سەختەرێگایەکی پراگماتیکی لەبەر رۆشنایی راستییەکاندا

Friday, 07/12/2012, 12:00

با یەکێتی نەتەوەیی و کوردی رۆژاواو باشووری کوردستان بەیەکەوە بپارێزین
(١) سوریا یەکلاییکەرەوەیە
لە سەرەتای دروستبوونی کێشەی سوریاوە جەختم لە سەر ئەوە کردەوە کە کێشەی سوریا جیاوازەو یەکلاکەرەوەی چارەنووسی رۆژهەلاتی نێوەندی نوێیە و ناتوانین هیچ پەرەسەندن و رووداوێکی ناوچەکە بەدەر لە سوریا تێبگەین و هەڵسەنگێنین.
ئەوە سوریا بە رای هەموو لایەک، لە دوا قۆناغی رووخانی دایەو لەوانەیە لە سەرەتای ٢٠١٣ دا تەواو بێت.
دوای ئەوە چ روو دەدا؟
چۆن کار لە کوردو کوردستان دەکا؟
لەم لەحزەیەدا کە ئەمە دەنووسم بەرنامەیەکی گفتوگۆی گەرمی تایبەتی بە کورد لە کەنالی تەلەڤزیۆنی رووسی [ئار.تی] بە زمانی ئینگلیزی دەربارەی پێشهاتنی گەورەترین دەرفەتی مێژوویی بۆ دروستبونی دەوڵەتی کوردیی پێشکەش دەکرێ.
جەخت لە سەر ئەوە دەکرێ لەوەتی جەنگی جیهانی یەکەمەوە دەرفەتێکی وا گەورە بۆ دەوڵەتی کوردیی بە مانای دەولەتی یەکگرتووی هەموو پارچەکانی کوردستان نەهاتۆتە پێش.
دیسان جەخت لە سەر ئەوەیە کە تەنیا تورکیا ئەو لایەنەیە کە دژی ئەو پرۆسەیە.
قسەکەرێکی تورک بەشدارە کە دیارە وەک عادەتی خۆیان شۆڤێنیی و دژەکوردە، ئەو جەخت لە سەر ئەوە دەکاتەوە
١. کورد یەک نەتەوە نین و جیاوازی زمان و کلتوورو سیاسەت و ئابووریی لە نێوانیان دایە. لە بەرئەوە کوردی سوریا جیایەو کوردی ولاتانی تر هەر یەکە دەیەوێ لەناو ولاتی خۆیدا بژی.
٢.تورکیا پێوەندی بە ئۆپۆزیسیۆنی سوریاوە هەیە کە هەندێ لایەنی کوردیی تێدایە بەلام ئەوان دژی پەکەکەو بەشداری یەدەپەن.
٣. ئەوان یەدەپە بەوە تاوانبار دەکەن کە سوریا یارمەتی داون.
٤. ئەردۆگان زۆرترین مافی بە کورد داوە!
رۆلانی نەوەی نوێی کورد، رووناکبیران،
هەر وەکو چۆن بارزانی و تالەبانی شانازی بەوەوە دەکەن کە ئەوان بە هاندانی ئەمریکا جەیشی عێراقیان دروست کردەوە، بە بێ هیچ زامنێکی نێونەتەوەیی و یاسایی بۆ پاراستنی ژین و کەرامەت و ئاسایش و پاشەرۆژی ئێوەو ولاتی ئێوە، بارزانی هەر بەو جۆرە بە نیاز بوو بە هاندانی تورکیا و ئەمریکا، 'سوپای ئازادی' سوریای عەرەبیی لە ئێسک و خوینی کورد دروست کات و قامیشلی بکاتە هەلەبجەیەکی نوێ.
ئەوە بوو هەر کە هەوالی ئەم پیلانە دزەی کورد بۆ ناو رۆژنامە جیهانیی و عەرەبییەکان، وردەکاری ئەو نەخشەیەم بە بەلگەوە لە 'هاوارنامەیەک' بۆ خەلکی کوردستان بلاو کردەوە. [تکایە ئەم بەلگەنامە بخوێنەوە]و خەتەرناکی ئەم نەخشەیەی تورکیاو خەتەری دووبارەبوونەوەی هەلەبجەشم لە قامیشلی بۆ حکومەتی بەریتانیا روون کردەوە.
دیارە وریایی پەکەکەو رێكخستنی جەماوەریی یەدەپە دەوری سەرەکیی هەبوو لە وەی ئەم کارەساتە تا ئێستا لە کورد دوورخاتەوە. بەلام بە نەمانی رژێمی سوریی و بالادەستی سوپای ئازاد کە لەلایەن تورکیاوە بەڕێوە دەبردرێ، چارەنووسی کوردی رۆژاوا کە هی هەموومانی پێوە بەندە نادیارەو دەکەوێتە مەترسییەکی سەختەوە.
چارەنووسی ئێمەش و هەموو کوردستان بە ئەم رووداوە خەتەرناکانەوە بەندە.
سوریا یانی گەورەترین دەرفەت بۆ دەولەتی کوردیی بەوەی کە گەلی کوردستانی راۆژاوا بەلای کەمەوە بەو مافانە بگەن کە ئێمە لە باشوور هەمانە واتە ببنە خاوەنی ئۆتۆنۆمیی و هەرێمێکی فیدرالی.
ئەوسا تورکیا بە دوو هەرێمی فیدرالی کوردی باشوورو خۆراواو، خەباتی پەکەکەو خەباتی سیاسی رێکخراوەکان و شەقامی کوردیی لەناو تورکیا خۆیدا گەمارۆ دەدرێ و ناچار دەبێ یان بەرامبەر راپەرینی بەهاری کوردیی لە تورکیا بوەستێ و بەمەرەدی سوریا بچێت، یان سەر شۆڕ بکات.
دوای ئەوە ئێرانیش ناچار دەبێ بۆ خۆی عا‌قل ببێ و مافی کەلتووری و سیاسی و کولتووری زیاتر بە کورد بدات ئەمە ئەگەر ئێرانێش دوای سوریای هاوپەیمانی لە ژیر فشارو هێڕشی سوننەو غەربدا هەرەس نەهێنێت و قیامەت لە لوبنان و خەلیجدا روو نەدات.

(٢) مەترسی تورکیا و پێوەندی تورکیاو بارزانی
دیارە وەک لەو پرۆگرامەی [روسیای ئەمڕۆ] دا جەختی لەسەر کرا رێگری گەورە لەم پەرەسەندنە بە قازانجی کورد تورکیایە. تاقەرێگایەکیش کە تورکیا بەدەستیەوەیەتی بەکارهێنانی کوردە دژی کورد. بۆیە من هەرگیز کەینوبەینەکانی بارزانی م لەگەڵ هاشمی و تورکیا بە پرۆسەیەکی جیا و دوورەپەرێز لە ناوجەرگەیی رووداوەکانی سوریا سەیر نەکردووە. ترسی گەورەی مالکی و ئێرانیش ش ئەم دەورەی بارازنی یە بۆ پشتگیری سوپای ئازادی سەر بە تورکیا و ئەوسا دروستکردنی هەمان مودێلی سوپای ئازاد بەپشتیوانی سوننەو تورکیا دژی مالکی و شیعە. ئەم ترسەش چەند جارە مالکی و هاوکارانی بە ئاشکرا دەریان بڕیوە. " ‌
[[په‌رله‌مانتارێكی‌ لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاسا ئاشكرایده‌كات كه‌ ژماره‌یه‌ك له‌ئه‌ندامانی‌ حزبی به‌عسی‌ هه‌ڵوه‌شاوه‌ له‌شاری هه‌ولێر خه‌ریكی‌ پێكهێنانی‌ سووپای‌ ئازادی عێراقن، هاوشێوه‌ی‌ سوپای‌ ئازادی سووریا.]]
بڕوانە:
http://www.hawlati.co/babetekan/34796
هەمان سیناریۆی ترسی دروستکردنی هێزێکی سەر بە ئێران بوو کە هەلەبجەو ئەنفالی دروست کرد.
لەگەل وردەکاریی پڕبەڵگەی هاوارنامەکە کە لەمانگی حوزەیراندا بلاو کرایەوە، تەنیا دووخاڵی ئەو هاوارنامەیە دەنووسمەوە کە جەختم لە سەر ئەو پێوەندییە کردۆتەوەو ئێستاش خەتەرناکی ئەم دوو مەبەستە زیاتر بووە:
http://www.kurdistanpost.com/view.asp?id=ff401ee8
[[ ٩. .کەس نکولی لەوە ناکا تورکیا دراوسێیەو دەوڵەتێکی گرنگە بۆ پاشەرٶژی سیاسیی و ئابووریمان بەلام لەم سەردەمەدا هەموو پێوەندی و رێکەوتنێک دەىێ بە رازیبونی پەرلەمان و بە پەیمان و بە زامنی یاسایی و بە ئاشکرایی و لە رێگای نەتەوە یەکگرتۆکان و بە ناوبژیی دەولەتە زلهێزەکانەوە بێ بە تایبەتی ئەمریکا کە خۆی بە دۆستی کورد دادەنێ و ئەکتەرێکی راستەوخۆیە، نەک پێوەندی نهێننی پاشکۆیی دوو-قۆڵیی و دوور لە زانین و ئاگاداری و ئیرادەو رازیبوونی خەلکی کوردستان.
هاوکاریی و هاوئاهەنگیی تا ئەو ئاستە خەتەرناکە لەگەڵ رژێمی تورکییدا بە بێ ئگاادری پەرلەمان و هیچ زامن و ڕیکەوتنێکی یاسایی ئاشکراو بوونی تەرەفی سێیەم و پرۆسەی یاسایی نێونەتەوەیی لە رێگەی نەتەوە یەکگرتۆکانەوە، لە ئاشبەتاڵ و کارەسات و ئەنفال و وێرانکاری زیاتر هیچی بۆ گەلەکەمان لێ شین نابێتەوە. تەنانەت ئەگەر ئەم لەحزە لە سەر داوای تورکیا خۆی پرسی دەولەتی کوردی کە پایتەختەکەی دیاربەرکر (ئامەد) بێ لە نەتەوە یەکگرتۆکان باس بکرێ، هێشتا کردنی کوردستانی رۆژاوا بە مەیدانی جەنگ و تێوەگلاندنی هەرێمی کوردستان لە کێشەو بەربەرەکانییەکی مێژوویی ناوچەیی جیهانی یەکجار خەتەرناک و ئالۆز هێشتا تاوانەو دەبێ ئەم موغامەرە ترسناکەی بارزانی بە خێرایی بوەستێندرێ.]]
[[ ١٠. بەتایبەتی کە ئەمە لە کاتێکدا روودەدا کە بارزانی لە عێراقیشدا خۆی و هەرێمی کوردستانی کردۆتە قەڵای پێشەوەی رووخاندنی رژێمی مالکی کە رۆژنامەی خەبات ی زمانحاڵی مالکی بە سەددام دەچوێنێ لە کاتێکدا نزیکەی هەموو بودجەی کوردستان کە %١٧ ی بووجەی هەموو عێراقە لە بەغداوە دێ و کورد هێزو هاوپەیمانێکی گەورەو کاریگەرە لە دروستکرنی حکومەتی بەغداو ٨ ساڵە خەریکی بنیاتنانی ئەو پێوەندییەیە کە بارزانی بۆ پاراستنی بەرژەوەندییە نایاساییەکانی بنەماڵەکەی و بۆ خاتری تورکیا هەوڵ دەدا هەمووی هەڵوەشێنیتەوەو هەرێم بکاتە یارییەکی زەلیلی دەستی تورکیا.. لە کاتێکدا هیچ هەلومەرج و ئیحتیاتێک بۆ خۆراگرتن بەرامبەر بچووکترین بوومەلەرزەی سیاسی یان ئابووری لە کوردستاندا نییە. بە قسەی وەزیری دارایی هەرێمی کوردستان خۆی ئەگەر بەغدا بۆ تەنیا یەک مانگ بووجە نەنێرێ، حکومەتی هەرێم ئیفلاس دەکاو مووچەی فەرمانبەرانی پێنادرێ]].
]http://www.sbeiy.com/Detail.aspx?id=8388&LinkID=9

٣. دوو بەڵگەی بەرچاو
بەڵگەی یەکەم: لوتکەی ناکۆکی مالکی و کورد لە ٢٠٠٨ دا بوو
ئێستا سەردەمی بلاوبوونەوەو ئەرشیفکرنی گەردوونیی زانیارییە، گەر تەنیا سەرنجی چاوپێکەوتنەکانی مالکی لە (یوتیوب) دا بدەین، بە روونی دەردەکەوێ کە کێشە سەرەکییەکانی نێوان کوردو مالکی لە ٢٠٠٨ دا گەیشتوونەتە لوتکە کە ئەوسا ئەمریکییەکانیش لە عێراق بوون و بارزانی و تالەبانی و پیاوەکانیان لە بەغداهیچیان نەکرد. بۆ نموونە بروانە ئەم چاوپێکەوتنەی مالکی کە هەموو رەخنەکانی لە رەفتاری نادەستووری هەرێم و بارزانی لە روانگەی خۆیەوە لە ٢٠٠٨ دا بە توندی دەردەبڕێ.
http://www.youtube.com/watch?v=brE1Dt9qJDk
بەڵگەی دووەم: ئەمریکا پێشکشانەوەی هێزەکانی پێشمەرگەی خستۆتە ژێر کۆنترۆلی بەغداو بریاری فرۆشتنی تەیارەی ئێف-١٦ ی داوە بە ئاگاداری بارزانی و تالەبانی
خەتەرتر لە مە پێش کشانەوەی ئەمریکا، سەرکردەی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق بە ئاشکرا دەڵێ کە دواشوێن ئەوان لە کەرکوک دەکشێنەوە، بەلام کێشەی کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکان چارەسەر نەبووەو وەک خاڵی ناکۆکی بو تەقینەوە دەمێنێتەوە، و ئاشکرای دەکا کە ئەو هیزە هاوبەشانەی کوردو عێراق کە دروستدەکرێن لە ژیر دەسەلاتی حکومەتی عێراقدا دەبن.
لە راپۆرتێکی [رۆیتەر] دا لە ٢١ ی تەموزی ٢٠١٠ دا بە ناونیشانی [هێزەکانی ئەمریکا پێش چارەسەری ناکۆکی عەرەب-کورد عێراق بەجێدێڵن] هاتووە: کە
فەرماندەی سەربەرزیی هەرەبەرزی ئەمریکا لە عێراق جەنەرال رەی ئۆدیرنۆ لە کۆتایی ٢٠١١ دا کەرکوک بەجێدێڵن بەبێ چارەسەریی ناکۆکی کوردو عەرەب وئەمەش گەورەترین هەڕەشە بۆ سەقامگیریی ولاتەکە پێکدێنێ و بەرپابوونی توندوتیژی لە نێوانیان لەوانەیە عێراق تووشی شەڕ بکاتەوە.
ئۆردینۆ دەڵێ: ئێمە کێشەی ناوچەناکۆکیدارەکانمان چارەسەرنەکردوە، ئەم گرفتە دەبێ لە داهایوودا چارەسەربکرێت."
"We have not solved the problems of the disputed areas. That's a problem that has to be dealt with in the future."
ئۆردینۆ دەلێ: ئەمریکا هێزی پێشمەرگەی کوردیی و سەربازی عێراقی مەشق پێدەکەن و دەیەوێ تێکەلیان بکەن تا ببنە هێزی جێی متمانەی دانیشتووان و نوێنەری پێکهاتەی خەلکەکەو کە دوای رۆیشتنی ئەوان [ئەمریکییەکان] بتوانن ئاسایش بپارێزن.
حکومەتی عێراق لە بەغدا فەرمانداریی و کۆنترۆلی ئەم هێزە هاوبەشە دەکات'

To that end, the U.S. military is training Kurdish peshmerga fighters and Iraqi army troops, and wants to "merge them to become a force that's trusted by the population, that's representative of the population, that will sustain security once we leave," Odierno said.
The Iraqi government in Baghdad would command and control the joint force.
ئۆردینۆ باوەڕی خۆشی دەردەبڕێ کە زیادەی چاوەرێکراو لە داهاتی نەوت لە ٢٠١٣ ەوە ئەو تواناسازییە بەعێراق دەدات کە بتوانێ یەکەمجار سەودای کرینی ١٨ فرۆکەی جەنگی ئێف-١٦ دەستپێبکا کە لە لایەن لۆکهێد مارتین گرووپەوە دروستکراون و ئەوەشی روون کردەوە کە ئەو خۆشی پشتگیری ئەو فرۆشییە دەکا.
Odierno voiced confidence the projected increase in oil revenues starting in 2013 would enable Iraq to afford an initial purchase of 18 F-16 fighter aircraft, made by Lockheed Martin Corp (LMT.N).
Odierno made clear he supports the sale
ئەی بۆ ئەوسا بارزانی و تالەبانی ئەمەیان لە ئەمریکییەکان قبول کرد و ئێستا بارزانی بی پشتوپەنا دەلێ رازی نابم پێشمەرگە لە ژیر دەسەلاتی مالکی دابێ [ بەلام ئایا رازی دەبێ لە ژیر دەسەلاتی عەلاوی یان نەجەفی یان شەهرستانی دا بێت.]
ئەوەتا ئەمڕٶش سەفارەتی ئەمریکا لە بەغدا پشتیوانی ولاتەکەی بۆ بەهێزکردن و چەکدارکردنی سوپای عێراق دووپاتە کردۆتەوە.
http://www.hawlati.co/babetekan/34856
(٤) تەوقیتی تورکی بۆ دوژمنایەتی مالکی
بەداخەوە لە کاتێکدا ئەم بەلگەیەو دەیان بەلگەی تر نیشانی دەدەن کە سەرانی کورد قەت کەمترین باکیان لە جێبەجێکردنی مادەی ١٤٠ و چارەنووسی کەرکوک نەبووە، ئەم هەرایەی بارزانی لەگەڵ مالکی دا دروستی کرد راست بێ یان سیناریۆ، تەوقیتەکەی نەخشەو پلانی تورکیایەو بۆ ئەوەیە کە بە کێشەیەکی لە ناکاو گەورەکراو مەشغول بین و یەکێتی کوردو چارەنووسی کوردی رۆژاواو باکوور فرامۆش بکەین. بە داخەوە کە گۆڕان-یش شتێکی عەجایەبی بەناوی نەخشەرێگا پێشکەش کرد کە فڕی بە سەر زانست و تێگەیشتنی دەستوورو ‌یزەسیاسییەکانی عێراقو هاوسەنگی و گۆرانی خێرای هاوکێشەو ‌‌هێزەکانەوە نییەو لە روانگەیەکی سیاسیی تەسک و دەوری زلکراوی تالەبانییەوە کە خۆی دەمێکە خۆی کردۆتەوە سفر، سەیری هەموو کێشەکان دەکا. گەر کێشەکە لەگەڵ مالکی بە گەڕانەوە بۆ دەستوور چارەسەر دەبێ، ئەوە کورد چەندە خالی لادانی مالکی لە دەستوور بە دەستەوەیە ، مالکی دوو ئەوەندە؟ ئەی نەخشەرێگای ئەوانە چییە؟ [سەیری ڤیدیۆکان و چاوپیکەوتنەکەی مالکی لە ئێن؛ئار،تی بکە].
ئەی خۆ کورد کەلەگا نییە وەک لە کوردستان بێ دەستوورو یاسا رەفتار دەکەن، لادانە دەستوورییەکانی خۆیان بەسەر بەغداشدا بسەپێنن. [سەیرکەن تالەبانی چەند سالە سەرۆک کۆمارەو هاتوچۆی بەغدا دەکا، و پاڕیزەری دەستوورە وەک نەخشەرێگاکەی گۆڕان دەڵێ، بەلام تا ئێستاش زۆر لە سەیارەی پاسەوانەکانی قاچاغن و ژمارەی فەرمییان نییە؟
http://www.hawlati.co/babetekan/34741
جا لەمەوە بەرەو خوار و ژوورو چەپ و راست وەرە، ئایا هەموو بنیات و بەراتی سەرانی کورد کاری نادەستووریی و نایاسایی قاچاغجێتیی و گەندەڵیی نییە؟ [بۆنموونەی چمکێک لە کارە قێزەونەکانی پارتی و یەکێتی لە خانەقین بروانە ئەم چاوپێکەوتنە]
http://www.awene.com/article/2012/12/05/17049
ئێستا دەبوو ئەم ناکۆکییە دەستورییانە لەگەڵ عێراق دەمێک بووایە لە ریگای ئەمریکییەکان و لە نەتەوەیەکگرتۆکانەوە چارەسەکرابان بۆ تەوقیتی تورکی هەڵنەگیرابان.
بەلام دیارە وەک هەمیشە یەکلاییکەرەوەی هەر کێشەیەک لە شیکردنەوەی دواییدا هێزو دەسەلاتە بە تایبەتی بە پێوەندیی و پێوانەو میکانیزمە ستراتیجییە جیهانییەکانی ئەو هێزو دەسەلاتە. دەسەلاتی کوردیش لەم هاوکێشانەدا خۆی کردە سفری پاش فاریزە. ئەگینا کوا پێوەندییە شەخسیی و خێزانییەکانی بارزانی و تالەبانی لەگەڵ جەی گارنەر، بڕێمەر، خەللیلزاد، بوش وبنەمالەکەی، ئۆباما، هتد، بۆ کەسێک نییە بۆ ناوبژیی ۆپەنای بۆ بەرن؟ گەرچی راستیی هیچ نییە ناوبژیی بۆ بکرێ مادام خۆیان بە سەروەری عێراق و بێسەروبەری خۆیان رازی بوون.
(٥) حەقیقەتێکی تاڵ
کەواتە دەربارەی عێراق دەبی دان بەو حەقیقەتە تاڵەدا بنیێن کە حیزبە شاخییەکانی کورد عێراقییان وەک دەولەتی نەتەوەیی دانپێداهێنراوو خاوەن سەروەریی و دەستوورو حکومەت بە هەموو ماناو موئەسسەساتی بەهێزی دەوڵەت دروستکردەوەو کردیانە مەرکەز و کوردستانیان کردە پەراوێزی پەراوێز.
سەرانی کورد درۆ لەگەڵ خەلکی کورد دەکەن و هیچ تاکە بەلگەیەکی دەستووریی و یاسایی و سیاسیی و نێونەتەوەییان بەدەستەوە نییەو پشتیوانیی تاقە یەک دەولەتی دنیاشیان نییە کە رێگا بدا کورد لە رووی هێزو ستراتیجی سەربازیی و پێوەندی دەرەوەو پاراستنی سنوورو ئابووری مەرکەزییەوە، تەحەددای حکومەتی عێراق ویەکپارچەیی عێراق و سەروەریی عێراق بەسەر هەرێمی کوردستانیشدا بکات. ئەمانە هەموو لە دەستووردا ئاشکران.
نە ئەو خواست و ئیرادەو هیزە سەربازیی و ئابووری و سیاسییەیان هەیە بتوانن بە تەنیا بەرمابەر عیراق ببنەوە.
عێراق دەولەتەو سەروەریی و دەستوورو دامودەزگاو پرۆسەو بانکی مەرکەزی هەیەو دەزانرێ پارە لە کوێوە دێ و لە کوێوە دەخرێتە سەر حیسابی بانکی مەرکەزی وەک داهات و پاشەکەوتی عێراق. ئێستا عێراق رایگەیاندووە کە زیاتر لە ٧٠ بلیۆن دۆلار پارەی پاشەکەوت (ئیحتیات) ی هەیە. دوای ٢٠ ساڵ دەسەلاتی کوردیی چەندی پارەی پاشەکەوت هەیەو گەر عێراق %١٧ ەکە ببڕێ تا چەند ساڵ دەتوانن مووچەو خەرجییەکان دابین بکەن؟
http://www.awene.com/article/2012/12/05/17026
وەختی خۆی لە سەرەتای ٢٠٠٤ دا کە سەرانی کورد بە حەماسێکی گەرمەوە لە بەغدا باسی دروستکردنەوەی سوپای عێراق و گێڕانەوەی سەروەریی عێراقیان دەکرد من وتارێکم دەربارەی چەمکی سەروەریی بە ئینگلیزیی بلاوکردەوە کە کوردییەکەی لە هاولاتی - شدا بلاوکرایەوە، پوختەکەی ئەوە بوو کە ئەو سەروەرییە سەری کورد دەخواتەوەو سەرانی کوردم ئەو کاتە بە ئەو گورگە برسییانەی دەسەلات وەسف کرد کە باکیان بە ژیان و کەرامەت و ئازادی و پاشەرۆژی گەلەکەیان نییە.
بەڵێ ئەو کاتە دەبوو پێچەوانەی ئەوە بکەن کە کردیان نەک ئەمڕۆ بیانەوێ بە دە رۆژ، بە درۆو سیناریۆ، تاوانی دەساڵیان بەراوەژوو بکەنەوە کە مەحاڵە.
ئێستا زۆر درەنگە. درۆیە، کێشەکە شەخسی نییەو مالکی نییە، شەهرستانی و هەموو دەعوەو عیراقییەو هتد لە ئەو شۆڤێنی ترن.
ئەوە دەساڵە هەموو شتێکیان فرۆشت بە دە رۆژ پروپاگەندەو جاڕی جەنگێكی بۆش بە مەسیرەی شایی و هەڵپەركێ و دەهۆڵی شەڕەوە هیچ ناگٶڕدرێت.
[بروانە:
http://www.youtube.com/watch?v=pWOSrUanGGM
ئەگەر سەران و حیزبەکانی کوردی بە ئۆپۆزیسیۆنیشەوە کەمترین بیرکردنەوەو بەرژەوەندی نەتەوەیی ستراتیجیان مەبەست بووایە دەبوو ئێستا لە روانگەی تێگەیشتنی وردو قووڵیی رووداوەکانی سوریاوە سەیری هەموو کێشەکانیان کردبایە و نەخشەیەکی ستراتیجی توندیان بۆ راییکردنی ئەم قۆناغە هەستیارە دابنابایە و لە نێوان خۆیاندا دەورەکانیان بۆ پاراستنی نەتەوەکەمان لە هەموو پارچەکان بەشکردایە و نەهێڵن تورکیا ئەم دەرفەتە بۆ کورد بگۆڕێ بە گەورەترین هەڕەشە لەسەر کورد لە هەموو کوردستانی مەزندا.
(٦) سەختەڕیگایەک بۆ پاراستنی یەکێتی و بەرژەوەندی نەتەوەیی
من هەمیشە راستەوخۆو بە راشکاویی دەدوێم. باوەڕم بە هێچ هێزو حیزبێکی کوردیی عێراق نییە کە نەتەوەیی و خاوەن هەلوێست و ستراتیجی سیاسیی بن.
بەلام وەک نەخشەیەکی پراگماتیکی لەم کاتە هەستیارەدا ئەم پێشنیازانە دەکەم و هیوادارم بە جددی سەرنجی بدەن.
١ پێوەندی لەگەڵ مالکی و عێراق:
دەسەلاتی پارتی و یەکێتی نە دەیەوێ نە دەشتوانێ شەڕ بەرامبەر عێراق بکات و دەبێ کێشەکان هەربە گفتوگۆ و رێگای دەستووریی چارەسەربکرێن.
گەر ئەو لیدوانە تیژو کەین و بەینە گومانلێکراوانەی بارزانی لەگەل هاشمی و سوننەو تورکیا مالکی توورەکردووەو نێوانی لەگەل بارزانی نەماوە؛ لەلایەکی تریشەوە پێوەندی شەخسی مالکی و تالەبانی نەماوە، کە تالەبانی هەموو ستراتیج و فەلسەفییە سیاسییەکەی پێوەندییە شەخسییە رووکەشییەکانی بوو، شتێکی گرنگە کە پێوەندی شەخسی لەگەڵ مالکی و پێوەندی سیاسیی لەگەڵ شیعە دا لە هەموو ئاستەکاندا بەردەوام بێت و بە تایبەتی لە ئاستێکدا کە لە دەرەوەی تالەبانی و بارزانی و پیاوەکانیان سەنگ و قورسایی سیاسیی و جەماوەری هەبێت، بەرای من کاک نەوشیروان باشترین کاندیدو جێگرەوە یە بۆ ئەو دەورە. بۆیە بە رای من کاک نەوشیروان و سەرکرادیەتی گۆڕان کە هەر خۆیەتی، هەلەیەکی گەورەیان کرد کە ئاخری چوونە پال باندواگۆنەکەی بارزانییەوە وەک بەرەی دژ بە مالکی گەر ئەمەش هەلوێستیان بووایە دەبوو بە نهێنی بێ و خۆیان وەک بەرەی دژ بە مالکی کە تائێستا نەیانکردبوو، دەرنەخەن.
٢ . دەشوترێ کە گوایە مالکی داوای کردووە کاک نەوشیروان ببینێ و رازی نەبوەو ئەمەش هەلەیەکی گەورەتر. مادام پێوەندی تالەبانی-بارزانی و مالکی گەیوەتە ئەو بنبەستە دەبوو کاک نەوشیروان لە جیاتی کورد و بە دیدێکی نوێوە هەولی دروستکردنەوەی متمانەو پێوەندی بداتەوە چونکە مەحالە کورد تازە ناتوانێ بەرامبەر عێراق بجەنگێ مەگەر بە جاشایەتی بۆ تورکیا یان دەولەتێکی تر چونکە لەوەتی سەرانی کورد هەن یان تەنیا دژی کورد شەڕی براکوژییان کردووە یان لە بری واتە بەجاشێتی بۆ دەولەتێکی تر: ئەمریکا، ئیسرائیل، ئێران، شەریان دژی دەولەتێکی تر کردووە. وەک لە رووخانی سەددامدا بۆ ئەمریکا کردیان و لە لە سەردەمی سەددامدا بۆ سوریا و بەتایبەتی ئێران کردیان وجارێک ئاشبەتاڵ و جارێک جێنۆسایدی ئەنفالیان دروست کرد. ئیستاش گەر چ لە سوریا چ لە عێراق بارزانی دەورێکی هەبێت بۆ خزمەتی تورکیایە بەبێ هیچ رێکەوتنی سیاسی یاسایی نێونەتەوەیی بۆ قازانجی کورد.
بۆیە گرنگە ئێستاش کاک نەوشیروان بچێتە بەغداو بە هاوکاری د. مەحمودو کۆمەلێک پەرلەمنتاری کورد لە بەغدا مالکی ببینێ و دایەلۆگ دروستبکاتەوەو بۆ چارەسەرێکی سیاسیی درێژخایەنی دوور لە هەرەشەی سەربازیی کار بکات.
٢. تورکیا و کوردی سوریا:
گەر بارزانی ه‌ێندە پێوەندی باشی لەگەڵ تورکیا و ئەردۆگان هەیەو گەر یەکگرتوو وەک خەتێکی ئیسلامی خۆیان لە ئەردۆگان بە نزیک دەزانن ، ئەوا ئێستا کاتی ئەوەیە بارزانی بە بەشدارکردنی یەکگرتووش قورسایی خۆی بخاتە سەر ئەوەی کارنکاتە سەر تورکیاو ئەردۆگان تا کوردی سوریا دووچاری کوشتارو دەستدرێژی نەبنەوە و چارسەییەکی ئاشاتیخوازانەی پرسی کورد لە دەستووری تازەی سوریادا لەسەر بنچینەی ناسینی ناسنامەو مافی نەتەوەیی کورد و ئۆتۆنۆمی چارەسەر بکرێت. و لە باکووریش دایەلۆگ و پرۆسەی چارەسەری سیاسی لەگەل پەکەکە دەستپێبکات.
٣. پێوەندی لەگەڵ ئێران:
مەحالە بە بێ گڵۆپی سەوزی ئێران مالکی ئاوا لەگەڵ کورد خەستی نەدەکردەوە. دیارە ترسی گەورەی ئێران و شیعە ئەو پێوەندییەیە کە بارزانی بێ ئاگاداری پەرلەمانی کوردستان و پرسکردن بە هیچ کەس لەگەڵ تورکیای ئەردۆگان و سوننەی ئەمارات دایمەزراندووەو هەولێری کردۆتە پاروویەکی کۆلۆنی چەور لە زاری گورگی بۆری تورکیدا.
بەتایبەتی ترسی بەکارهێنانی بارزانی لە لایەن تورکیاو ئیسرائیلەوەو دروستکردنی هێزێکی سوننی دژ بە بەغدا لە هەولێرەوە دوای رووخانی رژێمی سوریی.
تالەبانی و نێچیروان بارزانی و مامۆستا عەلی باپیر هەقە قورسایی خۆیان بخەنە سەر هێمنکردنەوەی ئێران و دڵنیاکردنەوەی لە بیلایەنی کوردو پاراستنی پێوەندی میژوویی لەگەڵ ئێران تا حکومەتی ئێرانیش لە دروستکردنەوەی پێوەندییەکی ساغ لەگەڵ شیعەی عێراق دەور ببینێتەوە.
٤. دەوری بە کۆمەڵی ئۆپۆزیسیۆن و جەماوەر
بێباکیی و راستییەکەی بێشەرمیی ئۆپۆزیسیۆن لەوەدایە ئاوا سواری باندواگۆنەکەی بارزانی بوون و لەگەل تالەبانی و بارزانی چەند جارە کۆ دەبنەوە بەبێ ئەوەی بچوکترین و کەمترین داواکاری خەلک و راپەرینی ١٧ ی شوباتیان بەدیهینابێ و چاکسازی لە سەرووی سفرەوە کرابێ.
بە پێچەوانەوە هەموو ماف و ئازادییەکان پاشەکشەیان کردووەو بێدادیی وبێیاسایی و بێهیوایی خەلک و کوشتن و مردن و گەندەڵیی وگەوادیی سەد قات زیاتر بووە.
بێئابروویی یە بۆ ئۆپۆزیسیۆن کە ئێستا تەنانەت باسی شەش پاکیجەکەی خۆشیان ناکەن.
کاتی ئەوەیە کاتێکی دیاریکراو بۆ جێبەجیکردنی شەش پاکەتەکەیان بکەن ئەگینا با لە پەرلەمان و هەموو پێوەندییەک لەگەل دەسەلات بکشێنەوە و داوای هەلبژاردنی نوێ بۆ پەرلەمان و پارێزگاکان و سەرۆکایەتی هەریم بکەن.
پێویستە ئەمە بکرێتە مەرج بۆ هەر هاوکارییەک لەگەل دەسەلاتدا.
کەمال میراودەلی
٦/١٢/١٢