ئەم پەرتووكەی دابەش كراوەتە سەر نۆ بەش و لە بەشێكی كتێبەكەدا سەبارەت بە منداڵیی خۆی، دەگێڕێتەوە: "لە سەردەمی منداڵیمدا لە هاتووچۆ و سەردانیكردنی خزم و دراوسێكاندا زۆر بزێو و سەركەش بووم و جموجۆڵی منداڵیم زۆر بوو و ئەمەش سەرەنجی خەڵكی گوندەكانی ڕادەكێشا و لەمبارەوە ڕستەیەك لە بری من نەخشێندراوە كە كەسێكی بەساڵاچووی گوندەكە لە میوانییەك پێی وتم، ئایا تۆ جیوە لە جەستەت كراوە؟ هەروەك دەزانن جیوە مادەیەكی كانزایی زۆر بزێو و بەجوڵەیە، من بە ڕاست وەكو جیوە بزێو و پڕجووڵە بووم، بەندكردنی جیوە لە دوورگەی ئیمرالی، حوكمێكی زۆر قورس و تاقەت پڕووكێنە.

سەبارەت بە یەكەم نووسینیشی، دەڵێت: "ئەو كاتەی لە ئامادەیی بووم، وتارێكم نووسی كە لەو كاتەدا مامۆستای وێژە و ئەدەبیات نمرەی تەواوی بەو نووسینەم دا، نووسینەكەم بە سەردێری (تۆ بۆ من ئەو ڕۆڵەیت كە هەرگیز لە دایك نابێت)، پێموایە لە ناخمدا ئامانجم لەو نووسینە گێڕانەوەی دووبارەی ڕۆژانی سەختی منداڵیی خۆم بوو، بەڵام ئەوەش ناتوانێت نمایندەی هێزی من بێت بۆ بەرگەگرتن لە زیندانی ئیمراڵی.

لە بەردەوامی كتێبەكەیدا، ئۆجالان باسی درێژەپێدانی ژیانی خۆی دەكات پاش ئازاد بوونی لە زیندان و چۆنیەتی ژیان بەسەربردنی لەو كاتە و هەروەها شوێنی ژیانی، ئۆجالان نووسیویەتی: "ئەو پرسیارە كە هەموو جارێك لەبارەی ژیانی منەوە باس دەكرێت، ئەوەیە كە ئەگەر لە ئیمراڵی ئازاد بكرێم لە كوێ و بە چ شێوەیەك ژیان بە سەر دەبەم؟ دەبێ بڵێم كە من كەسایەتییەكی خەیاڵاوی نیم، شێوازی ژیانی من هەڵگری (ڕاستییەكی شۆڕشگێڕانەیە) و ئەم شێوازەی ژیان بە تەواوەتی تێكەڵی گیان و كەسایەتی من بووە، بە چاوخشاندنێك لەسەر ژیانی من لە سەردەمی منداڵیم، لە شێوازی ژیانم پاش ئازادبوونم لە زیندان تێدەگەن.

حەڤدە ساڵ تێپەردەبێت بەسەر دەستگیركردنی ڕێزدار عەبدوڵلا ئۆجالان ڕێبەری كۆما جڤاكێن كوردستان، ئەو ڕێبەرەی لە ساڵی 1949 لە گوندی ئامارای سەر بەقەزای خەلفەتی سەر بەپارێزگای ئورفای - ڕەحا باكوری كوردستان لەدایك بووە، خوێندنی سەرەتایی لە گوندی جەبین و قۆناخی ئامادەیی لە قەزای نزیب تەواوكردووە، ئۆجالان لە ساڵی 1966 خوێندنی پیشەیی لە بواری رووپێویدا بە سەركەوتویی تەواوكردووە، ساڵی 1970 لە كۆلێژی مافی زانكۆی ئیستانبول‌ وەردەگیرێت، هاوكات ساڵی 1972 دەچێتە كۆلیژی زانستە سیاسییەكان.

ئۆجالان لە كۆتایی شەستەكانی سەدەی رابردوو، تێكەڵی كاری سیاسی دەبێت و لە ئەنقەرە بۆ ماوەی 3 ساڵ لە ریزی چەپی توركیدا چالاكی سیاسی دەكات و بە هۆی بەشداریكردنی لە خۆپێشاندان و ڕێكخستنی ناڕەزایەتی و مانگرتن ساڵی 1972 بۆ ماوەی 7 مانگ زیندانی دەكرێت.

لە نیسانی ساڵی 1973 دوای بێ هیوابوونی لە چەپی توركی و بێهەڵوێستیان بەرامبەر دۆزی كورد، یەكەم كۆمەڵەی نهێنی پێكدێنێ و بابەتی داگیركردن و پارچەكردنی كوردستان دەكاتە تەوەری چالاكی سیاسی و گفتوگۆی نێو هاوڕێیانی، لە ساڵی 1975 ئۆجالان بە ‌یەكجاری لە چەپی توركی جیادەبێتەوە و لەگەڵ هاوڕێكانی رووی چالاكییەكانیان لە باكوری كوردستان دەكەن و هەر ئەو ماوەیەش كۆمەڵە نهێنییەكەیان بە گرووپی ئاپۆچییەكان ناسرا، لە 27-11-1978 پارتی كرێكارانی كوردستانی دامەزراند و دوای كودەتای سەربازی 12ی ئەیلوولی 1980، بواری چالاكی سیاسییان ئاستەنگی زۆری بۆ دروستكراو ژمارەیەكی زۆر لە كادرەكانیان دەسگیركران، بۆ درێژەپێدانی خەبات لەگەڵ چەند كەسێك لە هەڤاڵانی روو لە ڕۆژئاڤای كوردستان و سوریا دەكات، یەكەم شوێن كە ماوەی چل ڕۆژ لێیدەمێنێتەوە كۆبانێ بووە، دواتر لە ڕێگەی چەند دۆستێكەوە ئاشنایەتی لە گەڵ ڕێكخراوە فەلەستینیەكاندا دروستدەكات و لە ناوچەی بیقاعی نێوان سوریا و لوبنان دەمێنێتەوە و كەمپی پەروەردەی سیاسی و سەربازی دروستدەكات.

ئیمرالی دوورگەیەكی بچووكە كەوتۆتە خوارووی دەریای مەڕمەڕە، بەرامبەر لێوارەكانی بورسا لە رۆئاوای توركیا، ناوبانگی بە زیندانەكەی دەركردووە كە لە بەرزترین شوێنی دوورگەكە بنیات نراوە و 217 مەتر بەرزترە لە ئاستی دەریا، مێژووی ئاوەدانی لەم دوورگەیە بۆ رۆژگاری رۆمەكان دەگەڕێتەوە سترابۆ و پلینی كە دوو ناسراوی ئەو سان، بەدوورگەی بەسبیكوس ناوی دەبەن، دواتر ناونراوە كالۆلیمنوس كە وشەیەكی یۆنانیە واتا گوندی قەراخ دەریا، لە ڕۆژگاری شەڕی ئیمپراتۆریی بیزانس و عوسمانییەكان دوورگەكە لەلایەن یەكەم ئەدمیرالی دەریاوانی عوسمانی بەناوی ئەمیر عەلی داگیركراوە بۆ پاراستنی رێڕەوی دەریاوانی شاری بورسا كە ئەوسا پایتەختی عوسمانیەكان بوو بەر لە داگیركردنی قوستەنتینیەی پایتەختی دەوڵەتی رۆم كە دواتر بە ئەستەمبوڵ ناسرا، شیمانە دەكرێت كە ناوی ئیمیرالی لە ناوی ئەمیرعەلی وەرگیرابێت، دوورگەكە تا دوایین رۆژگاری عوسمانیەكان ئاوەدانی لێ بووە و لە سێ گوندی یۆنانی پێكهاتبوو بە بەرهەم هێنانی ترێی نایاب و ئاوریشم و ماسی دەناسرا، كیمۆن فرایار ئەكادیمیەكی ناسراوی وەرگێڕانی ئەدەبیاتی یۆنانیە بۆ زمانی ئینگلیزی، دانیشتووی ئەم دوورگەیە بووەو كۆچی كردووە بۆ ئەمریكا، لە جەنگی ئەتاتورك دژ بە یۆنانیەكان 1919-1922 و پاش رێككەوتنی نێوان هەردوو لایەنی شەركەڕ و ئالوگۆڕی دانیشتووان دوورگەكە لە یۆنانی چۆڵكراو دواتر لە 1935 كرا بە بەندیخانەیەكی ترسناك.

ئەو كەسانەی لەو دوورگەیەدا زیندانیكراون پێكهاتون لە بیلی هایس، نووسەری ئەمریكایی و خاوەنی رۆمانی (شەمەندەفەری خێرای نیوەشەو، یەڵمازگونەی دەرهێنەرو سینەماكاری ناوداری كورد، رفعەت ئیلگاز، ئیبراهیم باڵەبان و ژمارەیەك ڕووناكبیر و هونەرمەند وەك بەندی لە زیندانی ئیمرالی ڕاگیراون.

هەروەها سێ كەسایەتی دەوڵەتی توركیا لە كودەتای ساڵی ١٩٦١ لەم دوورگەیەدا زیندانی كراون و لە سێدارەدراون، ئەوانەش هەریەك لە عەدنان مەندەرس سەرۆك وەزیرانی توركیا، فەتین روشدی زۆرلو وەزیری دەرەوەی توركیا، حەسەن پۆلاتكان وەزیری دارایی.

دوای ئەوە كە ڕێبەر عەبدوڵڵا ئوجالان لە 15ی شوباتی ساڵی 1999 لە نایرۆبی پایتەختی كینیا لە پیلانگێڕیەكی نێودەوڵتیدا ڕفێندرا، زیندانی دوورگەی ئیمرالی سەر لە نوێ وەك زیندانێكی تاكەكەسی سازكرایەوەو ئوجالانیان تێدا زیندانی كرد، دوورگەی ئیمرالی لە ژێر دەسەڵاتی فەرماندەری ئاسایشی دوورگەدایە و لەلایەن 1000 سەرباز، پاسەوان و گاردەوە چاوەدێری دەكرێ، دوورگەی ئیمرالی و هەتا 5 میل بە دەوروبەرەكەیەوە هەم لە ڕێگای ئاو و هەم لە ئاسمانەوە وەك ناوچەی قەدەخە كراو ڕاگەیاندراوە، هیچ كەسێك چ مەدەنی و چ سەبازی بۆی نییە‌، نزیكی دوورگەی ئیمرالی بكەوێت.

لە گرتووخانەی ئیمرالی 3 ژووری 13 مەتری چوارگۆشە هەیە، لە یەكەم ژوور‌دا ڕێبەر ئۆجالان ڕاگیراوە، ژووری دووەم وەك ژووری دیدار تەرخان كراوە، كە لەوێدا ئوجالان و پارێزەران یەكتری دەبینین، ژووری سێیەم بۆ هەواگۆڕكێ تەرخان كراوە، هەموو دەوری ئیمرالی بە سیمی دڕكدار گیراوە، هەروەها بە بورجی پاسەوانی چاوەدێری دەكرێت، لەو ژوورەدا كە ئوجالان 23 سەعاتی تێدا دەمێنێتەوە، كورسییەك، تەختەێك و مێزیك دانراوە‌، هەروەها تەوالاێتیشی تێدایە، بێجگە لەوە كتێبخانەیەكی تێدایە كە پاش ئەوەی وێنەی كتێبخانەكە لە چاپەمەنییەكاندا بڵاو كرایەوە، ئەویشیان لابردووە، ژوورەكەو دەوروبەری لە ڕێگای 63 كامێراوە 24 سەعات لە ژێر چاوەدێریدایە، بێجگە لەمە پاسەوانەكان لە كونی دەرگای ژوورەكەوە، نێو ژوورەكە كۆنترۆڵ دەكەن لە كاتی خەوتنیشدا رووناكایەكی شین لە ژوورەكە هەڵدەكەن، هەموو هاوین و زستان ئامێری ساردكەرەوەی ژوورەكە كار دەكا و هەر ئەمەش بووەتە هۆی كە تەندروستی ئوجالان خراپتر بێت، پەنجەرەی ژوورەكەی ئوجالان هەمیشە داخراوە‌ پێوەندی ئوجالان بە دەرەوە تەنیا بە ڕێگای رادیۆیەیەكە كە تەنیا كاناڵێك وەردەگرێت، پارێزەرەكانی ئوجالان هەرحەفتەی جارێك كتێب، ڕۆژنامە و گۆڤاریان بۆ دەبرد ئەو كاتانەی دیدارەكان ئاستەنگ نەكرابو، ئەویش تەنیا ئەو ڕۆژنامانە كە لە توركیا دەردەچن، دیارە لە دوای ئەوەی كە كۆنترۆڵ دەكران، بە ئوجالان دەدران.

لە دوانزەیەمین كۆنفڕانسی‌ نێودەوڵەتی‌ كورد لە پەرلەمانی‌ ئەوروپا، خەڵاتی‌ ئاشتی‌ بەخشرایە رێبەر ئۆجالان و خەڵاتەكەش لەلایەن دیلەك ئۆجالان وەرگیرا، لە رێوڕەسمی‌ بەخشینی‌ خەڵاتەكەدا نوێنەری‌ نوسینگەی‌ ئاشتی‌ نێودەوڵەتی‌ رایگەیاند: ئۆجالان (17)ساڵە لە بارێكی‌ سەختی‌ زینداندایە و ناتوانێت لەگەڵ پارێزەر و كەسوكاری‌ خۆی‌ چاوپێكەوتن بكات و حكومەتی‌ توركیاش سیاسەتی‌ گۆشەگیریی‌ لەسەر ئۆجالان بەڕێوەدەبات.

د، ماریا گویسەپینا خەڵاتەكەی دایە دیلەك ئۆجالان پەرلەمانتاری پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) كە خوشكەزای عەبدوڵڵا ئۆجالانیشە، ناوبراو داواشی‌ لە رێكخراوی‌ پێشگیری‌ لە ئەشكەنجەدراونی‌ نێودەوڵەتی‌ (سی‌ پی‌ تی‌) كرد هەڵوێستی كرداریی لەسەر دۆخی تەندروستی بكەن و یەكێتی‌ ئەوروپاش هەوڵی‌ خۆی‌ بۆ ئازادكردنی ئۆجالان بخاتەگەڕ.

ئەوەش لە كاتێكدایە كە چەندینجار ئۆجالان لە ئاستی‌ نێودەوڵەتیدا خەڵاتی‌ پێبەخشراوە وەك خەڵاتی‌ شارەوانیی‌ شاری‌ پالێرمۆی‌ ئیتاڵیا و خەڵاتی‌ كۆمەڵەی‌ خوێندكارانی‌ زانكۆی‌ زیجلاید لە سكوتلەندا و خەڵاتی ساڵانەی برایم ئەحمەد ناسراو بە خەڵاتی بلە لە سلێمانی.

هەروەها گۆڤاری تایم كە لە ئەمەریكا دەرئەچێ 18/4/2013 لەپێگەی ئەلیكترۆنی خۆیدا ناوی كاریگەرترین 100 كەسایەتی ساڵی 2013 ی لەئاستی جیهان ئاشكراكرد كە ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجالان یەكێكە لەو سەد كەسایەتیەی كە كاریگەریان لەجیهان هەبووە، گۆڤاری ناوبراو لە پێگە ئەلكترۆنیەكەیدا‌ باسی‌ لە ڕۆڵی ئۆجالان كردووە ‌لە ئاشتیدا و تیایدا هاتووە: لە سەرەتای دەستپێكی ڕێكەوتننامەكەی ئیرلەنداوە كە بە ڕێكەوتننامەی هەینی گەورە بەناوبانگە و ماوەی 15 ساڵ تێدەپەڕێت عەبدوڵڵا ئۆجالان ژیانی لە زینداندا بەسەردەبات سەرەڕای ئەمە، ئۆجالان بووەتە دەنگێك بۆ ئاشتی و بۆتە سەركردەیەك كە دەستی برایەتی بۆ ئەوكەسانە درێژكردوە كە بەدرێژایی چەندین ساڵی ژیانی دژی جەنگاون.

هەرچەندە خاكی دابەشكراوی كوردستان هەڵكەوتەی جوگرافیای بە جۆرێكە بەشێوەیەكی بەرفراوان لە هیچ لایەكەوە ناچێتەوە سەر دەریا، بەڵام گەلی كورد و خاكی كوردستان لە قوڵایی دیرۆكەوە تا رۆژگاری ئەمڕۆ یادەوەری و ئاشنابوونیان لە گەڵ كەشتی بە هەردوو دیوی پۆزەتیڤ و نیگەتیڤ هەبووە، لەم سەردەمەشدا لە باس و خواسی خەمی كەشتی دانەبڕاوە، ئەگەر خاكی كوردستان لە كات و ساتێكی مێژوودا پیرۆزترین سەرزەمینی ئەم هەسارەیە بوو بێت بۆ لە ئامێزگرتنی كەشتییەك كە ژیانی مرۆڤایەتی لە نەمان پاراست، ئێستا لەم ساتەوەختەدا تەواوی مرۆڤایەتی كە قەرزاری خاكی كوردستانن ناتوانن یاخود نایەنەوێت كەشتییەك بۆ كورد بەڕەوا ببینن، لە سەرچاوەی میتولۆژی و دەقە ئاینیەكان ئاماژە بەوە كراوە بونیادنانەوەی ژیانی مرۆڤایەتی و پاراستنی لە كارەساتێكی سروشتی بە هۆی كەشتییەكەوە بووە.

دیارترین رووداو كە ئاماژەی پێكراوە زریان و لافاوێكی گەورەی گشتگیر بووە كە تەواوی جیهانی داپۆشیوە، بێگومان فریادڕەس و خاوەن ڕۆڵ و كاریگەری لە پاراستنی ڕەگەزی مرۆڤ پەیامبەر نوح و كەشتییەكەیەتی، كەشتییەكەی حەزرەتی نوح لە كاتێكدا بوو بە هۆكاری پاراستنی ڕیشەی مرۆڤایەتی و هەموو زیندەوەرانی سەرزەوی، وەك لە دەقی ئاینیدا ئاماژەی پێدراوە مرۆڤ لەو پەڕی خەراپەكاری و تاوانكاریدا بووە، هەرچەندە پەیامبەر نوح بانگەوازی بۆ خەڵك كردووە و رێگەی ڕاستی بە مرۆڤەكان نیشانداوە، بەڵام وەك پێویست خەڵك بە دەنگ بانگەوازەكەیەوە نەچووە بەپێچەوانەوە رۆَژ لە دوای رۆژ مرۆڤ زیاتر كردەوەی نامرۆڤانەی ئەنجامداوە، بۆیە پەیامبەر نوح سروشی بۆ دێت و فەرمانی پێدەكرێت كەشتییەك دروست بكات بۆ ئەوەی لە سەرجەم زیندەوەران و لە مرۆڤ ڕەگەزی نێر و مێ لە كەشتییەكەیدا بپارێزێت لەو كارەساتەی خودا دەینێرێت بۆ سەر مرۆڤە خەراپەكارەكان، هەروەها لە دەقی ئاینیدا هاتووە كەشتی نوح لە پیرۆزترین خاكی سەرزەوی گیرساوەتەوە دوای ئەوەی زریانەكە كۆتایی هاتووە.

بێگومان ئەو خاكە پیرۆزەی ئاماژەی پێكراوە خاكی كوردستانە و چیای جودییە، چیای جودی دەكەوێتە باكوری كوردستان و نزێك شاری شەرناخ، هەندێ بۆچوون هەیە پێیان وایە ناوی شەرناخ لە "شارنوح"ەوە هاتووە واتا دوای ئەوەی كەشتییەكەی حەزرەتی نوح لەسەرچیای جودی گیرساوەتەوە سەرلەنوێ ژیان دەستی پێكردۆتەوە مرۆڤەكان شوێنی نیشتەجێبوونیان دروستكردووە، ناوی شەرناخ كە شارێكی كوردپەروەر و شۆڕشگێڕی باكوری كوردستانەو ئێستا ڕژێمی فاشستی ئەكەپە دڕندانە كەوتۆتەوێرانكردنی، لە شاری نوحەوە هاتووە، لەگەڵ تێپەڕبوونی كاتدا لە شارنوحەوە بووە بە شەرناخ، هەڵبەتە لە بەبیرهێنانەوەی ئەم كورتەباسەدا ئەوەمان بۆ ئاشكرا بوو خاكی كوردستان ئەو شوێنە پیرۆزەیە كە ڕەگەزی مرۆڤ و زیندەوەرانی لە نەمان پاراست، جودی و شەرناخ بوون بەلانكەی سەرلەنوێ گەشەكردنی مرۆڤایەتی، لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا جیهان گەیشتووە بە ئاستێكی زۆر بەرز لە هەمو روویەكەوە، لە بواری مرۆیی و پیشەسازی و تەكنۆلۆژیدا تا دێت بەرەو هەڵكشان دەچێت، بەڵام لە رووی ئاكاری ویژدانییەوە هەمیشە لە داتەپیندایە.

جیهانی مرۆڤایەتی بەتایبەت ئەو هێزانەی فەرمانڕەوای خاوەن دەسەڵاتی ڕەهان، زۆر بێ ئەمەك و بێ ویژدان و پێنەزانن لە هەمبەر ئەو خاكەی ئامێزی خۆی كردەوە بۆ پاراستنی مرۆڤ، ئەو خاكە پیرۆزەی كەشتی ژیانی گرتە خۆی ئێستا جیهان بەهەموو پێشكەوتنەكانییەوە شەرمەزارە لە بەرامبەری، لەم ڕۆژگارەدا كە لاف و گەزاڤی بەرەوپێشچوونی مرۆڤایەتی و پاراستنی مافەكانی مرۆڤ و دروستكردنی سەدان دەزگای هەمەجۆر گوایە بۆ خزمەتی ستەملێكراوانە و دژی ستەمكارانە هەمیشە دەگوترێ و بانگەشەی بۆ دەكرێت، هاوكاتە لە گەڵ ئەو ستەم و داگیركاری و دڕندایەتییەی كە لەسەر خاكە پیرۆزەكەی كەشتییەكەی نوح ئەنجام ئەدرێت، ئێستا جودی پیرۆز كە هێشتا ئاسەواری كەشتییەكەی پێوە ماوە لە پێش چاوی هەموو ئەو هێزانەی بانگەشەی بریقەداری درۆیینە دەكەن سەبارەت بە مافی مرۆڤ، بە تۆپ و تانك و چەكی كۆكوژ پاداشت ئەدرێتەوە، ئێستا نەتەوەیەك لە سەر ئەو خاكە نكوڵی لە بوونی دەكرێت و جینۆساید دەكرێت تەنها لەبەر ئەوەی دەیەوێت دیرۆك و فەرهەنگی خۆی بپارێزێت، ئەو دەسەڵاتە نكوڵیكارەش كە جودی زێدی ژیان دەكات بە گۆڕستان خۆی بە پێشڕەوی ئەو ئایینە دەزانێت كە چیای جودی بە پیرۆزترین شوێنی سەرزەوی پێناسەكردووە؟! لێرەوە دەمامكی ساختەكاری لە سەر ڕووی ڕەش و دزێوی سەرجەم ئەو كەس و وڵاتانە دادەماڵرێت كە بانگەشە درۆینەكانیان سەبارەت بە مرۆڤدۆستی و ئاین پەروەری دنیای تەنیوە، ئەگەر دەرفەتی ژیانێكی ئاسایی بۆ مرۆڤەكانی نیشتمانی كەشتی پاراستنی ژیان نەبێت، مرۆڤ بوونی تەواوی مرۆڤایەتی دەكەوێتە ژێر پرسیارەوە.

ئاشكرایە خاكی پیرۆزی كوردستان لە دوای دابەشكردنی بەسەر چوار وڵاتی ستەمكاردا گەلی كورد بە ناچاری بۆ خۆپاراستن دەستی بۆ چەك بردووە و شۆڕش و سەرهەڵدانی لە پێناو ئازادیدا بەرپا كردووە، ئەوەی دەمانەوێت ئاماژەی پێبكەین لەم باسەدا تەنها بەشێكی گرنگی دوا شۆڕشی ئازادیخوازانی كوردە لە باكوری كوردستان، هەڵبەتە ئێستاش شۆڕشەكە لە گەرمەی خەبات و تێكۆشانی هەمەلایەنە دایە، بەڵام ئەوەی بە گرنگی دەزانم مژاری كەشتییە، هەروەك چۆن كەشتییەكەی چیای جودی لە ساتەوەختێكی مێژوییدا فریادڕەسی مرۆڤایەتی بوو، لە رۆژی ئەمڕۆشدا لەسەر هەمان خاكی كوردستان كەسایەتیەك، مرۆڤێك شۆڕشێكی بەرپاكردووە بەرەو ڕووی ستەمكار و جەلادەكان راِبووە سەرپێ و گەلێكی لە كەناری مەرگ هەستانەوە، زلهێزەكانی دنیا ئەوانەی بانگخوازی دیموكراسی و مافەكانی مرۆڤن دەستیان خستە ناودەستی جەلادی داگیركەری جودی پیرۆز و لە گەلەكۆمەیەكی نێودەوڵەتیدا رێبەری ئازادیخوازەكانیان دەستگیر كرد و لە دوورگەیەكی دوور لە ئاوەدانی گۆشەگیركراوە، عەبدوڵڵا ئۆجالان ئەو كەسەیە كە لە دوورگەی دەریایەكدا لە هەموو مافێكی سەرەتایی مرۆڤ بێبەشكراوە، لە وڵاتێكی گەورەدا كەشتییەك نەماوە شەپۆلەكانی دەریا ببڕێت و پەیامێكی ئاشتی لێوەربگرێت، زۆرجار گوێبیستی ئەو وتەیە بووینە كە دەڵێ:"وڵات وەكو كەشتییەك وایە پێویستە هەمولایەك پارێزگاری لێ بكەن بۆ ئەوەی لە نقومبوون بیپارێزین"، بەڵام وادیارە دەسەڵاتدارانی توركیا لە خەمی كەشتی وڵاتەكەیاندا نین لە پێناو ڕێگری لە كەشتی دوورگەكە بێباكانە هەڵسوكەوت دەكەن، پێویستە هەرچی زووتر ئەو ڕاستییە بزانن ئەو كاتەی كەشتی وڵات نقووم دەبێت و دواجار هەموو لایەك زەرەرمەند دەبێت، توركەكان لە هەموو كەس باشتر دەزانن ئۆجالان لە باكوری كوردستاندا كلیلی چارەسەری سەرجەم كێشەكانە، ئەگەر وڵاتی توركیا بە كەشتییەك پێناسە بكەین بێگومان باشترین كەشتی وان كە بتوانێت كەشتییەكە بەرەو كەناری ئارامی ببات تەنها ئۆجالانە، سەرانی توركیا دەبێت دەرك بەو ڕاستیە بكەن گرنگی كەشتیەكەی چیای جودی بۆ مرۆڤایەتی چی بوو گرنگی كەشتیەكەی دوورگەی ئیمرالی بۆ توركیا لەوە كەمتر نییە، ئەو گۆشەگیریە بێ مەودایەی دەسەڵاتدارانی توركیا سەپاندویانە بەسەر ئۆجالاندا ئەگەر بەردەوام بێت كارەساتی گەورە بەدوای خۆیدا دێنێت، هەر وەك ئێستا توندبوونی شەڕ و پێكدادانەكان ئاماژە بە ڕووداوی ترسناك دەكەن ئەگەر ڕێگە چارەی ئاشتییانە نەگێرێتە بەر كەشتی وڵات تووشی كارەساتی گەورە دەبێت.

بە گوێرەی ئەو ڕاپۆرتانەی لە ڕاگەیاندنەكانەوە بڵاو كراوەتەوە لە ساڵی (1999)ەوە بەردەوام گۆشەگیری دژوار بەسەر ئۆجالاندا سەپێنراوە، لە ڕاپۆرتەكاندا بەم شێوەیە ئاماژە بەو دیدارانە كراوە كە ئۆجالان لە گەڵ پارێزەرەكانیدا ئەنجامی داوە دوای ئەوەی سزای زیندانی هەتاهەتایی بە سەریدا سەپێنرا و لە زیندانی تاكەكەسی دوورگەی ئیمرالی بەند كرا " دیداری ئاسایی لە هەفتەی دوو جارەوە كردیانە هەفتەی جارێك، دوای سزادانی ئۆجالان دیداری پارێزەرانی ئۆجالان لە (25)ی شوباتی (1999)ەوە دەستی پێكرد، لە ساڵەكانی سەرەتادا هەفتەی دووجار پارێزەرانی دیداریان لە گەڵ ئۆجالان ئەنجام دەدا و لە (12) مانگی یەكی ساڵی (2000)دا، دیدارەكانیان لە هەفتەدا كردە رۆژێك، لە ساڵی (1999)دا، (46) جار پارێزەران دیداریان لە گەڵ ئۆجالان ئەنجام داوە، لە ساڵی (2000) دیداری پارێزەران لە گەڵ ئۆجالان (32) جار پێكهاتووە، لە ساڵی (2001)، (33)جار، لە ساڵی (2002)، (46)جار، لە ساڵی (2003) لە 12ی مانگی سێ‌ و27ی مانگی یانزە، دیدارەكان ئاستەنگ كران و لە (25) سەردان (13) سەردان رەتكرانەوە، لە ساڵی (2004)دا، (25) جار سەردان كراوە و شەش دیداری هەفتانە رەتكراونەوە، لە ساڵی (2005)دا (46)جار سەردان كراوە و (15) دیدار رەتكراونەتەوە، لە ساڵی (2006)دا لە (59) سەردان (38) دیدار رەتكراونەتەوە، لەساڵی (2007)دا (55) جار سەردان كراوە، (25) جار رەتكراونەتەوە، لە ساڵی (2008)دا (21) دیدار ئاستەنگ كراون و بە گشتی (147) رۆژ دیدارەكان قەدەخە كران، لە ساڵی (2009)دا (11) دیدار رەتكرانەوە و بە گشتی (77) رۆژ دیدارەكان قەدەخە كران، لە ساڵی (2010)دا لە (50) سەردان، (17) دیدار رەتكرانەوە و (119) رۆژ دیدار لە گەڵ ئۆجالان قەدەخە كراوە، لە ساڵی (2011)دا هەموو سەردانەكانی پارێزەران بە مەبەستی دیدار رەتكراونەوە، دواین دیداری پارێزەران لە (27)تەموزی (2011)،ئەنجامدراوە.

تا ئێستا كە كۆتایی مانگی شەشە نزیكی پێنج ساڵە بەبیانوی ئەوەی كەشتی ئیمرالی خەراببووە دیدارەكانی ئۆجالان لە گەڵ پارێزەرانیدا ئاستەنگ دەكرێت و ڕێی پێنادرێت، بێگومان رژێمی توركیا لەو ماوە دوور و درێژەدا كە رێگری لە چاوپێكەوتنەكان كردووە، بەردەوام یەك وەڵامی بۆ پارێزەرەكان هەیە ئەوەش كەشتی ئیمرالی خەراپ بووە!! ئەو وەڵامە چەندە وەڵامێكی دوور لە ڕاستی و درۆیەكی زەق و ئاشكرایە، لەوە زیاتر شەڕێكی دەروونییە لە گەڵ گەلی كورد لە باكوری كوردستان، ئەو كارەی حكومەتی ئاكەپە دەستی داوەتێ دوورە لەهەموو ئاكارێكی مرۆڤایەتی، ڕۆژانە ئۆپەراسیۆنی سەربازی و سیاسی و گرتن و كوشتنی رۆڵەكانی گەلی كورد پەیامێكی ئاشكرایە بۆ گەلی كورد كە جگە لە خۆ بەدەستەوەدان و نۆكەریكردن هیچ دەرفەتێكی دیكەی نەهێشتۆتەوە، دەسەڵاتێك تەنها زمانی شەڕ تێبگات و دژی هەموو هەنگاوێكی ئاشتی بێت، پێویستە تەنها بە شەڕ وەڵامی بدرێتەوە، ئەو كەشتییەی كە زیاتر لە هەزار و هەشت سەد ڕۆژە دەسەڵاتدارانی توركیا دەڵێن خەراپ بووە لە حەڤدە ساڵی ڕابردوودا هەمیشە پەیامی ئاشتی هێناوە، كەواتا سەرانی تورك شەڕ دەخوازن نەك ئاشتی، كاتێك دەڵێن كەشتی خەراپ بووە واتا ئەقڵی ئاشتی دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتە خەراپ بووە، تاكە ڕێگە لە بەردەم گەلی كورد مابێت شەڕكردنە لەگەڵ ئەو ئاوەز و لۆژیكەی تەنها شەڕ دەزانێت، ئەگەر وڵاتێك نەتوانێت كەشتی دوورگەیەك بۆ ئاشتی دابین بكات، پێویستە شەڕی ئازادی كەشتیە گەورەكەیان نقووم بكات، ئەگەر ژیانێ هەبێت پێویستە بۆ هەمووان بێت ئەگەر كارەساتێ ڕوو بدات با تەنها كورد زەررمەندنەبێت وەك ڕابردوو، پێش هەركەس شەڕخوازەكان دەبێ باجی شەڕانگیزی خۆیان بدەن.

هەرچەندە ئەردۆگان كە دەسەڵاتداری یەكەمی توركیایە پێشتر ئاماژەی بەوە كردبوو ئەگەر لە ساڵی 1999 دا ئەو خاوەنی دەسەڵاتی توركیا بوایە، سزای لە سێدارەدانی بەسەر ئۆجالاندا جێبەجێ دەكرد، سەرۆك حكومەتەكەشی كە بنالی یەڵدرمە و دەسكەلای دەستی ئەردۆگانە ئاماژەی بەوە كردووە كە گفتوگۆی ئاشتی لە گەڵ پەكەكە دەست پێناكەنەوە، بەڵام رۆژنامەی حەیاتی لەندەنی بڵاویكردەوە، كە لەماوەی چەند مانگی داهاتوودا عەبدوڵڵا ئۆجالانی رێبەری پارتی كرێكارانی كوردستان پەكەكە لەزیندانی تاكە كەسییەوە دەگوێزرێتەوەو لەماڵێكی نیشتەجێبووندا دەستبەسەردەكرێت، رۆژنامەكە لەزاری سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە بڵاویكردووەتەوە، كە دەسەڵاتدارانی توركیا دەستیانكردووە بە بەرفراوانكردنی كەناری دوورگەی ئیمرالی‌و چەند خاڵێكی پشكنین‌و شوێنی نیشتەجێبوونی نوێیان تێدا دروستكردووە بۆ ئەوەی ئۆجالانی بۆ بگوێزنەوە.

سەرچاوەكە ئاماژەی بەوە كردووە، كە گواستنەوەی ئۆجالان لەزیندانی تاكەكەسی بۆ ئەوەیە بەشێوەیەكی بەرفراوانتر ئەنقەرە دەست بەگفتوگۆكانی بكاتەوە لەگەڵیدا، دوای ئەوەی ئەردۆگان وتی مێزی دانوساند و ئاشتی بوونی نیەو دەستی كرد بە سیاسەتی سەركوتكردن و سەرئەنجام شەڕ لە نێوانی گەریلاكان و هێزی سەركوتكەری توركیا دەستی پێكردەوەو پرۆسەی ئاشتی لەو وڵاتە كۆتایی پێهات، هەرچەندە رۆژنامەكە جەختی لەوە كردووەتەوە، كە لەچەند مانگی داهاتوودا ئۆجالان دەگوێزرێتەوە بۆ شوێنی دەستبەسەركردن‌و گفتوگۆ لەگەڵ حكومەتی توركیا دەست پێدەكاتەوە، بەڵام پێشتر سەرەك وەزیرانی توركیا ئەوەی رەتكردبووەوە، كە هیچ دانوستانێك لەگەڵ پەكەكەدا بكەن.

بەمەبەستی ئازادكردنی ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجالان 10 ملیۆن واژۆ كۆكراوەتەوە و هەموو واژۆكانیش ڕادەستی پەرلەمانی یەكێتی ئەوروپاش كراوە، بۆ ئەو مەبەستە لە كوردستان و لە ئەوروپا و چەند وڵاتێكی دیكەی دنیادا لەلایەن ژمارەیەك كەمپینەوە 10 ملیۆن ئیمزا بۆ ئازادكردنی عەبدوڵڵا ئۆجالان كۆكراوەتەوە و داواشیان لەپەرلەمانی ئەوروپا كردوە كە ئەو واژۆیانە بەهەند وەربگرن و هەوڵەكانیان بخەنەكار بۆ ئەوەی ئەو ڕێبەرەی گەلی كورد ئازاد بكرێت، بەگوێرەی سەرچاوەكانی هەواڵ 9 ملیۆن و 500 هەزار واژۆ لە فەرمانگەی دادنووسی پەسەند كراوە و لەساڵی 2012ەشەوە خەریكی كۆكردنەوەی ئەو واژۆیانەن، جگە لە خەڵكی ئاسایی چەندین كەسایەتی سیاسی لەئەوروپا ئیمزایان بۆ ئازادكردنی ئۆجالان كردوە، بەڵام تاوەكو ئێستا حكومەتی توركیا لەسەر ئەو 10 ملیۆن واژۆیە هیچ لێدوانێكی نەداوە، هەڵبەتە ئەو دە ملیۆن واژۆیە لە بارودۆخێكی ئاسایی كۆنەكراوەتەوە، ئاستەنگی زۆر بۆ چالاكوانانی كەمپینەكان دروستكراوە، بێگومان لە دۆخێكی ئازاد دا ئەو كەمینە بەڕێوە بچێت زۆر لەو ژمارەیە زیاتر ئازادی ئۆجالانی دەوێت و بە ڕێبەری خۆی پەسەندی دەكات.

رێكخراوی نەهێشتنی ئەشكەنجەی ئەوروپا رۆژانی 28 و 29ی نیسان، لە ژێر فشاری چالاكی مەدەنی كوردان سەردانی زیندانی ئیمرالییان كردوە لە توركیا‌و چاویان بە عەبدوڵڵا ئۆجالان كەوتوە، لە راگەیەندراوێكدا، رێكخراوی نەهێشتنی ئەشكەنجەی ئەوروپا (CPT) ئاشكرایكردوە كە شاندێكیان سەردانی زیندانی ئیمرالی كردوەو چاوی بە ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجالان كەوتووە، وەك لە راگەیەندراوەكەدا هاتووە، ئامانجی سەردانەكە، لێكۆڵینەوە بووە لە دۆخی ژیانی زیندانیان‌و چۆنێتی چاوپێكەوتنیان لەگەڵ كەسوكارەكانیان لە زیندانی ئیمرالی، سی پی تی سەردانی وەزارەتی دادی توركیای كردوەو راپۆرتی خۆی لەبارەی رەوشی زیندانیانی ئیمرالی پێشكەشی بەرپرسانی وەزارەتی داد كردوە، شاندەكە ئامەژەیان بەوەكردووە كە ڕێزدار ئۆجالان داوای كردووە حكومەتی توركیا رێگە بە هاتنی پارێزەرو كەسوكارەكەی بدات بۆ زیندانەكەی، ئەمە لەكاتێكدایە لە 7/4/2015 وە حكومەتی توركیا رێگەی بە هیچ كەسێك لە خانەوادەكەشی نەداوە سەردانی ئیمرالی بكات.

ئەوەی ئاشكرایە لە ئیستادا توركیا بە قۆناخێكی زۆر هەستیاردا تێدەپەڕێت، شۆڕشی باكوری كوردستان لە هەركاتێك زیاتر چالاكیەكانی چڕكردۆتەوەو بەتەواوی دەسەڵاتدارانی توركیای شپرزەكردووە، ئەوەش لە ئەنجامی سیاسەتی شەڕانگێزو ملهوڕی سەرۆكی ئەو وڵاتەوە هاتۆتە ئاراوە، لای هەموو كەس ئاشكرایە هەوڵەكانی بەڕێز ئۆجالان بۆ ئاشتی و پێكەوەژیان لە لوتكەدایەو هەموو هەنگاوێكی ناوە بۆ ئاشتی، لە بەرامبەردا ئەردۆگان هەموو دەرگاكانی ئاشتی داخستووە و شەڕێكی خوێناوی دەستپێكردووەو هەزاران ماڵی كوردی وێران كردووە، زیاتر لە یەك ملیۆن كەس لە باكوری كورستان ئاوارە بوونە، ڕۆژ لە دوای ڕۆژ ئەردۆگان زیاتر دەرفەتی ئاشتی كەمدەكاتەوە، لە ئێستادا لە هەوڵی سەندنەوەی پارێزبەندی پەرلەمانتارەكانی كورد دایەو هەمان كات دەیەوێت سەرۆك شارەوانیە كوردەكانیش دووربخاتەوە، ئێستا شەڕی ئەهریمەن و ئاهورامەزدا لە توركیادا بەڕێوەدەچێت، هەموو ئاماژەكان ئەوەمان پێدەڵێن ئاهورامەزدا سەردەكەوێت و ئەهریمەنی شەڕخواز كۆتایی بە تەمەنی دێت.