بەرەی نوسرە

Saturday, 14/09/2013, 12:00

2686 بینراوە

گەر بێت و بمانەوێ پێناسەیەکی سادە بۆ بەرەی نوسرە بکەین ئەوا ئەتوانین بڵێین؛ بەرەی نوسرە وەك یەکێك لە ئۆپۆزیسیۆنەکانی دژ بە سوریایە لەگۆڕەپانی چەکداریدا بوونی هەیە و پێك دێت لە چەندین گروپی جیا جیا کە لەگشت ناوچەکانی جیهانی ئسلامیەوە هاتونەتە نێو خاکی سوریاوە بۆ مەبەستی جیهاد کردن. ئەم بەناو بەرەیە، کەلە ڕاستیدا نازانین گەر بێتو لەچەند پارت وحزبی تر پێك هاتبێ، ئەوا ئەوەی زانراوە بۆ ئەم بەرەیە بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ لەلایەن تورکیاوە گشت یارمەتیە سەربازیەکانی وەك ، مەشق پێکردن،ناردنی چەك و تەقەمەنی بەهەموو جۆرەکانیەوە و بانگەشەکردن بۆیان و گەیاندنی ئەو یارمەتیانەی لەلایەن ووڵاتانی (سونە)مەزەهەبەوە بەدەستیان ئەگات و یارمەتی دانیان بەهەموو شێوەیەك کەبتوانن سەرکەوتن بەسەر بەشار ئەسەد و حزبی بەعسی سوری بێنن،دەستەبەر ئەکرێ. ئەمە لەتەك دامەزراندنی دەزگای ڕاگەیاندن بۆ ئەو بەرەیەو هەوڵدان بۆ ئەوەی بتوانن جێ پێی خۆیان لەسوریا زیاتر قایم تر بکەن.

لەڕاستیدا بەرەی نوسرە خۆی وەك لایەنێکی داکۆیکەر لە ئیسلامی سونە ئەناسێنێ و ئەو شەڕەی ئەیکات هەر بەو ناوەوەیەو توانیویەتی زۆرترین خەڵکی سونە مەزهەب لەخۆی کۆبکاتەوە. ئەوەتا زۆربەی خەڵکانی دەوڵەتە سونە مەزهەبەکان پشتگیری مادی و مەعنەویان ئەکەن و هانی خەڵکی خۆیان ئەدەن بۆ ئەوەی بچن جیهاد بکەن و لەو پێناوەدا شەهید ببن. دیارە چەندین کوردی باشووریش خۆیان لەژێر هەژموونی ئەم بەرەی نوسرەیەدا بینیوەتەوەو خەریکی شەڕکردنن بەبێ ئەوەی بزانن ئەم پەیامەی بەرەی نوسرە چەند خزمەت بەوان و ئایدیاکایەن ئەکا.

پێشەکی ئەبێ ئەو ڕاستیە باش بزانین کەوا ئەوەی لەسوریا ئەگوزەرێ و ڕۆژانە چەندین کەس ئەبنە قوربانی ئەو جەنگە ماڵوێرانکەرە شەڕو ناکۆکی نێوان (سونە و شیعە)مەزهەب نیە، بەڵکە ئەوە ،جەور وستەم و زوڵم و ناهەقی و نایەکسانی و نامرۆڤایەتی بەشار ئەسەد و حزبی بەعسە. ئەوەی ئەوڕۆ لەسوریا ڕوو ئەدا تەنها ناکۆکی نێوان دیکتاتۆر و گەلی ماف خوراوە کەچەندین ساڵە بەناوی عروبە و ئیسلام و دۆزی فەلەستین خەڵکی خۆیان کۆیلە کردوەو ناسنامەی ڕەسەنی مرۆڤەکانی خۆیانیان گۆڕیوەو مامەڵەی ئاژەڵ لەتەك میلەتانی خۆیاندا ئەکەن. بۆیە ئەبێ گەلێ بەباشی بزانین کەوا بەرەی نوسرە کێیەو بۆ چ مەبەستێ ئەوڕۆ لەسوریا خۆی وەك ئۆپۆزسیۆنێکی لۆکاڵی ناساندوەو خۆی وەك فریاد ڕەسی گەلانی سوریا دژ بە بەشار و حزبە تیرۆریستەکەی ئەجەنگێ.

وەك ئاماژەمان پێدا کەوا بەرەی نوسرە بەڕاستەوخۆ لەلایەن تورکیاوە لغاو کراوە ئامانجەکانی تورك جێبەجێ ئەکەن. واتە بەشێوەیەکی ڕۆشنتر ئەتوانین بڵێین کەوا بەرەی نوسرە تەنها بۆ ئەوەن کەوا (کورد) لاواز بکەن و جینوسایدیان بکەن و لەزێدی خۆیان دەربەدەریان بکەن. وە تائێستا توانیویانە گەلێ بەباشی ئەم کارە بەئەنجام بگەیەنن و تا ڕەددیەك سەرکەوتنیان بەدەست هێناوە،لێ ئەوەی گرنگە ئەوەیە کەوا ئەم بەناو بەرەی نوسرەیە پێمان خۆش بێ و وەیان نا ئەوا لەماوەی داهاتودا ئەبێ بەتەواوی دژیان بوەستین و نەیەڵین ئەوانەی لەپشت ئەم بەرەیەوەن بیەڵین هەروا بەئاسانی خۆیان بسەپێنن بەسەر دەرکەوتەکانی دوای بەشار ئەسەد .

مێژووی ڕێکخراوی تیرۆریستی (ئەلقاعیدە) لەتا دوێنێ لە ئەفغانستان و پاکسان دژ بە ڕووسیەکان جەنگان و دواتر بوون بەبەشێك لەهاوکێشەی سیاسی هەردوو ووڵات و توانیان چەندین ڕێکخراوی تری وەك (تاڵبیان)دروست بکەن و کاریگەری لەسەر سیاسەتی ئەو ناوچانە دروست بکەن، ئەوا هەنووکە (نوسرە)هەمان کۆپی یەکێ لەو ڕێکخراوە تیرۆریستیانەی وەك (تاڵیبانە) لە ئەفگانستان و (شەباب) لەسۆمال و (جوندی دەوڵەوتی عێراق و شام) لە عێراق و چەندین تر کەوا بڵاوەیان کردوە لەگشت ناوچەکانی دەوڵەتانی عەرەبی و ڕۆژانە چەندین کاری چەکداری و توندو تیژی بەئەنجام ئەگەیەنن و توانیویانە کاریگەری لەناوچەکەدا بەجێبێلن و لەزۆر شوێندا توانیویانە بگەنە هەرەمی دەسەڵات و فەرمانڕەوایەتی.... دیارە (ئەلقاعدە)و هاوشێوەکانیان نەك تەنها لەژێر پەردەی ئیسلامدا توانیویانە کارەکانی خۆیان بەئەنجام بگەیەنن ،بەڵکە لەوەش زیاتر توانیویانە لەزۆر شوێندا چەندین گەل و هۆزو تیرەو خێڵ دەربەدەر و کۆمەڵکوژ بکەن،بەمەش خۆیان شوێنیان گرتونەتەوەو زەوی و زاریان داگیر کردون. بۆ نمونە لەهەر یەك لە(ئەفگانستان،پاکستان،چێچنیا،عێراق،یەمەن،سۆماڵ و چەندین ناوچەی تر، خۆیان سەپاندوەو خاکی ئەو ووڵاتانەیان داگیر کردەو ئامانجی سەربازی و چەکداری خۆیانیان تیا ئەکەن .

بەرەی نوسرەش هەمان شت لە سوریا بەگشتی و ناوچە کوردنشینیەکان ئەکات و دواتر گەر ڕێگریان نەکرێ ئەوا قەوارەیەکی سەربای و سیاسی و دواتریش جوگرافی لەوێ دروست ئەکەن، کەئەمەش حەتمەن لەسەر حسابی کورد و خاکی کوردستان تەواو ئەبێ، بۆیە گرنگە نەهێڵدرێ ئەو پلانەی تورك بەئەنجام بگەیەنرێ، دەنا گەر کورد لەوێ ئاوارە ببن ، ئەوا هەرگیز ناتوانن جارێکی تر بگەڕێنەوە زێدی خۆیان و بەمەش خاکی کورد لەو بەشەی ڕۆژئاوا کەم ئەکات و قەیرانێکی تر بۆ نەوەکانی تر بەجێ دێڵین کەوا بەپلانی سیاسی و سەرکردەکانی ئەوڕۆی وەك (ئەردۆگان و مەسعود)بەڕێوە ئەچێ.