جەلال تاڵەبانی بوەوە بەجاش

Wednesday, 27/04/2011, 12:00

وەكو ئاشكرایە ساڵی 1964 شۆرشی رزگاریخوازیوازی گەلی كوردستان و خەباتی 20 ساڵەی پارتی گەیشتبوە قۆناغێكی دڵخۆشكەر هەم لە روی رێكخستن و دامەزراندنی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەسەر بنەماكانی شەری پارتیزانی لەگوندەكانەوە بەئاراستەی گەمارۆدانی شارەكان لە و ناوچە رزگاركراوانەوە كە بە خوێنێكی زۆری شەهیدان بەدەست هاتبو، وە هەم لەروی بوژاندنەوەی هەستی نەتەوایەتی و رێكخستنی حیزبی سەربە پارتی لە شارەكان و لە روی راگەیاندنەوە كە رایۆی شۆرش سەرتۆپی كارەكانی بو، هەم لەروی بنیاتنانی تۆرێكی پەیوەندی دیپلۆماسی و سیاسی لەگەڵ وڵاتانی ناوچەكە و وڵاتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا و یەكێتی سۆڤیەت كە لە بارو دۆخی جیاجیادا هاوكاری شۆرشە چەكداریەكەی كوردستانیان دەكرد، بەڵام رێك لەو قۆناغە هەستیارەداو بە بێ هیچ پاساوێك جگە لە دەم چەوركردن و بەرژەوەندی شەخسی، بەناوی هیلاك بون و وەتەنیەتی عەبدولسەلام عارف و ترۆهاتی لەو بابەتە بەبێ هیچ گوێ گرتنێك لە هاواری نارەزایەتی ئەندامانی مەكتەبی سیاسی ئەوكاتە، مەلا مستەفا ئاشبەتاڵی یەكەمی بە شۆرشی كوردستان كرد و لە راگەیەیەندراوێكدا بە پێشمەرگە حیزبیەكانی راگەیاند هەركەس بچێتەوە سەر ماڵ و كاسپی خۆی!! كەباڵی مەكتەبی سیاسیش بە رابەرایەتی ئیبراهیم ئەحمەد بەم جۆرە سەیرو سەمەرەیە لە سیاسەت كردنی كۆلكە مەلایەك رازی نەبون ئینشیقاقە بەناوبانگەكەی 1964 لەنێوان مەلاو مەكتەبی سیاسیدا رویدا،بەڵام باڵی مەكتەبی سیاسی كە بە خەبات و رەنجی خۆیان پارتیان گەیاندبوە ئەو قۆناغە و زۆربەیان رۆشنبیر و پارێزەر و سیاسەتمەداری پلە یەكی ئەو رۆژگارەی كوردستان بون ، وەكو باجی ئەو هەڵە گەورەیەی كە سەرۆكی نیمچە خێڵێكی نیمچە خوێندەواری 11 ساڵ لە گوێی گادا نوستوی ئاوارەی روسیایان كردبو بە سەرۆكێكی ئەفسانەیی بۆ حیزبەكەیان، لەژێر فشاری چەكدارە خێڵەكیەكانی مەلامستەفاو بەیارمەتی سەرۆك عەشیرەتە هەلپەرستەكانی تری كوردستان كە حیزبێكی پێشكەوتنخوازی وەك پارتیان بەهەرەشە بۆسەر بەرژەوەندیەكانی خۆیان دادەنا، ناچار كران لە پارتی و لەكوردستانیش بچنە دەرەوە.
ئەوەبو مەلا مستەفا بەیارمەتی هێزە سەربازیەكانی حكومەتی عێراق و بە یاوەری هێزە خێڵەكیەكانی خۆی هەڵی كوتایە سەر هەمو ئەو ناوچە رزگاركراوانەی بە دەست پێشمەرگەی حیزبەوە بون و هێزەكانی حیزب كە سەركردەكانی و بەشێكی زۆری پێشمەرگەكانی رایان كردبوە هەمەدانی ئێران، لە بەرامبەر باڵە شومەكەی پارتیدا تێًك شكا، هەندێكیان شەهید بون و هەندێكیان لە رەشبینیدا وازیان لەپێشمەرگایەتی هێنا یان گەرانەوە ناو هێزە خێڵەكیەكەی مەلا مستەفا.
واتە ساڵی 1964 هەم ساڵی ئاشبەتاڵی راستەقینەی مەلامستەفایە هەم ساڵی جاشایەتی ئەو كابرایەیە و دوو ساڵ دواتر(1966) كەسەركردەو هێزەكانی حیزب گەرانەوە كوردستان و هاتنە شارەكانەوە بە كردەوە هەردوكیان لەرێكەوتنی مەیدانیدا بون لەگەڵ حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی شەستەكانی عێراق هەردوكیشیان وەكو یەك وردە مفاوەزاتیان لەگەڵ حكومەتی بەغدا دا دەكرد، بەڵام لەناو خۆیاندا شەرو شۆرێكی زۆریان بە چەكدارەكانی یەكتری كرد هەتا ئازاری 1970 كە لە گۆڵێكی حكومەتی بەعسدا باڵی مەكتەبی سیاسی توێنرایەوە تا بە سود وەرگرتن لە 4 ساڵ مفاوەزاتی گەوجانە بە ئاسانی باڵەكەی مەلا مستەفاش لە ناوبەرێت، واتە ئەو مفاوەزات و "دەستكەوتانەی" 1970-1974 شتێك نەبو جگە لە درێژەپێدانی ئاشبەتاڵەكەی 1964 ی مەلا مستەفا تا لە ئازاری 1975 دا ئاشبەتاڵی دوەمیشی راگەیاند.
ئەوەی مەبەستە لەم پێشەكیە ئەوەیە كەباڵی ئیبراهیم ئەحمەد بە ئامانجی درێژەپێدانی پێشمەرگایەتی و خەبات بەگوێرەی پرەنسیپە حیزبیەكان لە مەلا مستەفای دژ بە پرەنسیپی حیزبی و سەركردایەتی بەكۆمەڵ و دیموكراسی ناوخۆیی حیزبی هەر لە ناوچەكانی شۆرشدا جیابونەوە بەڵام كە دوای دو ساڵ لە ژێر فشاری هێزە خێڵەكیەكاندا هاتنە شارەكانی ژێر دەسەڵاتی حكومەتەوە وردەوردە لەناو ئەوانیشدا شتێك نەما بە ناوی پرەنسیپی حیزبی و خەباتی دڵسۆزانە بۆ كوردایەتی، ئەو كۆنە سەركردانەی پارتی كە بە چاوی رەشبین و دڵی شكاوو پرلەقین بەرامبەر ئەندامان وكادرانی بێ هەڵوێستی پێشوی خۆیانەوە هاتنە شارەكانەوە بەشێكی كەم لەو پێشمەرگانەیان لەگەڵ بو كە هاو بیری حیزبایەتیان بون و بە حوكمی موچەو چەكی حكومەت كەوتنە ((تەجنید)) بەكرێ گرتنی لاوانی بێ ئیش و كاری شارو لادێكان، ئەمانە بە سەركردەو بنكردەوە چەكداری بو بە پیشەی دابینكەری بژێوی و بەرژەوەندیان و هێندەی نەبرد خۆبەخۆ كەوتنە سود وەرگرتن لە ئیمتیازاتی واقیعی چەكداربونیان بەرامبەر دانیشتولنی مەدەنی شارەكانی سلێمانی و كەركوك و هەولێر، هەر لە سەپاندنی واستە و واستەكاری بەسەر فەرمانبەرانی دائیرەكانەوە وەكو یەكەمین تۆوی گەندەڵی ئیداری هەتا دەستدرێژی كردنە سەر لاوانی مەدەنی خەڵكی شارەكان كە بە چاوی پر لە سوكایەتی دەیانروانیە جاشەكان، هەر لە بەكارهێنانی چەكی جاشێتی بۆ یەكلایی كردنەوەی كۆنە نیزاعی ئەو چەكدارانەی پێشینەی شەلاتێتیان هەبو تا سود وەرگرتن لە هێزی چەكەكانیان لەیەكلایی كردنەوەی كێشەی كچ و ژن و ژنخوازی و سەرانەی جۆراوجۆر...، سەیر یان بێ بەختی كورد لەوەدابو ئەوەبو لەكاتێكدا رابەری ئینشیقاقەكە سیاسیەكە ئیبراهیم ئەحمەد بو چونكە هەتا دوا چركە مام جەلال لەناو مەكتەبی سیاسیدا لە میانرەوەكانی دژ بە بارزانی بو، كەچی سەرۆكی ئەم رەوتە تازەیەی ناو پاشماوەی پارتی درەوشاوەترین پێشمەرگەو رۆشنبیری ئەوسەردەمەی پارتی و كوردستان خودی مام جەلال بو كە هەر لە ناسینی رەوتەكە بەناوی ((جەلالی)) نەك برایمی ئاشكرابو كە ئیشەكەی باڵی مەكتەبی سیاسی بە لارێیەكی زۆر كارەساتباردا رۆیشتوە، ئیتر مام جەلال هیچ جیاوازیەكی نەبو لەگەڵ هەر سەرۆك جاشێكی نەفس نزمی ئەو سەردەمەی كوردستان كە یەكێكیان شێخ جەنگی برای بو لە كۆیە و رەنگە هەر ئەوەش بێت هۆی ئەوەی كە بە پێچەوانەی تكریتیەكان كە ئێستاش تاسەر ئێسقان ێەدامین، خەڵكی كۆیە وەكو لە هەڵبژاردنەكانی پارو پێرار و خۆپیشاندانەكانی ئەمساڵدا دەركەوت، بە رێژەیەكی زۆر گەورە دژی سەرۆكێكن كە كوری شارەكەی خۆیانە.
كارەساتەكە هەر لەوێدا نەبو كە لە جەولەی یەكەمی جاشێتیەكەدا (1966-1970) بە پێچەوانەی هۆكار و ئامانجی ئینشیقاقەكەوە، كردەوەكانی مام جەلال رەنگدانەوەی ئەم بیركردنەوەیە بون: ((مالی مەلا مستەفا بە میراتی بۆیان ماوەتەوە هەمیشە كۆمەڵێك چەكداری ساویلكەیان بەدەورەوە دەبێت بۆیە مەمنونی هیچ كادرو پێشمەرگەیەكی خۆیان نین، بەڵام تۆ كە عەشیرەتت نیە بۆئەوەی چەكدارت لە دەور بمێنێت و لە پیشەكەدا بمێنیتەوە، باشتر وایە زۆر پێداگیری لەسەر لێپرسینەوەو سزادانی ئەو لێپرسراوو كادرو ئەندامانە نەكرێت كە تفەنگ و فیشەك دەفرۆشن یان بە هێزی چەكەكانیان دەستدرێژی دەكەنە سەر هاوڵاتیانی مەدەنی وە بۆ ئەوەی ئەم باڵا دەستیەی هێزە چەكدارەكەت بپارێزیت نابێت سڵ لە سەركوتكردن و گرتن و كوشتنی نەیارەكانت بكەیتەوە، چەكدارەكانت دەم چەوركە بە موچە و غەیری موچە، گرنگ ئەوەیە زەعامەتی تۆیان قبوڵ بێت دڵی سەرۆك خێڵەكانیش راگرە با جارێكی كە هاوكیشەكە بەلای مەلامستەفادا خوار نەبێتەوە))، بەڵكو ئەمە بو بەو نەخۆشیەی ناخی مام جەلال كە هەرگیز بۆی چارەسەر نەكراو بە ئاشكرا گواستیەوە بۆ ناو شێوازی بەرێوەبردنی شۆرشی نوێ بەرابەرایەتی یەكێتی و دەسەڵاتی دوای راپەرینیش.
زۆر زو دەنگی نارەزایەتی دژ بە پاشەڵپیسی هەندێك لێپرسراوی پێشمەرگە سەرەتاییەكان بەرز بوەوە و هیچ بەرامبەریان نەكرا، عەلی بچكۆل كۆنە فەرماندەیەكی یەكێتی لەو نوسینە بەناوبانگەی كەلە سەقز بڵاوی كردەوە و عیماد ئەحمەدیش لە نامیلكەی ((الاعوام الملتهبە)) دا چەندین نمونەی گەندەڵی و دەستدرێژیەكانی فەرماندە مامناوەندیەكانی یەكێتی بە چاو پۆشی هەمیشەیی مام جەلال تۆمار كردوە، لە دوای راپەرینیشەوە هەمو بەسەرسورمانەوە شاهیدی بەرزكردنەوەی پلەو پایەی ئەوانە بوین كە بۆگەنی گەندەڵییان هەمو شاری پر دەكرد كەچی بەرز دەكرانەوە و دەكران بە ئەندامی مەكتەبی سیاسی و وەزیر و زلتریش.
ئێستا كە ئەو كابرایە لە 19ی نیسانی 2011 وە بەیەكجاری بوە بە جاشی مەسعود و ژمارەیەكی زۆر لە چەكداری موچەخۆری بەرداوەتە خەڵكی شاری سلێمانی چقڵی چاوی و شارەكانی تری كوردستان بە مەبەستی سەركوتكردنی خۆپیشاندانی ئازادیخوازان، با باش بزانێت زۆری نەماوە وەكو ساڵی حەفتا خەڵكی شار برژێنە وە سەر جادەكان و هەمو بەیەك دەنگ هاوار كەن ((دووشەش تۆپی دووشەش تۆپی))، ئێستا كە لە لێواری مەرگدایە مەودای ئەوەی نەماوە دوای چەند ساڵێكی تر بە دامەزراندنی یەكێتیەكی تر روی رەشی ئەم جاشایەتیە تازەیەی سپی بكاتەوە، با باش بزانێت بە مەرگی سروشتی بێت یان مەرگی سیاسی بەم زوانە رۆژی ترۆ بونی دێت و ئەو رۆژە مانشێتی هەمو رۆژنامەو گۆڤارەكان و تایتڵی تی ڤییە كان و دروشمی ناو خۆپیشاندانەكان دەنوسن ((دووشەش تۆپی))، ئەوكە ئەوەندە سوك بوە بە بەرچاوی دنیاو دو ئەندامی جەبانی مەكتەب سیاسیەكەیەوە شەلاتیەك شەست و شەشی بیر دەخاتەوە و كاردانەوەیەكی نیە، با باش بزانێت نەك هەر رابوردوی خۆی، ئایندەی سیاسی بنەماڵەكەشی دۆراندوە و سەرۆكی ئایندەی كوردستانی دیموكرات ناسك و یادە و ئیسماعیل و هاورێكانیانن نەك پیرێژنە سەرئاسنینەكەی وكورە نازدارەكانی خۆی و ئیدریس و مەسعودی ئاغای.