تیرۆركردنی فازڵ ڕەسول بۆ؟

Saturday, 10/07/2010, 12:00

محەممەد سەلیم ئەلعەووا(*)
وەرگێڕانی لە عەرەبیەوە: عەلی سیرینی
فازڵ ڕەسول ماموَستای زانستە سیاسیەكان و، سەرنوسەری (منبر الحوار)، ئەو پیاوەی پڕە لە خوَشەویستیی خەڵك، كە گفتوگوَت لە گەڵ دەكا بەو پەڕی نەرم و نیانیی وەك دوَستێكی خوَشەویست و، وەك تەرەفێكی گفتوگوَی سەختیش كە سەرسامت دەكا بەوەی، كە دوژمنان نابێ بسوتێنرێن بەڵكو پێویستە چاو ڕوون بكرێن تا ڕوناكی ببینن.
فازڵ ڕەسول، كە قەت نەمبینی جارێك مەشغول بێ بە شتێك تایبەت بە خوَی. جلوبەرگی ساكارترین جلوبەرگ بوون (لە زەوقێكی تا بڵێی جوان و بێ فیز كە شایەنی ڕێزگرتنە) و ژیانی تایبەتیشی لە پێداویستیە هەرە سەرەتاییەكان خوَی كورت هەڵێنابوو و، گوێی بە خوَشیی و نازوفیز نە دەدا و، هەردەم لە هاتووچووی بێ وەستان بوو، بوَ دیداری هزرڤانانی ئەم ئوممەتە، لەو پەڕی ڕوَژهەڵات و ڕوَژئاوای عەرەب، كە گفتوگوَی لە گەڵ دەكردن و گوێی لێ دەگرتن و، هەوڵی دەدا پردێك دروست بكات، بوَ ئەوەی ئەم ئوممەتە كە دووچاری دواكەوتنێكی نابود هاتووە، بە سەریدا بپەڕێتەوە، بوَ ئەو جێگاو مەكانەتەی كە شایەنیەتی، لە پێشەنگی سەركردایەتی كردنی مروَڤایەتی.
فازڵ ڕەسول ئەو گوَڤارەی كە سەرنوسەریەتیی كرد، باشترین ناوی بوَ دانا (الحوار) لە سەرەتای دەرچوونیدا- و دواتر (منبر الحوار)، كە بەڕاستی كردی بە سەكوَی گفتوگوَ بوَ هەموو ڕا و بوَچوونە جیاوازەكان و تەوژمە فیكریەكان لە نیشتمانی عەرەبی و، دەورو پشتەكەیی و لە جیهانی ئیسلامدا.
فازڵ ڕەسول ئەو پیاوەی لە سەرەتایی ژمارەی یەكەمی گوَڤاری ئەلحیوار دەڵێ: "ژیانی سیاسیی و كەلتوریی لە وڵاتەكانمان، هەرچەندە كە دەناڵێنی بە دەست ئازارێكی سەختی تەنگوچەڵەمەكان و ململانێیە بەردەوامەكان و دیاردەكانی پەرتەوازە بوون و كەوتن، وەك دەرەنجامێكی سروشتی بوَ ئەو قەوارە لەرزوَك و دەستكردانە، بەڵام لە هەمان كاتدا سەرەتاكانی گەشەی هوَشیارییەكی دەوڵەمەندی نوێ، بوَ گیروگرفتەكان، بە هاوبەشیەكی پیروَزەوە لەم ڕێگایەدا بە خوَیەوە دەبینێ".
لە دەستپێكی ژمارە چواریش دەڵێ: "ئەلحیوار گوَڤارێكی تایبەت نیە بە گرووپێكی ئیسلامی بە تەنیا و، نوسینیش تیایدا پاوان نەكراوە بوَ شوێنكەوتوانی مەزهەبێكی دیاریكراو، یان قوتابخانەیەكی فكری بە تەنها، چونكە نوسەرانی موسڵمانن و مەسیحیشن، سوننە و شیعەن، ئیسلامی و ئەوانیتریشن. ئامانجمان دروستكردنی پردەكانی گفتوگوَو وتوێژە، بوَ نزیك كردنەوەی بوَ چوونەكان، لە پێناو گەیشتن بە داڕشتنی باشتر كە بوەشێتەوە لە ژیان. ئێمە بانگەشەی ئەوە دەكەین كە ململانێیە هەستیارەكانی دین و مەزهەب ڕەتبكرێت، كە ئافەتێكەو وڵاتانی ئێمە تووشی هاتووە، بوَ ئەوەی هێزو وزە پاشەكەوت بكەین و تێكوَشان لەو مەسەلە تەحەددیاتانە بكەین كە چارەنوس سازن بە ڕووی گەلەكانمان ، ئێمە خوَمان دوور دەگرین لە مەسەلە پڕوپووچەكان و ململانێیە دەستكردەكان كە لە وردوهەڕاش و تەفروتونای مێژوودا دەگەڕێ بوَ دوَزینەوەی شتێك دووبەرەكی بخاتە نێوانمان. ئێمە هەوڵی یەكگرتن دەدەین، دژ بە هەیمەنەو داپڵوَسین، لە پێناو بنیاتنانی جیهانێكی نوێ".
فازڵ ڕەسول، ئەمانە بوون كاكڵەی هیواكانی و ناوەڕوَكی ئاواتەكانی. ئەمە بوو ڕێگای پەیامەكەی، كە خوَی كردە قوربانی لە پێناویدا. هەر ئەم فازڵ ڕەسولەیە، كە دەستێك نازانم چوَن وەسفی بكەم- چونكە نایەوێ ئەم هیوایانە بێنە دی و، ئەم ئاواتانە ڕوناكی ببینن و، ئەم پەیامە لە نێو پشتیوانانی و باوەڕدارانی خزمەتكارانیدا، بڵاو بێتەوە.
دواهەمین كارە فیكریەكانی فازڵ، سیمینارێك بوو، كە تیایدا میوانداری دكتوَر عەلیەددین هیلال (وەزیری گەنجان لە میسر) ی كرد، لە مەڵبەندی لێكوَڵینەوە سیاسییەكان لە كولێژی ئابوری و زانستە سیاسییەكان لە زانكوَی قاهیرە، لە نێوان تەوژمی ئیسلامی و عەلمانیدا لە ژیانی میسری هاوچەرخدا. لەم سیمینارە هەریەك لە دكتوَران: عەلیەددین هیلال، سەعدەددین ئیبڕاهیم، محەممەد عمارە، ڕاوێژكار تاریق ئەلبوشری، فەهمی هوەیدی، محەممەد سەلیم ئەلعەووا بەشداریان تێدا كرد. دواهەمین دیداری لە گەڵ ئەم هزرڤانانە بە ڕوَژێك بوو، پێش سەفەرەكەی لە قاهیرەوە بوَ نەمسا. گفتوگوَی ئەم سیمینارە زوَر دەوڵەمەند بوو، پڕ بوو لە هیوا و عەزیمەت و تەسمیمگرتن كە چوَن ڕوَشنبیری مسوڵمان پێویستە ڕوَڵێكی گەورەتری ببێ لەوەی ئێستای. كچەكەم، كە ئەوكات لە كوَلێژی ئاداب بوو، گوێگری ئەم گفتوگوَیە بوو گوتی: ئەم سیمینارە ئالوگوَڕێكی موحكومانەیە لە نێوان كەسانێك زوَر چاك ڕەهەندەكانی دەزانن.
لە خەیاڵی كەس نەبوو، كە ئەم ئالوگوَڕە موحكەمانە، بوَمبێك بێت كوَتایی بە ژیانی خاوەن و دامەزرێنەری بیروَكەی گفتووگوَ (الحوار) بێ!
فازڵ ڕەسول، ئەو كەسەی كە كورد بوو لە ئاست مێژوودا، عەرەب بوو لە ئاست زماندا، مسوڵمان بوو بە دڵ و بە گیان، هزرڤانێكی هاوچەرخی پڕ بە پێست بوو، لە بەرزترین ئاستدا نایابترین ڕوَشنبیر بوو، موجاهید بوو بە پێنوس و كردار دژی ئەو هێزانەی بانگەشەو كار دەكەن بوَ پەرتەوازەكردن و لەت و پەتكردنی جیهانی ئیسلام و، لە گەڵ هێزەكانی نزیككردنەوەو یەكگتن بوو لە هەموو جیهانی ئیسلامدا.
فازڵ ڕەسول، هەمیشە و هەرگیز ئاشتیخواز...
گوللەیەك كوشتی: قابیل خاوەنی بیردوَزەكەی بوو، شەیتان دروستكەری بوو، دەستی غەدرو ترسنوَكیش هاوێژەری بوو، كە دەیویست لەم چركەساتانەدا پەیامێك بگەیەنێ: ئامانج ئەو هزرەیە كە فازڵ نوێنەرایەتی دەكا و، هەڕەشەش بوَ هەمووانە.
مێژووش كە فازڵ ڕەسول قوتابیەكی دڵسوَزی بوو، فێرمان دەكا، كە تیروَر ئامێری زامنی بڵاوكردنەوەی هزرە، داپڵوَسین ڕێگای نایابی زیادكردنی باوەڕدارانە و، چەكی هەرە كاریگەری تێكشكاندنی زاڵم و ستەمكارانە.
ڕەحمەتی خودا لە فازڵ ڕەسول بێ، خودا دەبەخشێ و دەسەنێتەوە، هەموو شتێكیش لای خودا كاتێكی دیاریكراوی هەیە.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(*) یەكێكە لە ناودارترین و بەرزترین هزرڤانان و سیاسەتمەدارنی میسر و عەرەب. ئەم وتارە بابەتێكە لە كتێبێكی نووسەر بە ناونیشانی (شخصیات ومواقف عربیة و مصریة)، (2004)، دار المعرفە، بیروت.