بڵاوكردنەوەی دیدارێكی شەهید ئارام دوای 34 ساڵ

Tuesday, 01/02/2011, 12:00

 کوردستانپۆست:
شەهید ئارام: كاك نەوشیروان مام جەلال فەرقیان هەیە، فەرەیدون فشەكەر بوو، عادل موراد جاسوس بوو.
شەهید ئارام زۆر نهێنی ئاشكرا كردووە و رێگا مەگەزین ئەو نهێنیانە بڵاودەكاتەوە
(شاسوار)، كە ناسراوە بە (ئارام) دوو ساڵ پێش شەهیدبوونی لەگفتوگۆیەكی دۆكیۆمێنتاریدا كە وێنەیەكی دەست رێگامەگەزین كەوتووە، باس لە نەوشیروان مستەفاو مام جەلال و ڕێكخراوی كۆمەڵەی ڕەنجدەران و جاسوسی عادل مورادو بەدەستەوە تەسلیم بوونەوەی سەركردەكانی كۆمەڵە بەئێران لەلایەن فەرەیدون عەبدولقادرو تەسلیم كردنەوەیان بەعێراق و چونیان بۆ دەرەوەی وڵات و زۆر نهێنی تر لەسەر كۆمەڵەو یەكێتی دەدركێنێ و داواشی كردووە لەو كاتەدا ئەم ڕاستیانە بڵاونەكرێتەوە تاكو دوای نەمانی یان شەهید بوونی.
لە (25/6/1976) لەمیانی گفتوكۆیەكدا، كە لەگەڵ (شاسوار) ناسراو بە (ئارام) ئەنجام دراوە و دوای دوو ساڵ لەئەنجامدانی ئەو گفتوگۆیە شەهید كراوە تەنها بۆ یەكجار لەیادی (7) ساڵەی شەهید بونیدا لەشاخ بڵاوكراوەتەوە واتە پاش (9) ساڵ لەئەنجامدانی گفتوگۆكە، سەرەتای گفتوگۆكە بەوە دەست پێدەكات كە بە شەهید ئارام دەڵێ "هاوڕێ ئارام چەند ڕۆژێكە ئەمەوێ پێت بڵێم چەند پرسیارێكم لە مێشكدایە تا لێتی بكەم و وەڵامەكانت بنوسمەوە و هەڵی بگرم بۆ دواڕۆژو لەدەرفەتێكی گونجاودا بڵاوی ئەكەینەوە.
هاوڕێ ئارام لێی دەپرسێ: پرسیارەكانت لەچ بارێكەوەیە؟ ئامادەكاری گفتوگۆ پێی دەڵێ "ئەوەی ڕاستی بێت لە هەموو بارێكەوە لەدونیاوە تا ناوچەكەو عێراق و كوردستان و وەزعی كۆمەڵە و پاشەڕۆژو، بەڵام شەهید ئارام پێی دەڵێ "پێم باشە بەومەرجەی پەلە نەكەی لەبڵاوكردنەوەی وەڵامەكان بۆ فرسەتێكی لەبار هەڵیگریت، ئەمەش دونیایە مردن و شەهید بوونیشمان لەڕێیە، با ئەم ئەمانەتەمان بۆ پاشەڕۆژ بمێنێ!"
لە بەرامبەردا ئامادەكار بەڵێنی دەداتێ، كە ئەم گفتوگۆیە بڵاونەكاتەوە تاكو دەرفەتێكی گونجاو.
رێگامەگەزین دەقی ئەو گفتوگۆیەی دەست كەوتووەو لەم دەرفەتەدا پاش (33) ساڵ بڵاویدەكەینەوە.
پاش ئەوەی ئامادەكاری گفتوگۆ پرسیاری بارودۆخی عێراقی و وڵاتانی دەروبەری لێدەكات دێتە سەر پرسیاری ئەوەی كە ئایا شۆڕش دەست پێدەكاتەوە؟
شەهید ئارام لەوەڵامدا دەڵێ "بەڵێ لەسەدا سەد هەر ئەمساڵ شۆڕش دەست پێدەكاتەوە" لەوەڵامی ئەوەدا كە یەكێتی نیشتمانی لەسوریاوە خەریكی كۆكردنەوەی پێشمەرگەیە، ئارام دەڵێ "بەڵێ ڕاستە ماوەیەكە ئەمە دەزانین".
پەیوەندی كۆمەڵەو یەكێتی ناوبراو دەڵێ "لەئەدەبیاتی یەكێتی تەنها كوراسەیەك هەیە بەناوی (الاتحاد الوگنی ماژا) خۆم گوێم لەبەیانی دامەزراندنیان بوو لەئیزگەی سوریا، كاتی خۆشی لەگەڵ كاك (شەهاب) قسەم كردووە و لەگەڵ (مام جەلال) واڕێكەوتوین كەیەكێتی ڕێكخستنی فراوانی كۆمەڵە بێت، بۆ ئەوەی ڕێبازی كوردایەتی دیموكراتی بگرێتەبەر، سەركردایەتیەكەشی پەیوەندی بەكۆمەڵەوە دەبێ، حەتمەن بەم پێیە قبوڵمانەو خۆشمان ماوەیەك لەمەوبەر وامان بیركردۆتەوە كە كۆمە ڵەئەبێ كارێكی وابكات خەڵكێكی فراوان بۆ خزمەتی شۆڕش كۆبكەینەوەو قیادەكەش بەمسۆگەری لەدەست خۆماندا بێت، ئێستا یەكێتی دامەزراوەو بەحساب كاتی خۆی هاوڕێیانی سەركردایەتی كۆمەڵە ئیتیفاقیان كردووە لەسەر دامەزراندنی یەكێتی، هیوادارین ئەمجارە مەسەلەكان لە سەر ئەساسێك بگونجێنین كە شۆڕش پێشڕەوی ڕاستەقینەی هەبێت.".
لەوەڵامی ئەوەدا كە ئایا وردە وردە یەكێتی كۆمەڵە قوت نادات؟ شەهید ئارام دەڵێ "پاراستنی سەربەخۆیی كۆمەڵەو دەوری پێشڕەوایەتی كرێكاران بەمەسەلە ئەزانین و ئەم مەسەلە جەوهەریەش ناكەینە قوربانی هیچ مەسەلەیەكی تر، لەوەش دڵنیا نەبین كەیەكێتی بەفەرمانی سەركردایەتی و فكری كۆمەڵە دەهێڵێتەوە ئەوا ئەوتوانین شێوەی خەباتی باشتر بدۆزینەوە هاوكاری یەكێتیش بەشێوازی تر ئەكەم، ئەوەش بزانین كەپەیوەندیمان بە (مام جەلال)یشەوە هەیە و بڕیاری دەركردووە كە ئێمە ڕێكخستنەكانی یەكێتی دامەزرێنین، جا مەعقولە بەهەموو توانامان ڕێكخستنێ دامەزرێنین لە پاشەڕۆژدا سواری كۆڵی ڕێكخستنەكانی خۆمان ببێ، ئێمە تەتەڕوف ناكەین كۆمەڵەش ئیهمال ناكەین سەریببڕن و تەماشای بكەین."
دەربارەی ئەوەی كە مام جەلال خاوەنی ناوو ناوبانكێكەو یەكێك لەو سەركردانەی لەگەڵێتی نەوشیروان مستەفایەو خەڵكێكی زۆرو بۆری لەگەڵەو ئیمكانیەتی هەیە، ناترسن كارونەخشەكانتان لێ تێكدەن؟ شەهید ئارام دەڵێ "ئەم پرسیارەی تۆ لەم ڕۆژانەدا لەگەڵ قسەمان لەسەر ئەكرد ئەویش ڕای وابوو كەهاتنەوەی مام جەلال قەبەبوونی زەرەری بۆ كۆمەڵە دەبێت و هەر ئەوان دەبن بەشت، منیش ئەگەر كۆمەڵە بتوانێ ڕێزی چینایەتی و سیاسەتی شۆڕشگێڕانە بەپاكی بگرێ و بەكردەوەش بتوانێ سیقەی خەڵك بۆلای خۆی ڕاكێشێ، لەپاشەكشەیەكی چینایەتی شۆڕشگێڕانە داڕێژێ كەمەسەلەی گەلەكەمانی تیا تێدا بەشێوەیەك لێكدابێتەوە، ئیتر پێم وانیە یەكێتی و تەنانەت تەنانەت شەخسی مام جەلال لەفەرزێكا خراپیش بن، بتوانن كۆمەڵە قوت بدەن، چونكە مەسەلەكە شەخسی و شەخسیەت نیە، مەسەلەكە فیكرو مومارەسەیە، فیكر باش بوو بەهێز بوو مومارەسەی شۆڕشگێڕانە هەبوو، گرەوی زۆر ئەبەینەوە، ئەگەر بەوجۆرە نەبوو حەتمەن بەناچاری خەڵك دوای ئەو شەخس و لایەنە دەكات و دیفاع لەكورد دەكات، بەڵام كە چاك و خراپ هەبێ بێ شك چاكەكە سەر ئەكەوێ."
دەربارەی سەركردایەتی یەكێتی شەهید ئارام دەڵێ "ئێمە دەزانین هەندێ كەس هەیە لەهەیئەی تەئسیسی یەكێتی نەك بەسەركردایەتی خۆمانی نازانین بەڵكو لەحەلقەی سەقافی كۆمەڵەش بەهەندێ حاڵەت دایئەنێین، بۆ نمونە لەم ماوەیەدا لەنامەیەكدا (مام جەلال) نوسیویەتی كە سڵاوی (عادل موراد) بگەیەنین بەیەكێتی خوێندكاران، ڕەنگە (مام جەلال) وابزانێ خوێندكاران لەبەر دووری (عادل موراد) خەوی لێناكەوێ، عادل موراد هەر جاسوسی بۆ پاراستن كردووە لەسەر كۆمەڵە، ئێستا ئێمە بەسەركردەی خۆمانی ئەزانین و سڵاوی تایبەتی ئەگەیەنین بەخوێندكاران."
دەربارەی گەڕانەوەی مام جەلال بۆ كوردستان شەهید ئاراك دەڵێ "مام جەلال لەو نامەدا كە بۆ ئێمەی نوسیوە وتویەتی كەدێمەوە كوردستان پشتم بەكۆمەڵە قایمە، داوای كردووە هەر لەئێستاوە بیر لەدروست كردنی بیست تا سی پێشمەرگەی بۆ بكەینەوە جا ئەگەر هاتەوەو زانیمان فیعلەن ڕاست ئەكات و تەجروبەی وەرگرتووەو پشتی بەئێمە قایمە، بەتەئكید پێمان خۆشە، جێگەش بەئێمە بگرێ یارمەتی ئەدەین، خۆ ئەگەر بۆمان دەركەوت بەهەمان عەقڵەیتی جاران لێئەخوڕێ و ئەیەوێ پشت بۆ بۆرجوازیەت بدات بەئەرزا، ئەوا لەپێشەوە وتم كۆمەڵەو ڕێبازەكەی لەهەموو مەسەلەو شەخسێك خۆشتر ئەوێ، عەقڵمان هەیەو بیر ئەكەینەوە، ڕێكخراوەكەمان لەیەكێتی بەهێزترەو ڕێبازەكەشی شۆڕشگێڕانەترە، ئەگەر یەكێتی مەجبوری سیاسەتی ڕاستی ئێمە نەبن قەت ئێمە مەجبوری سیاسەتێك نابین كەڕێخكراوەكەمان بفەوتێنێ، ڕابردوشمان لەبەرچاوە دەنیاش وەك جاران نەماوە تاكو سەركردە كۆنەكان وابزانن وەك مەلیكی هەندێ وڵات وان بۆ هەتا هەتایە هەڵبژێراون."
دەربارەی بارزانی و ڕۆڵی بەسەرچوونی سەركردە شەهید ئارام دەڵێ "بارزانی تاكو ساڵێ لەمەوبەر هەموو نەتەوەی كورد دەیپەرست، بەڵام وای بەخۆی كرد هەموو نەتەوەی كورد ڕقی لێی بێت، مام جەلال خۆی بەچەند قۆناغێكدا تێپەڕیوە جاری وابووە زۆر خۆشەویست بووە، جاری واش بووە لەو ناخۆشەویستر لەكوردا نەبووە، كەواتە فیكرو كردەوەو دڵسۆزی تاسەر مقیاسن، نەك ناوو ناوبانگ، بەشبەحاڵی خۆم نایشارمەوە ئامادە نیم ڕیشی خۆم بدەمە دەست هیچ كەسێك ئەگەر لەدڵ و دەرونی دڵنیا نەبم."
لەكۆتایی ئەو باسەدا شەهید ئارام دەڵێ "با لەمەش زیاتر لەسەر ئەمە نەڕۆم چونكە لەپاشەڕۆژی نزیكدا هەمووی ڕون ئەبێتەوە."
لەباس كردنی نەوشیروان مستەفادا، شەهید ئارام دەڵێ "كاك نەوشیروان و مام جەلال فەرقیان هەیە، كاك نەوشیروان كەلەدەرەوەی كۆمەڵە بوو شەخسی ئەوەندەی بیناسم زۆر دەڵی بەشیوعیەت و سەرخستنی ماركس و لینینیزم خۆش نیە و گاڵتەی لێدێ.
هەر لەسەرەتای دامەزراندنی كۆمەڵەدا لەسەر ئەم مەسەلانە نەگونجا لەگەڵ كاك شەهاب و ڕۆشت بۆ خاریج، هەرچەندە ڕەفیقین و بەڕاستی خۆشیشم دەوێ بەڵام جاران ڕەق بوو، كەهاتیشەوە بۆ كوردستان ئەگەر ئامادەبێ ئیش بۆ كۆمەڵە بكات ئەبێ ئاگامان لەكەموكوڕیەكانی هەبێ، نامەیەك لەهاوڕێ (ئەنورە شاكەلی) بۆ كاك (مەلا بەختیار) هاتووە زۆر باسی فەردیەت و ڕەقی نەوشیروان دەكات هەروەها فەردیەتی مام جەلالیش، بەختیاریش نایانناسێت و نامەكەی نیشانی منداو ئەیویست ڕاستی بزانێت، لەوە ئەچێ ڕەقیەكەی كاك نەوشیروان نەگۆڕابێ، لەمبارەوە مەترسیەك هەیە بۆ كاك نەوشیروان كەباوەڕی بەشیوعیەت نەبێ و ڕەقیش بێ، كاتی خۆشی بەعاجزی كۆمەڵەی بەجێهێشتووە، كەدڵنیام ئەتوانم هەموو شتی بەسەراحەت پێ بڵێم و ئەویش هەموو شت بەمن ئەڵێ، ئێستا ناتوانم حوكمی تەواوەتی لەسەر بدەم چونكە چوار ساڵە ڕۆشتووەو خەبەری ئەوەنە نازانین، بەڵام ئەوە تەئكید ئەكەمەوە سیاسەتی شۆڕشگێڕانەی كۆمەڵەو بیروباوەڕی پیرۆزی ماركسیەت لەسەروی هەموو ئیعتبارێكەوەیە بەلامەوە، ئەگەرچی هەوڵیش ئەدەین لەسەر مستەوای شەخسی كەسیش لەخۆمان عاجز نەكەین و ئیحترامی هەموو یەكێ ئەگرین."
سەبارەت بەچونە دەرەوەی مام جەلال وەك سكرتێری كۆمەڵە شەهید ئارام دەڵێ "مام جەلال ڕاستە سكرتێری كۆمەڵە بوو بەڵام ئیستیقالەی لەسكرتێری كردووە، كاك نەوشیروانیش ئەوەندەی ئەیزانم لەوكاتەوە ڕۆشتووە بۆ خاریج خەریكی خوێندنەو حەقی بەسەر كۆمەڵەوە نەماوەو كتێبەكەی تەواو كردبوو كەخزمەتێكی گەروەیە، كاك شەهاب نەبێ بەردەوام مولتەزیم بووەو وەك كۆمەڵە لەدەرەوەیە."
شەهید ئارام دەربارەی ناكۆكیەكانی ناو كۆمەڵەی ڕەنجدەران دەڵێ "سەرەتای دامەزراندنی كۆمەڵە كێشەی گەورە كەوتۆتە ڕیزەكانیەو بەهۆی عێراقی و كوردستانی و چەندین كادێری ئەساسی دوركەوتونەتەوە، مام جەلال بەپەلە كرا بەسكرتێری كۆمەڵە چونكە بەحساب لەو زیرەكتر نەبووە، ئەویش ڕۆیشتە دەرەوەو ئیستیقالەشی لەسكرتێری كرد، بەتەئكید هەر لەبەر ئەوەش بووە كاك نەوشیروان و تەیارێك كەئەو سەرپەرشتی ئەكردن هاتنە ناو كۆمەڵە دوای ماوەیەك ئەمیش ڕۆیشتە دەرەوەو لەوەڵیشەوە وتمان لەبەر كێشە بووە، سەركردایەتی كۆمەڵە لەناو خۆیانا ناكۆك بوون و نەگونجاون خەڵكانی سلێمانی سیراعی توندیان لەگەڵ سەركردایەتی هەبوو گەیشتنە تەجمید و نەجمیدكاری، كاك شەهابیش ڕۆیشتە سوریاو لوبنان ئەوندەی ئاگاداری سەركردایەتی بم ئەندامی سەركردایەتی كاك (فەرەیدون و حەمەی مەلا عەباس) ئاخر ئەمانە چۆن ئەتوانن ڕێكخراوی سەركردایەتی بكەن، جارێ (حەمەی مەلا) لەسەردەمی (فەهد) ەوە سیاسەتی فاشیل بووە لەوكاتەدا ئیعترافی كرد، كەچی كراوە بەسەركردایەتی و دیسان ئیعترافی خراپی كردووەو لەسجنا گەورەترین موشكیلەیە بۆیان، هەرچەندە خەڵكی تریش زۆرە ئیعترافی كردووە، فەرەیدون كەئێستا لەسجنایە و جۆرەها قسەی سەیر سەیری ئەبیستین بڕوات هەبێ كاتی خۆی ئەوپەڕی هەوڵی ئەدا بیكەنە ئەندامی سكرتاریەتی ئیتیحادی تەلەبە، شەوو ڕۆژ ئاڵا بوو (من و فازڵ مەلاو دارۆ) هەر نەمانكرد، لەبەر ئەوەی پیاوێكی زۆر زاتی و فشەكەر بوو، كاتی دامەزراندنی كۆمەڵەش ئەمان بینی زۆر خۆی لەمام جەلال و كاك (شەهاب) نزیك خستبویەوە، من و (نەجمەدین) و دارۆ ڕۆژێ بە كاك (شەهاب) مان وت كاك فەرەیدوون هی ئەوە نیە موفاتەحە بكرێ بۆ كۆمەڵە و بكرێتە ئەندام، با لەحەلقەی سەقافیا بێت، كەچی لەپڕ فەرەیدون كرا بەسەركردایەتی كۆمەڵە، باسی ئەوە ناكەم كەساڵی 1974 لەدەرەوە چەند بێ بەرنامەو بێ ئەساس ڕۆیشتین باسی ئەوەش ناكەم لەكاتی ئاشبەتاڵ مقاوەمەتیان نەكرد چونكە ئەوانە باش ئەزانیت."
شەهید ئارام مەسەلەیەكی حەساس دەوروژێنێ و باسی گرتنی شەهاب و هاوڕێكانی دەكات پاش ئاشبەتاڵ، شەهید ئارام دەڵێ "كەسەرەتای گرتن و ڕاونان دەستی پێكرد، كابرایەكی حەرەكەی ئیشتیراكی عەرەبی گیرا، كە حەلەقەی وەسڵ بوو لەنێوان مام جەلال و كۆمەڵە و ئەواندا، دیاربوو مەترسی بڵاوبوبووەوە منیش چوومەلای كاك شەهاب و لەمبارەوە قسەمان كرد، بەڕاستی كاك شەهاب بەعەزیمەتێكی پۆڵاینەوە قسەی دەكرد زۆر هێمن و لە سەر خۆ بوو، زەڕەیەك گوێی نەئەدایە، وتیشی كاتی ئەوەمان نیە توشی گرتن و ڕاونان بین، یاخوا ئەوكابرایە ئیعتراف نەكات چونكە یەكسەر سەركردایەتی كۆمەڵە دەگرێتەوە، وتی ئەگەر ئیعترافی كرد ئەبێت وا خۆمان ئامادە بكەین كەلەم ئیمتحانە سەربەزانە دەرچین، ئیتر چەند ڕۆژێكی خایاندو گرتن هەموو لایەكی تەنیەوە (كاك ئەنوەر) لە بەغدا گیرا، (حەمەی مەلا عەباس) گیرا، دوای ئەوەی سەرلێشێواوی دەستی پێكرد، هەڵەكە ئالێرەوە دەست پێدەكات كەوادەردەكەوێ ئەو كابرا عەرەبەی حەرەكەی ئیشتراكی پەیوەندی بەكاك ئەنورەر زۆرابەوە هەبووە، ئەبوایە كاك ئەنوەریان بشاردایەتەوەو ئیختفایان بكردایە. كە ئەو وەزعەش دروست بوو بەڕاستی من بەقسەكانی كاك (شەهاب) وامەزانی كۆمەڵە دەچێتە شاخ و سەركردایەتی ڕێكخستن دەكەن و خۆیان بۆ شۆڕش ئامادە دەكەن، كەچی لەپڕ كەوتنە ڕێ بۆ ئێران و لەوێوە بۆ سوریا، من بۆ تەئریخ قسە ئەكەم ئەم چون بۆ خاریجە بەم شێوەیە لەبیركردنەوەی كاك شەهابا نەبوو، ئەوەندەی باقی هاوڕێكانی سەركردایەتی كۆمەڵەم ناسیبێ و لەسەرم بیستبن پیاوی ئازاو بەورە بوون، یان وانەبوون كەبتوانن لەمەسەلەیەكی حەساسی وادا كە پێشتر نەخشەی بۆ كێشراوە ڕای كاك شەهاب بگۆڕن، عەقڵم بێ ئەم فیكرەیە هی فەرەیدونەو ئەو پێی كردوون دڵنیاشم هەر ئەو لەئێران پێی وتوون باتەسلیم بەئێران بینەوە باشترە تائەتوانین دەرباز ئەبین بۆ سوریا، چونكە بیستومان مامۆستا (جەعفەر) لەسجنی سەقز قسەی زۆری بەفەرەیدون وتووە لەسەر ئەم ئەتوارو ئەفعالانەی ئەوەشمان بیستووە ئەگەر فەرەیدون نەبووایە لەكاتی تەسلیم كردنەوەیان بەعێراق ئەیانتوانی ڕابكەن، ئەمە چونە تەفسیلەكەی نازانم، كەگرتویانن برودیانن بۆ بەغدا مەردانە بەرگەیان گرتووە، توانیویانە زۆر شت بگۆڕن، كاك شەهاب هەموو مەسولیەتەكەی خستۆتە سەر شانی خۆی و وتویەتی باقی برادەرەكان بێگوناحن من مەسئولم لەم كارە، بەڕاستی ئەمە قیمەی ئازایەتی و تەزحیەیە."