزگاری دەبێ. ئەم ئامانجه بە بەشداریكردن‌و بەشداری نەكردنی هێزی پێشمەرگە هەر دەهاتە دی. بەڵام، لەلایەكی ترەوە، پێشنازكردنی چەردەیەك مەرج لەلایەن هەرێمەوە، ئەو دەرفەتەی بۆ پێكهێنا كە بەرامبەر بە وازهێنان لەو مەرجانە، مووچەی هێزی پێشمەرگە تا دوای تەواوبونی ئۆپەراسیۆنی موسڵ دابین بكات.
هەرچەند رەزامەندیی ئەمریكا لەسەر دابین كردنی ئەو موچەیەی هێزی پێشمەرگە كە حكومەتی هەرێم پێی دابین ناكرێ، خۆی لە خۆیدا بایەخی خۆی هەیە‌و لە هەلومەرجی قەیرانی داراییدا هەر دەبێ بە دەستكەوت بژمێردرێ، بەڵام ئەو زیانەی كە بە وازهێنانی هەرێم لە مەرجەكانی بەری كەوتووە، گەورەترە لە دەەستكەوتی دابین كردنی مووچەی هێزی پێشمەرگە بۆ چەند مانگێك.
هەرێم دەیویست پێش ئۆپەراسیۆنەكە رێككەوتنێكی سیاسی سەبارەت بەشێوەی بەڕێوەبردنی تەواوی پارێزگای نەینەوا بێنێتە دی كە تێیدا هەرێم رۆڵێكی كاریگەری لە بەڕێوەبردنی پارێزگاكە بە هاوبەشی لە قۆناغی یەكەمدا‌و لە دیاری كردنی چارەنوسیدا لە قۆناغی دووەمدا هەبێ. بەڵام ئەم پێشنیازە لەلایەن بەغدا‌و بەشێكی گروپەكانی پارێزگاكەوە رەت كرایەوە‌و ئەمریكییەكانیش بەدڵیان نەبوو، بەتایبەتی كە گومان هەبوو هەندێ لایەنی دەرەكی‌و هەندێ گروپی ناو موسڵ بتوانن رێككەوتنەكە بە ئاراستەیەكی خراپدا ببەن. سەرباری ئەوەی كە رێككەوتنە پێشنیازكراوەكە دەسەڵاتێكی ئەوتۆی بۆ ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا نەدەهێشتەوە‌و رەوشێكی ئاڵۆزی لە پارێزگاكەدا دەهێنایە دی.
هەرێم بیرۆكەی دابه‌شكردنی نەینەوای بەسەر چەند پارێزگایەكدا هێنایە پێش‌و لەم روەوە زۆر بە تەنگ ئەوەوە بوو پێش رزگاركردنی موسڵ پارێزگای تازە لە سنوری پارێزگای نەینەوا پێك بهێنرێ. كاتێك ئەم پێشنیازە رەت كرایەوە، هەرێم هەموو هەوڵەكانی لەسەر ئەوە چڕ كردەوەكە بەڵێنی پێ بدرێ كە دەم‌و دەست پاش رزگاركردنی موسڵ‌و پێش ئەوەی پارێزگاكە ببێ بە هەرێم، دەست بە دابەش كردنی پارێزگاكە بكرێ. بەڵام هەرێم هیچ بەڵێنێكی لەو جۆرەی پێ نەدرا. پێشبینی دەكرێ نەینەوا پاش رزگاركردنی، هەنگاو بۆ دروست كردنی هەرێم بنێ. لە دۆخێكی وادا قەزاكان بەشێوەیەكی ئۆتۆماتیكی دەبن بە پارێزگا بەڵام ئەوسا مافی ئەوەیان نابێ یەكلایەنە بڕیار لە جیابونەوە بدەن. هەرێم زۆرتر مەبەستی بوو دوو پارێزگا، یەكێك لە شنگال‌و ئەوی تر لە دەشتی نەینەوا لە قەزاكانی شێخان‌و تلكێف‌و قەرەقوش پێك بهێنرێ.
ئەو رێككەوتنەی كە هەرێم لەگەڵ وەزارەتی بەرگریی ئەمریكا واژۆی كردووە، ئەوە بەسەر هێزی پێشمەرگەدا دەسەپێنێ كە پاش شەڕەكە لە هەموو زەوییەكان بكشێتەوە. ئەمەش پێچەوانەی لێدوانەكانی لەمەوبەرە كە تێیدا دەوترا هەر زەوییەك هێزی پێشمەرگە بە خوێن بیگرێ، نادرێتەوە.
هەرێم هەر لە سەرەتاوە دژی بەشداریكردنی حەشدی شەعبی وەستایەوە بەڵام لە كۆتاییدا دستی لەم مەرجە هەڵگرت. پێشی خۆش نەبوو، هێزی پێشمەرگە ملكەچی سەركردایەتیی هاوبەشی ئۆپەراسیۆنەكە بێ بەڵام ئەمریكییەكان هانیان دا پێ لەسەر ئەم مەرجە دانەگرێ.
دوو گروپ بەشداری لە ئۆپەراسیۆنی موسڵدا دەكەن كە هەولێر حەز ناكا بەشداری بكەن، یەكێكیان هێزەكانی حەشدی ئێزدییەكانە‌و ئەوی دیكە هەندێ یەكەی پەكەكەیە. سەرباری ئەوەی كە گروپەكەی نوجەیفی‌و لە پشت ئەوەوە هەندێ لایەنی ناو هەرێم، هەوڵی لێبڕاوانەیان بۆ بەشداری پێكردنی هێزە توركییەكانی سەربازگەی بەعشیقە دا، بەڵام هەوڵەكەیان هیچی لێ سەوز نەبوو.
لە ئۆپەراسیونی موسڵ ئومێدێكی زۆر لەسەر توانای شەڕكەرانەی هێزەكانی نوجەیفی هەڵناچنرێ. هێزی پێشمەرگەش، بە پێچەوانەی ئەوەی كە هەولێر دەیویست، زۆرتر رۆڵی پشتیوانی پێ سپێردراوەو سنوری جموجوڵی بۆ دیاری كراوە، وا دانراوە كە تەنها لە كاتی پێویستدا رێی پێ بدرێ بچێتە ناو موسڵ، دواتریش هەر كات داوای لێ كرا دەبێ چۆڵی بكات.
شەڕی موسڵ شەڕێكی چارەنوسسازە‌و پاش یەكلابونەوەی دەبێتە مایەی كردنەوەی چەند فایلێكی هەستیار لەوانە فایلی دەست تێكەڵاوكردن لەگەڵ داعش لەكاتی گرتنی موسڵ لە ساڵی 2014 و فایلی كەمتەرخەمیی لایەنە پەیوەندیدارەكانی پارێزگاكە‌و فایلی چۆڵ كردنی شنگال‌و چەند فایلێكی دیكەی هەستیار. ئەمە بەم واتایە دێت كە رزگاركردنی موسڵ لێی رادەبینرێ شەڕی سیاسیی گەورەی لێ بكەوێتەوە كە بەدڵنیاییەوە كاریگەری زۆری لەسەر تەواوی پرۆسەی سیاسی دەبێ.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
