(بەختیار عەلى) شپرزەى كامە باوكێتى، (ئەمیتر) یا (ئەویتر)؟ - بەشی شەشەم

Saturday, 18/05/2013, 12:00

(بەختیارى شێخ عەلی) كە ئێستا هاووڵاتی یەكی (ئەڵمانی) ی كورد زمانە و لەم ووڵات و كۆمەڵگایەدا بە تەواوی ڕیشەكەن بووە و لە ڕاستیشدا هیچ (حەقیانەت)ێكی بەسەر كوردستانەوە نەماوە ، بەڵام ئەویش لە ڕێگەی ئەم دەسەڵاتە بۆگەنەی كوردەوە وەك (كوردێكی هاوردە) كراوە بە (كەڵەگای ناو وڵات) و ئەڵێ ى (دێوەزمەی ئەمریكا) یە ، بە چاك و بە خراپ ، خۆی ئەكاتە كوێخای هەموو شتێك و هەموو جێ یەك ، بە ئارەزووی خۆی دەست و دەم ئەخاتە ژیانی تایبەتی (ئێرە) وە و هەر جارەی بە شێوەیەك و لە هەر شوێنەش بە زمانێك قسە ئەكات ، جاری وا هەیە ئەبێتە (ڕیش سپی) و ئامۆژگاری حەكیمانە ئەكات،جاری واش هەیە فەلسەفە ئەڵێتەوە ، جار و باریش وەك دیكتاتۆرێكی (ئەسكەرتاری) فەرمان دەر ئەكات و خەڵك بە كۆیلە و بەردەستی خۆی ئەزانێ و سەری زمان و بنی زمانی پڕە لە وشەی (سووك و بێ تام) و بۆچوونی (سكراب و بەسەرچوو)، لە هیچ شتێكی ئەم وڵاتە ڕازی نی یە و سووكایەتی بە هەموو شتێك ئەكات بۆ نموونە یەكدوو ساڵ لەمەوبەر وەك خۆی ئەڵێ كە (باوكی باڵا) كرایەوە بە سەرۆكی عێراق ئەو بەم جۆرە بیرو ڕای خۆی دەربڕی و نووسی: (دیموكراسیەتە بێ وێنەكەی (ئێمە) كە (مێگەلی وڵاتەكەی) لە كوردستانەوە بۆ باشوور هێناوەتە هەڵپەڕكێ و سەما كردن) ئاوێنە/ژمارە (250) /ساڵى 2010.
ڕەنگە ئەمە بچووكترین نموونەی قسەی ئەو بێت لە سووكایەتی پێكردن و خەڵك بە هیچ نەزانین، هەمیشەش وەك هاووڵاتی یەكی (ئێرە) خۆی حساب ئەكات و ناوی دێنێتە ناو ناوانەوە.
لە ڕاستی دا ئەمە (دووفاقی) یە بۆ كەسێكی وەك ئەو ، چونكە مرۆڤی سەر ڕاست ئەو كەسەیە یا (خوا)ی ئەوێت یا (شەیتان) ئەو كەسەی هەم (خوا)شی بوێت و هەم (شەیتان)یش حەتمەن كەسێكی (دووفاقی) بێ ئایە و مایەیە .
هەر لەبەر ڕۆشنایی ئەو ڕاستی یەی باسی لێوە كرا، ئێمە دوو بۆچوونی لە یەكتر جیای ئەو ئەكەینە نموونە و هەوڵ ئەدەین بیكەینە دەرگایەكی كراوە بۆ چوونە ناو وڕێنە درێژ دادڕەكانی (ئەو) و دواتر ڕوونكردنەوەی خۆمانی لەسەر باس ئەكەین.
گوێ بۆ ئەم بۆچوونانەی (بەختیاری شێخ عەلی) بگرن كە ئەڵێ:
[لە مۆدێرنەدا باوك دەچێتە پشتەوە ، شێوەی تارماییەك وەردەگرێت ، ڕوخساری دەگۆڕێت ، دەبێتە خێوێكی نەبینراو) هەر یەكسەر بە شوێن ئەوەدا ئەشڵێت : (بەڵام لە كۆمەڵگا تەقلیدییەكاندا كە منداڵیی دەروونیی خۆیان دەژین ، نا كامڵ و بێگەشەن ، هێشتا لە فۆڕمی خێزانێكی گەورەدا تەماشای بونیاد و ستراكتۆری خۆیان دەكەن ، باوك هەیبەتە سایكۆلۆژییەكەی خۆی لە دەست نەداوە . لە ڕاستی دا نەخۆش كەوتنی (سەرۆك باوكی باڵا نوێنەری منی ئایدیال لە سیستمی دەروونی فرۆیدا) پێوەرێكی گرنگە] ئاوێنە / ژمارە (357) / ساڵی 2013.
بەر لە هەموو شت بە پێویستی ئەزانم پێ لەسەر مانای وشەكان دابنێین بۆ نموونە وشەی (خێو) كە وەسفە بۆ (باوكی مۆدێرنە) و (هەیبەتی سایكۆلۆژی) كە ئەویش وەسفە بۆ (باوكی كۆمەڵگای سوننەتی) ، تا لە ڕوونكردنەوەی ئەو دوو وەسفەدا (سیمای گشتی) هەر دوو بۆچوونەكە ڕوون بكەینەوە ، دواتریش بەراووردی قورسایی هەردوو لا بكەین و بزانین ئەنجام بە كوێ ئەگات . بۆ كارێكی ئەوتۆ بەم جۆرە ئەچینە پێش:
1/ وشەی (خێو) لە كوردیدا بە مانای : (دێو ، درنج ، جن ، جنۆكە) و شتی وا دێت و شتێكی زەبەلاح و ترسناكی بە خەیاڵ دروستكراوە بە مەبەستی (تۆقاندن) بەكاردێت، (تۆقاندن)یش ئەوپەڕی ترساندنە ، شتێكیش كە ئەوەندە تۆقێنەر بێت ، ترس و ترساندن بێ تام ئەكات و ئەچێتە سنووری كوشتن و لەناو بردنەوە . ئەمەش وای دەرئەخات كە باوكی (خێو) ى مۆدێرنە زاڵمتر و قەباحەت ترە لە باوكی سوننەتی و (هەیبەتدار)ى (چاوبز كەرەوە) .
2/ وشەی (هەیبەت) هەرچەند (عەرەبی) یە ، بەڵام نەختێك (كورداوی) كراوە و بەمانای (بەسام ، ترسدار) و شتی وا دێت . ئەویش لە سنووری (شەرم لێكردن و بەشكۆزانی) دا ڕائەوەستێ و تێ ناپەڕێ و (ڕێز)ێكی تێدا ئەمێنێتەوە و مرۆڤەكان تووشی (تۆقاندن) ناكات ، ئەویش بەڕەنگێك ئاوی خوڕ هێور ئەكاتەوە و ئاسمانی بوون لێڵ ناكات.
لێرەدا هەرچۆنێك سەیری مانای ئەم دوو وشەیە بكەین ، هەست ئەكەین هێشتا مانای (هەیبەت) ڕوون و و ڕەوانتر و كراوەترە لە چاو مانای (خێو) كە ئەوپەڕی (بڵحی) و (ترس) و (ناشیرینی) لێ دەرئەكەوێت . ئەوەش بەو مانایە دێت كە (باوكی سووننەتی) هێشتا ڕەواتر و بێ دەردی سەری ترە لە (باوكی مۆدێرنە) كە (خێو) ئاسا چاودێری كۆمەڵگا ئەكات.
بە پێى ئەم لێكدانەوەیە بێت (بەختیاری شێخ عەلی) سەرەونخوون كەوتووەتە ناو چاڵاوی: (تێ نەگەیشتنی زمانی كوردی) یەوە و ڕوونكردنەوەكانی بەسەردا (پێچەوانە) بووەتەوە و شوێنی كۆمەڵگاكانی لێ تێكچووە , ئەگەر بە پێ ى زانین و زانیاری یەكانی (فرۆیدیەت) بێین ئەم تێكەوتنەی (بەختیار) ورد بكەینەوە ، بە ڕاستی زۆر لەسەر ئەو (خۆ بە بڕوامەندی فرۆیدیی)یە ئەكەوێت و دەرئەكەوێت (ئەو) تەنانەت ئەو دوو پەڕە خوێندنەوەیەشی بە دەستەوە نی یە كە زووتر خۆی پێوە هەڵ ئەكێشا و ئەیووت : (هەر كەس دوو پەڕەی لە فرۆید خوێندبێتەوە تێ ى دەگات) . چونكە (فرۆید) بەم جۆرە باس لە حاڵەتی (تێكەوتن) و (پێچەوانە بینین) ئەكات و ئەڵێ: [ (ناخود ئاگا) فێڵمان لێ ناكات و ئەوەی ڕاستی نەبێت نایڵێت ، ئەوە (من)ە كە فێڵ لە خۆمان و ماهیەت و ڕاستی ئارەزووكانمان ئەكات ]. ئەمە بۆچوونی خودی (فرۆید) و (فرۆیدی) یەكانە ، بە پێى قسەی ئەوان بێت ئەو (من)ەی كە ئاماژەی فێڵكردنی بۆ ئەكەن لێرەدا ڕاستە و ڕاست ئەو (من)ە خودی (بەختیار) ئەگرێتەوە نەك (ناخود ئاگا) كە ئەوان بە فێڵە باز و ناراستی نازانن ، بەڵكو هەموو نەزانین و ناڕاستی یەكان ئەخەنە ملی ئەو (من)ەی خۆی لە قەرەی ڕاستگۆیی یەوە نادات.
تەنانەت ئەم بۆچوونە بوو بە بەردی بناغەی لێكدانەوەكانی (جاك لاكان) كە وەك دەرئەكەوێت مامۆستا و ڕێبەری ڕۆحی (بەختیاری شێخ عەلی) یەو (لاكان) ئا لێرەوە هەنگاوی بەرەو دنیای (ئاوێنە) ناو لە باسی (ئاوێنە)شدا گەیشتە قەناعەتی (ئاخاوتن و زمان) بۆ شیكردنەوەی بوون و نەبوونی شتەكان. چاك وایە (بەختیار) لەو ژوورە (بستە باڵایە)ی ناوی (ژوورێك لە ئاوێنە)ی لێ ناوە بێتە دەرەوە و جارێكی تر بە ڕاستی و بە دروستی بگەڕێتەوە بەردەم (ئاوێنە) كەی (جاك لاكان) و سەیرێكی خۆی بكاتەوە و لە ڕاست و رەوانی خۆی دڵنیا بێتەوە و خۆی لە لاساغ بێتەوە ، هیچ نەبێ بزانی چەند (پێ) ی هەیە یا (باڵا)ی چەند ئەبێ و ڕەنگ و ڕووخساری لە چی ئەچێ و ناچێ .......هتد . ئەوسا بە پێ ی بیركردنەوەكانی (جاك لاكان) شتەكان بۆ ئێمە حساب بكات و بەردەكانی (توڕەبوونی) بگرێتەوە ئێمە و چۆنی حەز لێ یە وەها بەسەرماندا (داخوڕێت).
ئێمە پێش ئەوەی قسەر لەسەر ئەو (باوكی سووننەتی) و (باوكی مۆدێرنە)یە ی (بەختیار) بكەین و كۆمەڵگای هەردوو لای لەگەڵدا ڕوون بكەینەوە . حەز ئەكەم ئاماژەیەك بەوە بكەم كە ئەم هەموو (ڕاوە ڕێوی)یەی (ئەو) كردوویەتی لەبەر خاتری چاوی كاڵى نەخۆشكەتنی : (سەرۆك باوكی باڵا-) یە كە مەبەستێكی دەروونی یە لە شەخسیەتی (بەختیاری شێخ عەلی) خۆیدا تەواو پێ ى شپرزەیە . ئەگەر لێرەدا ڕاستی و نا ڕاستی ئەو نەخۆشكەوتنە لە من بپرسن ، من بە دڵنیایی یەوە ئەڵێم: ئەو نەخۆشكەوتنە بە ڕاست نازانم و ئەوەش تەنها فێڵێكی سیاسی بوو (كراو بڕایەوە) چونكە هەڵسوكەوتەكان بە ئاسایی دێن و ئەچن و هەموو شتێك لە جێ ی خۆیەتی و هیچ شتێكیش نەگۆڕاوە تەنها (بەرنامە سیاسی)یەكە دەسكاری كراوە و هیچی تر. ئێستا لە (بەختیار) ئەپرسین ئەگەر نەخۆشكەوتنەكەی (باوكی باڵا) ڕاست نەبوو تۆ چی لەم (جنێونامە)یە ئەكەیت كە سەری دار و بەرت تیادا شكاندووە؟ پاساوت چی ئەبێ؟ چۆن تفی خۆت هەڵ ئەگریتەوە ؟ هەروەها لە (بەختیار) ئەپرسینەوە: ئەگەر خوا نەخواستە ڕۆژێك لە ڕۆژان دەركەوت كە ئەم (جنێو نامەیەت) بە خاتری (مامەڵە كردنێكی بازرگانی) لەگەڵ یەكێك لە (دوو تەرەف)ەكە كرد بوو بۆ ئەوەی (باوكی باڵا) كە مەبەستی تۆیە بەسەر (بۆچوونی نەتەوەیی) ئێمەیدا بسەپێنێ و وا بكەیت بە (باوكی باڵا)ى حساب بكەین ، تۆ چی ئەكەیت و چی ناكەیت؟ . دیارە بۆ ئەمەش ڕۆژان ڕۆژی لە دوایەوە و مرۆڤەكانیش (سەبری ئەیوب)یان هەیە.





سەرنجێكى پێویست:
ئەم نووسینە وەڵامدانەوەیەكى دوورودرێژە پاش ئەوەى لەگۆڤارى (كلیل)دا بەش لەدواى بەش ڕێى بڵاوكردنەوەى پێدراوە. ئەوسا بەپێى حەز و ئارەزووى خۆشم بۆ سایتی (كوردستان پۆستى) بەڕێزى ئەنێرم. هەروەها لە (فەیسبووك)یشدا لە ژێر ناوى (حسین بەفرین) دا هەر بڵاوئەكرێتەوە، لەگەل ڕێز و سوپاسم بۆ هەموو لایەك بەبێ جیاوازى.


ماویەتی