دەوڵەتى ئازاد و ، ژنى ئازاد

Friday, 16/08/2013, 12:00

و . لە عەرەبیەوە((یاسین لەتیف))


لە نەهامەتى زیندانى ژێر پردان ژنە لپرسراوەكە دەیگوت :ـ قوربانیانى تاوانى درۆ زۆر ترە لە تاوانى كوشتن ، چونكە ڕوداوى كوشتن لە چركەساتێكى توڕیى تونددا ڕودەدات ، دواجاریش مرۆڤ پەشیمان دەبێتەوە و سزا وەر دەگرێت . بەڵام تاوانى درۆ بە خوێن ساردی و بە دووبارە بوونەوەى درۆ ، هەزاران جار دەكوژێت بێ ئەوەى دەست یاسا بكەوێت . لە گەڵ شیرى دایكى چەوساوەدا درۆ دەخۆین ، چەوساندنەوە دەبێتە هۆكارى ترس و دواجاریش درۆ لە سێبەرى سیستەمێك كە دەستوورى ستەمكارى و زوڵم دەشارێتەوە لە ژێر دەستەواژەى پان و پۆڕى یەكسانى لە بەرامبەر یاسادا ، هاوتا كردنى هەلومەرج بۆ تێكڕاى هاوڵاتیانى ژن و پیاو و یەكسانى نێوان ژن و پیاو بە بێ بەلاوە خستنى شەریعەتى ئیسلامى تەنها درۆیەكە ، ئەم دەستەواژەیەى ئەخیرە تەنها بە سەر ژناندا پیادە دەكرێت و باوەڕى یەكسانى پێشووتر لاقە دەكات و دایكان و منداڵەكانیان گێژو داگیر دەكات لە تراویلكەكانى دادگادا ، تەنانەت حەوت جار داگیر دەكرێت لە گەڵ سەدان شرۆڤەى دژ بە یەكى توندى بنەماكانى شەریعەتدا . پیاوانیش دوچارى چەوساندنەوە دەبنەوە ئەو كاتەى ڕاو دەكرێن لە لایەن حزبە ئاینیەكان و ، حزبە سیاسیە چەپڕەوو ڕاستڕوەكانەوە ، پیاو هەر لە قۆناغى هەرزەكاریەوە پەروەردەیەكى گوێڕایەڵى و مل كەچ بوون دەكرێت بۆ سەرۆكى فەرماندەى ((نەبینراو)) كە لە كۆشكەكەى خۆیدا دەژێت دوور لە پایەكانى كۆمەڵگا ، یان نوێنەرى خوا لە سەر زەوى ڕێپیشاندەر((المرشد)) كە لە كۆشكەكەیەوە دەپەرسترێت و جاوى بەشەریش نایبینێت . پیاوى ئایینى یان سیاسى پرۆڤەى كارى نهێنى پێدەكرێت و لە ژیانی گشتی و تایبەتیدا فێرى ترس و درۆ دەكرێت ، چەوساوە دەگۆڕێت بۆ چەوسێنەرو نزیك ترین كەسەكانى ((دایكى بێت یان ژنەكەى)) دەچەوسێنێتەوە ، دایكە چەوساوەكەش دەگۆڕێت بۆ چەوسێنەر و خودى خۆى یان منداڵەكەى یان كەنیزەكەى دەچەوسێنەتەوە .
لە پاش شۆڕش و قۆناغى گواستنەوە كە گرنگ ترین قۆناغە و بناغەى پاشەڕۆژی تێدا دادەمەزرێنرێت ، یەكەم هەنگاو دەستوورێكى نوێیە ، نەك هەموار كردنەوەى دەستوورە كۆنەكە ، كە شۆڕش لە گەڵ سیستەمى ڕابردوو بڕینى . جەماوەرى شۆڕشگێڕ بەشدارى لە دانانى دەستوور دەكات وەكو ((پەیمانى كۆمەڵایەتى)) و ڕێكخستنى كۆمەڵەى دامەزرێنەر لە هەموو توێژەكانى ژنان و گەنجان و پیاوان لە هەموو بوارەكاندا . ئەم دەستوورە نوێیە ژیانمان و ، عەقڵمان و، دەرونمان و ، زانستمان و ، هونەرمان و ، نەریتمان و ، تێگەیشتنمان و ، ئاكارمان و ، ڕەوشتمان لە ماڵ و دەرەوەدا دادەڕێژێت و ، دواجاریش دەدرێتە كۆمیسۆنیكى لێزانى بچووكى یاسایى لە ژنان و پیاوان بۆ هەموار كردنەوەى یاسایى . پێش دانانى خودى ئەو دەستوورە نوێیە ئەنجومەنى هەماوار كردنەوەى یاسایى دادەمزرێنرێت ؟ . لە دەستوورى كۆندا مادەیەكى تێدا بوو ئاماژەى دەكرد بۆ یەكسانى و جێوازى نەكردن لە نێوان هاوڵاتیان لە سەر بنەماى جنس یان ئایین ، بەندێكى دیكەیشى تێدا بوو ئاماژەى دەكردە شەریعەتى ئیسلام كە سەرچاوەى سەرەكى یاسادانانە ، ئەو بەندە دژە لە گەڵ بیروباوەڕى یەكسانی و جێوازیدا . بۆ دەس لە بیروباوەڕە بنەڕەتیەكانى هەردوو شۆڕش هەڵبگیرێت بۆ ڕازیكردنى هەندێك ئەحزابى ئایینى كە حەز دەكات باز بە سەر دەسەڵاتدا بدات پاش هەرەسهێنانى ئیخوان موسلمین ، لە باتى جێبەجێ كردنى یاسا و هەڵوەشاندنەوەى ئەم ئەحزابە ئاینیانە مل كەچ بكرێت بۆ جێبەجێ كردنى داواكاریەكانیان ؟ . گەلى میسر شۆڕشیان كرد دژ بە دەسەڵاتى ئیخوان موسلمین و دەوڵەتى ئایینى ، بە ملیۆنەها هۆتافیان كێشا بۆ دروست كردنى دەوڵەتى مەدەنى سەربەخۆى میسر كە لە سەر بنەماكانى ئازادى و دادوەرى و یەكسانى بۆ هەموان بێت . بنەماكانى دەوڵەتى مەدەنى ناكۆكە لە گەڵ دەوڵەتى ئایینى كە لە لایەن مەرجەعیەتى مەسیحى یان ئیسلامى یان یەهودى یان ئەوانیتر فەرمانى بە سەردا دەكرێت ، هەروەها جێوازى لە سەر بناغەى ئایین و جنس كە هەموو دەوڵەتێكى ئایینى پێیهەڵدەستێت بە پێى مەرجەعیەتى توێژە جێوازەكان . هەموو دەوڵەتێكى پێشكەوتوو لە جیهاندا پاش شۆڕشى جەماوەرى لەو چەشنەدا توانیویەتى دژ بە چەوساندنەوەو كۆیلایەتى ژنان بوەستێت و بڕیارى یەكسانى بۆ هەموان بدات بە بێ جێوازى لە دەستورى مەدەنیدا وەكو مەرجەعێكى یاسایى دادوەرو ئاشكرا ، دوور لە هەر مەرجەعێكى ئایینى تەمومژاوى دژ . میسر پێش لە هەموان نەریتى دەوڵەتى مەدەنى بە كار هێناوە بە پێى ئەو دروشمە جیهانیە كە دەڵێت ((ئایین بۆ خواو نیشمتانیش بۆ هەموان)) . لە پاش دوو شۆڕشى گەورەوە ، یان شۆڕشێكى گەورە كە بۆ ماوەى دوو ساڵە درێژەى هەیە ، دیتر بۆ بمانەویت بۆ دواوە پاشەكشە بكەین بۆ وڕێنەكانى ئەفكارى سەرانى سەلەفى كە زەمەن جێى هێشتووە ؟ . ئەو زەلكاوەى كە دووچارى حكومەت بۆتەوە لە قۆناغى تێپەڕیندا ، ئەو خێرا ئامادە بوونەیە بۆ دەست هەڵگرتن لە ئامانجەكانى شۆڕش ، تەنها وابەستەیش نییە بە پێكهێانى حكومەت و وەزیرە ((ژن و پیاوەكان)) . هەروەهایش دەبێت دەستەیەكى پسپۆر پێكبهێندرێت بۆ دانانى دەستوورى نوێ و كات تەرخان بكرێت بۆ پەسەند كردنى بەرایەكان یان لە پێشترەكان ؟ بۆ بەم پەلە پەل كردنە دەستورى تاكڕەوانە ڕابگەیەنرێت كە هیچ شتێك لە ئامانجەكانى شۆڕش ناهێنێتە دى و ، بەڵكو دژ بەو ئامانجانەشە ؟ . پێكهێنانى كۆمیسۆنێكى دە كەسى لە پیاوانى یاسا بۆ پێكهێنانى ((كۆمەڵەى دامەزرێنەر)) كە دەستوورى نوێ دا دەنێن . لە پاش هەموو شۆڕشێكەوە دەوڵەتى ئەمریكا فشار دەكات بۆ پەلە كردن لە هەڵبژاردن لە ژێر ناوى ئارامى و پاراستنى ئاسایش ، بەڵام هەڵبژاردن بە بێ دەستوورى نوێ خێرا ترین ڕێگایە بۆ بەر تەسك كردنەوەو لە ناو بردنى شۆڕشى گەل ، بە جۆرێك كە لە سنورى خۆى تێپەڕ نەكات و ئامانجەكانیشى فرەوان نەكات كە سەربەخۆیى و ئازاد بوونى نیشتمانیە لە ژێر چەپۆكى ئیمپریالیزمى دەرەكى و یارمەتیەكانى كە تەنها خزمەت بە خۆى دەكات ، چونكە لێمان دەسێنێت جگە لە نەهامەتى و هەژارى هیچمان پێ نابەخشێت ، دەوڵەتى ئازاد بەرهەم دەهێنێت بۆ ئەوەى بخوات و داواى یارمەتیش لە هیچ كەسێك ناكات هاو شێوەى ژنى ئازاد .

نوال السعداوى ــ حوارالمتمدن ــ ژمارە((4163)) ـ لە 24/ 7 / 2013