نامەیەكی كراوە بۆ سێ كوچكەی دەسەڵاتی كوردی

Wednesday, 18/04/2012, 12:00

ئەمەوێ لەم نامە دوورودرێژەدا ڕووی دەمم بكەمە هەر (سێ كوچكەی دەسەڵاتی كوردی) كە بریتین لە بەڕێزان:
1. سەرۆكی هەرێم
2. پەرلەمانی هەرێم
3. حكومەتی هەرێم
ئومێدیشم وایە هەر (سێ لا) بە دڵی كراوەو بە سنگی فراوانەوە گوێ بۆ بیروڕای هەموو هاوڵاتی یەكی كوردستان بە بێ جیاوازی بگرنو خۆیان لە هیچ كەس بە گەورەتر نەزانن بۆ ئەوەی سەرەنجام بە كۆی بیروڕاكانی خەڵكی كوردستان بتوانرێت چارەسەرێك بۆ ئەو بارودۆخە ناهەموارو پشێوەی ئێستای هەرێم دابین بكرێتو ژیان تیایدا ئاسایی بكرێتەوە.
بەڕێزان: بەر لە هەر شت من ئەمەوێ وەك هاوڵاتی یەكی ئاساییو چەوساوەی دەستی زاڵمانەی ئێوەی دەسەڵاتدار بدوێمو هەموو بوونێكی ترم وەك شاعیرو نووسەرو شتی وا ئەخەمە لاوەو تەنها وەك هاوڵاتی یەك دێمە زمان، لەبەرئەوە نامەكەم وا پێویستی كرد تا ڕادەیەك دوورودرێژ بێتە ناو قسەو باسەكانەوە چونكەئاڵۆزی كێشەكە وەها ئەخوازێت، بۆ چوونە سەر ڕاستیو دروستی باسەكەش بە پێویستی ئەزانم لە خۆمەوە دەست پێ بكەم بۆ ئەوەی خەڵكی خراپ بە قۆڕیاتەكانی خۆیان تۆمەتبارم نەكەنو تفەنگ بە تاریكی یەوە نەنێن، بەڵكو هەق وایە فێری ئەوە ببین كە مرۆڤ لە (كاتی پێویستی)دا ڕاستی لەوەدایە (دڵسۆزی) لە سەرووی هەموو شتێكەوە دابنێتو بەچاوی ئەو (دڵسۆزی)یەشەوە سەیری بارودۆخەكان بكاتو قسە لە بارەی شتەكانەوە بكات، جا لێرەدا ئەمەوێ ئەوە بڵێم كە ئەم بیروبۆچوونانەی منیش لە وەها قەناعەتێكەوە سەرچاوە ئەگرێتو بەو نیازەشەوە دەستم داوەتە نووسینی ئەم نامەیە چونكە منیش وەك هەر كوردێك هاوڵاتی یەكی ئەم كوردستانەمو بە تەنگ هەموو شتێكی چاك (تا خراپی) ئەم كۆمەڵگایەوەمو حەز بە پێشكەوتنو چاككردنو بڵاوبوونەوەی دادو دادپەروەری تێدا ئەكەمو هەرگیز لە بەرامبەریدا بەرژەوەندی شەخسی خۆم لەبەرچاو نەگرتووەو بە چاوی بەرژەوەندیش سەیری بوونو نەبوونی كۆمەڵایەتی یەكانم نەكردووە، ئەو غەدرانەی كە لێم كراوە لە سایەی وەها دەسەڵاتێكدا شایەتی ئەوەن كە من بەرژەوەندیخواز نەبووم، لەگەڵ ئەوەشدا ئەمەوێ بە (سەراحەت) دان بەوەدا بنێم كە لەگەڵ ئێوەدا وەك (دەسەڵات) نیم، نەك لە دوای (ڕاپەڕین)ی (1991)ەوە بەڵكو لە (شاخ)یش من (موعارەزە)یەكی سەرسەختی شەڕەكانی براكوژى بووم كە لەسەر لەناوبردنی بیروڕا جیاوازەكانی ئێوەی ئەحزابی كوردی ئەكرا، دژى هەموو ئەو كارو كردەوە نامرۆڤانەو نا دادپەروەرانەو نا كوردانەی ئێوەم كە دەرهەق بەم كۆمەڵگاو نەتەوەیە ئەیكەن، لەسەر ئەو بنەمایەش وەك قەناعەتێكی شەخسی لە هیچ جۆرە هەڵبژاردنێكی ئێوەدا بۆ هەر مەبەستێك كردووتانە بەشداریم نەكردووەو دەنگم پێ نەداون، ئەگەر خوێندنەوەیەكی ڕاست بۆ ئەو هەڵبژاردنانە بكەین كە خۆتان دوای (هەموو گزیو فزی)یەك ڕاتان گەیاندووە ئەبینین ژمارەی (دەنگ نەدەران) هەمیشە زۆرینە بووە ئەمەش هۆی ئەوەیە كە دەسەڵاتی (بیست ساڵ تەمەنی ئێوە) هەر لە سەرەتاوە دەسەڵاتێكی نەزۆك بووەو بەزەبری بەرتیلو دەم چەوركردنو خەڵكی هەلپەرستو كاسەلێسو بوودەڵە كڕینو شتی وا ئەو تەمەنەتان هێناوەو هەمیشەش بە ترسو لەرزەوە ژیاونو بەدەم خەوی ناخۆش بینینەوە تلاونەتەوە جا لەبەر ئەوەی من لە دەرەوەی بازنەی دەسەڵاتی ئێوە بوومو نزیكایەتی ڕاستەقینەم بە بیروڕای خەڵكی شەقامی كوردی هەبووە، ئاگاداری چۆنیەتی ڕازونیازی ئەو خەڵكە بوومو شایەتی ئەوەم هەر لە دوای هەڵبژاردنی (1992)ەوە بۆ لەدایكبوونی بە قەولی خۆتان (حكومەتێكی ساوا) بەڵام زمان درێژو درۆزان، چۆن وردە وردە ناڕەزایی خەڵكی سەری هەڵداو باڵى بەسەر كۆمەڵگادا گرتو ئێوەش بە تۆمەتی (تابوری پێنجو شتی وا) دژایەتی ناڕەواو نامرۆڤانەتان لەگەڵدا كرد، گوناهی ئەو خەڵكە ناڕەزایەش ئەوەبوو كە بەهۆی ئاڵۆزیو ئاڵۆزكاوی بارودۆخی ناوچەكەو جیهانیشەوە تا ئێستا ڕێكخراوێك یا حیزبێكی سیاسی (ڕاستگۆ) نەبووە ئەو ناڕەزایی بوونانە كۆبكاتەوەو ئاڕاستەی ڕاپەڕینێكی ئاقڵانەی كورد پەروەرانەی بكاتو تاسەر لەگەڵیدا بێتو گەمە بە چارەنووسی نەكاتو لە كاتی پێویستدا لە خشتەی نەبات وەك هەندێك (حیزبۆكە)ی دروستكراوی ئەملاو ئەولا كە لەو ماوە جیاجیانەدا بە خەڵكو خوای ئەو گەلەیان كرد، كۆمەڵگاو خەڵكی ناڕازی تووشی شۆك كردو دواییش پولێكی پێوە ناو بە دەستو پێ شكاوی دەسبەرداری بوون، تا ئێستا ئەمە بووە بەهۆی ئەوەی كە ئەو دەنگی ناڕەزایی یانە پەرشو بڵاو بنو بە بێ دەسەڵاتی بمێنێتەوەو دواجار خۆی تەسلیمی چاوەڕوانی قەدەر بكات، ئێوەی دەسەڵاتدار چ وەك پارتیو یەكێتێو چ وەك ئەو (حیزبۆكە) داتاشراوانەی لەسەر خوێنو گیانی ئەم گەلە بەخێو ئەكرێن (بۆ ئەوەی دیعایەی دیموكراسی بوونو ئازادی پێ فرۆشتنیان پێوە بكەنو كۆمەڵگای پێ دەستخەڕۆو دەم كوت بكەن) لە ماوەی بیست ساڵی دوورودرێژى تەمەنی دەسەڵاتی زاڵمانەتاندا ئەبێ چی ناڕەواییو نا دادپەروەریەك مابێت بە سەر ئەم گەلو وڵاتەدا نەهێنرابێت سڵتان لە هیچ خراپەیەك نەكردووەتەوە بە بیانووی جۆراوجۆر هەموو جۆرە یاریەكتان بە موقەدەراتی ئەم كۆمەڵگایە كردووەو تا گەیشتنە سەر ئێسقان لە هەوڵى داڕزاندنیدا بوون، ئەمە ڕاستی یەكی بەرچاوەو فەڕزە دانی پێدا بنێنو ئاوڕێك لە كردەوە چەوتو خراپو نا دادپەروەریەكانتان بدەنەوەو ڕاستی یەكان لەبەرچاو بگرنو دەست بكەن بە خۆپاككردنەوەو چاككردنەوەی ئەو كەلێنو كەلەبەرانەی كەوتووەتە نێوان دەسەڵاتو كاروباری خەڵكی یەوە تا دوژمنانو داگیركەران لێ ی سوودمەند نەبنو چارەنووسی (هەرێمی كوردستان)یش تووشی نوشست نەكەن، چونكە كارو كردەوە دزێوەكانی ئێوە گەیشتە ئاستێكی پڕ لە گاڵتەجاڕى ئەوتۆ كە وای لێهات لەم یەكدوو ساڵەدا زۆر لەو (حیزبۆكە) داتاشراوانەی ئەملاوئەولا خۆیان بكەن بە (شێری ساختە)و كەوتنە هاشوهوشی ئەوەی ئەوان نەك هەر توانای چاكسازیو چارەسەركردنیان پێ یە بەڵكو توانای ڕابەری كردنی كۆمەڵگاشیان هەیە بەرەو گۆڕانو ڕزگاربوونی كۆمەڵ لە دەست گەندەڵیو دیكتاتۆریەتو شتی وا بەڵگەش كارەساتی (17/2/2011)ی شاری (سلێمانی)یە كە بە ناوی هەڵوەشاندنەوەی (حكومەتو پەرلەمان)ی (هەرێمی كوردستان)ەوە حیزبۆكە شۆڤێنیو ئیسلامی یە داتاشراوەكان خۆیان كردە دەم ڕاستیو كوێخای ڕابەری كردنی كە تا ئێستاش مەترسی تێكدانو نەمانی (هەرێمی كوردستان)ی لە پشتەوەیەو لەسەر ئەو بەهانەیەی بە دەستیانەوەیە چارەنووسی باشووری كوردستان كە بە (هەرێمی كوردستان) ناودێر كراوە لە مەترسی فەوتانو هەڵوەشاندنەوەدایە، من بە پێویستی ئەزانم هەموو كوردێكی بەشەرەفو وڵاتپەروەر لە سەری بەجواب بێتو هەوڵى ڕسواكردنی ئەو دەستانە بدات كە خۆیان بۆ كارەساتێكی وەها مت كردووە، من لای خۆمەوە، هەر جۆرە بیروبۆچوونو بڕوایەكم هەبێت لەسەرم پێویستە وەك هاوڵاتی یەك قسە لەسەر شتێك بكەم كە ئەزانمو لای خۆمەوە وەها پیلانێكی ڕەش رسوا بكەمو دژى هەموو جۆرە تێكدانو نەهێشتنی سنوورێكم كە بە (هەرێمی كوردستان) ناوی ئەبرێتو بەشێكە لە نیشتمانە دابەشكراوە كەم ئیتر ئەو پیلانە دژە نیشتمانی یە لە لایەن هەر كەسو هەر ڕێكخراو یا هەر تاقمو حیزبێكەوە بێتو بكرێت بەلامەوە پیلانێكە بۆ سڕینەوەی كوردبوونی ئێمە، بە بڕوای من (هەرێمی كوردستان) موڵكی هەموو كوردەو بە خوێنو ڕەنجو مەرگی (هەشتا تا نەوەد) ساڵ تەمەنی تێكۆشانی خەڵكی كورد لە عێراقدا پێكهاتووە هیچ پەیوەندیەكی بەو دەسەڵاتداری یا دەسەڵات نەداریەی ئێستای ئەحزابی كوردەوە نی یەو خەڵاتو دیاری ئەوانیش نی یە بۆ كورد بەڵكو ئەوان وەك حازرخۆرێكی بەر سێبەر هاتوونەتە كێشەكەوە بۆ ڕوونكردنەوەی وەها شتێك بە پێویستی ئەزانم بە پێ ی دەرفەتی دەست كورتی ئەم جێ یە ئاوڕێك لە مێژووی مانای (هەرێمی كوردستان) بدەمەوە تا خەڵك تێ بگاتو بزانێ كە ئەو مێژووە چی یەو چۆن هاتوەو كێ كردوویەتیو چۆن كراوە؟ بۆ وەها ڕوونكردنەوەیەك ئەگەر هاتوو بە چەند دێڕێكیش بێت ئاوڕدانەوەیەك لەو دروستبوونی (هەرێمی كوردستان)ە گرنگە تا خەڵكی تێ ی بگات چی كراوەو چی ئەكرێت بۆ ئەوەی هەڵوێستی خۆی لەسەر دیاری بكات، ئەویش وەهایە: دوای جەنگی یەكەمی جیهانی ئەوە بوو كوردستان چوار پارچەكراو بەشی باشووری خرایە سەر عێراق هەر چەند لەو كاتەدا (شێخی نەمر) ڕێگر بوو بۆ بە ئاسانی جێ بە جێ كردنی وەها كارێك بەڵام لە كۆتایی بیستەكانی سەدەی بیستەمدا (شێخی نەمر) ناچار كرا لە سەرمێزی گفتوگۆ لەگەڵ حكومەتی ئەوسای عێراقو دەسەڵاتی ئینگلیزەكاندا لەسەر شەش خاڵ ڕێكەوێت بە مەرجێك (شێخ) بچێتە (دێ)یەكی (ئێران)و دەسەبەرداری شەڕی چەكداری بێت، یەكێك لەو خاڵانە كە لە دەستووری عێراقیدا بڕیاری لەسەر درا (یاسای زمانە ناوچەییەكان) بوو، ئەمەش بۆ كوردی باشوور دەسكەوتێكی گەورەی نەتەوەیی بوو كە تا ئێستاش ئێمەی بێ ئاگا لەو ڕەنجو گیانبازیەی ئەمەی بۆ مسۆگەر كردین بێ منەتینو نازانین كە ئەمە بەرەنجی بازووی لەناوچوونی شۆڕشێكی خوێناوی سەوز بووەو لەخۆڕا بەرهەم نەهاتووە، ساڵی (1958) كە (عەبدوڵكەریم قاسم) دەسەڵاتی شۆڕشی (14ی تەمووز)ی گرتە دەست لە بەشێكی مادەی (3)ی (دەستووری كۆماری)دا وەها بڕیارێكی دەركردو ئەڵێ: (.... عەرەبو كورد لەم نیشتمانەدا بەهاوبەش دانرێتو ئەم دەستوورە بڕیار لەسەر مافە نەتەوەیی یەكانی یان لە چوار چێوەی عێراقی یەكگرتوودا ئەدات)، هەرچەند (عەبدولكەریم)) لەوە زێدەتر كاری بۆ جێ بە جێ كردنی مافە نەتەوەیی یەكانی كورد نەكرد بەڵكو هەر لە ڕێ ی ئەوەوە یەكەم گوللەی (شەڕ بە كورد فرۆشتن) بە گەلی كوردەوە نراو تا ئێستاش درێژەی هەیە بەڵام ئەوە هەیە كە ئەو دان پێدانانە (دەستووری)یە بۆ بوونی كورد وەك نەتەوەیەك گرنگ بوو تا ساڵى (1970) هاتە پێشو بە (بەیانی 11ی ئازار) كە ڕێكەوتنی نێوان (بارزانیو حیزبی بەعس) بوو بە ڕەسمی دان بە بوونی سنووری كوردستاندا نرا وەك ناوچەیەكی (ئۆتۆنۆمی) كەچی لەگەڵ ئەو هەموو بەڕەسمی ناسینەشدا كە لەگەڵ كورد كرا هیچ حكومەتێكی عێراق ئامادە نەبوو لە بواری كردەیی دا ئەوەی كورد خۆی ئەیخواست ئەنجامی بدات بەڵكو هەر حكومەتە خۆی لە لایەن خۆیو دەستو پێوەندی سەربەخۆی كارەكەی بەڕێوە ئەبرد بۆیە دوای ئەوەش كورد بە چەكداری مایەوەو سوور بوو لەسەر جێ بە جێ كردنی مافەكانی تا دوای (ڕاپەڕین)ی (1991) جارێكی تر حیزبەكانی كورد لەگەڵ دەسەڵاتی (سەدام)دا كەوتنەوە گفتوگۆ كە بە ڕێكەوتنی (ماچەكەی بەرەی كوردستانی) ناسراوە لە (22/7/1991) بە ناوی (پڕۆژە)وە ئەو ڕێكەوتنە ئیمزا كرا كە دەقی ئەو ڕێكەوتنە لای من هەیەو لە سەرانی حیزبە كوردیەكان زیاتر كەسی تر ئاگای لێ ی نی یە ڕەنگە زۆر حیزبۆكەش هەبن هەر نەزانن شتی وا هەیە یا نا، ئەوی ڕاستی بێت سەرەتای ئەو (پڕۆژە)یە بەم جۆرەیە: (ئەنجوومەنی سەركردایەتی شۆڕش لە دانیشتنی 1412دا .... بڕیاری دەركردنی ئەم یاسایەی دا: ژمارە ( ) بۆ ساڵى 1991: یاسای حوكمی زاتی بۆ ناوچەی كوردستان) ئەبینین بۆ یەكەمجار ناوچەی حوكمی زاتی بووە بە (ناوچەی كوردستان) ئەم دان پێدانانەی (بەعس) بە كیانێكی سیاسیو جوگرافی لە باشووردا هەروا هەوانتە نەبوو بەڵكو ئەوە بە درێژایی یەك سەدە كورد خوێنی بۆ ڕشتووەو گیانی بۆ بەخشیووە، ماڵو موڵكی كورد خۆیەتیو هی هیچ دەستەو تاقمێك نی یەو نەبووە كەسیش بۆی نی یە تێكی بداتەوەو تەسلیم بە عیراقی بكاتەوەو وا بزانێ ماڵو موڵكی باوكێتیو پیاوەتی بە سەرەوە بكات ئیتر هەر بیانوویەكی بە دەستەوە بێت یا نا، ئەوە موڵكو ماڵى نەتەوەییو نیشتمانی یەو بڤەیە هەر كەس دەستی خراپی بۆ درێژ بكاتو بیەوێ كاولی بكاتەوە، هەر لەبە ئەوەیە من بە پێویستی ئەزانم كە هەر كوردێك خۆی بە شیاوی (كورد بوون) بزانێتو شەرەفی (كورد بوون) بەخۆی بدات هەقی خۆیەتی بەو پیلانەی ئەیەوێ (هەرێمی كوردستان) یان (ناوچەی كوردستان) هەڵوەشێنێتەوەو ڕا دەستی داگیركەرانی بكاتەوە دژایەتی خۆی لە بەرامبەردا بكاتەوەو ڕێ بە هیچ بیانوو هێنانەوەیەكی نەدات دوای ئەم ڕوونكردنەوە پێویستەی كردم ئەمەوێ بگەڕێمەوە سەر درێژەدان بە نامەكەمو خستنە ڕووی ئەو پێشنیارو بۆچوونانەی بە پێویستی ئەزانم كە (سێ كوچكەی دەسەڵاتی كوردی) گوێ ی لێ بگرێتو بزانێ چی بكرێو چی نەكرێت بە قازانجی (هەرێمی كوردستان)و نەتەوەی كوردە.
*******************************************************
سەرنجێكی پێویست:- خوێنەری بە نرخ .... من ویستم ئەم نامەیە لێرە لە كوردستان بڵاو بێتەوە چونكە شتێكی تایبەت بەم وڵاتەیە، كەچی بۆ چەند بە حساب ڕۆژنامەو گۆڤارێكم نارد هیچیان ئامادە نەبوون تەنانەت بە ناوی سەریحی خۆشمەوە بڵاوی بكەنەوە ئەمە ئەو ئازادیو دیموكراسیو شتی وایەیە كە ئەحزابی كوردیو دەسەڵاتی كوردی خۆی پێوە با ئەدات، كێشەكەش لەوەدایە من پیاوی هیچ گەوادێك نیمو هیچی تر، ئەگین زۆر هەن بۆیان هەیە هەموو شتێكی (بڤە)ش بڵێن لەبەرئەوەی ژێر بە ژێر لە خزمەتى ئەواندان ناچار بووم ڕوو بكەمە سایتە جۆر بە جۆرەكان ئیتر نازانم لەوانیشدا كامیان ڕەگی پیاوەتی تیایەو هی ئەملاو ئەولا نی یە.

لێرەدا دێمە سەر ئەو پێشنیارانەى بە پێویستى ئەزانم بۆ چارەسەر كردن و چاككردنەوەى بارودۆخەكەى هەرێمى كوردستانى تێكەوتووە. ئیتر ئێوە چۆن سەیرى وەها بڕوایەك ئەكەن یا نایكەن ئەوە پەیوەندى بەوەوە هەیە كە ئێوەى دەسەڵاتدار تا چەند بڕواتان بەوە هەیە گوێ لە بیروراى خەڵكى بگرن و چارەسەرى ئەو دەردانە بكەن كە ئەم وڵاتەى داتەپاندووە، بۆیە ئەوە بۆ ئێوە جێ ئەمێنێ نەك بۆ خەڵكى وەك من كە تەنها هاوڵاتیەكى ئاسایی ناو ئەم كۆمەڵگایەین و هیچى تر. جا من لاى خۆمەوە ئەو كۆسپ و تەگەرانەى رۆژانە بوونە ڕێگر لەبەردەم ژیانى كۆمەڵایەتى ونەتەوەیی خەڵكى هەرێمى كوردستاندا وەها ئەبینم و وەهاش ئەتوانم قسەیان لەبارەوە بكەم وەك بەچاوى خۆتان ئەیبینن و باسیان لێوە ئەكەم چونكە دەسەڵاتە كوردیەكەى ئێوە ئەگەر لە لایەنەكانى:
(1/ئیداری، 2/سیاسی، 3/دارایی، 4/كۆمەڵایەتی، 5/دام و دەزگاكانى دەوڵەت) ەوە سەیر بكرێن و بە وردى چاویان لێ بكرێت بە ئاشكرا و بەروونى ئەبینرێت كە سەرەتاپاى بە ڤایرۆسی (فەساد) داوەشاوە و هەلاهەلا بووە و زۆر زەحمەتە بە پینە و پەڕۆ راست بكرێتەوە و ژیانى بە بەردا بكرێتەوە چونكە ئەو دەردە كوشندەیە لە ماوەى بیست ساڵ تەمەنى ئەو دەسەڵاتەدا بە چەشنێك رەگ و ریشەى داكوتاوە و تەشەنەى كردووە بە دەردى ئەڵێن هەر لە باسكردن نایەت هەر لەبەر ئەوەشە من لێرەدا نامەوێ لەو لایەنانەى بە (فەساد) تووشبووە و پەكى كەوتووە بدوێم و كاتى پێوە بكوژم و خۆم بە وردەكاریەكەوە خەریك بكەم كە ئێرە شوێنى نیە بەڵكو بەپێى خوێندنەوەیەكى تر كە بۆ بارودۆخەكەى شك ئەبەم و بەهۆیەوە ئەتوانم لەناو ئەو كێشەى (فەساد)ەدا پەنجە لەسەر هەندێك برین و دیاردەى نەخۆشى كوشندە دابنێم كە بەتەواوى كاریگەرى راستەوخۆیان لەو داوەشان و داڕزان و تووش بوونەدا هەیە و هەرێمى كوردستانیان لە رووى : (ئیداری و سیاسی و دارایی و كۆمەڵایەتی و دامودەزگاكانى دەوڵت)ەوە بەنەخۆشى (فەساد) داڕزاندووە. حەز ئەكەم ئەوەش بڵێم ئەوى شارەزاى رابردووى ژیانى حیزبایەتى و كارى پێشمەرگانەى حیزبەكانى كورد بێت (بە دەسەڵاتدار و بى دەسەڵاتیانەوە) بەر لەوەى رۆژگار و قەدەرى ژیان بیان كاتە دەسەڵاتدار و بەناوى دەوڵەتى كورد و حكومەتى كوردیەوە قسە بكەن بەلایەوە زۆر ئاساییە بڵاوبوونەوەى دەردى كوشندەى (فەساد) لەسەرتاپاى وەها دەسەڵاتێكدا چاو لێ بكات و بەشتێكى نامۆ و سەیر و سەمەرى نازانێت چونكە حیزبە كوردیەكان لەو رابردووەدا وەها سەریان لە هێلكەى رۆژگارەوە جوقاوە و لەو ساوە تا ئێستاش بە وەها ژیانێكى قەدەركاریشدا تێپەڕبوون بۆیە شانى دەسەڵاتدارى هەر كامێكیان ئەگریت هەر ئەوەندە هەڵ ئەگرێت كە هەیە و پڕ بە پێستى خۆیەتى و هەر ئەوەشی لێ رەچاو كراوە كە روویداوە. هەر چەند بە پێویستى نازانم بەو رابردووەدا بچمەوە تا ئەوەى هەبووە بیخەمە بەرچاو بەڵام تەنها لێرەدا ئەوە بە چاك ئەزانم بەلاى كەمەوە ئاماژە بەوە بكەم كە ئەم دەسەڵاتە نەخۆشە چۆن هاتەكایەوە و چۆن سەرپێكەوت و كام (بەڵاى ناگەهان)بەم وڵاتەى بەخشى؟ ئەویش لە راستىدا بەم جۆرە بوو:
دواى گرتنى (كوەیت) لەلایەن بێ ئەقڵى (سەدام)ەوە (شەڕى كەنداو)وەك سەرەتایەك بۆ شەڕى سێیەمى جیهانى لە ساڵى 1991 دا عێراقی بەو دەردە برد كە هەموو دیمان.
لەو كاتەدا لەلایەن شەخسى كاك (نەوشیروان مستەفا) وە كە گەرابووەوە (قاسمە رەش) بۆ سەرپەرشتى كردنى پاشماوەى ئەو خەڵكە كەمەى (یەكێتى نیشتمانى)كە لە (كانى دینار، بلەكێ، سەقزایەتى، قاسمە رەش) مابوونەوە، ئەو لەو كاتەدا هات بە تایبەتى لە ڕێگەى ئەو جاشانەوە كە خەڵكى تەسلیم بووەوەى خودى (یەكێتى) بون لە ئاخر و ئۆخرى 1990 و سەرەتاى 1991 دا نەخشى راپەرینێكى دانا و دواتر بە پاڵپشتى هەزارویەك درۆ و دەلەسەى ئەعلامى رادیۆ سەرەتا لە رانیە و دواتر لە سلێمانى و دەوروبەرى بەناوى (بەرەى كوردستانى) و بەسەركردایەتى كاك (مەسعود بارزانى) نەخشەكەى خستە بوارى سەركەوتنەوە و لە ماوەیەكى كەمدا تەواوى ناوچەى بادینان و هەولێر و دەروبەریشى گرتەوە و دواتریش راكردنى بە كۆمەڵى خەڵكى هەرێمى كوردستانى لێ كەوتەوە كە بووە جێگەى بەرزەیی هەموو جیهان... خۆى بەم جۆرە دەسەڵاتى كوردى و حكومەتى كوردى هەرێم هاتە كایەوە و هەر لە سەرەتاوە لەسەر وەها بناغەیەك داڕژاو پیادەكرا، هەر لەو ڕۆژەشەوە ڤایرۆسى (فەساد) بوونى لەگەڵ خۆیدا هێناو نەیتوانى لەوە زیاتر ڕێ و ڕەسمێكى تر بۆ خۆى دابین بكات و ڕاستگۆیانە كار بكات.. ئیتر ئێرە جێى ئەوەیە كە من تیایدا پەنجە بۆ ئەو دیاردە كوشندانە درێژ بكەم وەك وتم و ئەمەوێ خەڵك و خواى ئەم ووڵاتە و ئێوەى دەسەڵاتدارى پێ ئاشنا بكەم تا بزانرێت ئەو دیاردە كوشندانە چین كە كاریگەرى تەواویان لە بڵاوبوونەوەى (فەساد)ى دەسەڵاتى كوریدا هەیە و كۆمەڵگا كەشیان بەو دەردەبردووە. بێگومان هەر لە سەرەتاوە یەكێك لەو ڤایرۆسى (فەسادانە) هێنانەوەى (كوردى هاوردە) بوو لە وڵاتانى دەرەوە بۆ ناو هەرێم. رەنگە هەبێت بپرسێت (كوردى هاوردە) كێیەو بۆ وەها پێناسە بكرێت؟
لە پێناسینى ئەوەدا من بەو كەسانە ئەڵێم (كوردى هاوردە) بە هەر هۆیەكى كۆمەڵایەتى یاسیاسی یا شەخسی لەم وڵاتە (ڕاى كردبێت) و پەناى بۆ وڵاتێكى تر برد بێت بە مەبەستى خۆپاراستن و مانەوە و رەگەزنامەى ئەو وڵاتەى ترى بۆ كرابێت و بووبێتە هاوڵاتیەكى ئەو وڵاتەى پەناى داوە و خۆى لە هەموو پەیوەندیەكى (راستەوخۆى) نیشتمانى و كۆمەڵایەتى كوردستان (دابڕان) بێت و لە رەگ و ریشەوە بن كەن كرابێت ئەو تەنها بە زمان كوردە و هیچ مافێكى نیشتمانى و كۆمەڵایەتى و تەنانەت نەتەوەیی ئەم وڵاتەى نەماوە و بێگانەیەكە وەك هەر بێگانەیەكى تر. جا دواى ئەوە، ئەوەبوو هەرێمى كوردستان لەلایەن ئیمپریالى یە ئەمریكى و ئەوروپى یەكانەوە ساڵى 1991 بۆ مەبەستى تایبەتى سیاسی خۆیان بەپێى بڕیارێكى ڕێكخراوى نەتەوەكان خرایە ژێر ركێفى پاراستنى گوایە رێكخراوى نەوەكانەوە و حیزبەكانى كوردیان تیادا كرد بە كەڵەگا (بەتایبەتى یەكێتى و پارتى) كە بەناوى پەرلەمان و حكومەتەوە خۆیان سەپاند. ئەم دوو حیزبە دەسەڵاتدارە سەرەتاى كاریان بە هێنانەوەى (كوردى هاوردە) دەست پێكرد بۆ پێكهێنانى دەسەڵات و سپاردنى پلەو پایەى سەیر و تایبەت بە وان.
لە واقیعدا ئەم (كوردە هاوردانە) بوونە گەورەترین سەرچاوەى بڵاوبوونەوەى نەخۆشى (فەساد) لە بوارەكانى : (ئیداری و دارایی و سیاسی و كۆمەڵایەتى و دام و دەزگاكانى دەوڵەت)دا ئەتوانین بە بەڵگە بیسەلمێنین ئەمانە:
ئەوەى ئینسان حەزى پێ ناكا كردیان، ئەوەى كورد پێویستى پێى نەبوو بڵاویان كردووە، ئەوەى بۆ ئەم وڵاتە پێویست بوو دزیان، ئەوەى ئەبووایە بۆ خەڵك بكرایە نەیان كرد. هاتن بە ناوى شارستانى و مۆدێرنێتەوە هەرچى درۆ و دزى و گزى و بەدرەوشتى هەبوو لەم وڵاتەدا چاندنیان و هەرێمیان بە دەردێك برد كە ئەنفالیش بۆى نەكرابوو، ئەوەى (بەها)بوو لەسەر دەستى ئەم (كوردە هاوردانە) سەرى نرایە قوڕ و ئاوبێنە و دەست بشۆ.
ئەمانە وەك ئەوەى تۆڵە بكەنەوە ڕێگەى (فەساد) نەما نەیگرن و بوارى ژیان نەما ئەوان گەراى (فەساد)ى تیا دانەنێن و وێرانى نەكەن. ئەمانە بە پشتى ئەو دەسەڵاتەى حیزب پێى دابوون وەك داگیركەرێك مامەڵەیان لەگەڵ خەڵك و كۆمەڵدا ئەكرد و لەبەر ئەوەى هیچ رەگ و ریشەیەكى ئەسڵیان بەم وڵات و خەڵكەوە نەما بوو هیچیان پێ عەیب و عار نەبوو نەیكەن، سەرەراى ئەوەى لێرە ئەو پلەوپایە بەرزوگرانەیان درا بوویە كەچى ئەوان لەو وڵاتەى تیایدا ببوونە هاوڵاتى بەردەوام ئەو (سۆشیال)ەشیان وەرئەگرت كە بۆیان بڕابووەوە (واتە موچەى سەر سواڵكەرى) كە (سۆشیال)ى پێ ئەوترێ. من لێرەدا ئەپرسم ئێمە وەك خەڵكى هەرێمى كوردستان (كوردى هاوردە)مان بۆچىیە تا ببێتە سەرۆكى حكومەت یا ئەندام پەرلەمان یا وەزیر یا بەڕێوەبەرى گشتى یا بەرپرسى ڕێكخرا و وشتى وا؟ ئەگەر ئەمە مەبەستى دووفاقى پارتى و یەكێتى تیا نەبێ چى ترى تیایە؟ بۆچى كورد بۆخۆى دەم و زمانى نیە تەعبیر لە خۆى بكات تا بەو دز و سیخوڕە بەحساب تەكنۆكراتانە نەبێت؟

سەرنج/
1. ئەم نووسینە سەرنجێكى پێویستى لەگەڵدابوو هەرچەند برادەرانى گۆڤاری(كلیل) ووشەى سەرنجە پێویستەكەیان نووسی بوو بەڵام خودى سەرنجەكە بڵاونەكرابووەوە. من ئەوە وەك گلەییەك ئەڵێم چونكە ئەم نامەیە پەیوەندى بە كاتى (قەرەباڵغی كردنەكەى سەراى سلێمانى)یەوە هەیە و هى ئەو كاتەیە و هیچ شوێن و (سایت)ێكیش بۆى بڵاونەكردمەوە ئەو سەرنجە پێویستەم بۆ ئەو جۆرە ئازادیە نووسى تا خوێنەران لێی بەئاگابن كە ئازادى بیروڕا دەڕبرین لێرە ئەوەندە قفڵى لێدراوە.
2. (فەرهەنگى خاڵ) لەبارەى (گەندەڵ)ى یەوە ئەڵێت : (گەندەڵ) واتە (دارى وشك ....) ل215 بەرگى سێیەم. (هەنبانە بۆرینە)یش ئەڵێت: (گەندەڵ) واتە (دارى ڕزیو) ل736.
لە فەرهەنگە فارسیەكانیشدا هەر وەكو هی كوردیەكان هاتووە بۆ نموونە فەرهەنگى (عمید) ئەڵێت: (فاسد) واتە (تباە ، چایع، گندیدە) ل1799.
جا لەبەر ئەوە هەرگیز ئەو (گەندەڵ)ە كە بەكاردێت راست نیە لەبەرامبەر ماناى (فاسد یا فەساد)دا چونكە ماناى (فەساد) گشتگرتر و هەمە لایەنیە و تا ناخى شتەكان رۆچووە. هەر بۆیە من نەم ویست خۆم تووشى ئەو هەڵە بێ مانایەى بووە بە باو بكەم هەر هاتم وشەى (فەساد)م پەسەندكرد و بەجێى خۆیم زانى ئیتر (گەندەڵ) نووسان چى ئەڵێن و چى ناڵێن ئەوە (فەسادیەتى) خۆیانە و هیچى تر.

ئەم دەسەڵاتە كوردیە هەر بەوەى باسكرا نەوەستا بەڵكو لەڕاستیدا خوی لە پێكهاتەى (سێ گۆشە)ى (حیزب یا مە سئولی حیزبی،كوردی هاوردە ،جەماوەری سەر بە كومە ڵگا) دا ئەبینێتەوە،هەر لەبەرئەوە قسە كردن لەسەر هەردوولاى (حیزب یا مەسئولی حیزبى،جە ماوەرى سەر بە كومەڵگا)ش پێویستە تابە تەواوی ئەو پێكهاتەى دەسە ڵاتە ڕوون و ئاشكرا بێت و هیچ لایەك هەقى لایەكى تر نەخوات و هەر لایەش هەقى خۆى بدرێتێ، بۆ ئەوەى لە دوایی دا ئەو پێشنیارانەى نیازى خستنە ڕوویانم هەیە ڕوون و ڕەوان بن. بۆ ئەو مەبەستەش لێرەدا پەنجە لەسەر لایەنێكى ترى ئەو پێكهاتەیە دائەنێم و هەندێك باسی لەسەر ئەكەم كە ئەویش لایەنى: (جەماوەرى سەر بە كۆمەڵگا)یە، بەر لە (ڕاپەڕین)ى (1991) ئەو جەماوەرە لەلایەن ڕژێمەوە كرابوو بە (كۆمەڵگایەكى بەجاش كراو) ئەمەش بە هەوانتە ئەنجام نەدرا بوو بەڵكو هۆكارى خۆى هەبوو بۆ ئەوەى ئاسانكارى لە بەدى هێنانى وەها كۆمەڵگایەكدا بكات و وەك ڕانەمەڕ ناچارى بكات لەبەر پێ ى ڕژێمى (بەعس)دا مل بدات و بەقەدەرێك تەسلیم بێت كە هیچ ئارەزوویەكى خۆى تێدا نەبوو، دیارە ئەو هۆكارەش بەم جۆرە بوو: دواى شكستى 1975 كوردى باشور كەوتە چاڵى نائومێدى و تەسلیم بە ڕۆژگارێكى ڕەش بوو بەڵام هێشتا خەڵكانێك هەبوون ملیان بەوەها مەرگەساتێك نەدا و كەوتنە سەركەشى و بەناوى ڕێكخراوى جۆربەجۆرەوە پەنایان بردە بەر چیاكان و یاخى بوونى چەكداریان كردە ڕێبازى بەرەنگار بوونەوە. ڕێكخراوەكانى: (كۆمەڵەى ماركسی لینینی، بزوتنەوەى شوسیالیستی، پاسۆك، قیادەمۆقەتە، لە دواییشدا (حیزبی شیوعى عیراقی)یش هاتە كایەكەوە) بە تێكڕاو پێكەوە بوونە ڕێبوارانى ئەو چیانشینى یەو هیچ كامیان لەوانى تر (ئازاتر) و (دەست پێشخەر تر) و (خاوەن خەڵكى زۆر تر) و (ڕێكخستنى باشتر) نەبوو بەڵكو هەموو كورد بوون و پێشمەرگایەتى مەبەستى سەرەكى یان بوو، ئەویش بۆ ئەوەى بە پلەى یەكەم رێ لەو شكستەى بەسەر دڵ و دەروون و بڕوا و قەناعەتى كوردى باشووردا هاتبوو بگرن و تینى بە بەردا بكەنەوە... ئەگەر چی لە دوایی دا بەهۆى كەسانى (دروستكراو)ى (ئەوروپایی)یەوە كە نێردرابوونەوە ناو جوڵانەوەكە و لە ڕێگەى ئەوانەوە پێشمەرگایەتى تووشى شەڕى برا كوژى كراو دەستى فیتنەى خرایە ناوو هەوڵى ناشیرین كردن و سووك كردنى بۆ درا. هەرچەند لەو كاتەدا ڕژێمى پاشایەتى (ئێران)یش ڕووخاو بە دوایدا شەڕى نێوان (عێراق و ئێران)یش هاتە ئاراوە، كەچى هیچ قازانجێكى بۆ پێشمەرگایەتى كورد نەبوو بە پێچەوانەوە بوو بە هۆى تەشەنە كردن و بڵاوبوونەوەى شەڕى برا كوژى لە نێوان هێزە جیاجیاكانى پێشمەرگایەتى دا و بێ هێز كردنى قەناعەتى خەڵكى كورد بە سەركەوتن و یەكگرتن. لێرەدا هێنانەوەى یەكدوو نموونە جێ ى خۆیەتى:
1/بە ڕووخاندنى رژێمى (شا)ى ئێران لە بەشى ڕۆژهەڵاتى كوردستانیش بزوتنەوەى پێشمەرگایەتى سەرى هەڵدا و بوونە پێشمەرگەیی ئیتر هەر لە چوارچێوەى باشووردا قەتیس نەمایەوە و سنوورى بارودۆخەكەى گۆڕى و كێشەى كوردى گەورەتر كرد و هیواى نەتەوەیی درەوشانەوە. لەكاتێكى وەهادا ئەگەر هێزە بەناو سیاسی یەكانى كورد ڕاستیان بكردایە و مەبەستیان خزمەتى نیشتمان و نەتەوەی كورد بووایە ئەكرا لەو كاتەدا (بەرەیەكى كوردستانى)پێك بهاتایە و كوردى ڕۆژهەڵات و باشوورى بكرایە بە (یەك) سەنگەرى بەرەنگارى نەتەوەیی و نیشتمانى و دوژمنیان بهێنایە سەرچۆك. بەڵام كەسانى دووفاق و دروستكراوى ئەملاو ئەولا بوونە فیتنە و مایەى خۆشكردنى ئاگرى شەڕى برا كوژى و هۆى لەناوبردنى بارودۆخەكە و هیواى كوردیان مایە پووچ كرد و دەرخواردى مەرگەساتى (ئەنفال) و (ئاشبەتاڵ) یان داو هەموو شتێكیان لەبار برد.
2/بەرپابوون و گەورە بوونەوەى شەڕى (عێراق و ئێران) بوو بەهۆى ئەوەى خەڵكێكى زۆر لە شەڕ هەڵ بێت و ڕووبكاتە ناوچەكانى پێشمەرگەى تیا بوو تەنانەت ئەو ناوچانەشیان ئاوەدان كردەوە كە حكومەتى عێراق بەپێ ى (ڕێككەوتنامەى جەزایر) چۆڵى كردبوون و خەڵكەكەى كردبوونە (ئۆردوگا زۆرە ملی)یەوە ئەو هەڵهاتنە سەربازیە بەڕادەیەك گەورە بوو زۆر ناوچەى ژێر دەسەڵاتى پێشمەرگەى ڕۆژهەڵاتیشى گرتبووەوە. بەڵام بێ توانایی هێزە بەناو سیاسی یەكانى باشوور و كردەوەى (خۆ خۆرى)ئەوان بوو بەهۆى دڵشكانى ئەو هێزە مەردومی یە و ساردكردنەوەیان و تەسلیم بوونەوەیان بە ڕژێم.
ئەوە بوو ساڵى 1982 بەڕادەیەكى ئەوەندە گەورە ئەو خەڵكە تەسلیم بوونەوە كە هەر لە سلێمانى و دەوروبەرى نزیكەى (سەد هەزار) كەس خۆیان ڕادەست كردەوە. حكومەتى عێراق بۆ دەستەمۆ كردنى وەزعەكە هات داب و نەریتى (خەفیفە)ى هێنا ئاراوە و بەوەش بەهۆى (جاشی خەفیفە) وە (كۆمەڵگایەكى بەجاش كراو)ى پیادە كرد بە تایبەتى دواى (ئەنفال) كار بە ئاستێك گەیشت كوڕ نەبوو لەم ووڵاتەدا (وەرەقەى خەفیفە)ى لە گیرفان نەنابێت و بە (جاش خەفیفە) حساب نەكرابێت. ئەمە جگە لەو (جاش تەوارى)یانەى لە ئەنجامى تەسلیم بوونەوەى پێشمەرگەى حیزبەكانەوە دروست كرابوون.
سەرەڕاى ئەمانەش خەڵكانى: (بوون بە بەعسی و سیخوڕ و جەیشە شەعبی)یش لەولاوە بوەستێت. بەم جۆرە بەر لە (ڕاپەڕین)ى 1991 سەیر ئەكەیت (كۆمەڵگایەكى بەجاش كراو) بەرهەم هات بوو كە (ڕاپەڕین)ەكەیان پێ دروستكرا.
بمانەوێ و نەمانەوێ ئەم (جەماوەرى سەر بە كۆمەڵگا)یە لایەنێكى ترە لە پێكهاتەى ئەم دەسەڵاتە كوردیە و لەگەڵ لایەنى (كوردى هاوردە، حیزب یا مەسئولى حیزبی)دا (سێ گۆشە)ی ئەو پێكهاتەیەن و تەواوكەرى كاروبارى یەكترین.
ئەم لایەنە لە ڕاستى دا ئەبنە دوو بەش كە لە هەموو شتێكدا لە یەكترى جیان و لە هیچ شتێكیشدا لە یەكترى ناچن:
1/ خەڵكى عەشایەر و ڕەشۆكى و ڕەش و ڕووت كە تا بڵێ ى خەڵكانێكى سادە و نەزان و بێ ئاگا و دوور لە فاكو فیكى شارستانیەتن و فێڵ و تەڵەكە نازانن.
2/خەڵكى خوێندەوار و خۆ بە شارستانى زان ئەمانە توێژێكى فراوان و هەمە ڕەنگى كۆمەڵگان هەر لەو كەسەوە كە (سەرەواوێك) ئەزانێ دەست پێ ئەكات تا ئەگاتە ئەوانەى خۆیان بە خوێنەوار و نووسەر و شاعیر و هونەرمەند و ڕۆژنامەنووس و فەیلەسوف و ڕۆشنبیرى فیلەتەن ئەزانن. ئەمانە بە پێچەوانەى جارانى مێژووەوە لە ڕۆژگارى (عەولەمە)دا (خۆفرۆشترین)خەڵكن زوڕنا ژەنى هەموو هەراو هوریا و دیعایەكى شارستانیەتى (عەولەمە)ن و هیچ شتێكى ناشیرین نیە بەلای ئەوانەوە عەیب بێت بەڵكو ئەوەى پێ ى ئەوترێ ڕاستى و جوانى بەلاى ئەوانەوە عەیب و ناشیرینە، بۆ ئەوەى كەسێكى شارستانى بیت لەگەڵ سەردەمدا ڕێ بكەیت پێویستە خۆت لە حەقیقەت گێل بكەیت و بە دەهۆڵى (عەولەمە) هەڵپەڕیت و بە ئاوى هیچ دەریایەكیش تەڕ نەبیت... ئەم دیاردەیە هەر تایبەت بە كۆمەڵگاى ئێمە نى یە و بە باڵاى ئێمەش نەبڕاوە بەڵكو ئەمە دیاردەیەكى كۆمەڵایەتى جیهانى یە و هەموو مرۆڤایەتى گرتووەتەوە ئەگەر بۆ نموونە لە چاوى ئەوروپاوە سەیر بكەین هەر لە نەوەى هاوتەمەنى (كوڵن وڵسن و سارتەر و ماركۆز و كامۆ و ....هتد)ەوە دەست پێ ئەكات تا بە نەوەكانى هاوتەمەن و نەوەى دواترى: (فۆكۆ یاما و میشێل فۆكۆ و دریدا و....هتد) ئەگات... دواى (ڕاپەڕین)ى (1991)یش لە كۆمەڵگاى ئێمەدا ئەمانە پێش هەموو شت (دەستى چەورى)ى (خۆ فرۆشى) خۆیان لە (كۆمەڵگاى بە جاشكراو)دا سوو بەسەرى خەڵكانى ڕەش و ڕووت و عەشایەردا و خۆیان بە فریشتەى دەست لێ نەدراوى پەردەى بووكێنی باسكرد و كەوتنە فش و هوڕى خۆ بە شت زانى و خەڵك تاوانبار كردن. وردە وردە خۆیان لەگەڵ لایەنەكانى ترى (حیزب یا مەسئولى حیزبى، كوردى هاوردە)دا گونجان و لە ڕێگەى (ئەڵقە لە گوێی)یەوە بوونە پڕ مەترسیترین خەڵكى ماستاوچی و كاسەلێس و ئینتیهازى ناو ئەو پێكهاتەیەى ئەم دەسەڵاتە كوردیەى دامەزراندووە.

ئەوی ڕاستی بێت لە پێكهاتەى ئەم دەسەڵاتە كوردیەى ئێوەدا كە سێ قۆڵى پێكتان هێناوە، لایەنى (حیزبی یا مەسئولی حیزب) گرنگترین بەشی ناو كێشەكەیەو داینامۆى سەرەكی هەڵسوڕاندنی (ئاشی) ئەو دەسەڵاتەیە كە كەناڵەكانی ڕاگەیاندن و دادگا و پۆلیس و دەزگاى ئاسایش و هێزى سەربازى و ئیدارەكان و گرتووخانەكانیشی لە دەستایە و هەموو شتێك و هەموو بڕیارێكى گەورە و بچووك بەخۆیەتى و هەر خۆی حاكمی (موخەیەر)ى سەر زەویە. بەو جۆرە لایەنى (حیزبی یا مەسئولی حیزب) خۆى لە خۆیدا هەر(سێ كووچكەى) دەسەڵاتى كوردی بۆ خۆیەتى بە (حكومەت و پەرلەمان و سەرۆك)ى هەرێمەوە، لە تەوقی سەرەوە بۆ خوارى خوارەوەى ئەو دەسەڵاتە، هەموو هەر هی خۆتانە و خۆشتان هەموو شتن و بكوژ و بژێنی گەلن و هەر شتێك و هەر كەسێك لە دەرەوەى بازنەى ئێوەدا بێت هەر خراپەیەكی گەورە یا بچووك لە دەستان بێت، دەرهەقی ئەیكەن.
بە پێ ى ئەو داستانە سەروەریانەى خۆتان لە كتێبەكانى یادەوەریدا باسی ئەكەن، گوایە ئێوە ڕۆژێك لە ڕۆژان بە سوارى ئەسپێكى (شەلى) كەحیلانی پێشمەرگایەتى یا بە كۆڵ و قەڵادۆشكانى خەباتی سیاسی یەوە هاتوون و بەم پلە وپایە شیاوانەى خۆتان گەیشتوون، لەبەر ئەوە منیش لای خۆمەوە بە پێویستی ئەزانم بگەڕێمەوە بۆ ئەو سەردەمانەى ئێوەى بۆ ئەم ڕۆژ و ڕۆژگارە پەروەردە كرد و فووى ڕەحمەتى بە گیان و لەشتاندا كرد.
بە واتایەكى تر بگەڕێمەوە بۆ سەردەمانى شاخ و باسكردنى ئەو خەباتە سیاسی یە، چونكە بە (با) كردنەوەى (كا)ى كۆن جێ ى خۆیەتى و ئەتوانێ ڕاستی یەكان ڕووماڵ بكات و پەردە لەسەر ئەو حەقیقەتە شاردراوانە لا بدات كە ئێوە بە ژێر گڵەوەى ئەكەن و بە دەستان بێت بە یادو یادەوەریەوە ئەیسوتێنن و تۆوى ناهێڵن بەڵام بەداخەوە ڕابردوو وەك سێبەرى مردن وایە و لە كۆڵى ژیانتان نابێتەوە، تەنانەت بە مردوویش دەسبەردارتان نابێت، ئێوە ئەمرن و ئەبڕێنەوە بەڵام ئەو (ڕابردووە) هەر ئەمێنێ و باستان ئەكات....لەو گەڕانەوەیە بۆ بە (با)كردنى ئەو (كا)ى كۆنەى باسم كرد بە كوردى و بە كورتى ئەوەى من دیم وەها بوو: پێشتر وتبووم دوا بەدواى كارەساتی هەرەسهێنانى 1975 جارێكى تر كۆمەڵێك ڕێكخراوى جۆر بە جۆر كەوتنەوە خۆو هێزى پێشمەرگە و چەكداریان لە چیاكاندا پێكهێنایەوە، ئەم پێشمەرگانە بە هەموو ڕەنگەكانى یەوە كە گوایە ڕێكخراوە جیاجیا و دژ بە یەكەكان سەرپەرشتی ئەكردن هەر پێشمەرگە بوون و تەنها چەكدار بوون، لە ڕووى عورف و زانین و فێر كردن و پەروەردە كردنەوە بە موو جیاوازیان نەبوو، هەر ئەوەندەیان ئەزانی پێشمەرگەن و شەڕ و تەقە و شتى وا ئەزانن و هیچی تر ، هەر ئەتووت یەك ڕێكخراو (نەك چەند رێكخراوێك) بەڕێوەیان ئەبات. تەنها ڕێكخراوی (كۆمەڵەى ماركسی لینینی) نەبێ كە شەهید (ئارام) لە (پەیڕەوى ناوخۆیی دەستە چەكدارەكان) دا سەرەڕاى چۆنیەتى هەڵسوكەوت لەگەڵ خەڵكدا هاتبوو (هەشت خاڵ)ى بۆ دیارى كرد بوون تا لە ژیانی ڕۆژانەیاندا مامەڵەى پێ بكەن كەچی ئەویش لەگەڵ (تەسفی یە) كردنی (كۆمیتەى هەرێمەكان)دا بە نەمانى شەهید (ئارام)، (كۆمەڵە) نەماو پووكایەوە. بە دواى ئەوەدا ڕێكخراوەكان خۆیان وەك حیزب ڕاگەیاند و بوون بە حیزب: (گوایە كۆمەڵە كرا بە یەكێتی نیشتمانی) و (قیادە مۆقەتە كرا بە پارتی دیموكرات) و (بزووتنەوەى سوشیالیستی كرا بە حسك)...هتد. لەگەڵ ئەوەشدا پێشمەرگە بە بێ جیاوازى هەر بەو سیفەتی پێشمەرگەیە مایەوە كە هەبوو، واتە وەك چەكدارێكى شەڕزان و شتى وا مایەوە و هیچ گۆڕانێك بەسەر ئەقڵیەت و بیرو ڕا و عادەتی ژیانیدا نەهات ، تەنها پێشمەرگە سووتەمەنی وەزعەكە بوو، تەنها ناخۆشی یەكان بە كۆڵی پێشمەرگەوە بوون، لەناو هەموو حیزبەكاندا تەنها شتێك فێرى ئەم پێشمەرگەیە ئەكرا، ئەویش دوژمنایەتى كردنى هاوخوێن و هاودەردی خۆی بوو لە ناو لایەنەكانى تردا و هیچی تر. ئەویش بە شەڕە جۆربەجۆرەكانى برا كوژیدا، ئەهات و ئەچوو تا دواجار ساڵی 1988 (ئەنفال) هات و هەر هەموو هێز و حیزبێكى بەرەو ناو (ئێران) ڕاماڵى كە بە تەواوكردنى هەموو قۆناغە یەك لە دوای یەكەكانى (ئەنفال) لەلایەن ڕژێمى (بەعس)ى فاشیەوە، بە تەواوى باشوورى كوردستان چۆڵ و هۆڵ كراو دارو بەرد نەبێ، هیچی تیا نەمایەوە، ئەم چیرۆكى مەرگەساتە، ئەم داستانی ناكامی یە، لە ساڵى 1988 دا، كەبە (ئەنفال)ى بەرناو دیارى ئەكرێ، بە ڕاستى (ئاشبەتاڵ)ى بەسەر هێز و ڕێكخستنى حیزبەكاندا هێنا.... ئەو هێزانەى ڕاونرانە (ئێران)ەوە لە ڕاستى دا كەوتبوونە بەردەمی یەكێك لەم ڕێگا چارانە:
1) تەسلیم بونەوە بە ڕژێم بە هۆى ئەو (عافواتە) بەردەوامەى مانگ لەسەر مانگ تازە ئەكرایەوە ، ئەو خەڵكانەى وردە وردە توشی ڕووخاندن ئەهاتن بەو (عافواتە) ئەچوونەوە خزمەتی ڕژێم.
2) ڕاكردن بەرەو: (پاكستان، توركیا، یونان و....هتد) ئەویش تەنها بۆ ئەوانە گونجاو بوو یا دەستی ئەدا كە پارەیەكیان شك ئەبرد یا لەم لاو لەولاوە كۆمەك ئەكران و بەرەو سوریاو لەوێشەوە بۆ هەندەەران بە كێش ئەكران.
3) مانەوە لە ژێر دەستى (ئێران)دا وەك پەنابەر كە دیار نەبوو دوای ڕێكەوتنى (عێراق و ئێران) بە تەواوى چارەنووس بە كوێ ئەگات. ئەوانەى ئەم ڕێگەیان هەڵبژارد ئەوانە بوون كە ئامادە نەبوون تەسلیم ببنەوە و تواناى ڕۆشتنی ئەم لاو ئەو لاشیان نەبوو چونكە گیرفان چۆڵ و بێ ئایە و مایە بوون هەر لەبەر ئەوە بوو لە (ئێران) مابوونەوە، بەشێكی زۆرى ئەم خەڵكە تەنگدەست و نەدارە بە ناوی پێشمەرگەى حیزبەكانەوە لەلایەن (قەرارگا)وە بەخێو ئەكران و لەسەر هەندێك لە مەرزەكان (بارەگا)یان بۆ كرا بووەوە....لە ڕاستی ئەم جۆرە خەڵكە زۆر زۆر نەبوون كە (ڕاپەڕین) 1991 (دروست كرا) ئەمانە ئەو هێزە بوون كە گەڕانەوە وڵات و لەگەڵ خەڵكەكەدا بەشدارى (ڕاپەڕین) بوون و دواتریش بوونە (حاكمی دەسەڵاتدار) بەسەر خەڵكەوە، وردە وردە ئەو دەسەڵاتە پێكهات كەماوەى بیست ساڵە كۆمەڵگاى توشی داوەشان كردووە. بەو جۆرە خەڵكێكى بێ ئایە و مایەو لات و پووت و نەدار بەناوى (شۆڕش و شۆڕشگێڕی)یەوە خۆیان كرد بە ملیۆنەر و شتى وا. بە شێوەیەك كە مەسئولێكى (باڵا دەست) لەم دوایانەدا بە شانازیەوە ووتبووی: لە وڵاتى ئێمەدا ئێستا دووسەد ملیاردەر و دوو هەزار ملیۆنەرى تیایە....ئەم جۆرە خەڵكانە لەگەڵ لایەنەكانى: (كوردى هاوردە و جەماوەرى سەر بە كۆمەڵگا)دا ئەو دەسەڵاتە پڕ سەیر و سەمەرەیەى پێكهێنا، كە یەكێكە لە دەسەڵاتە كۆمیدیەكانى مێژووى مرۆڤایەتى:دەسەڵاتى حكومەتى فەل، دەسەڵاتى سەركردەو سەرۆكی فەل، دەسەڵاتى ژەنەڕاڵ و فەرماندەى جۆراو جۆرى فەل، دەسەڵاتى سیاسەتمەدارى فەل، دەسەڵاتی ئەحزابی فەل، دەسەڵاتى زانا و دكتۆرای فەل، دەسەڵاتى پەروەردە و فێركردنی فەل، تەنانەت دەسەڵاتێك كە ڕۆژنامەنووس و نووسەر و شاعیر و هونەرمەندەكانیشی فەل و فەلكارەن. بیست ساڵە ئێوە بەم پێكهاتەیەوە دەسەڵاتى كورد بەڕێوە ئەبەن و ڕۆژ لە دواى ڕۆژ كۆمەڵگا زووخاوە سك ئەكەن و داى ئەڕزێنن و بە خەیاڵتاندا نایەت چی ئەبێ و چی نابێ، كۆمەڵگا بە هەبوو بە نەبوویەوە بە مۆڵكى هەتا هەتایی خۆتانی ئەزانن.... جا (گەلۆ) ئەمە ماناى بوون و پێكهاتەى ئەو دەسەڵاتە كوردیەى ئێوەیە كە هەر لە بناغەوە بەو جۆرە خۆتان لەسەر پێكهێنا و بەو نیاز و مەبەستەش وەها دەسەڵاتێكتان پیادە كرد و خۆتان پێ دەڵەمەند كرد و خۆشتان پێكرد بە دەم ڕاستى گەلێكى ژێر دەستى دابەشكراوى وەك كورد. لە كاتێكدا هەر یەكێك لە ئێوە ئەزانێ كێ بووە و كوڕى كێ ى پێ وتراوە و چ كارە بووەو چی كردووە و چی نەكردووە و بە چی (قلی و بلی)یەكیش بەم پلە و پایەیەى گەیشتووە. لە كاتێكی ئەوتۆدا كە دەسەڵاتێكى وەها سەیر و سەمەرە هەر لە سەرەتاوە بەو شێوەیە پێكهێنرابێت، شتێكى ڕوون و ئاشكراشە چارەنووسی چی و چی چاوەڕوان ئەكات و چی بە دوادا جێ ئەمێنێ.
بە بڕواى من ئێستاش وەزعەكە (ئاهێكى) تیادا هەر ماوە، ئەكرێ پینە و پەڕۆیەكی لێ بدرێ و چارەیەك بدۆزرێتەوە و بە كۆمەك و بە پشتی كۆمەڵانى خەڵكى كورد گۆڕانكاریەك بە سەرتاپای شێوە و ناوەڕۆكی ژیان و گوزەرانەكە بهێنرێت و شتێك بەشتێك بكرێتەوە چونكە كورد هێشتا گەلێكى دابەشكراوو داگیر كراوە و هەر چاوێكى چاوەڕوانی چاوەكەى ترى ئەكات و هیوایان بە یەكتری هەیە. لەبەر ئەوە ئەگەر ئێوە بە خۆتاندا ڕا ئەبینن و گوێ بۆ خەڵكى غەیرى خۆتان ئەگرن و نیازى ئەوەتان هەیە بە ڕاستى (ئاشتبوونەوەیەكى كۆمەڵایەتى) پێك بهێننەوە تا چارەسەرێكی كێشەكە بكرێت، دیارە منیش وەك تاكێكى ئەم كۆمەڵگایە و وەك كوردێك، سەرەڕاى ئەوەى جیاوازیم هەم لە ژیان گوزەران و هەم لە بیرو بڕوادا لەگەڵ ئێوەى دەسەڵاتداریدا هەیە. ئەمەوێ لەمەودوا هەندێك ڕاو پێشنیارم بخەمە بەر چاوى (ئێوە) و (كۆمەڵگا) و (مێژوو)، ئەویش تەنها هەست بە بەرپرسی یەكى نەتەوەیی پاڵم پێوە ئەنێ تا ئەوە بكەم چونكە هەموو كوردێك لەبار و دۆخێكى وا هەستیاردا لێ ى بەرپرسیارەو پێویستە هیچ نەبێ دەنگێكى لێوە بێت و خۆى ڕا دەستى بێدەنگى نەكات و نەڵێ: جا چش بە جەهەنەم، چی ئەبێ و چی نابێ بە من چی.

بە داخەوە كە هاتمە سەر ئەو بڕوایەى ئەگەر بەهەر (مانایەك) درێژە بەم نامەیە بدەم وەك ئەوە وایە كورد وتەنی: (ئاسنى سارد بكوتم) و بە گوناح قسەى خۆم لەبەر بدەم و هیچی تر، بۆیە بە چاكم زانی هەر ئا لێرەدا نامەكەم دابخەم و دەسبەردارى ئەو ڕاو پێشنیارانەم بم كە ئەمویست هیچ نەبێ ئەگەر بۆ مێژووش بێت بیخەمە ڕوو. ئەویش لەبەر ئەوەى ئەو دەسەڵاتە كوردیەى وا بە دەستی (یەكێتى) و (پارتی) یەوە هی ئەوە نی یە نەك هەر گوێ بە كەس نادات بەڵكو تەنانەت بۆ ساتێكى كەمیش ئامادە نى یە حساب بۆ هیچ هێز و حیزبێكى ترى غەیرى خۆشیان بكات لەبەر ئەوەشە ڕۆژ بە ڕۆژ ڕووداوە بە (ئەنقەست) دروستكراوەكانی نێوان ئەو (یەكێتى)و (پارتی)یە وەك دوو حیزبی دەسەڵاتدارى بێ (مونافەسەى) باشوورى كوردستان ئەوە نیشان ئەدەن كە وتم. ئەم دوو حیزبە دەسەڵاتدارە سەرە ڕاى ئەوەى مێژوویەكى خوێناویان لەگەڵ یەكدا هەیە، لە ماوەى ئەو (بیست ساڵ)ى دەسەڵاتەشیاندا ئەوان بە حەدێك باشوورى كوردستانیان كردووە بە دوو بەشەوە و دوو ئیدارەى دژ بە یەكى سەربە هەردوو لایان تیادا قووت كردۆتەوە، تازە بۆ سەعاتێكیش ئامادە نین بیكەنەوە بە یەك ئیدارەو خەمى خەڵك و نەتەوەى كوردى تیا بخۆن. ئەوەى كە لە دواى ڕێكەوتنەوەى 1998 كە بە فەرمانى ئەمەریكا بە ناوى (حكومەتى هەرێم)ەوە كردوویانەو تا ئێستاش كۆبونەوەو هەڵبژاردنى بە (جووت)ى بۆ ئەكەن تەنها شتێكى (ئەعلامى) یەو لە لایەك خۆل كردنە چاوى خەڵكی یەو لە فروفێڵێكى سیاسیش زیاتر تێ ناپەڕێ و خەڵكى كوردو مێژووى پێ ئەخەڵەتێنن. لە لایەكى ترەوە بۆ ئەوەیە لە كاتى وەرگرتنى ئەو (بەشە پارە)یەى بۆ (هەرێم) تەرخان كراوە بەو(شێوە ڕێكەوتنە) وەرى بگرن و بەسەر خۆیاندا دابەشى بكەنەوە ،بە كوردى و بە كورتى ئەو حكومەتى هەرێمەى لە شكڵدا هەیە، خۆى لە خۆیدا دوو(ئیدارە حیزبى) دوژمن بەیەكەو تەنها وەك (شكڵ)حكومەتەو بە (حكومەتى ڕێكەوتنى پارەو وەرگرتن) باس ئەكرێت و هیچى تر، ئەگین لە پشتى پەردەوە هەروەك جارى جاران بە خوێنى یەكتر تینوون و دان لە یەك جیڕ ئەكەنەوە.
هێنانەوەی یەكدوو نمونەى ڕووداوى زۆر زەقى ئەمڕۆى نێوان ئەم دوو دەسەڵاتە حیزبى یە جێى خۆیەتى كە هەموو خەڵكى كوردى بە درۆ بە خۆیەوە خەریك كردووەو بۆتە شەڕە قسەو مقۆمقۆى نێوان هەموو ماڵ و گەڕەك و دانیشتنێكى خەڵكى كە جارى وا هەیە شەڕە چەقۆو لە یەكتر دانى لێ ئەكەوێتەوە:
یەك/لەو رووداوانە رووداوى ساڵى(2011)ى شارى سلێمانى یە كە بە شارى دەسەڵاتى (یەكێتى) ناو ئەبرێ و لەوێدا (پارتى)وەك پەناهەندەیەكى بێ دەسەڵاتى سیاسى یە، وەك چۆن (یەكێتى)یش بۆ خۆى لە (هەولێر)دا هەر بەو جۆرەیە.
ئەویش ئەوەبوو لە (17 ى شوبات)دا بە ناوی (خۆپیشاندانى ئۆپۆزسۆن)ەوە پەلامارى (لقى چوار) دراو لە شار كرایە دەر و دوایی بە ئەنقەست خەڵكەكە لەبەردەركی سەرای شاردا بۆ ماوەى یەكدوو مانگ (مۆڵ)درا، كە وەك نواندنی شانۆگەریەكی خەڵكى ڕاپەڕیوو (لە دەوامی دوانیوەڕۆوان)دا نیشانی ئەدرا و زۆر شتی سەیرى تیادا ئەكرا و زۆر خۆ خاڵیكردنەوەشی تیادا ئەوترا، پاشان بە (دەرزەنێك) زللە و شەق ئاشبەتاڵی پێكراو سەرى نرایەوە.
دووەم/ ڕووداوی ئەمساڵی (2012) بوو كە لە گۆڕینی (حكومەت و پەرلەمان)ى نێوان (یەكێتی)و (پارتی)دا لە ئارادایە، ئەم ڕووداوە بە جۆرێكی تر سەرى بەرز كردووەتەوە كە خۆى لە خۆیدا بەڵگەیەكى حاشاهەڵنەگرى شەڕێكی داهاتووى ترى (برا كوژى)یە كە بە دڵنیایی یەوە لە ئایندەیەكی دوور یا نزیكی ئەم دوو حیزبەدایە و لە ئێستادا ڕێگەى بۆ خۆش ئەكرێت، سەیر ئەوەیە ڕووداوەكەش ئەوەیە لە ناو (پەرلەمان)ەوە داوى بۆ دانراوە و كارى بۆ ئەكرێت. قسەیەكی كوردی هەیە ئەڵێ: (قسە قسەى ترئەهێنێ)، منیش بە پێ ى مانای ئەو وتەیە بە باشی ئەزانم بچمە سەر ئەسڵى كێشەكەو لەوێوە بەرەو ناوەڕۆكی ڕووداوەكە هەڵكشێمەوە، ئەویش ئەوەیە كە لە ئەسڵدا ڕێكەوتنی ئەمەریكاى ساڵى 1998 ى نێوان (یەكێتى) و (پارتی) خۆى لەسەر دابەشكردنى دەسەڵاتى نێوان هەر دوولایە بۆ ئەو ماوەیەى لەسەرى ڕێكەوتوون.
واتە هەر كاتێك (حكومەت) بە دەست (پارتی)یەوە بوو ئەوا ئەبێ (پەرلەمان)یش لە چنگی (یەكێتى)دا بێت. ئەمەش ئەوە ئەگەیەنێت ئەو هەموو حیزب و حیزبۆكەكەی بە (فشە) دڵى خەڵكى خۆشكردووە و لەناو كۆمەڵگادا ورتە ورتیانە چەند (دووكانێكى سیاسین) و داخستن و كردنەوەیان بە دەستی (یەكێتى) و (پارتی)یە، ئیتر خواى ئەكرد بە فشو هوڕ شێریان بە گوێ ئەگرت و پۆڵاشیان بە كەللە سەر وورد و خاش ئەكرد، گرنگ ئەوەیە ئەوان تەنها (تۆزی دەهۆڵ)ن و هیچی تر.... جا ئەمساڵ (ساڵى 2012) پاش ئەوەى بە قەولی خۆیان (كابینەى شەش) ى سەر بە (یەكێتی) لەكاركەوت ئەوسا بە پێى ڕێكەوتنەكە (كابینەى حەوت)ى سەر بە (پارتی) دێتە هەمان مەیدانەوە لەم كاتەدا (پەرلەمان) ئەچێتە دەستی (یەكێتی)یەوە،سەیر لەوەدا بوو هەر بەكردنەوەى دەرگاى تازەى (پەرلەمان)لە لایەن (د. ئەرسەلان بایز)ەوە وەك (یەكێتی) یەكسەر بە لابردنى وێنەى (مەلا مستەفا)ى ڕەحمەتی ڕووداوەكە قووت بووەوە بە بەهانەى ئەوەى گوایە (پەرلەمان) هی خەڵكە و بارەگای پارتی نى یە تا وێنەى (بارزانی) تیادا هەڵواسن. ئەم (ڕق)ەى (د.بایز) حیكایەتێكى زۆر كۆنە و هەموو جارێك تازە ئەكرێتەوە و هەموو جارێكیش كراوە بە هەوێنی سەرهەڵدانی شەڕى برا كوژى نێوان خەڵكى، ئەمجارەش هەروایە ئیتر كاتەكەى دوور بێت یا نزیك ئەوە خۆیان موخەیەرن، دواخستنەكەشی لەم كاتەدا بۆ (مەسعود بارزانی)ئەگەڕێتەوە وەكو پارتی پینە و پەڕۆیەكی لێ بدات و دوای بخات. جا لە ژێر سایەى دەسەڵاتێكی وا بێ مانادا ئەگەر ئێمە و مانانی هاووڵاتی هەر جۆرە قسە و باسێك بكەین بە مەرجێك لە قازانجی (تەرەف)ێكی ئەم دەسەڵاتەدا نەبێ، سەرى خۆمان ئەیەشێنین و قسە بە(با) ئەدەین، منیش ئەوەندە خۆم بە گێل نازانم و ئامادە نیم نە قسە بۆ بەرد بكەم و نە باسی (سەرو فەساڵ)ى یەكێك بكەم كە شیاوى ئەو باسكردنە نەبێت، هەر لەبەر ئەوە ئەم نامەیەم داخست و قفڵم لەو ڕاو پێشنیارانەى خۆم دا. بەڵام لێرەدا ئەمەوێ هەندێك قسە لەسەر ئەو كردەوە و نیازەى (د.ئەرسەلان)بكەم كە خۆى پێوە نواند.
دیارە هیچ حیزب و دەستە و تاقمێك لە كوردستانى گەورەدا كە نزیكەى (چل ملیون) كوردی تیا ئەژی ناتوانێت خۆى بكات بە دەمڕاست و كوێخای گەلێكى ئەوتۆ بەڵكو كام حیزبەى زۆر خۆى بە فیلە تەن و زۆر و گەورە ئەزانێ لە مشتێك خەڵكى (تایبەت) بەخۆى زێدە تر نى یە و ناشتوانێت ببێت، ئەمە ڕاستی یەكی چینایەتى كۆمەڵگاكانی مرۆڤایەتى یە و هێز نی یە سنوور بەزێنی تیادا بكات و بڵێ من كوێخاى تەواوى چینەكانی كۆمەڵایەتی ئەو كۆمەڵگایەم. جا كاك (ئەرسەلان)یش خۆی و حیزبەكەى لەو یاسا مێژوویەى كۆمەڵایەتی و مرۆڤایەتی و تەنانەت هی (كوردایەتى)یش بە دەر نى یە و ناتوانێت (جولەكە)و تەنی (عالم ئەلمەوعود) بێت و فووی زلبوون بكات خۆیەوە و بڵێ چاوكەن من لەسەرووی كۆمەڵگاوەم.
هەر بۆیە كاتێك كە دێت و بە پشتی (سنگشێر) ى (یەكێتی)و بە ناوی (هۆڵى پەرلەمانی خەڵكى)یەوە وێنەى (مەلا مستەفا)ى ڕەحمەتی لائەبات، ئەوەش هیچ مانایەكی نى یە جگە لە مانای (ڕقێكی ڕەش) بۆ خۆشكردنى ئاگری شەڕێكی ترى (برا كوژی) لە ئایندەیەكی دوور یا نزیكدا، ئەمەش بە پێ ى هەموو هەقێكى نیشتمانی و نەتەوەیی و تەنانەت هی كۆمەڵایەتی كورد خۆی شیاوی قبوڵ كردن نی یە و ڕۆژگارى بەسەر چووە بە كاك (ئەرسەلان) خۆشیەوە. لە حاڵێكى ئەوتۆدا هەر كوردێك لە هەر چین و توێژ و دەستە و تاقم و (حیزب)ێك مافی ئەوەى هەیە قسەى خۆی (بە چاك یا بە خراپ)ى تیادا بكات و بیروڕاى خۆى لەسەر بڵێ. منیش لەو ڕوانگەیەوە هەقی خۆمە قسەكانم بكەم و ئەوەى ئەیزانم و بڕوام پێ یەتی بیڵێم. بەوەش نە ئەبمە (پارتی) و نە شتی تر كە ئەو یا هەر كەسێكى تر بە خەیاڵیدا دێت، ئەو چۆن (یەكێتی بوون) بۆ خۆی بە هەق ئەزانێ هەڵبەت ئێمە و مانانیش مافی خۆمانە (كوردبوون) بە هەق بزانین و داكۆكى لەسەر بكەین.
لە ڕاستیدا لابردنی وێنەى (مەلا مستەفا)ى ڕەحمەتی لەلایەن كاك (د.ئەرسەلان بایز)ەوە بە بەهانەى ئەوەى (هۆڵى پەرلەمان) هۆڵى حیزبایەتى نى یە. قسەو باسێكى ڕاست نى یە و تەواو بە پێچەوانەى ئەو برادەرە حیزبی یەوە ئەوەى هەیە ئەوەیە كە (هۆڵى پەرلەمان)هۆڵى خەڵكى نى یە بەڵكو(هۆڵى ئەحزابی كوری)یە و لەو هۆڵەدا خەڵكى كورد هیچی بۆ وتن نى یە. با ئەو برادەرە حیزبی یە نەك یەك كەس بەڵكو تاقە یەك (مێروولە)ى ئەو هۆڵەم نیشان بدات كە سەر بە حیزب و حیزبۆكەكان نەبێت و لەلایەن ئیرادەى ڕاستەقینەى خەڵكى كوردەوە چووبێتە ئەو هۆڵەوە. یاخی بوون و خۆ بە سەربەخۆ وتنی چوار پەرلەمانتارى (حیزبی گۆڕان) هێشتا هەر هەڵمی لێ هەڵئەسێت كە كاك (نەوشیروان) بە یەك (ئحم و چاو بز كردنەوە) لە كارى دەركردن و شەرمەزارى كردن، ئەوە بۆ كاك (ئەرسەلان) ى (یەكێتى) تۆ بڵێ ى نەبێتە نموونەیەكی بەرچاو؟ خۆ ئەگەر ئەو جۆرە ڕەفتارە لە پەرلەمانتارەكانی (پارتی) یا (یەكێتی) ڕوو بدات هەر مەپرسە چی ئەقەومێ، لەبەر ئەوەى دەنگی چوونە سەر كورسی بە پەرلەمانتار بوونی ئەو (چوار لێ قەوماوە) دەنگی حیزبێك بوو نەك هی شەخسی خۆیان بۆیە وەهایان لێكرا و بە عەیب و شوورەیی یەوە فڕێدرانە دەرەوەى بازنەى پەرلەمان. هەر لەبەر ئەوە هەر كەسێك كە هاتووە و لەسەر كورسی یەكانی ئەو هۆڵە دانیشتووە، بیەوێ و نەیەوێت، دەنگی حیزبێك بردوویەتی یە ئەوێ، هەر كات وەك ئەو چوار كەسەى (گۆڕان) لا لووت بێت و فزەى لێوە بێت یەكسەر فەرمووی چوونە دەرەوەى لێ ئەكرێت و بە دەردی ئەو چوارە ئەچێت و تەپڵى گوناحبوونی بۆ لێ ئەدرێت و بە لووتی دا ئەكێشرێت. ئەمە حەقیقەتی پەرلەمانە نەك هەر لای كورد بەڵكو لە هەموو دنیادا وایە و ڕیشەى لە (یۆنان)ەوە وا هاتووە و خەڵكى بێ لایەن لە پەرلەماندا درۆیەكی دروستكراوە و چاو و گوێ ى ئەم و ئەوی پێ قفڵ ئەدرێت. بۆیە كاك (د.ئەرسەلان بایز) بە كوێرە قسەیەكی لەو جۆرە نەك هەر بە هەڵەدا چوو بەڵكو جارێكى تر كوردى بە گشتی و باشوورى كوردستانیش بە تایبەتى ڕوو بە ڕووى ناهەقی یەكی مێژوویی كردەوە كە ئێمەى هاوڵاتى شایەتین گوناحەكەى لە ملی ئەو برادەرە و حیزبەكەیدایە هەر كاتێك ڕووی دا.
سەبارەت بە هەڵواسینی وێنەى (بارزانی) تەنانەت لە بارەگای (پارتی)یشدا هەڵەكەی بۆ ئەو بنەماڵەیە ئەگەڕێتەوە كە لە دواى (بارزانی)ڕەحمەتی ماونەتەوە و تەنها بە (تەسكەرە)ش هی ئەوانە ئەگین وەكی تر (بارزانی) موڵكى مێژووە و لەلاى هەموو كوردێكی ڕاست و دروست مافی نەتەوەیی خۆی هەیە هەر لەبەر ئەوە حەزداران و ناحەزان بیانەوێ و نەیانەوێ (بارزانی) جۆرە كەسایەتى یەكی ئەوتۆی ناو دڵى مێژووە، تازە نەبە كاك (د.ئەرسەلان بایز) لا ئەبرێت و نە بە (پارتی)یەكانیش شیرین ئەكرێت چونكە (ئەو) ئەوەیە كە مێژوو بۆ خۆی قبوڵى كردووە وەك هەر ناودار و تێكۆشەرێكى گەلانى دنیا.
ئەو نەمرە وەك هەر سەرۆكێكى گەورە و ناوداری ئەم كوردستانە مێژوو شایەتی لەسەر ئەدات و هەر مێژووش پەرلەمانى (مانەوەیەتی) تازە ئەو جۆرە كەسایەتی یانە حەقیقەتێكى مێژوویی ئەم گەل و نیشتمان و نەتەوەیەن و هەن و ئەمێنن و دەستى چاك یا خراپی هیچ كەس و نیازێكیان ناگاتێ، ئیتر لێرەدا كوردستان و خەڵكى كورد بە سەلامەت.

بۆ ئاگادارى:
حەز ئەكەم خوێنەرى بەڕێز لەوە ئاگادار بكەمەوە كە دواتر ئەم نووسینەم بە ئەڵقەى یەك لە دواى یەك لە گۆڤارى (كلیل)دا بۆ بڵاوكرایەوە كە گۆڤارێكى مانگانەیە دواى ئەوەش وا ئەمجارەش بۆ هەندێك (سایت)ى ئەنێرمەوە تا ئەگەر (قبوڵیان فەرموو) بە یەكجار بڵاوى بكەمەوە بۆ ئەوەى هەموو جۆرە خوێنەوارێك لە دەرەوەو ناوەوەى ووڵات ئاگاى لێ بێت.