ئۆپۆزیسۆێنی ساختەچی!

Tuesday, 25/02/2014, 12:00

2003 بینراوە

22/02/2014 میدیاکانی جیهان سەرگەرمی ڕووداوەکانی ئۆکراینا(کیف) بوون.
ئەو وڵاتانەی بەرژەوەندیان لەو ئاژاوەیە هەبوو بە شۆڕش ناویان دەهانی . میدیای کوردیش چونکە کادیرانیان زانستی پوختەیان لەسەر بنەمای ڕوداوەکان نیە . تەنیا ئەو هەواڵ و وینانەیان بڵاو دەکردەوە کە لەدەستی دووهەمەوە کۆپیاندەکرد . شرۆفەوانانی ڕوداوە ناوچەیەکان و جیهان لە میدیای کوردیدا زۆر داماون . گرفتی(کیف) یان ناونا خەباتی ئۆپۆزیسۆێنی شەقام . میدیای ئەورۆپیش بە کارێکی زۆر دیموکراتیانە و خەباتێکی مۆدێڕن ناوزاندیان دەکرد . ئێ ڕاستییەکە لە کۆیدایە ؟
بۆ وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارە ئەم چەند دێڕەی هێڵی بەژیردا هاتوەدا دەنووسم .
دۆخی سیاسی وەک دۆخی دەنکە دەسبیح وایە کە دەنکێکت جوڵاند دەنکەکەی دوای ئەو دەبێ بجوڵی.
لە فەرهەنگ و خوێندنەوەی سیاسیدا کودەتا و شۆرش بەزانستی سیاسی دەپێۆری .
نەک بە وتەی سیاسیەک یان ڕۆژنامەنووسان چۆن لە میدیا بێ مۆڕاڵەکەی باشوری کوردستاندا میدیا وڕۆژنامەنووسی سێبەر هەیە لە هەندەرانیش هەر وا.بۆنموونە ڕۆژنامەنووسی ئەڤغانی(ئەحمەد ڕەشید)کە بەزمانی ئینگلیزی لە ڕۆژنامەی (Indpendent) بەرتانیە دەنووسێ . سیخوڕی (MI6).
سەیری ئەم وتارە جوانەی کاک (لاست ئەمین) بکەن وتالە میدیاوانی ساختەچی بگەن.
http://www.kurdistanpost.com/view.asp?id=831a4165
کودەتای سپی و کودەتای ڕەش ..شۆڕشی ڕەسەن و شوڕشی ناڕەسەن
کودەتاکەی جمال عبد ناسر 1952 کودەتاکەی عبدالکریم قاسم1958.بەشێکێن لە شورش و ڕاپەڕینی گەلان دژی کۆلۆنیالیستەکان دەچنە خانەی کودەتای سپییەوە.من ناوم ناون بەهاری عەرەبی ڕەسەن .*1
ژمارەی کودەتاکان لەجیهانی عەرەبی وئیسلامیدا گەلێک زۆرن ونەخشەی زوربەشیان خاوەن بەرژەوندیکانی دەرەوەی خاوەن کۆدەتاکەن .
لەڕیگەی بەکرێگیراوەکانیانەوە لەسوپا یان لە نێو خێزانی سیاسی ئەو ووڵاتەدا بە ئەنجامیان دەگەیەنن کودەتاکانی عیراقی دوای 1958 کودەتاکانی پاکستان و سوریا.ئەمانە کودەتای ڕەشن ... هتد.
شۆڕش و ڕاپەڕینەکانی هەندی ووڵاتیش نەخشەی لە دەرەوەی وڵاتەوە بۆ کێشراوە.نزیکترین و زەقترین نمونەی بەردەستمان هەراکەی مەلا مستەفا 1960. لە مۆسکۆ نەخشەی کێشرا ولەتاران فتکرا.
لەپەرتووکی (هەنگاوەکان بەرەو دەوڵەت)*2 دۆخی سیاسی ئیستای جیهانم ناوناوە
(قۆناغی ئیمپریالیزمی نوێ) .
دروستبوونی ئیمپریالیزم لە دوای دروستبوونی دەوڵەتی نەتەوەی وکێشمەکێش و(گژاوی نێو دەوڵەتی . سراع دولی)*3. نێوان بەرژەوەندیەکانیانەوە دروستبوو. ئیمپریالیزم و کۆلۆنیالیزم تەواوکەری یەکن. بەپێ قۆناغەکان وشێوەی بەرهەمهێنان وفراوانی گرفتی کار وسەرمایە قەبارە وشێوەی کێشەکان شێوەی ئیمپریالیزم وکۆلۆنیالیزم دەگۆرن.لەهەمووقۆناغێکی ئیمپریالیزمدا.درۆ یان بیانویەک دەکەنە پێشهەنگاویان بۆ داگیرکردنی نیشتمانێ . درۆی ئیمپریالیزمی ئەم قۆناغە(دیموکراتیزەکردنی سیستەمی سیاسیە)ی .جیهانی دەرەوەی دیموکراتی کۆن واتە (وڵاتانی سەرمایەدارانی کۆن).ە
ئەوەی بڕوا بەم درۆیە بکات وەک ئەوە وایە بڕوا بکات جوتیارێک خەرمانی خۆی بسوتێنی.
بەرژەوەندی زلهێزەکان لە ئاشتی جیهانی دەرەوەی خۆیاندا نیە . بەڵکو پێچەوانەیە.
چەک وپیادەکردنی نەخشەی کۆلۆنیالکردنی ئەم سەردەمە(ئیمپریالیزمی نۆی)چەکی سەردەمی ئیمپریالیزمی کلاسیکی نیە. بەڵام هەمان ئیستراتیجیە و بە میتۆدێکی تر. ئیستا لە جیاتی ئەوەی وەک جاران لەشکریکی پڕچەک بنێرن بۆ داگیرکردنی نیشتمانی. لەشکرێ لە ڕۆژنامەنووس و کەنیسە و مزگەوت و ئۆپۆزیسۆێن وشەقام دەکڕن .چەکی (پارە) یان دەخەنە بەردەست بۆ دروستکردنی ئاژاوە .
ئەمەریکا پێش ئەوەی عیراق داگیر بکات بۆ ئۆپۆزیسۆێنی عیراقی(چەند تەن دۆلاری زیادەی چاپکردبوو).
سفیری بەریتانی بە مەلیکی ئیراقی گووت لە تۆوە تا کریکارێکی سەر شەقام مۆچەخۆری ئیمەن .
چەکی پارە : ئەم تاکتیکە بۆ یەکەمجار ساڵی 1917 لە لایەن سیاسەتمەدارانی هوشیاری ئەڵمانیەوە دژی روسیا بەکارهات بۆ تێکدانی (پەیماننامەی سایکس بیکۆ) کە ئەڵمانیا پشتگوێ خرابوو تیدا.
فلادیمیر لیلین کە ئۆپۆزیسۆین بوو ڕێش و سمێڵیان پێ تاشی و بە پەساپۆرتیکی قەڵب و پارەیەکی زۆری ئەڵمانیەوە لە سویسڕاوە گەڕایەوە بۆ ڕوسیا بەناو شۆرشی کۆمۆنیستی کرد *4...
74ساڵ روسیاو ووڵاتانی سوڤێتی لە پەیوەندی جیهان پچڕاند. هەمان ئەو گەلانەی لەژێر دەسەڵاتی خۆیدا هێشتەوە کە لە ژێر دەسەڵاتی قەیسەردا بوون . .

ئیران : ساڵی 1953 بەهێزی پارە و کڕینی مۆڕاڵی کۆمەڵی ڕۆژنامەنووس و ئەندام پەرلەمانی ئیرانی و ئیسلامیەکان باشترین و دڵسۆزترین سیاسی (مسدق) ی ئیرانیان لەسەرکار لا برد .

ئەم سیاسیە دڵسۆزەی ئیران بە هۆی پڕوپاگەندەی ڕۆژنامەنووسانی ئیرانی و زانای ئاینی (ایەاللە ابوقاسم کاشانی) لەسەر دڵسۆزی بۆ نیشتمانی زیندانی کرا. دوای ٥٠ ساڵ لە 25/08/2003
ڕۆژنامەی G uradian ئەو نەخشەیی ئاشکراکرد.
پاکستان : کودەتای 1977 چیا الحق دژی زولفقار علی بۆتۆ . سوسیال دیمۆکراتی ئیسلامی . دڵسۆزێکی گەل و نیشتمان بوو لە 1979لە سێدارەیان دا ....
ئەفغانستان : کودەتای 1978 نور محمدترقی و حفیزاللە ئەمین(چەپی مارکسی ئەفغانی) . نور محمد ترقی بووبە سەرۆک وەزیرانی کۆماری ئەفغانستانی دیموکراتی . بە پارە و نەخشەی دەرەکی(حفیزاللە ئەمین) هاورێکەی خۆی (نور محمد ترقی) کوشت .
لەهەمان ساڵدا لە ناوچەی(نورستان) بەهۆی چەند شێخ و مەلایەکەوە بە یارمەتی و نەخشەی دارێژڕاوی دەرەکێەوە ئاژاوەیەکیان بۆ ئەفغانستان نایەوە کە تا ئێستاش جەستەی ئەفغان خوێنی لێ دەچوڕێ.
مسر : هەوڵی تیرۆرکردنی جمال عبد الناسر بە هۆی ئیخوانەکانەوە ...یارمەتی دەرەکیەوە
تیرۆری سادات بە پارە و کۆمەکی بێگانە ئیخوانەکان پێهەڵسان .
عیراق:کوەدتای عبدالسلام عارف وتیرۆرکردنی عبدالکریم قاسم1963.تەرخانکردنی85 میلوین..پاوەند *5
ڕوداوی 22/02/2014 لە شاری (کیف)کودەتای وڵاتانی دیموکراتی ئەورورپی بوو.دژی دەسەڵاتێک کە بە هەڵبژاردن دەسەڵاتی وەرگرتوە.لێ چونکە لەتەک سیاسەتی ئەوروپیدا دوور بوو.ئەو سیناریۆیەیان دروستکرد . بۆ ؟

هاوکێشەیەکی تێکەڵاوی نێوان ئۆکراینا و سوریا

تالاسۆکراتیا: هێزی دەریایی
تیلۆکراتیا : هێزی زەمینی
لەدوای نەمانی جەنگی ساردەوە.جەنگێکی نیهێنی لەنێوان روسیا وئەمەریکاداهەیە. ئەو بۆشایە سیاسیەی کە لەسەر دەمی یلتسن سەرۆکی هەمیشە سەرخۆشی رووسی پەیدا بوو.ئەمەریکا لە ڕووی (تیلۆکراتیا : هێزی زەمینی) گورزێکی توندی لە ڕوسیا وەشاندو بنکەی لە زۆر وڵاتانی کۆنە نێو باوەشی سۆڤێت دامەزراند.تا ئەواستەی پۆتین دەسەڵاتی گرتەدەست سنورێکی بۆ زیادڕەوی داناو..زەقترنیان گرفتی دانانی موشەکی تیژڕەو لە خاکی پۆلۆنیا . جەنگی جیجانی و جەنگی جورجیاش 2008لە بوخچەی هەمان سیناریۆدایە. روسیا توانی سەرکەوتنێکی ئیستراتیجی لەسەردەریای ڕەش بەهۆی ئەوەی دانیشتوانی هەردوو ناوچەی(ئۆسیتیا ، ئبخازیا)لەسەرداخۆازی دانیشتوانەکەی بەپراکتیک ببن بە بەشێک لەروسیا.
لەتەک ئەوەسەرکەوتنەسەربازیەوە.*6بەیارمەتی مۆسکۆملیاردەری جورجی(ئیفانشفیلی)توانی لە هەڵبژاردنی 2012 سەرکەوێت بەسەرسەرۆکی جۆرجیا(میخایل ساکشفیلی)کە دژی مۆسکۆ بوو . یانی پۆتین لەسەر زەوی ولە سندوقی دەنگدانەوە هەرەسی بەهێزی ئەمەریکی لە جۆرجیا هانی.ئەم ووڵاتە لە ڕووی پەڵانسی هێزی دەریایەوە بۆ روسیا و ئەمەریکاگرنگە .
تالاسۆکراتیا: هێزی دەریایی:دوای هەرەسی سۆڤێت بنکە سەربازییە دەریایەکانی روسیا لە جیهاندا کەم بوونەوە ئەمەش لە ڕووی بەڵانسی هێزی سەربازی دەریاییەوە بۆ ڕووسەکان لاسنگیە.بۆیە بە پێوسیتان زانی لەو ڕوو وە بنکەی سەربازی لە دەرەوەی سنوری روسیا پتەو بکەن.
گەڕانەوەی هیزی دەریای ڕووسی بۆفیتنام وکۆبا.قوڵکردنی بەندەری تڕتوسی سوری بەنیازی بەکارهێنانی سەربازی و چاککردنی بەندەری لازقیەی لە سوریا بۆ هەمان مەبەستە.
وەزیری دەرەوەی روسی(لافروف)رۆژی 23/02/2014 بەتەلەفون لەگەڵ وەزیری دەرەوەی ئەمەریکی(جۆن کیری) دووان.گلەی ئەوەی لێکرد کە ئەمەریکا پەبەند نەبووە بە رێکەوتنی نیوانیان لەسەر گرفتی ئۆکرایناکە ڕۆژی 21/02/2014لەسەری رێکەوتوون. ئەمە ئەدە دەگەینێ کێشەکە لەنیوان زلهێزوخاوەن بەرژەوەندێکاندایە نەک دەسەڵات و ئۆپۆزیسۆێن .
سوریا : روسیا لە پاڵ رژێمدایە و دژی چەکدارەکان ..
سوریا : ئەمەریکا لە پاڵ چەکدارەکانە و دژی ڕژێمە ،
ئۆکراینا : روسیا لە پاڵ رژێمدایە و دژی ئۆپۆزیسۆێنە
ئۆکراینا : ئەمەریکا لە پاڵ ئۆپۆزیسۆێنە و دژی ڕژێمە
کرۆکی کێشەکە پاراستنی پاڵانسی هیزی دەریایی هەردوو لایە لە بنکەی سەربازی دەریایی لە
دەریای ڕەش بنکەی (سیباستوبۆل) و لەدەریای سپی ناوەڕاست بەندەری گڕگوس لازقیەی سوری.
بەندەری(سیباستوبۆل) کە دەکەوێتە خۆاروی ئۆکراینا لەسەر دەریای ڕەش تا ساڵی 2017 لە لایەن روسیاوە بەکرێگیراوە. لە٠21.04.2010 لەرێکەوتنێکدا لە نێوان هەردوو سەرۆکی روسی (مدفیدیف) سەرۆکی ئۆکراینا(نۆکۆفتیچ)روسیا %30نرخی غازی بۆ ئوکراینا کەمکردەوە بەمەرجی درێژکردەنەوەی ماوەی مانەوی هێزی دەریای رووسی لە ئاوی ئۆکراینا. چۆن رێکەوتنی ئۆپۆزیسۆینی سوریا و ڕژێمی سوری لەسەر رێکەوتنی واشنتۆن و مۆسکۆ وەستاوە ، ئەوە گرفتی ئۆکراینا بەبێ پاراستنی بەرژەوەنی روسیا ئارام نابێ بە تایبەتیش کە لە ڕووی خاک و دانیشتوان ، مەزهەبی دینیەوە پێکهاتەی ئۆکراینا نیوەی روسن. دیمۆگراڤیای دانیشتوانیشەوە هەردووکیان هاوبەشن لەو خاکەدا.لەتەنیشت ئۆکراینەوە وڵاتی روسیای سپی هەیە کە سەربەخۆیە.ماوەیەکی زۆر ئەورۆپا بەناوی هەڵبژاردەنەوە لەوێش گرفتی دروست کرد. لقی دیمۆگراڤیای دانیشتوانی روسیا و روسیای سپی روسەکانی ئۆکراینا لەسەر یەک ڕەگن لە ڕوی سنووری جوگرافیەوە پچڕاندن لە نێوانیاندا نیە.ئەوە درۆیە کەدەڵێن روسەکان لەسەردەمی ستالیندا ئەو ناوچانەیان لە خاکی ئۆکراین داگیرکردوە . جیاوازی زمانی روسی و ئۆکریانی لەچەند ووشەو پێتێک تێناپەڕێ.جیاوازی دینەکانیش لەمپەرێک نیە بۆ ژیانی هاوبەشی.لەڕووی کۆلتۆری سیاسی ئەدەبێشەوەگرفتیک لەنیوان روس وئۆکراینیەکاندا نەبووە.ئەندازیاری سوپای سوری سۆڤیت(ترۆتسکی)ئۆکراینیە.گۆگۆڵ نوسەری بەناوبانگ ئوکراینیە . لەسەردەمی سۆڤیت دا بۆ هەموو نەتەوەکان هەبوو زمان و دین و کۆلتور خۆیان بەکار بهێنن.
ئیستراتیجی ئیمپریالیزمی نۆی دروستکردنی ئیمپراتۆرێتێکی ئابورییە.تا لەو ڕێگەیەوە کۆنتڕۆڵی ئابوری جیهان بکات یەکەم هەنگاو لەیەکیتی ئەوروپاوە دەستیپێکردوە .یەکەم ووشەی ئەو نەخشەیە لەسەرتای ساڵانی 1990بەبیانووی پڕۆژەی گڵۆباڵیزمەوە لە ئەڵمانیاوە نووسرایەوە.
ئۆکراین لە ڕووی ئابوریەوە لاوازە.بەبوون بەئەندامی یەکیتی ئەوروپی باری ئابوری و رێژەی بێکاری و کەمی موچە کۆمەڵگا دادەوەشینێ.چونکە دەبێت هاوبەشی گرفتی ئابوری خێزانی یەکێتی ئەوروپا بکات. بۆ لە خۆپیشاندانی فرنسا. یونان . پۆرتۆگال .ئیسپانیا . ئیتالیا. داوای چونە دەرەوە لەیەکیتی ئەوروپا دەکرێ. شکستی حکومەتی ئیالیا بێکارییە.کەمکردنەوەی موچەوخانە نشینییە.
بڕوانن دۆخێ ئەم وڵاتانە :
رێژەی بێکاری لە ئیسپانیادا %23 . لە فرنسا %11..لە بلغاری %30... ئەڵمانی %2
لە کۆی 85میلوین ئەڵمانی 42 میلوێن کاری هەیە. ئەوەشی بێکارە موچەیەکی هەیە.
جەنگی ئۆکراینا دووخاوەن بەرژەوندی دەیکەن ... ملیاردەرە ئۆکراینییەکان و بازاڕی یەکیتی ئەوروپی.
لە 2011.10.26 وتارێکم بەناونیشانی(خوێندنەوەیەکی بێ بەزییانە بۆتیرۆرکردنی قەزافی نووسی زۆرلەهاوریان پیان وابوو داکۆکی لە دیکتاتۆری قەزافی دەکەم .من مەزەنەی دوای قەزافیم کردبوو.چونکە کۆمەڵگایەک لە ڕوحی نەتەوەی و هوشیاری سیاسیدا بڕیاری گۆڕینی دیکتاتۆر و دۆزی سیاسی پیسی نەدابێ ئەوە بەهۆی هێزی دەرەکیەوە ناتوانی ئەڵتەرناتیفێکی پوختە بهێنێتە بەرهەم.بڕوانن دۆزی ئێستای لیبیا*7.

http://www.kurdistanpost.com/view.asp?id=0de7ccd0

بڕواننە بارودۆخی باشوری کوردستان وعیراقی سەردەمی سەدام و سەردەمی جەلال ومەسعود و مالکی ؟
ئاواش ئایندەی ئۆکراینا ئایندەیەکی بەختیاری نیە .
میدیاکانی باشوری چونکە کادێرەکانیان ئاستی هوشیاری سیاسیان لەسنوری شەقامی شارەکان وخەمی مۆچەوخانەنشینی تێناپەڕی نازانن سیاسەتی جیهان و ناوچەکە چۆن دەچەرخێ .
ئەرێ ئەرکی ژووری تۆژینەوەی ئیستراتیجی گۆڕان چێ بێ .
ئەگەر لەسەر کێشەی کورد و ناوچەکە و جیهانی دەنگی تایبەتیە خۆی نەبێ ؟
تۆژینەوە و مەزەنەی سیاسی یەکێکە لە هەرە ئەرکە گرنگەکانی ڕێکخراوی سیاسی و دەوڵەت .

سەرچاوەکان :
1: بەهاری عەرەبی ، ڕۆڵی ئیسلامی سیاسی لە پڕۆژەکانی ئیمپریالیزمی نۆی دا. د. چنگیانی
2: هەنگاوەکان بەرەو دەوڵەت ... د.چنگیانی
3: سراع القوه‌ الدولیه‌ فی چٶ النڤام العالمی الجدید.
دور السیاسه‌ النوویه‌ فی رسم الخارگه‌ السیاسیه‌ للشرق الاوسگ . د. چنگیانی
L.S.B.N-978-977-704-462-2
4: گۆڤاری Der Spiegel No. 50...2007
5: Udo Ulf kotte .....Der Krieg im Dunkeln
6: گۆڤاری Der Spiegel No...34.. 2008
7: کۆردستانپۆست http://www.kurdistanpost.com/view.asp?id=0de7ccd0