گەشە نە رەوتە و نە رێكخراو و شتێك بەناوی رەوتی گەشەوە ناناسین

Tuesday, 20/07/2010, 12:00

* گەشە نە رەوتە و نە رێكخراو و شتێك بەناوی رەوتی گەشەوە ناناسین
* یەكگرتوو هەرگیز بیری لە لابردنی وشەی ئیسلامیی وەك پاشگری ناوەكەی نەكردۆتەوە
*باس لە هاوكاریی و هەماهەنگی كراوە، بەڵام قسەی جیددی لەسەر یەكگرتنی حزبە ئیسلامییەكان نەكراوە
عومەر عەبدولعەزیز كارگێڕی مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان و سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی كوردستان، لەرێی ئەم دیمانە تایبەتییەوە تیشك دەخاتە سەر دوا كۆنفرانسی یەكگرتوو و پێیوایە كە كۆنفرانسێكی سەركەوتوو بووە بەوپێیەی توانیوویەتی دەیان راسپاردە لە بوارە جۆراوجۆرەكاندا دابڕێژێت بۆ ئایندەی كاری سیاسیی یەكگرتوو، هەروەك رایدەگەیەنێت كە نەبوونی سانسۆر و ئازادیی بیر و را وای لەهەندێ رۆژنامەنووس كردووە كە هەست بە جیاوازییەكی قووڵ تا ئاستی تەقینەوە بكەن. لە بەشێكی تری دیمانەكەدا، تیشك دەخاتە سەر پۆستی ئەمینداری یەكگرتوو و پێیوایە كە ئەمینداری ئێستای یەكگرتوو بەزۆرینەی دەنگ ئەو پۆستەی بۆ چەند خولێك وەرگرتووە، ئەگینا لەناو یەكگرتوودا بەهیچ جۆرێك رێ بە پاوانكاریی سیاسیی و قۆرخكردنی دەسەڵاتە باڵاكانی ئەو حزبە نادرێت.
ستیڤان: یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان بەم دواییانە كۆنفرانسی ئاسایی خۆی بەست، بەڵام ئەوەی هەستی پێدەكرا لەناو كۆنفرانسدا ناكۆكیی و جیاوازیی زۆری بۆچوونی لەناو سەركردایەتی یەكگرتوودا دروستكرد. ئێوە چۆن خۆتان دەڕواننە ئەو كۆنفرانسە و پێتانوایە ناكۆكی نێوان سەركردەكانی یەكگرتوو دەگاتە ئاستی تەقینەوە؟.
عومەر عەبدولعەزیز: پێم سەیرە كەسانێك كۆنفرانسی ناوخۆیی حزبێك هەڵسەنگێنن بەبێ ئەوەی زانیاریی دروستیان لەبەردەستدا بێت، بەپێچەوانەوە كۆنفرانسی یەكگرتوو زۆر سەركەوتوو بوو، لەماوەیەكی قیاسیدا بەدەیان راسپاردە بۆ 22 بواری جیا جیای كاری حزب داڕێژران. هەموو لا ئازادانە را و سەرنجی خۆیان خستە روو. رەنگە نەبوونی سانسۆر و ئازادیی نموونەیی ناو كۆنگرە و كۆنفرانس و كۆبوونەوەكانی یەكگرتوو وای كردبێ لە دوورەوە هەندێ نووسەر یان پەیامنێر یان رۆژنامەنووس گومان بەرن جیاوازییەكان هێندە قووڵن بەرەو تەقینەوە دەچن.
بەڕێزم، حزبێك تەقینەوە رووی تێدەكا، بەرژەوەندیی شەخسیی و بنەماڵەیی و ناوچەیی و گروپیی بنكەنی كردبێ، حزبی خاوەن بڕوا و قەناعەتی چەسپاو، خاوەن پرەنسیپی دامەزراو، بەو ئاسانییە سەركردە و كادیرانی دەستبەرداری مێژووی خۆیان نابن. بۆیە دڵنیات دەكەمەوە كە هەرچی لە كۆنفرانسدا وترابێ دەچێتە خانەی سومبولبوونی یەكگرتوو لە بواری رێزگرتن لە رای جیاواز، بەڵام لە كۆنفرانس و كۆبوونەوەكانی پاش كۆنفرانسیش سەرجەم كادر و سەركردەكان سووربوونی خۆیان لەسەر جێبەجێكردنی ئەركەكانی كۆنگرە و ئامانج و ستراتیژەكانی كۆنگرەی حزب دووپات كردەوە.
ستیڤان:ماوەی شانزە ساڵە مامۆستا سەحەلادین بەهادین، ئەمینداری گشتیی یەكگرتووی ئیسلامییە و لەهەر پێنج كۆنگرەكەی یەكگرتووشدا چانسی ئەمینداریی پێبەخشراوەتەوە، ئایا ئەمە جۆرێك نییە لە مۆنۆپۆڵی پۆستی ئەمینداری گشتیی یەكگرتوو؟. ئایا داوای مامۆستا هادی عەلی لە كۆنفرانسدا تا ئەمینداری یەكگرتوو خۆی كاندید نەكاتەوە لە یەكێك لەماناكانیدا ویستێكی بەهێزی ناو سەركردایەتی یەكگرتوو نییە بۆ پێدانی ئەو پۆستە بە سەركردەیەكی تری یەكگرتوو؟.
عومەر عەبدولعەزیز: یەكگرتوو دژی سیاسەتی مۆنۆپۆڵكردن و هەر شێوازێكی قۆرخكردنە. مامۆستا سەلاحەدینی ئەمیندار، لەخولی سێیەمی حزبدا مونافسی هەبوو، واتە تاكە پاڵێوراو نەبوو، بەڵام خۆی زۆرینەی هێنا، هەروەها لە خولەكانی تریشدا بەدەنگی كۆنگرە دەرچووە. من پێم سەیرە كەسانێك بڕوایان بە دیموكراسییەت و رێزگرتن لە رای زۆرینە ببێ و ئەم باسە زۆر بورووژێنن!. كاكی برا، ئەوە كۆنگرەی حزبە كە بە600 كادری پلە باڵای ئەم حزبەوە بەكۆی نزیكەی لە 100% پێیان باشە مامۆستا سەلاحەدین خۆی كاندید بكاتەوە. تۆ كێی تر دێنی بڕیارێ بسەپێنێ بەسەر كۆنگرەدا كە بەرپرسی یەكەمی حزبە لەرووی عورفی یاسایی و لە رووی شەرعیشەوە؟.
پێڕەوی ناوخۆ رێی لە كەس نەگرتووە، دەرگای خۆپاڵاوتنیش نەبەستراوە، كەسانی شایستە خۆیان پاڵاوتووە بەڵام كاتێك لە زیهنی كادری باڵای ئەم حزبەدا، كەسێتی كاریزمی ئەمینداری حزب وەك خۆی ماوە، ئیتر بە چ مافێك سیستمی حزب دەخەیتە بەر رەخنە؟. كە مومارەسەی پرۆسەیەكی دیموكراسیی و شەرعیی دەكات؟.
بەهەرحاڵ مامۆستا هادی عەلی لە كۆنفرانسدا، باسی مامۆستا سەلاحی نەكرد، پێشنیاری كرد كە لە پێڕەوی ناوخۆی داهاتووی حزبدا ماوەی لە پۆستدابوون بۆ ئەمیندارێتی و مەكتەبی سیاسیی دیاری بكرێت. یەكەمیان بە دوو خول، دووەمیان بە سێ خول. ئەمە پێشنیارێك بوو بۆ بەردەم كۆنفرانس، هەموو ئەندامان و خۆیشی دەیزانی كە ئەمە لە دەسەڵاتی كۆنگرەدایە، بەڵام ئەو پێی باشبوو لە ئێستاوە كادیران دەست و پەنجە نەرم بكەن لەگەڵ هەندێ گۆڕانكاریی بۆ كاتی كۆنگرە، ئەو خاڵە كە باسی كرد لە سیاقی چەند پێشنیارێكی تردا بوو، مافی هەر كەسیشە بیرۆكە و پێشنیار بخاتەروو، دوا بڕیاریش دەزگا شەرعییەكان دەیدەن بەتایبەت كۆنگرە.
ستیڤان:بەردەوام لە رێی میدیاكانەوە باس لە ململانێی دوو باڵی سەرەكیی ناو یەكگرتووی ئیسلامی دەكرێت لە ژێر ناوی باڵی كۆنسەرڤاتیڤ و باڵی ریفۆرم. ئێستا پەیوەندیی نێوان ئەو دوو باڵە لە چ ئاستێكدایە و مەترسی ئەوە نییە سەرئەنجام یەكگرتوو بەو چارەنووسە بگەیەنێت كە یەكێتی نیشتمانی پێی گەیشت؟.
عومەر عەبدولعەزیز: بڕوام پێ بكە زۆرجار كەسی وا بە محافزكار ناودەبرێ كە خۆی بەسەد ریفۆرمخواز ناگۆڕێتەوە و پێچەوانەكەشی هەر راستە. ئەم باسانە عەرەب گووتەنی (قیاس النفس)ە، واتە راگەیاندنكار یان هەندێ نووسەری سەر بەو حزبانە دەیورووژێنن كە واقعی حزبەكانی خۆیان بەوجۆرەیە، بۆیە لە پرسیارەكەشدا ناوی هەندێ حزب براوە. ئەگەر وەڵامی كورت و پوخت و راستت دەوێت، ئەوەیە كە پێتبڵێم، دوو باڵیی لەناو یەكگرتوودا هیچ بنەمایەكی نییە.
رەنگە وەك پێشتر گوتم ئازادیی بیر و را دەربڕین و رێزگرتن لە رای جیاواز وای كردبێت كە ئەو گومانە ببرێ، خۆتان حزبی تری گۆڕەپانەكە دەبینن كە تاچەند چەند كاتژمێرێك پێش تەقینەوە یان پێش كەرتبوون و جیابوونەوە، هەر دەڵێن: دوو باڵیی نییە و دونیا شامی شەریفە، تا دووكەڵی تەقینەوەكە دەبینیت. كورت و كرمانج پێتبڵێم چی دەبیستیت و چی دەبینیت لە دەرەوەی یەكگرتوو، هەر ئەوەشە لەناوەوە، جا ناوی چی لێدەنێی لێ بنێ.
ستیڤان:مامۆستا عەبدولڕەحمان سدیق دوای وازهێنانی لە یەكگرتووی ئیسلامی لە رێگەی چەند نووسین و دیمانەی رۆژنامەوانییەوە دووپاتی كردەوە مۆدیلی ئێستای حزبە ئیسلامییەكان و یەكگرتووی ئیسلامی بەدیاریكراویی بەسەرچووە. ئێوە پێتانوایە گووتاری حزبە ئیسلامییەكان بەسەرچووە؟. پێتانوایە یەكگرتووی ئیسلامی لە ئاستی قۆناغی نوێی كۆمەڵگەی كوردستاندا نییە؟.
عومەر عەبدولعەزیز: من تا ئەم ساتەوەختەش نموونەی یەكگرتووی ئیسلامیی كوردستان بەسەركەوتووترین فۆرمی تەشكیلاتی دەزانم. رەنگە لەسەر هەندێ بابەت و شێوازی كار رەخنەم هەبێ، بەڵام ئێمە باسمان لە كڵێشەكانی ناوچە و واقیعەكەی خۆمانە. ئەو بابەت و بوارانەش رەخنەیان لەسەرە، هەموو ئەو خاڵانەن كە لەسەر حزبە كلاسیكییە شەرقییەكان هەن، كە یەكگرتوو رەنگە لە زۆر لایەنیشدا خۆی رزگاركردبێ و هەندێ راهێنانی هەبێ، بەڵام بەگشتیی ئەم ئەزموونە لە رووی سیاسیی و بانگخوازیشەوە سەركەوتووە و ئەزموونەكانی تر دەیان گرفتی زیاتریان هەیە.
ستیڤان:رەوتی نهێنی و نەناسراوی گەشە لەرێی راگەیاندنەكانەوە رەخنە لە سیاسەتی یەكگرتوو دەگرن، ئێمە پرسیار دەكەین ئەم رەوتە چین و ئامانجەكانیان چییە؟. ئایا یەكگرتووی ئیسلامی بەرەسمی چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم رەوتەدا دەكات بەتایبەت لەكاتێكدا ئەندامانی ئەو رەوتە دیار و ئاشكرا نین؟.
عومەر عەبدولعەزیز: گەشە نە رەوتە و نە رێكخراو، شتێ بەناوی رەوتی گەشە ناناسین، پار چەند گەنجێك وتبوویان: ئێمە حەزمان كردووە یەكگرتوو ببێتە ئۆپۆزیسیۆن، دواتر كە ئەوە تەحقیق بوو، روونكردنەوەیان بڵاوكردەوە كە شتێ بەو ناوەوە نەماوە و هەر كەس هەرچی بڵێت دروستكراوە. ئیتر لەو كاتەوە من خۆم هیچم نەدیوە، وابزانم خەڵكی كوردستان و رێكخستنی حزبەكانیش لەم دەنگوباسانەیان زۆر بیستووە و تێربوون لە گوێگرتن یان وەڵامدانەوە.
ستیڤان:زۆرجار دەبیستین یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان دەیەوێت پاشگری "ئیسلامی" لەناو حزبەكەی بكاتەوە و مۆدیلی كاركردنیشی بگۆڕێت بۆ نزیك لە مۆدیلی كاركردنی حزبی داد و گەشەپێدان لە توركیا. ئایا چەند هەنگاوەكانی لێكردنەوەی پاشگری "ئیسلامی" لەناوی یەكگرتوو سەركەوتوو دەبێت؟. پاشان دەپرسم ئەوانەی دەیانەوێ پاشگری ئیسلامی لە یەكگرتوو بكەنەوە چ ئەڵتەرناتیڤێكیان پێیە؟.
عومەر عەبدولعەزیز: یەكگرتوو هەرگیز بیری لە لابردنی وشەی (ئیسلامیی) وەك پاشگر نەكردۆتەوە. لە دوا كۆنگرەدا یەك كەس پێشنیاری كرد و لە كۆی هەموو ئەندامان كە 561 كەس بوون، دوو دەنگی هێنا. دیاربوو ئەوانیش ویستبوویان نامۆیی بیرۆكەكە بۆ كۆنگرە بسەلمێنن!. هەرچەندە سەركردەوە و كادیرانی یەكگرتوو زۆر لەوە تێگەیشتووترن كە نەتوانن جیاوازیی ناو و ناوەڕۆك دەرك نەكەن، واتە قەناعەتیان بەوە نەبێت كە ناوەڕۆك و ئامانج و ستراتیژ زۆر لەناو و دروشم و كڵێشە گرنگترە، نە ناوی زەق بەڵگەی ساغی و سەلامەتیی و پێشكەوتووییە، نە ناوی سادەش بەڵگەی لاوازیی ناوەڕۆك و گەورەیی ئامانج و كاریگەریی ستراتیژە. ئەگەر چەند كەسێكیش شتێكیان لەو بارەیەوە وتبێت، هەر ئەم قسەیەیە.
ستیڤان:دوا پرسیارم ئەوەیە زۆرجار باس لە یەكگرتنی هەردوو حزبی ئیسلامی سەرەكیی كوردستان "یەكگرتوو، كۆمەڵ" دەكرێت. من پرسیار دەكەم ئایا زەمینەی ئەو یەكگرتنە رەخساوە؟. ئایا هیچ گفتوگۆ و ئاسۆیەكی روون نییە بۆ یەكگرتنی ئەو دوو حزبە ئیسلامییە؟. ئەگەر لێك نزیكبوونەوە هەیە چۆنە و لە چ ئاستێكدایە؟.
عومەر عەبدولعەزیز: ئێمە لە یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان لە سەرەتای راپەڕینەوە (واتە پێش راگەیاندنی حزبیش) پڕۆژەی (هاوكاریی ئیسلامیی)مان خستەڕوو، لەوكاتەوە لەگەڵ برایانی (راپەڕین)ی ئەوسا و (بزووتنەوە) پەیوەندیی برایانەمان هەیە، دواتریش لەگەڵ برایانی كۆمەڵ تۆخ كرایەوە. بەردەوام لە هەموو لامانەوە باس لە نێزیكیی و كاری هاوبەش و لێكدانی ئامانجەكان هەیە. بەڵام بمانەوێ و نەمانەوێ لە پۆڵینكردنی لایەنە ئیسلامییەكاندا ریزبەندییەك پێڕەو دەكرێ، پێشتر خاڵی جیاوازییمان دیاربوو، ئێمە مەكتەبی عەسكەرییمان نەبوو، نەك لەبەر لێنەهاتن و ناكارایی، لەبەرئەوەی بڕوامان پێی نەبوو، بەڵام ئەمە لای برایانی تر ستراتیژ بوو، نەك هەر تاكتیك.
یان لە هەندێ بواری بۆچوونی فیكریی و پابەندیی ئەحكامی ئاینییدا، ئێمە رەنگە هەندێك قەناعەتمان جیاواز بووبێت، بەڵام ئەگەر بە رێژەیی وەریبگرین لە 80% ی ئەو جیاوازییانە نەماون، بۆیە وەك لە پرسیارەكەشدا هاتووە، زەمینە لە هەر كات رەنگە رەخساوتر بێت. بەنیسبەت گفتوگۆوە، لێرەولەوێ هەندێ جار باس لە زیاتر هاوكاریی و هەماهەنگی كراوە، بەڵام قسەی جیددی لەسەر یەكگرتن نەكراوە، ئێمە وەك وتوومانە پڕۆژەی قۆناغ بە قۆناغی لێك نزیكبوونەوەمان هەیە، ئێمە هەر لە كۆنەوە تا ئێستا یەك مەرجمان بەلاوە گرنگ بووە، ئەویش ئەوەیە كە دوو هێزی ئیسلامیی، یان زیاتر، یان تەنانەت غەیرە ئیسلامیش دەبێت لە كاتێكدا قسەی جیددی لە یەكگرتن بكەن كە لە كەشوهەوای عاتیفە دەرچن و زەمینەی واقیعیی لە رووی قەناعەتی فیكرییەوە رەخساو بێت، واتە خاڵی لێكجیایی لە بیركردنەوە و مومارەسەدا گەیشتبنە نێزیكی نەمان یان كەمبوونەوە، ئەوكاتە خۆ بەخۆ فەزا فەراهەم دەبێت و لەمپەر لادەچێت و هیچ گووشارێك بۆ عەقڵ و عاتیفەی هیچ لایەك دروست نابێت.
لێرەدا جێی خۆیەتی ئەو راستییەش بیری خوێنەران بخەمەوە، كە چەندین ئەزموونی سەرنەكەوتووی یەكگرتنەوەمان دی، كە بە پاڵەپەستۆی عاتیفەدا كران و لە كەشوهەوای هزر و واقیعدا شكستیان هێنا. ئەم ئەزموونانەی كە دەیڵێم لە هەرێم و دەرەوەی كوردستانیشم مەبەستە و دەیان نموونەمان لەبەرچاوە، لەگەڵ سوپاس.
عومەر عەبدولعەزیز
+عومەر عەبدولعەزیز لە دایكبووی ساڵی 1958، لە هەڵەبجەی شەهید.
+بەكالۆریۆسی شەریعە لە زانكۆی بەغداد و ماجستێری توێژینەوە ئیسلامییەكان لە زانكۆی بەیروت.
+ئێستا قوتابی دكتۆرایە بەیروت.
+ئەندامی دامەزرێنەر لە یەكێتی جیهانیی زانایانی موسڵمان.
+ئەندامی دامەزرێنەر لە یانەی میانڕەویی جیهانی و ئەندامی بۆردی راوێژكاریی زانكۆی (دار الحكمە) كەنەدی.
+ئەندامی سەندیكای رۆژنامەنووسانی جیهان و ئەندامی كارای سەندیكای رۆژنامەنووسانی كوردستان.
+كارگێڕی مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی ئیسلامی و سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی كوردستان.
+دەیان كتێب و نامیلكەی چاپكراو و ئامادەی چاپی هەیە و رۆژنامەنووس و نووسەرە و بابەتەكانی لە رۆژنامە و گۆڤارە بەردەوام بڵاو دەبنەوە.
[email protected]