بە پارێزگاکردنی هەڵەبجە

Saturday, 29/03/2014, 12:00

بابەت و دۆسیەی کردنی هەڵەبجەو هەر شوێنکی تری کوردستان بە پارێزگا بوون، تەنها بۆ چەواشەکردن و گێلکردنی خەڵکەکەیەتی. ئەم بەپارێزگا کردنە لەلایەن هەر کەس و لایەنێکەوە بێ،ئەوا لەدڵسۆزی نیە بۆ هەڵەبجە و هەر شوێنکی تر کەهەمان داوایان هەبێ. دەنا، ئەوەی بەلای هاوڵاتیەوە گرنگ و پڕ بایەخە، خۆش گوزەوانی، دابین کردنی ئاو،ئاوەڕۆی گونجاو،کارەبای بێ دوكەڵ،شەقامی بەرین و بێ تاسە، خەستەخانەو بیمەی تەندرووستی، دابین کردنی ئاسایی خۆراك و بەڕەچاو کردنی یاسا و ڕێسا کەلە خزمەت هاوڵاتیانەوە بێ. ڕەنگە هەندێ بپرسن، بەپارێزگا بوونی ناوچەیەك ڕەنگە بودجەی زیاتری بۆ تەرخان بکرێ و ئەو هەموو کامپین و شەڕەی گەرەکە تا لەشارۆچکەیەکەوە ببێتە پاریزگا، وەیان هەندێکی تر وای بۆ بچن، کەوا ژمارەی هاوڵاتیان بەستراوەتەوە بە گۆڕینی ناوچەیەك لە ناحیەو قەزاوە بۆ پارێزگا، بۆیە هەڵەبجە بەڕەچاو کردنی ئەو دوو خاڵە کاتی ئەوەی هاتوە بکرێتە پارێزگا .
بەبڕوای بەندە دوای ئەوە کارەساتە گەورەو مەزنەی ڕژێمی بەعسی فاشست بەسەر کورد بەگشتی و شاری هەڵەبجە هێنای ، ئەبوو خەڵکی هەڵەبجە پێش هەموو شتێك و پێش ئەوەی شارەکەیان ئاوەدان بکردایەتەوە، وەك دەستپێكێك، ئەبوو ئەو شارەیان لەخۆیان قەدەغە بکردایە و تەلبەنیان بکردایە. بەم کارەیان یەکەم؛ خۆیان و نەوەکانی تریان لەهەموو مەترسیەکی بەجێماوی چەکی کیمیاوی ئەپاراست، لەبەرئەوەی ژنیگە و ئاوو هەوای هەڵەبجە لانی کەم (٦٠٠ بۆ ٨٥٠) ساڵێکی ئەوێ بۆ ئەوەی بەتەواوی لە کاریگەری و هەژموونی خراپی ئەم چەکە بەناو قەدەغە کراوە نەهێڵێ(ئەم ووتەیە و ژمارەیە داتایەکی ڕێکخراوی Oxfam ی بەریتانیە). ئەم چەکە ڕۆچۆتە نێو خاکی هەڵەبجە و تا چەندەها دەیەی داهاتوو ژینگەکەی پیس کردوە،لەبەر ئەوە ژیان و گوزەران لەوێ لە ڕووی تەندروستیەوە بۆ خەڵکی هەڵەبجە ونەوەکانی تر جێگای مەترسین. دووەمیان؛ گەر کارێکی وایان بکردایە، ئەوا هەڵەبجە وەك خۆی بمایەتەوە، حەتمەن ئەبوو بە مۆزەخانە و بەڵگەیەکی زیندوو دژی ئەو دەسەڵاتە نەگریسەی بەعس و خەڵکی هەڵەبجە هەتا هەتایە ئەیان توانی داوای قەربووی ماددی لە ڕژێمە یەك لەدوا یەکەکانی عێراق وەربگرنەوە.
هەنووکە ، دەسەڵاتی کوردستانی باشوور هەر وەك چۆن لەهەموو بوارەکانی تردا خەریکی گەوجاندن و بەمێگەلکردنی کۆمەڵگای کوردن. ئاوهاش، بۆ ئەوەی خەڵکی هەڵەبجە لەو هەموو ناسۆری و ناخۆشیەی بەدەستی چەکی کیمیاوی چێشتوویانە، ئەم دەسەڵاتە ئەوەندە بێباکە لەوەی خەڵکی ئەم شارە دڵنەوایی بداتەوەو داوای قەرەبوویان بۆ بکا لە دەوڵەوتەکەی سەرۆك (تاڵەبانی)، هاتوون و ئەم باسە و بابەتە ئەیانەوێ واز لەئێش و ئازار و نەهامەتیەکانیان بهێنن و سەرقاڵیان بکەن بەم دۆزە بێ کەڵکە.
خەڵکینە، تۆ بڵێی بەپارێزگا بوونی هەڵەبجە، ئەوەی کرێچیە، خاوەن ماڵ وازی لێبێنێ و لە کرێکەی خۆش بێ! وەیان ئەوەی خانووی هەیە لەخۆیەوە ئەزرەکەی لە ٢٠٠ مەترەوە بکشێ بۆ سەروو ٣٠٠ مەتر! وەیان ئەوەی خانوویەکی دوو قاتی هەیە، لە پڕێکا ببێ بە ڤێلا! وەیان ئەوەی دووکانە شڕێکی هەیە بۆی بگۆڕان بە مۆڵ! وەیان ئەوەی تۆزێ ئەرزە ڕەقەیەك شك ببا، بۆی بکەن بە باخچەی پاشا! وەیان ئەوەی عەرەبانەیەکی دەستگێڕی پێیە لێ وەربگرنەوەو بڵێن بابە وەرە لە پارەی نەوتەکە شەریك بەو ببە بەبارزگان و خەریکی دراو گۆڕینەوە بە! وەیان و وەیان و سەدان وەیانی تر.
ئەوەی ڕاست و پێوست بوو لەسەر خەڵکی هەڵەبجە، نەك هەڵپەڕکێ و شایی و لۆغان بێ بۆ بەپارێزگا بوونی شارەکەیان. بەڵکە ، ئەبوو بیریان لەنەوەکانی داهاتوو بکردایەتەوە کەوا چۆن هەوڵ بدرێ جارێکی تر کارەساتی وایان بەسەر نەهێنرێ. ژاپۆنیەکان دوای بەکار هێنانی چەکی ئەتۆمی لەلایەن ئەمریکای دیموکرات و دۆستی گەلانی ژێر دەستە ، هەرگیز ئەو کارەساتەیان لەیاد نەچوەو چەندین کاری مەزنیان کرد تا بتوانن زاڵبن بەسەر ئاکامەکانی چەکی ناوەکی. جولەکەکان کارێکی وایان بەسەر جێرمەنەکان هێنا و قەرەبووی هەتا هەتاییان بەسەریاندا سەپاندووە کە هەتا هەتایە کەس نەوێرێ ناوی مناڵەکانیشیان بنێن(هتلەر) . لە ئیسرائیل گەر پەرتووکەکەی هتلەر بەدەست هەر کەسێکەوە بگرن، زیندانی هەتا هەتایی چارەنووسێتی. بۆیە ئەبوو خەڵکی هەڵەبجە، پێش هەر پارت و سەرۆکی حزبی و سیاسی هەر کوردێك ئەبوو خۆیان شەڕی ماف و قەرەبووی جەستەیی و ماددیان وەربگرتایەتەوە.هەڵەبجەو کارەساتی کیمیایی بارانی ساڵی ١٩٨٨ شایەنی گەلێ شتی لەوە زیاترە وەك لەوەی خەڵکەکەی داوای ئەکەن.