سیاسەتی نالۆژیکیانەی دەوڵەتی تورک و پرسی گەلی کورد

Monday, 21/11/2011, 12:00

ئەوەی ئەمڕۆ دەوڵەتی تورک لە گۆڕەپانی سیاسی ناوچەکەدا ئەنجامی دەدات، تاکە هەوڵێکە بۆ ڕێگریکردن لە سوودمەند بوونی گەلی کورد لە دەرئەنجەمەکانی شۆڕشی گەلانی ناوچەکە و داڕشتنەوەی سەرلەنوێی نەخشەی سیاسی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
لە١٠/٨/١٩٢٠زدا پەیمانی سیڤەر بەسترا لەنێوان دەوڵەتە براوەکانی جەنگی یەکەمی جیهان و پاشماوەی ئیمپراتۆریەتی ڕووخاوی عوسمانی، کە لەو پەیمانەیەدا مافەکانی گەلی کورد سەلمێنرابوو، بە تایبەتیش لە برگەکانی ٦٢،٦٣،٦٤دا بەڵام بە هۆی بەرژەوندی تایبەتی دەوڵەتانی براوەی جەنگەکەو ناکارای سەرانی کورد لەوڕۆژگارەدا، ئەو پەیمانە هەڵقراچاو پەیمانی لۆزان جێگەی گرتەوە و خاکی کوردستان دابەشی سەر پێنج وڵات کرا، تورکیا،ئێران،عێراق،سوریا،ئەرمینیا. وەکو ئاشکرایە زۆرترین ڕێژەی خاک و گەلی کورد خرایە سەر دەوڵەتی نوێی تورکیای کەمالی.
پەیمانی لۆزان لە ٢٤/٧/١٩٢٣زدا لە نێوان سەرانی تورک و دەوڵەتە براوەکانی جەنگدا بەسترا، ئەم پەیمانە بوو بە جێگرەوەی پەیمانی سیڤەر ، دەوڵەتی تورکیا وەکو خاوەن زۆرترین ڕێژەی کورد، لەو مێژووە بە دواوە و بە درێژای ٨٨ ساڵی ڕابردوو سیاسەتێکی نالۆژیکیانەی بەرامبەر بە پرسی کورد پیادە کردووە، چ لەسەرئاستی ناوەخۆی وڵاتەکەی و چ لەسەر ئاستی بەشەکانی تر، بەو پێیەی کە ئەم دەوڵەتە خۆی هەڵقوڵاوی بیری ڕەگەزپەرستی کەمالیزمەو هەموو نەتەوەکانی تری ناو تورکیای بە تورک ئەژمارکرد، بەدرێژای ئەم ٨٨ساڵەی ڕابردوو ئەوەندەی بە ئەندازەی سڕینەوەی زمان و ناسنامەی گەلی کورد کاری کردووە، بە ئەندازەی تۆسقالێک کاری نەکردوە بۆ چارەسەری لۆژیکیانەی نەتەوەێکی گەورەی وەکو کورد و بگرە هەمیشە نکوڵیان لە بوونی شتێک دەکرد بە ناوی کوردو کوردستان.!
سیاسەتی نالۆژیکیانەی دەوڵەتی تورک هەروەکو ووتم، کە سەرچاوەکەی بیری کەمالیزمە، سیاسەتێکە بەرامبەر بە کورد بریتییە لەوەی : کە هیچ شتێک نییە لە دونیادا بە ناوی کورد. ئەم سیاسەتە، سیاسەتێک نییە تەنها لە سەردەمی (مستەفا کەمال)دا پیادە کرا بێت، بەڵکو ئەم سیاسەتە تاکو ئەم چرکە ساتە درێژەی هەیە و کاری لەسەر دەکرێت سەرەڕای دەستاودەستیکردنی دەسەڵات لە پارتە نەتەوەپەرستەکانەوە بگرە تا دەگاتە سیکۆلاریزم و ئیسلامیە توندڕەو ئیسلامیە بەناومیانڕەکانی ئەمڕۆ. ئەگەرچی لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا کۆمەڵێک کەس و لایەنی تورک و کورد لەناویشیاندا بە ناوسەرۆکەکانی کورد، باسیان لەوە دەکرد کە گوایە (ئەردۆغان) و پارتەکەی هەوڵی چارەسەری پرسی کورد دەدەن،!؛ بەڵام ڕووداوەکانی ئەم دوایە پەردەی لەسەر ئەو ڕاستیە هەڵماڵی کە ئەردۆگان و پارتەکەی بەهەمان سیاسەتی نالۆژیکیانەی ٨٨ساڵی ڕابردوو کار لەسەر پرسی کورد دەکەن، ئەویش سیاسەتی نکوڵی کردن و قڕکردنی گەلی کورد لە هەموو بەشەکانی کوردستان، ڕووداوی شەهیدکردنی تەواوی ئەندامانی خێزانێک لە لۆفەکانی (چیای کورتەک) و شەهید کردنی 24 گەریلا بە چەکی قەدەغەکراوی کیماوی لە (دۆڵی کازان)، بە بەرچاوی ڕای گشتی دونیاوە سەلمێنەری ئەو ڕاستیە کە دەوڵەتی تورک بە هەمان سیستەمی کەمالیزم لەپرسی کورد نزیک دەبێتەوە و هەمیشە هەوڵی دوبارەکردنەوەی کوشتارگەی (دەرسیم و گەلی زیلان) دەدەن، و ئەو ڕاستیەش دەسەلمێنێت کە دەوڵەتانی بێ شەرمی سەرمایەداری و دەهۆڵ کوتی بەناو مافی مرۆڤ هەرگیز چاویان ئەو تاوانە گەورانە نابینێت کە دەوڵەتانی ئاڵقە لەگوێی خۆیان دژ بە گەلی کورد ئەنجامی دەدەن و هەمیشە بە دوای بەرژەوەندیە ئابووریەکانی خۆیانەوەن لە ناوچەکەدا، هەروەکو چۆن لە ساڵی ١٩٨٨زدا چاویان لە تاوانی (هەڵەبجە و ئەنفال) پۆشی !. پرسیار لێرەدا ئەوەیە: ئەگەرچی دەوڵەتانی داگیرکەری کورستان دەتوانن بە پاڵپشتی دەوڵەتانی زلهێز ئەم تاوانانە ئەنجام بدەن بەڵام ئایە دەتوانن ڕێگر بن لەبەردەم خۆڕاگری و لە بن نەهاتووی ئیرادەی گەلی کورد بۆ گەیشتن بە ئازادی؟
خۆتان وڵامی ئەم پرسیارە وەرگرن لە مێژووی گەلی کورد.

بەڵێ خوێنەری ئەزیز:
چ دوێنێ و چ ئەمڕۆش دەوڵەتی تورک خۆی لەبەردەم لەت بوونێکی چاوەڕوانکراودا دەبینێتەوە، بەتایبەتیش دوای سەرهەڵدانی بزاڤی ڕزگاریخوازی گەلی کورد لە باکوری کوردستان بە ڕێبەرایەتی پارتی کرێکارانی کوردستانPKK و فیکر و فەلسەفەی عەبدالڵە ئۆجەلان، بەڵێ ئیتر لە ساتەوەختە بەدواوە دەوڵەتی تورک چرکە بە چرکە لەو ساتەوەختە نزیک دەبێتەوە کە گەلی کورد لە باکوری کوردستان جاڕی سەربەخۆی بدەن، بەتایبەتیش ئەمڕۆکە هاوزەمان لەگەڵ شۆڕش و ڕاپەڕینەکانی گەلانی ناوچە مەترسی دەوڵەتی تورک لەوەدایە کە گەلی کورد لە باکوری کوردستان بڕژێنەسەر شەقامەکان و لە جیاتی خۆبەڕێوەبەری دیموکراتی، بە کەمترلە ئازادی و سەربەخۆی ڕازی نەبن و لە نەخشەی داهتووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ئیتر دەوڵەتێک بێتە ئاراوە بەناوی دەوڵەتی کوردی، ئەمە جگە لەوەی کە لەباشوری کوردستانیش هەموو گەل چاوەڕوانی ئەو چرکە ساتەن کە جاڕی سەربەخۆی و دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردی بدەن.
بەڵێ هەموو ئەمانە جارێکی تر وای لە سەرانی تورک کردووە کە بە هەمان سیاسەتی نالۆژیکیانەی جارانیان، لە پرسی کورد نزیک ببنەوە چ لەباکوری کوردستان و چ بەشەکانی تر، لە دیاترینیان هەوڵەکانی ئەم دوایەی ئەردۆگانە، بۆ دروستکردنی شەڕی براکوژی لە نێوان هێزی پێشمەرگە لە باشوری کوردستان و گەریلاکانی PKK، بەڵام ئەمە تەنها ئەو خەونەیە کە تورک بە ڕابردووە دەیبینێت، کە جارێکی تر کورد بە کورد بە کوشت بدات، وەکو ئەوەی لە ساڵانی نوەتەکاندا ڕوویدا. بەڵێ نالۆژیکی ئەردۆغان ئەوەندە تێپەڕی کردوە کە لە کۆبوونەوەی پارتەکەی لە شاری (بەدلیس) ڕۆژی ١٨/١١/٢٠١١ دەڵێت: BDP وPKK ئیسلام نین ئایینی ئەوان زەردەشتە. ئەمە ئەو ڕاستییە دەردەخات کە تاکو ئێستاش سەرانی تورک لە ڕاستینەی پرسی کورد تێنەگەیشتوون، کە پرسی کورد پرسی نەتەوەو خاکە پرسی ئازادی نەتەوەێکە،نەک پرسی ئایین.!
ئەمە لەسەر ئاستی ناخۆیی،خۆ ئەگەر لەسەر ئاستی ناوچەیش سەیر بکەین ئەوا دەبینین کە دەوڵەتی تورک و ئەردەۆگان توشی هیستریا بوون لە پرسی گەلی کوردا، بە تایبەتیش دوای هەریەکە لە جاڕدانی سەربەخۆی باشوری سودان و سەرهەڵدان و سەرکەوتنی شۆڕشی گەلانی تونس و میسر دەوڵەتی تورک کەوتە خۆ بۆ ئەوەی ڕۆڵی خۆی لە مەسەلاکاندا بگێڕێت و وای پیشانی دەوڵەتانی زلهێزو دەوڵەتانی ناوچەکە بدات کە گوایە دەوڵەتی تورکیا خاوەن هێزێک گەورەیە لە ناوچەکەداو توانای کاریگەری دورستکردنی هەیە لە گۆڕانکاریەکاندا، ئەمە لەسەرەتادا تا ڕادەێکی زۆر شەرمنی و ترسنۆکی سیاسەتمەدارانی تورکی پێوەدیاربوو، بە تایبەتیش لەسەرەتاکانی شۆڕسی گەلی لیبیادا، دەوڵەتی تورک بەجۆرێک لەجۆرەکان پشتیوانی لە قەزافی و ڕێژەمەکەی دەکرد، ئەمەش زۆر بە ڕوونی دەرکەوت، کاتێک دژی بەکارهێنانی هێزی (ناتۆ) بوون بەرامبەر ڕژێمی قەزافی، بەڵام دوای ئەوەی کە بۆی دەرکەوت شۆڕشگێڕان لەسەرکەوتن نزیک بوونەتەوە،جارێکی تر ڕوویان کردە شۆڕشگێران، هاوزەمان لەگەڵ ڕاپەڕینی گەلی سوریادا هەمان ڕۆڵیان دەگێڕا، بەڵام دوای ئەوەی بۆیان دەرکەوت کە (بەشار ئەسەد) و ڕژێمەکەی لە ڕووخان نزیک دەبێتەوە و پشتیوانی عەرەبی و ناوچەیی و نێودەوڵەتی لەدەست داوە، هێدی هێدیش تورکیا لە پرسە دەچێتە پێشەوە و هاوشانی دەوڵەتانی زلهێزی جیهان لێدوانی ئاگرین دژی (ئەسەد) دەدات، وەکو ئەوەی بلێیت؛ وڵاتی خۆیان خاڵیە لە پێشێلکردنی مافی مرۆڤ و نەتەوەکان، سەرزەنشتی سوریا دەکات لەبەرامبەر کوشتنی هاوڵاتیان، ئەمە جگە لەوەی دەوڵەتی تورک لە هەوڵی بەردەوام دایە تاکو پارت و لایەنە سیاسیەکانی بەرهەڵستکاری سوریا لە خاکی خۆیدا کۆبکاتەوە، لە هەموو ئەم کارانەشی یەک ئامانجی هەیە، ئەویش بریتییە لە هەوڵدان بۆ بێبەشکردنی گەلی کورد لەسوودمەند بوون لە شۆڕش و ڕاپەڕینەکانی گەلانی ناوچەکە، بۆ نمونە لەیەکەم هەنگاویدا ئەنجومەنی کاتی سوریا PKKی بە پارتێکی تیرۆرست ناوبرد،کە هەموومان دەزانین ئەم کارەیان بە فیتی دەوڵیتی تورک بوو، هەوڵەکانی دەوڵەتی تورک هەرچێک بێت وەکو هەموو هەوڵەکانی تریان شکست دەخوات لەبەرامبەر ئیرادەی گەل و گەریلا.
لەکۆتایدا دەمەوێت بڵێم:
دەبێت سەرانی تورک ئەو ڕاستیە باش بزانن کە هەرگیز کات لە بەرژەوەندی ئەواندا نییە و ڕۆژ لە دوای ڕۆژ گەلی کورد و پرسە ڕەواکەی چ لەسەرئاستی ناوچەی و چ لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی لە بەرزبوونەوەی خێرادایە و ڕۆژ لەدوای ڕۆژ تاکی کورد چ لە ناوەخۆو چ لە دەرەوە لە هەوڵی بەردەوامی ناساندنی پرسەکەیدا لەخەباتی بێ ماندووبووندان، ئەمە جگە لەوەی گەلی کورد چ لە باکور و چ لە بەشەکانی تردا چ لە ناو حیزب و پارتە سیاسیەکاندا و چ لە ناو کۆمەڵەو ڕێکخراوەکاندا لە هەوڵی بەرەوپێشبردنی دۆزە ڕەواکەیاندان،لە لاێکی تریشەوە هێزە خەباتکارەکانی گەلیش لە چیاکانی کوردستانەوە وەکو پارێزەری گەل و وڵات بەردەوامن لە خەباتی فکروچەکداری و تا گەیشتن بە ئازادی گەل و وڵات لە خەبات و فیداکاری بەردەوامن، پێویستە لێرەدا ئاماژەش بکەم بە هەوڵی بەردەوامی نوسەر و ڕوناکبیرو ڕۆشنبیرانی گەلەکەمان لە ڕێگەی ووشەکانیانەوە هەمیشە لە هەوڵی جۆشدانی تاکی کوردان بۆ گەیشتن بە سەربەخۆی، بەڵێ هەموو ئەمانە بەشیکن لەو هۆکارگەلانەی کە وایکردوە گەلی کورد وەکو چیا سەرکەشەکان خۆڕاگربێت بەرامبەر بە هەموو پلانگێڕێکی داگیرکەرانی کوردستان و کاروانی خەبات درێژە پێ بدەن لە پێناو گەیشتن بە ئازادی.
ئەوەی ماوەتەوە بوترێت ئەوەیە کە لەسەر هەموو تاکێکی کورد پێویستە بە گیانیکی نەتەوەیی و وڵاتپارێزی یەکگرتووی رێزەکان گەل بپارێزین، لەم کاتە هەستیارەشدا زۆر بە ئاگا بین لەوەی چی دەگوزەرێت لەناوچەکەدا و هەمیشە هەوڵ بدەین کە سیاسیەکانمان بە ڕخنەی دروستکەر بخیەنەوە سەر ڕیگەی دروستی سیاسیەتکردن، لەپێناوئەوەی ڕووداوەکانی ناوچەکە لە بەرژەوەندی گەلەکەمان بقۆزینەوە، بەو هیوایەی کەبتوانین زۆرترین سوود لە شۆڕش و راپەڕینەکانی گەلانی ناوچەکە وەربگرین و پلانی دوژمنانی کورد هەرەس پێ بهێنین.

[email protected]