ئایا دكتۆر بەرهەم دەستلەكار دەكێشێتەوە؟ (1)

Thursday, 18/02/2010, 12:00

راپۆرت:
تكساسەكەى (كفری) كوردستان بە دەیان كێشەو كاری لابەلاو دزێوی و بەرەڵاییەوە دەناڵێنێت، لەولاوە حكومەت پشتی تێكردووەو لەملاشەوە مەسئول و پاسەوانەكانیان و گەنجی لەیاسادەرچوو كردوویانە بە عۆجە، تەكەتولات ئەو شارەى كردە شاری مافیاكان، دوو ئیدارەیی كردی بە زیندانییەكی گەورە، جگە لەچەند بینایەك شار بڕە لەنەهامەتی و بستێك جێگەى حەوانەوەى تێدا نابینرێت، هەموو خەڵك شارەكەیان بە لادێیەكی گەورە ناودەبەن و حكومەت و بەرپرسانیشی بە مافیا، شار پڕە لەئۆتۆمبیلی و ماتۆرسكیلی نایاسایی، دوێنی شاری وەزیران و ئەمڕۆ شاری ئاژاوەچییەكان.

لەشاری وەزیرانەوە بۆ شاری مافیاكان
كفری یەكێكە لەقەزا كۆن و دێرینەكانی كوردستان، كە هەندێك دەگێڕنەوە لەدواى هەولێر كفری دروستكراوەو شوێنی بازرگانەكانی عیراق بووە لەنێوان بەغداو سلێمانیدا، بە تایبەت جولەكەكان كە تا ئێستاش ئاسەوارو قەبرو خانوو و دوكان و تەوراتەكەیان بوونی هەیە لەو شارەدا، بەدەر لەمانە كفری لەحكومەتەكانی بیستەكانەوە تا حكومەتە یەك لەدواى یەكەكان، خاوەنی چەندین وەزیر بووە، كە بە شاری وەزیران ناسراو بووە، لێ ئەمڕۆ ئەوەى دوور لەشارستانییەت بێت ئامادەیە لەو شارە، (شوان جەلال) مامۆستاو رۆژنامەنوس، رای وایە "بێگومان بەرپرسە هەیە لەم شارەدا ئەوەى بیری لێ نەكاتەوە یاساو پابەندبوونە پێیەوە، قوربان خۆ تەنها بەرپرسەكان خۆیان وانین، بەڵكو كورەكانیان، پاسەوانەكانیان، ئامۆزا و پورزاو خزم و كەسوكارەكانیان".
ئەم شارە ئەمڕۆ بووەتە رۆماى ئیتاڵیا كە مافیاكان دەسترۆِشتووی پلە یەكن، (سەباح عەلی قارەمان) وەك گەنجێكی شارەكە لەم بارەیەوە پێی وایە "هەرچەندە ئەم شارە لەرابوردوودا بە شاری وەزیران ناوبراوە، بەڵام لەدوای ڕاپەڕینەوە ئەم شارە بە تەواوەتى پشتگوێخراوە، ئەمڕۆ تەقەكردن و دەستگیرنەكردنی خزمی بەپرسان، شاری هەراسان كردووە، هۆكارەكەشی ئەوەیە كە لەم شارەدا هێزێكی زۆری چەكداری تێدایە، فەوجێكی سەرۆك كۆمارو یەكێكی ئیستتلاعی لێیە، ئەوە جگە لەچەندین پێشمەرگەی تر كە چەكدارن لەشارەكە، تەنانەت خەڵكی ئاسایی-ش هەموو بونەتە چەكدار، گەنج نییە چەك و دەمانچەى نەبێت، ئەمڕۆ تەنها لەشاری مافیاكان دەچێت".
پۆلیسێك نەویویست ناوی بهێنرێت وتى "ئێمە ئەمڕۆ هیچ دەسەڵاتێكمان نییە، تاوانیار فەرمانی گرتنی كەیە كەچی بە بەرچاومانەوە دەسوڕێتەوەو ناتوانین دەستگیری بكەین، چونكە پاسەوان یان خزم و براو كەسوكارى فڵانە بەرپرسە".

مۆدێلی تەقەكردن، شار هەراسان دەكات
تەقەكردن لەكفریدا بووەتە مۆدیل و باو، ئەو شارە لەسەردەمی بەعسدا مێرولە نەیوێراوە تێیدا خشەی پێی بێت، هەموو خەڵكی شاری كفری كۆن سەردەمی (عەدنان ئینزیبات)یان لەبیرەو دەیناسنەوە، پۆلیسێكی ئەو سەردەمە كە نەیویست ناوی بهێنرێت باس لەوە دەكات كە ئەو كابرایە (ئینزیبات) هەرچەندە ئەفسەرێكی ئاسایی پۆلیس بووە، بەڵام كەسێكی بوێرو دەستڕۆیشتوو بووەو خزمەتێكی زۆری بە شارەكە كردووەو یاسای خستبووە سەرووى هەموو كەسێكەوە، نەك وەكوو ئێستا بەرپرس لەسەرووى هەموو شتێكەوەیەو كەس حساب بۆ یاساو پۆلیس ناكات.
بەدەر لەو كابرایە باس لەقایمقامە یەك لەدوای یەكەكانی دەكرێت كە چۆن رۆژانە لەنێو خەڵكدا ئامادەییان هەبووە، بە نموونە یەكێك لەو قایمقامانە لەنێو كفریدا بە دەستی خۆی مانگاو ئاژەڵی لەناو شار وەدەرناوەوو خاوەنەكانیش غرامە كردووە، ئەمەش تەنها بە مەبەستی پاكی و جوان راگرتنی شارەكە.
ئەوە باسی شارەوانییەكەی ناكرێت كە چەند نموونەیی بووە لەعیراقدا، وەك باس دەكرێت لەهەشتاكانی سەدەى رابوردوو كفری بە پاكترین قەزا هەڵبژێردراوە، ئەمەو دەیان نموونەى جوانی ئەو شارە، بەڵام ئەمڕۆ ئەوەى نەشێت لەتەقەكردن و یاسا حستنە ژێر پێ و گوندەیی پاسەوان و خزم و كەسوكاری هەندێ لەبەرپرسەكان و دەستگیرنەكردنى تاوانباران، بە ئەنجام دەگەنرێت، (سەباح عەلی) زۆر نیگەرانە لەو كردەوە قێزەونانەو دەڵێت "دیاردەی تەقەكردن تەنها بەرپرسانی شارەكە لێی بەرپرسن و خۆشیان پاڵپشتی ئەو كەلتورە سەقەتە دەكەن، بێ دەسەڵاتی پۆلیس و ئاسایش بۆ دەستگیرنەكردنى ئەو جۆرە كەسانە، بۆ ئەو دەگێڕمەوە كە ئەو كەسانەى بەو كارانە هەڵدەستن، یان كوڕى ئاسایشە یان پۆلیسە یاخود پاسەوانی فڵان و فیسارە بەرپرسیە یان لەهێزە سەربازیەكانن، لەكاتێكدا گەر پۆلیس بیەوێت دەستگیریان بكات، بەرپرسەكانیان لەبری بەدەستەوەدانیان، پاڵپشتیان دەكەن".
مامۆستا شوان-یش رای وایە كە "وەك لەزۆر شارەكانی كوردستان لەم شارەدا (بەرپرس) و (دەسەڵاتدار) كەسێك نیە پابەند و پەیڕەوى یاسا بێت، بەڵكو زۆرینەیان یاسا وەك گوێدرێژ بەكار دەهێنن و تەنها سوارى دەبن، پێشیلی دەكەن، گاڵتەیان پێ دێت، نەك رێزلێگرتن و گەورەكردنی".

كوتلەبازی شاری كردە كەلاوە
لەلایەكی دیكەوە كفری لەم یەك دوو ساڵەى دواییدا كێشەى كوتلەبازیشی هاتە سەر، ئەم بەرپرس لەدژی ئەو بەرپرس و ئەم كوتلە لەدژی ئەوى دیكە، شاریان كردووە بە كەلاوە، وەك بەرپرسێك پێی وتم كە پاش ئەوەى خەتی ریفۆرم مەڵبەندی كفرییان بردەوە، ئیدی حكومەت بە یەكجارەكى پشتگوێی خست و لەهەموو پرۆژەو خزمەتگوزارییەك بێ بەشی كرد، بۆ نموونە لە2008دا 40 ملیار بۆ قەزاى كۆیە سەرفكراوە كەچی بۆ كفری 2 ملیار بە 3 ناحیەوە، ئا ئەمەیە حكومەتی حزب و بانێك و چەندین هەوا، وەك عیماد ئەحمەدیش دانی پێدانا كە لەكفری هیچیان نەكردووە لیستی كوردستانی دەنگی هێناوە كەچی لەكۆیە كاریان زۆر كردووە بەڵام شكستیان هێنا.
شوان باس لەوە دەكات كە بۆمان دەركەوتووە كە چییەتى پەروەردەو ئەخلاقیاتى دەسەڵات و حزبەكانیان نرخیان چەندە، كە بە چ شێوەیەك كادرەكانى خۆیان پەروەردەكردووە، بە كورتی ماسییەكە لەسەرەوە گەنیوە".

گەنجان توڕەن لەدەسەڵات
راستە نەبوونى ئازادییەكی رەها لەسەردەمی بەعسدا خەمێكی گەورەى گەنجانی ئەو شارە بووەو بەرداوم لەدژی جەنگاون و كۆڵیان لەبوێری نەداوە، بەڵام لەمڕۆداو لەسایەى حكومەتى كوردی و دەسەڵاتە حزبییەكانیاندا لەگەڵ ئەوەى ئازادییان سنوردارە، وەلێ نەبوونی هەلی كارو شوێنی نیشتەجێبوون و خۆشگوزەرانی و پشتگوێخستنیان توڕەی كردوون، هاوكات زۆربەى ئەو گەنجانە پەنایان بردووەتە بەر كحول خوارنەوەو ماددەى بێهۆشكەرو دەیان دیاردەى ترسناكی تر، (شوان)ی تەمەن 21 ساڵ دەڵێت "سەرۆكى حكومەت هەزاران مەتر زەوى دەدات بە كوڕەكەى مالیكى و كەسەكانى دەوروبەرى، لە كاتێكدا 6 ساڵە فەرمانبەرێكى ئەم شارە مەترێك زەوى خاكى خۆی پینەدراوە، ئەمە چ مەهزەلەیەكە".

تەجاوزی مەسئولەكان
ئەمڕۆ لەزۆربەى شوێنەكانی كوردستاندا تەجاوزو تەجاوزكارى بووەتە مۆدێل و بەرپرس و دۆستەكانیشیان سەرتەڵی ئەو تجاوزكردنەن، بەڵام شاری كفری لەمێژەوە هیچ تەجاوزێكی نایاسیی تێیدا رووی نەداوە، لێ ئەمڕۆ ئەوە بۆ یەك دوو ساڵە بەرپرسەكان بەدروستكردنی خانوو و زیادەڕەوی زەوى و شەقام و كۆڵان داگیركردن ناشرینیان كردووەو هیچ دەسەڵاتێكی ئیداری شارەكەش ناوێرن لێی بكۆڵنەوە، ئەو رۆژنامەنوسە لەو بارەیەوە دەڵێت " كاكى خۆم ئەوەى لە كفریدا تەجاوزى زەوى و ئەرزى حكومەتى كردووە بەرپرس و پیاوە دەست رۆیشتووەكانى دەسەڵاتن، نەك خەڵكی ئاسایی!".
سەباح رای وای " لەڕووی تەجاوەزاتەوە كفری یەكەم شاربوو كە بە هیچ شێوەیەك تەجاوزی تیادا نەبوو، بەڵام لەم یەك دوو ساڵەدا چەند بەرپرس و خەڵكانێك هەن بە واسیتە واسیتەكارى هەڵمەتی تەجاوزكردنیان دەستپێكرد، ئەوە وایكردوە ئێستا خەڵكە ئاساییەكەش خەریكی كاری تەجاوزاتن، ئەگەر حكومەت بیەوێت تەجاوز لەشارەكەدا نەهێڵیت، دەبێت یەكەم جار تەجاوزاتی بەرپرسەكان بڕوخێنێت، ئەوسا هی خەڵكانیتر دەست پێبكات، ئەگەر نا ئەوە كفری دەبێتە وێرانە".
ئەو پۆلیسەى كە نەیویست ناوی بڵاوبكرێتەوە وتى لێرەوە بە سەرۆكی حكومەت و وەزیری ناوخۆو بریكارەكەى دەڵێم ئەگەر راست دەفەرموویت و دەیانەوێت كێشەى خەڵك چارەسەر بكرێت و ئاگاداری هەموو كەموكوڕییەكان بیت، با بێن لەنزیكەوە گوێ لەخەڵكی ئاسایی شارەكە بگرە نەك بچن لای بەرپرسەكان دابنیشن و بڵێن كێشەى خەڵك چییە، چونكە هەرگیز بەرپرسەكان راستییان پێ ناڵێن".
شایەنی باسە خەڵكی ئەم شارە رۆژانە شارەكەیان بەجێدەهیچڵن و بەرەو كەلارو سلێمانی و هەولێر هەڵدێن، چونكە كفری ژیانی تێدا نەماوە.
لەكۆتادا ماوەتەوە بڵێین لەوڵاتانی دیموكراسی لەسەر بچوكترین گەندەڵی یاخود لەسەر رووداوێكى شەمەندەفەر سەرۆكی حكومەت دەستلەكاردەكێشێتەوە، بەڵام ئاخۆ قابیلی ئەوە نییە بڵێن دەبێت لەسەر ئەو هەموو ناعەدالەتی و كێشەو كەموكوڕییانەی لەتەنیا شارێكى بچووكى وەك كفریدا بوونی هەیە جەنابی سەرۆكی حكومەت دەستلەكار بكێشێتەوە؟، یان مافی خۆمانە بپرسین ئابا بەو هۆیەوە جەنابی دكتۆر بای بای لەكورسییەكەى دەكات؟.