نەك ته‌نها كۆسرەت، هەموومان لە هۆڵی تاقیكردنەوەی مۆڕاڵداین
Wednesday, 04/03/2009, 12:00
1537 بینراوە
پەیوەندی نێوان موڕاڵ وسیاسەت پەیوەندیەكی دیالێكتیكانەیە (دیالێكتیك ئەوسیستەمەیەكە بەبێ سڵەمینەوە ڕاڤە لەسەر ناكۆكییەكان دەكات) مۆڕاڵ ئەو هەڵۆێستەیە به‌بێ سڵەمینەوە بڕیاری چاك و خراپ دەستنیشان دەكات. ڕۆڵی مۆڕاڵ لە چارەنووسی دیالۆگی سیاسی و لە كەسایەتی سیاسەتمەداردا پێوەرێكی گرنگە.
موڕاڵ: به مانای ڕەوشت(اخلاق)ی ڕۆژهەڵاتی نیە. دووچمكی جیاوازی فەلسەفەی تێگەیشتن و پێوەری كردارەكانی مرۆڤن.
موڕاڵ پێوەرێكی ڕادیكاڵە بۆ هەڵسەنگاندنی کاری نیگەتیف و پۆزەتیڤ و هەڵویست. مۆڕاڵ ویژدانی نییە، لێ لە ویژدانەوە نزیكە.
ویژدان: كرۆكی ویژدان سەخناخە بە بەزه‌یی. بەزه‌یی هەندێک جار دوژمنی سەرسەختی مرۆڤە، چونكە دەبێتە لەمپەر لە بەرامبەر بڕیاری ڕاست. هەندێ جاریش خزمەت بە مرۆڤ دەگەینێ. مادام كرۆكی مۆڕاڵ بێ بەزییە، بۆیە ڕادیكاڵتر و زیاتر خزمەت بە كێشەكانی مرۆڤ دەكات.
پەیوەندی مۆڕاڵ و جوانیستیی(ئیستاتیكا): هەروەك پەیوەندی مۆڕاڵ وسیاسەت، پەیوەندییەكی دیالكیتیكانەیە.
جوانی مۆڕاڵ ئەوەیە كە پاریزگاری لە ڕەهندە جوانەكانی ژیان ده‌كات. بۆیە جوانیستیی بەبێ هێزی مۆڕاڵ ناتوانی پارێزگاری ڕەهندە جوانەكانی جوانیستیی خۆی بكات. موڕاڵیش جوان نابێت ئەگەر پاریزگاری ڕەهندە جوانەكانی جوانیستیی نەپاریزێت. هەریەكە لەم چمكە فەلسەفیانە ڕاڤەكردنی سەربەخۆی گەرەكە. لێرەدا كاتی نییە.
سیاسەت ئەگەر كایەكی ئاڵوزیی پڕكیشمەكێشی نێوان بەرژەوەندییەكان بێت. ئەوەئەركی سیاسەتمەداری خاوەن مۆڕاڵی جوان ئەوەیە پاریزگاری لە لایەنە جوانەكانی سیاسەت بكات، لایەنی جوانی سیاسەت ئەوەیە بخرێتە خزمەت كیشەكانی مرۆڤ (بە كۆ).
سیستەمی مۆڕاڵ و ئاخافتنەكانی پیاوانی دیوه‌خانەكەی جەلال(سەركردایەتی یەكیتی نیشتمانی كوردستان. سلیمانی) هه‌روه‌ها ناوەڕۆك و شێوەی دیالۆگی نێوانیان، زیاتر لە ئاخافتنی كۆمەڵە قاچاخچییەك دەچێ، وەك له ئاخافتنی سیاسیی، چونكە لە ئاست بەرژەوەندی خیزانی جەلال و تاكەكانی دەوری ئەوخیزانەیە، نەك گەلی كورد، بۆیە دەبینی كۆی ئەندامانی ئەو باندە قاچاخچیە دژی یەكن. پارتی سیاسیی، ئەگەر ئیستراتیجیتی لەپیناوی خزمەتی كیشە و گرفتەكانی كۆمەڵدا نەبوو. ئەوە ئەو گروپە هیچ نازناوێك پەسند ناكات لەگروپی قاچاخچی و مافیا زیاتر. ئەی بۆچی ئەوەی ئەندامی سەركردایەتی بێت دەبێ ملوێنەر بێت؟ ئایا دەكرێ بپرسین سەرچاوەی ئەو سامانانە لە كوێوه به ده‌ستیان هێناوه؟
كۆسرەت وەك ئەندامیكی ئەو باندە به مافی خۆی ده‌زانێت بپرسێ بۆچی دەبێ تەنیا خێزانی جەلال قۆرخی سامانی یەكیتی بكات؟
كە من هەواڵی دەستكیشانەوەی كوسرەتم بیست وەك پڕۆسێسێكی سیاسیی گالتەم پێدەهات. پرۆسیسی دەستكێشانەوەی سیاسیی پڕینسیبی خۆی هەیە. ئەگەر كەسێكی سیاسیی لە سەر کاری چەوتی ریكخراوەكەی ویستی دەستبكێشێتەوە. پێشكات پێویستە لە كۆبۆنەوەیەكدا كەسی خاوەن پرسیار. پرسیار و بۆچوونی خۆی بە نووسین بخاتە بەردەم سكرتیر و ئەندامانی گروپەكەی، دواجار ئەگەر داخوازییەكەی لەلایەن سكرتیر و زوربەی ئەندامانی پەسەند نەكرا. ئەو ساتە نامەی دەستكێشانەوەی خۆی دەنووسێت.
كۆسرەت پیچەوانە بوو. جەلال لە بەغداد بوو كوسرەت لە سلێمانی، كە جەلال هەواڵەكەی بیست، د. بەرهەمی بۆ خۆازبینی كوسرەت نارد، چونكە كوسرەت كۆنسیبتێكی سیاسی پێ نەبوو، بە خوازبێنێكەی بەرهەم ڕامنەبوو، ئەو دەیزانی تا زیاتر بتۆرێ پاره و ده‌ستکه‌وتیی زیاتر وەردەگرێ. دواجار كە شیربای (سامان)ی بۆ ئاشكراكرا. به پای خۆی چوو بۆ بەغداد. جەلالیش مۆڕاڵی کۆسره‌تی دەزانی، بۆیە بە بڕی چەند ملیۆن دۆلار (مۆڕاڵی) كوسرەتی كڕی.
هەموو پیسكاریی و دزییەكی سەرانی ئەو دوو بنەماڵەیە من دڵخۆش دەكات. هەرچەندە تاوانە لە مرۆڤی كورد و كیشەكەی، لێ بۆ تاقیكردنەوەی مۆڕاڵیان ریسوابوونیان لە میژوودا وەك دووگروپی مافیا و دەست و ویژدان پیس. ئاشكرابوونیان پێویستە.
ئەرستۆتالیس دەڵێت: (ئەدەب لاسایكردنەوەیە لە ڕێگەی زمانەوە)
منیش دەڵێم سیاسەت تاقیكردنەوەی مۆڕاڵە لە ڕێگەی كردار و هەڵویستەوە.
فەیلەسوفی ئەڵمانی (كانت) دەڵێت: (دەسەڵاتی جوانی لەچێژەوە هەڵدەقەڵێ).
سیاسەت لە رەحمی جیاوازییەكاندا دەپروكێ. ژیان وسروشت بە ڕەنگە جیاوازییەكانەوە جوانە، كەواتە سەرەتای زمانی سیاسیی بەشێك لە گوتارەكانی باسی شتە جوانەكان دەكات، كە ئەویش نەمانی جیاوازییەكان و یەكسانی مافەكانی مرۆڤە. لێ دوای زاڵبوونی رۆحی زبر و بەرژەوەندییە تایبەتییەكان، پڕۆسیسە سیاسییەكە ناشیرین دەبێ.
كوسرەت و هاوكارەكانی لە سەرەتای كاری سیاسییانەوە، چ لە شاخ یان لە خەباتی شاردا. باسی چەوسانەوە و بێمافی تاكی كوردیان كردووە. ئەم باسكردنه‌یان بەشێكە لە جوانی، لێ كە دەسەڵاتداربوون، چونكە بنەمایەكی هزریی مرۆیی و كوردییان نەبوو، بوون بە چەوسێنەر. نەگبەتی كۆسرەت لەوەدایە، چونكە كادیرێكی سەربازییە، ئەو ئەوەندەی چیژ لە دەنگی گوولە و بۆمب دەگری، ئەوەنده چێش لە گۆیگرتنی موسیقایەكی ئارام ناگرێ. ڕەنگە لە ژیانییدا، په‌رتووکێکی نه‌خوێندبێته‌وه، جگه له‌و پەرتووكانەی كە له قوتابخانه‌دا به ناچاریی خوێندویه‌تەوە. لە قۆناغی خەباتی ڕزگاری نیشتمانییدا گەل پیویستی بە كادیری سەربازی هەیە، لێ لەگەمەی سیاسییدا گەل پێویستی بە كۆمەڵە كادیرێكی سیاسیی هەیە، چونكە ئەركی سیاسه‌تمەدار و كادیری سەربازیی دوو ئەركی جیاوازن. ئەو لە مرۆڤ كوشتندا با دوژمنیش بێت پسپۆڕە. له مرۆڤکوشتندا دڵخۆش دەبێت. سیساتمەداریش دوای سەركەوتنی لە دیالۆگی سیاسییدا دڵخۆش دەبێت. مامەڵەكردن لەتەك چەكدا ڕۆحی چەكدار شەیدای تەقە و چەك دەكات. بۆیە زوربەی سەركردە سەربازییەكان دوای خانەنشینكردنیان وینەی چەك لەماڵەكانیاندا هەڵدەواسن. لە ڕۆحی كوسرەتدا خاڵێك نییە، چێژ لە ئارامی و جوانیستیی ژیان وەربگرێت. بۆ نمونه ئەو ئیفلیجە، كەچی نازانی مانای تەندروستی چییە. ئەو پێی وایە ئه‌گەر ژمارەی سامان و پاره‌کانی زۆرتر و باڵاتربێ، ئه‌وه تەمەنی زیاتر و تەندروستی باشتر ده‌بێ ومیژووشی جوان دەبێت. به‌ڵام (بەداخەوە) کۆسره‌ت، که باوكێكی جگەر سوتاوە، كەچی هێندە گەوج و بێ هەست و ڕۆحە لە ئازاری جەرگسوتاوەكانی كورد ناگات، بەپیچەوانەوە خودی خۆی و كوڕەكەی جەرگی چەندەها خیزانی كوردیان سوتاندوە، چەندەها جار دەستدریژیان كردۆتە سەر ئافرەتی بێكاری شاری سلیمانی.
من نازانم شاری سلیمانی بۆچی، لە هەموو سه‌رده‌مێکدا ده‌بێت شانۆ بێت بۆ نمایشكردنی موڕاڵە ناشرینەكانی مرۆڤە دڕندەكان؟
بە دریژای تەمەنی ڕژێمی عیراقی، سلێمانی سووكایەتی پێكراوە، دوای ڕمانی بەعس و لە دوای ڕاپەڕینیشەوە. جەلالییەكان سووكایەتیان بە ئافرەت و كەرامەتی ئەو شاره کرد.
من چاك لە یادمە و لە قۆناغی ئامادەییدا بووم، لە گەرەكی مەڵكەندی كیژوڵەیه‌كی جوان و ناسك و خونچە تەمەنی دراوسێمان (B) ئەفسەرێكی عەرەب بە قاجاخ سێكسی لە تەكداكرد. دواجار لە ترسی سكپبڕبوونی كوشتی. كوڕەكەی كۆسرەت لە کاتیی گەرانەوەیدا ئۆتۆمۆبیلەكەیدا ترازایە گۆمی دوكانەوە. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی کوڕی ئه‌وبوو وەك شەهیدی ڕێگەی ڕزگاری كوردستان، پرسەیان بۆ دانا و شاعیرەكەی دەرباری جەلالی (شیركۆ بێكەس) سوكایەتی بە شەهید و به شیعر و به شارێکیش كرد، هات و شیعرێكی لاوانەوەی بەناوی شەهید بۆ نووسی.(
کوردستانپۆست به‌شێکی ئه‌م بابه‌ته‌ی لابرد، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیمان له کوردستانه‌وه پێوه‌کرا، که‌مێک ناڕاستیی له‌و ڕووداوی خنکاندنی کوره‌که‌ی کۆسره‌تدا هه‌بوو، به‌ڵگه‌یه‌کی وه‌ها نه‌بوو، که به‌و شێوه‌یه بیهێڵینه‌وه. داوای لێبووردن ده‌که‌ین).
سالح موزەڵی دوو خوشكی سوككرد و هەردوكیانی كوشت، جەلال بە نامەیەك ئازادیی كرد، ئا ئەمەیە مۆڕاڵی كوسرەت و سەرۆكەكەی جەلال با دانیشتوانی هەولێری هیژا شەرمەزار نەبن، كە كۆسرەت كەسێكی ئەو شارە بێت و هێندە بێ مۆڕاڵ بێت.
هەولێریەكان ڕۆڵەیەكی وەك عه‌بدوڵڵا پەشێویان هەیە، كە سیمبۆڵە بۆ كوردستانی وویژدان و پاكیی.
هەولێرییەكان، سه‌دان که‌سایه‌تیی پیرۆزیان هەیە، كە بۆ خزمەتی مرۆڤایەتی و کورد و هزری کوردیی خزمه‌تیان کردووه، شه‌هید بوون، یان خزمه‌تیی کۆمه‌ڵگایان کردووه، هه‌روه‌ک چۆن سلیمانییەكان شانازی بە (كریمی عەلەكە)وە دەكەن، هەولیریەكانیش پیویستە شانازی به‌و که‌سایه‌تیانه‌وه بكەن، نه‌ک به کۆسره‌ت ڕه‌سوڵ.
(میژوو مرۆڤ دروست ناكات، بەڵكو مرۆڤ میژوو دروست دەكات) ئیستا باشووری كوردستان له‌سه‌رخۆ و به هێمنیی به‌رامبه‌ر نەخشەیەكی ترسئامیزی ناسیونالیستی عەربی شیعە وەستاوە. ئەوەی نوێنەری كورد لەم ساتە پڕ ترسەدایە، زۆر بێ مۆڕاڵن، بۆیە ئێمە گشتمان لە هۆڵی تاقیكردنەوەی مۆڕاڵداین، بەرامبەر بە ڕۆڵبینینمان بۆ گۆڕینی ئەو دەسەڵاتە. ئەوانەی كە نووسران میژووی ئەو كەسانەن، كە تەنیا خودی خۆیان نووسیویانەتەوە، نەك كەسێكی تر، بۆیە هەر تاكێكی كورد خۆی لیپسراوە بۆ نووسینەوەی میژووی، خۆی كەواتە نەك كۆسرەت گشتمان بەرامبەر بە ڕمانی دیكتاتۆرە پیسە پیرەكەی كورد جەلال لیپسراوین. ئەوەی چەكوشێك لە دیواری پاستیلی جەلالی بدا، نیشانیك لە سنگی میژووی خۆی دەدات. ئەوەشی باسی كوردایەتی بكات بڕوای بەو سیستەمە سیاسیە مافیا ئامیزە هەبێ كەسێكی (ده‌بڵ مۆڕاڵە) ده‌بڵ مۆڕاڵیش پیناسەیه‌كی ناشیرینە.
كۆسرەت و هاوموڕاڵەكانی دەكرێ بەناوگەڵ وگیرفان ئەكتیفبن و لە قوتابخانەی جەلالیدا100% نمرە وەربگرن، لێ لە قوتابخانەی مۆڕاڵی جوان و هزری سەردەمدا زۆر گەوجن، بۆیە لە هۆڵی تاقیكردنەوەی مرۆڤایەتی و كوردایەتییدا سێ سفری چاوزەق وەردەگرن، به واتا ئه‌مانه هه‌موویان بێ مۆڕاڵن.
