میژووی خۆپیشاندان و ناره زایه تی یه کانی خه لکی کوردستان

Saturday, 19/10/2013, 12:00

2845 بینراوە

دوای داگیرکردنی کویت ،له لایه ن رژیمی به عس و ئالۆزبوونی په یوه ندیه کانی عیراق له گه ل کۆمه لگای نیوده وله تی و هه لگیرسانی جه نگی که نداو فورسه تیک بۆ خه لکی عیراق به گشتی هاته پیش بۆئه وه له ده ست رژیمی به عس رزگاریان بیت .له گه ل لیدانی عیراق دا له لایه ن ئه مریکاو هاوپه یمانه کانی یه وه ،له باشورو باکوری عیراق خه لکی ده ستیان دایه راپه رین و کۆتایی هینان به ده سه ڵاتی سه رکوتکه ری به عس .له رۆژی5/3/1991راپه رین له رانیه ده ستی پیکردو ئه وشاره له به عس رزگاری بوو به دوای ئه ویش دا سلیمانی و دواتر شاروشارۆچکه کانی تریش .دیاره ئه وه ی راپه رینی کرد خه لکی کوردستان بوون و حیزبه کانی بزووتنه وه ی کوردایه تی له و دیوسنوره کانه وه بوون .به ژداریه کی ئه وتۆیان نه بوو،ره نگه بلین ئیمه خه لکمان هاندا ،که دروست وانی و خه لک خۆی راپه ری و یه که مین ته قه ی راپه رین گیانبه ختکردوو خالیدی مه لاعه لی کردی پیشمه رگه یه کی کۆمۆنیست بوو،ئه وان دوای ئازاد کردنی سلیمانی گه یشتن .
کاتیک بزووتنه وه ی کوردایه تی بینی خه لکی سوراکانیان پیک هیناوه و داوای ده سه ڵاتی خه لک ده که ن توشی شۆک بوون ،ئه وه ی زیاتر دووچاری بی ئومیدی کردن ،که ئه وان خاوه نی راپه رین نین ،چاوپیکه وتنی رادیۆی له نده ن بوو له گه ل فواد مه عسوم ،که لئ پرسی ئیوه ده لین راپه رینمان کرد ،به ڵام ئه وه ی
ئیمه بینیمان هه مووی ئاڵای سوور بوو ...ئه وه بووه شۆک و دوای گه رانه وه له ئاواره بوون،یه که مین هه نگاوی بزووتنه وه ی کوردایه تی بۆسه رکوتکردنی ئازادی به بانگه وازه که ی تاله بانی بۆداخستنی بزووتنه وه ی شورایی ده ستی میکرد و ،وه ک چه ته به ربوونه داپلۆسینی ئازادی خوازان.
داخستنی بزووتنه وه ی شورایی ،له لایه ن بزووتنه وه ی کوردایه تی سه ره تای هیرش بوو بۆسه ر ماف وئازادیه کانی خه لکی کوردستان وقبول نه کردنی هیچ ده نگیکی جیاواز له خۆیان.ده ست بردن بۆسه رکوت و سرینه وه ی ئه وی تر،سه ره تاکانی ده گه ریته وه بۆسه رده می شاخی باله کانی بزووتنه وه ی کوردایه تی ،ئه گه رنه لیت میژووی باله کانی بزووتنه وه ی کوردایه تی ،له دروست بوونیانه و دژی ئازادی و بۆچونی جیاواز بوون و هه ولی سرینه وه وله ناوبردنی هه رده نگیکیان داوه ،که ره خنه ی له کاره کانیان گرتبیت.ره وتی سه رکوت وراونانی ده نگ و ره نگه جیاوازه کان ،له سه رده می ده سه ڵاتی ئه ماره ته کانه وه ده ست پیده کات ویه که مین کاری ده سه ڵاتی بابانه کان راونانی مه ولاناخالیدی نه قشی بوو ،چونکه مه ولانا ده سه ڵاتی بابانه کانی قبول نه بوو به ده سه ڵاتیکی زالمانه و دژی خه لکی ده زانی له سلیمانی ده ریان کرد. به دوای ئه ویش دا له سه رده می ده سه ڵاتی شیخ مه حمودا نووسه رو ره خنه گر جه مال عیرفان تیرۆر ده کریت ،له به ر ره خنه کانی له ده سه ڵاتی شیخ . مه رحه له یه کی میژووی باله کانی بزووتنه
وه ی کوردایه تی نی یه ئازادیان سه رنه بری بیت و په لاماری ده نگ و ره نگه جیاوازه کانیان نه دابیت وپه نایان بۆتیرۆرو راوه دوونانی ئازادی
خوازان ونووسه ران وره خنه گران نه بردبیت،جگه له شه ری ناوخۆی باله کانی
کوردایه ،که به شیوه یه کی درندانه هه ولی سرینه وه ی یه کتریان داوه،له
شاخ وشارو هه زارانیان به کوشت داوه . به هه رحال هه رچی بلیت له سه
رکارو کرده وه کانی بزووتنه وه ی کوردایه تی دژی ئازادی هیشتا که مه
،چونکه میژوویه کی هینده ره شیان به رامبه رئازادی ومافه کانی خه لکی
کوردستان تۆمارکردوه ،ته نها دادگایی کردن ده توانیت کۆتایی به ئازا رو
نه هامه تی یه کانی خه لکی کوردستان بهینیت.
میژووی ده سه ڵاتی کوردی دوای راپه رین زیاتر ناخی سه رانی بزووتنه وه ی
کوردایه تی ئاشکراکرد،که چۆن په یوه ستن به فه لسه فه ی خوین رشتن و
تیرۆرو ئه تک کردنی ئازادی،ره نگه به رله راپه رینی ئازاری ۱۹۹۱خۆیان له
ژیر ده مامکی به ناو شۆرشگیری دا شاردبیته وه پاساویان بۆکاره سه رکوتکه
رودژه ئازادیان به وه هینابیته وه ،که ئه وانه ی ئه وان له ناویان بردون
خائین بوون به شۆرش پیاوی به عس بوون ،که به دلنیایی زۆریان به وناوه وه
ته سفیه کرد،که له بنه ره تدا نه ک پیاوی به عس نه بوون ،به لکو خه
باتکاریکی راسته قینه بوون بۆئازادی وره خنه گریکی سه رسه ختی کاره قیزه
ونه کانی باله کانی بزووتنه وه ی کوردایه تی بوون .
دووچاری جۆره ها ئازارو ئه شکه نجه وگرتن وراونان و تیرۆربوونه ته وه ،که
م نین ئه و نووسه رو رۆژنامه نووس و چالاکی مه ده نی و سیاسی به ناچاری
کوردستانیان به ره وچاره نووسی نادیار به جئ هیشت.
دوای هیرش بۆسه ر بزووتنه وه ی شورایی و داخستنی بنکه کانی شوراکان ،که
نووینه ری راسته قینه وهه لبژیردراوی خه لک بوون ،هیرش بۆسه رتاکه کان و
هه رده نگیکی ناره زایه تی ده ستی پیکردو هه گروپ و ریکخراویک دژی دزی
وگه نده لی و داوین پیسیه کانی بزووتنه وه ی کوردایه تی ده ربریبیت به چه
ک وه ڵام دراوه ته وه ،جگه له وه ی جۆره هاتۆمه تیان خستوه ته پال ریکخه
رانی ناره زایه تی یه کان ،به ناوی ئاژاوه چی و پیاوی به عس وتابوری پینج
.دروست ئه وته سمیانه به سه رخۆیاندا ده چه سپا،چونکه تابووری پینج
وئاژاوه چی و پیاوه کانی به عس له گه ل حیزبه کانی بزووتنه وه ی کوردایه
تی بوون .
ماوه یه کی که م دوای داخستنی بزووتنه وه ی شورایی ،رابه ران وچالاکانی
سیاسی ناوبزوتنه وه ی چه پ یه کیتی بیکارانیان پیک هینا وه ک چوارچیوه یه
ک بۆبه رگری له ماف و ئازادیه کانی خه لکی کوردستان .کاتیک ئه و ریکخراوه
بووه چوارچیوه یه کی کاریگه ر بۆداکۆکی کردن له ماف و ئازادیه کان
.بزووتنه وه ی کوردایه تی که وته خۆی بۆده م داخستنی ئه وریکخراوه ،سه ره
تا به ناوی چۆل کردنی بنکه ی ریکخراو دواتر کاتیک یه کیتی بیکاران بریا ی
خۆپیشاندانی سه رتاسه ری دا له رۆژی 19/6/1993ئیتر ماهیه تی دژه ئازادی و
نائینسانی بزووتنه وه ی کوردایه تی به ته واوی ده رکه وت ره فتاریان هه
مان ره فتاری به عسه دژی هه رده نگ و ره نگیک ،که له ده ره وه ی بیرکردنه
وه ی ئه وانییت ،رۆژی پیش ده ستپیکی خۆپیشان دان به شیک له رابه رانی
ریکخراویان فران و دواتریش رۆژی 19/6به هیزیکی سه رکوتکه رو به عس ئاسا
دایان به سه ربنکه ی ریکخراو دا ،جگه له وه ی جۆره ها درۆ بوختانیان بۆ
ریکخراو هه لبه ست ،که ته نها له عه قلیه تی به عس ئاسای خۆیان ده وه
شایه وه و خۆپیشاندانه که یان هه لوه شانه وه و نه یان هیشت ،خه لک
بۆداخوازیه کانی بیته سه رجاده ،که داخوازی ره وا بوو،دوای نان و دامه
زراندن و ئازادیان ده کرد ،بزووتنه وه ی دژه ماف و ئازادیه کان هه زاران
چه ته یان هینایه سه ر ریکخراویکی مه ده نی ،که ته نها داوای ما فه سه ره
تاییه کانی ده کرد.
ده ست بردنی بزووتنه وه ی کوردایه بۆسه رکوتی هه رده نگیکی نارازه یه تی
،که دزی و گه نده لی و فه ساده کانیان ئاشکرابکات و ده سه ڵاتی ئه وانی
قبوو ل نه بیت ...وه ک له به شه کانی پیشووئاماژه م بۆکردسه ره تایی
هیرشیان بۆسه ر بزووتنه وه چه پ ده ست پیکرد،چونکه ته واوی باله کانی
بزووتنه وه ی کوردایه تی له چوارچیوه ی به ره کوردستانی دا هاوپه یمانیان
به ستبوو .ته نها بزووتنه وه ی مارکسیه کان نه بیت ،که به چه پی رادیکال
ناسرابوون.داخستنی شوراکان و دواترهیرشکردنه سه ریه کیتی بیکاران به ته
واوه تی سیمای سه رانی کوردایه تی ئاشکراکرد،که ئه وان جگه له کوشتن و
راونان و ده مدورین به ولاوه کاریکی تر نازانن ئاغای به رزانی ووتنه نی
ئه وان پردیکیان پئ دروست ناکریت ،ته نها ده زانن بیروخینن. به رده وام
بوونیان له گه نده لی و ئاودیووکردنی کارگه و کارخانه کان و سه یاره و
شۆفل و ته واوی ئه وشتانه ی که ده توانرا خزمه تی خه لکی کوردستانی پئ
بکرت ،کارگه یشته فرۆشتنی پردی بیخمه که هه ولیرو سلیمانی ده به سته وه
به دهۆکه وه دزینی داهاتی گومرکه کان و گه مارۆری ئابووری به عس و نه
بوونی مووچه و دابه زینی کاروکاسبی ...خه لکی کوردستانی ته واو په ریشان
کردبوو،خه لکی که لوپه لی ناومالی خۆیان ده فرۆشت تانانی رۆژیانی پیبکرن
،بڵاو بونه وه ی جه سته فرۆشی ژنان،له پیناوی کرینی نان بۆمنداله
کانیان،جه سته کره کانیش پیاوانی ده سه ڵات داربوون ،ئه وانه ی داهاتی
کوردستانیان ده دزی و بۆشگوزه رانی خۆیان و خیزانه کانیان به کارده هینا.
ئه وره وشه به ره ی ناره زایه تیه کانی خه لکی کوردستانی فراوان کرد دژی
ده سه ڵاتی بزووتنه وه ی کوردایه تی و خۆپیشان دان و ریکخراو بوون فراوان
بوو.بزووتنه وه ی کوردایه تی ،بۆئه وه به ربه ناره زایه تی وخۆپیشاندان
بگریت ،بریاری دا هه رکه سیک خۆپیشاندان بکات به چه ک وه ڵامی ده داته وه
،که وته فشارخستنه سه رچالاک ورابه رانی خۆپیشاندان کان،له ریگه ی
فریودان به پاره ،یان هه ره شه ی تیرۆرکردن.کاتیک زانی رابه رانیک کۆل
ناده له ناره زایه تی وداکۆکی له مافه کانی خه لکی به شمه ینه تی
کوردستان .ئیتر خۆپیشان دان له هه رشاروشارۆچکه یه ک ئه نجام بدرایه سه
رانی کوردایه تی گوله بارانیان ده کردن و شه هیدوبرینداری لیده که وته
و،رابه ره دایاره کانی خۆپیشانده رانیشیان ده فران و ده ستگیریان ده
کردن.ره وشی ناله باری ژیانی مه مره رمه ژی و نه بوونی پیداویستیه سه ره
تاییه کانی وه ک ئاو وکاره با سوته مه نی وشوینی نیشته جئ بوون..تاده هات
به ره ی ناره زایه تی و توره یی خه لکی به بزووتنه وه ی کوردایه تی
زیاترو زیاترده کرد.ره وشی ناره زایی و خۆپیشاندانه کان ،که به دلنیایی
ریکخه رو رابه رانی کۆمۆنیسته کان بوون به جیاوازی تیروانینیان به ره پیش
ده چوو ،بزووتنه وه ی کوردایه تی ته نگه تاوکردبوو،گه یشتبوونه ئه وباوه
ره ی به ته قه کردن له خۆپیشانده رانیش ناتوانن به ربه ناره زایه تیه کان
بگرن .ده ستیان بۆتیرۆری رابه ران و ریکخه رانی خۆپیشاندانه کان برد،به
تایبه ت دوای هه لگیرسانی شه ری به رژه وه ندی نیوانیان،هه لبه ت پیش ئه
ویش ده ستیان بۆته سفیه جه سه دی نه یاره کانیان بردووه،به ڵام به هه
لگیرسانی شه ر ته سفیه ی جه سه دی نه یاره کان به کاری سروشتی خۆیان ده
زانی .ته واوی حیزبه کانی بزووتنه وه ی کوردایه به ژداربوون له سه رکوتی
ئازادی.
کوشتنی خۆپیشانده ران به ئاسکرا له سه رشه قام ده ستی پیکرد ،له سلیمانی
کاتی ناره زایه تی خه لکی خانوه بئ تاپۆکانی حامیه بۆبه رده م پاریزگای
سلیمانی به گوله وه ڵام درانه وه و به کرعه لی شاعیریان شه هید کرد.به
دوای ئه ویشدا تیرۆرکردنی رابه رانی ئاواره کان له هه ولیر شاپور وقابیل
و پیشتروپاشتر تیرۆرکردنی ریناس و نه زیرعومه روره وف کامل ئاکری ،له
ناوچه ی بادینان و سه دان باره بوونه وه ی ته قه کردن له خۆپیشانده ران
،له ته واوی شاروشارۆچکه کانی کوردستان و شه هیدوو بریندارکردنی
خۆپیشانده ران .له ناو فه رمانگه وشوینه گشتیه کاندا ده ستیان کرد به ده
ستریژی بۆسه رژنان وئیستغلاکردنیا ن بۆئاره زووه تایبه تیه کانیان.میینه
یه کی روخسار جوان بویه دووچاری چه نده ها ته حه روش ده بوو له لایه ن به
رپرسانه و ،گه ر رازی نه بوایه ،گه ر رازیش بوایه به دبه خت ده بوو چاره
نووسی ده گه یش به کوشتن به ناوی ناموس په رستی .هه زاره هامیینه به هۆی
بزووتنه وه ی کوردایه تی و داوین پیسیه کانیه گیانیان بوو به قوربانی
.میژووی شه ری به رژه وه ندیان باس ناکه ین که چۆن مالیان داگیرده کردوو
خیزانه کانیان ئاواره ده کردوو ،زۆرجاریش ده ست دریژیان ده کرده سه رژنان
.میژووی ده سه ڵاتی کوردی لیوان لیوه ،له تاوان و ده ست دریژی بۆسه رخه
لکی کوردستان ،دواترین ده ست دریژیان ته قه کردن بوو له خۆپیشاندانه کانی
۱۷ی شوبات و رۆژانی دوایی.
تازه به تازه معاره زه ده یه ویت خۆی بکاته خاوه نی ناره زایه تی یه کانی
خه لکی کوردستان و پییان وایه ناره زایه تی وخۆپیشاندانه کان ،له دروست
بوونی ئه وانه ده ست پیده کات ،وه ک ئه وه ی به شیک له سه رکرده وکادره
کانیان ،به شیک نه بووبن ،له سه رکوتی ناره زایه تی وخۆپیشاندانه کان و
گرتنی رابه ران.بۆیه به ریزانی موعاره زه هه لویسته یه ک بکه ن ناره زایه
تی و خۆپیشاندانه کانی خه لکی کوردستان ،که چه ندین قوربانی داوه ،له
داخستنی بزووتنه وه ی شوراییه وه ده ست پیده کات و تائیستاش دریژه ی هه
یه دژی که نده لی و قه سادی ئه خلاقی و ته وای ده ستدریژیه کانی بزووتنه
وه ی کوردایه تی و چالاک ورابه رانی خۆپیشاندانه کان کۆمۆنیسته کان و
پیشکه وتووخوازان و چالاکی مه ده نی بوون و تائیستاش دریژه ی پیده ده ن و
بیست ودووساله خه لکی کوردستان هۆشیار ده که نه به رامبه ربه ربه ونه
هامه تیانه بزووتنه وه ی کوردایه تی به سه رخه لکی کوردستاندا سه
پاندویانه ،بۆیه بووه ستن میژوو به خواستی ئیوه نانوسریت .
هۆله ندا
۱۸/۱۰/۲۰۱۳