۱۱ی ئازار ده ستكه وت بو یان پرۆڤه‌ی ئاشبه تاڵ؟
Sunday, 10/03/2013, 12:00
بنه ماڵه‌ی بارزانی مافی خۆیانه به شێوه یه كی ڕۆمانسی بڕواننه یه كێك له ڕۆژه هه ره خۆشه كانی ژیانی خۆیان كه ۱۱ ی ئازاری ۱۹۷۰ یه، له و ڕۆژه‌دا بو كه وه كو "پارتی پێشڕه وی كورد" بون به مۆته كه ی سه ر دڵی كۆمه ڵانی خه ڵكی كوردستان بۆ ده یان ساڵی ئاینده، له و ڕۆژه دا بو كه به بڕیارێكی حكومه تی عێراق ڕكابه ری سه رسه ختی ئه وسه رده مه ی بنه‌ماڵه (باڵی مه‌کته‌بی ساسی) چه‌ک کراو توایه وه، له و ڕۆژه وه سه ردانی پڕ خێر و به ره كه تی لێپرسراوانی تازه ی عێراق،له سه رو هه مویانه وه سه دام حسێن بۆ باره گای به رزانی، که زۆری نه مابو وه ك باره گای خوا وێنای بكه ن، ده ستی پێكرد و سه ردانه‌کانی مه سعود وه ك نوێنه ری بابی بۆ به غداو میوانداری سه رۆكایه تی كۆمار ده ستی پێ كرد، له و ڕۆژه وه به ڕه‌سمی پاره یه كی زۆر بۆ "لایه نی كوردی" ته رخان كرا كه له واقیع دا به شی هه ره زۆری خلۆر ده بوه وه بۆ ناو توره كه كانی بنه ماڵه نه ك موچه‌ی پێشمه رگه (حه‌ره‌سی حدود) و بنیاتنانه وه ی كوردستانی كاول كراو وه ك له ئامانجی یارمه تیه كانی حكومه تدا دیاری كرا بو، له و ڕۆژه وه بو كه بنه ماڵه‌ی بارزانی بون به ڕه‌قه مێكی گرنگتر له ناوچه‌كه و یارمه تی سۆڤیه تیه كان بۆ بنه ماڵه زیادی كرد وئێران بۆ كڕینه وه ی بارزانی ئاماده‌یی خۆی ڕاگه‌یاند که "زه م" به سه ر عێراقه وه بکات و به كرده وه نک هه‌رچه‌ك و پاره ی له جاران زیاتر بۆ ده‌نارد، یارمه‌تی مه‌لامسته‌فاشیدا که خه‌ونه دێرینه‌که‌ی به دی بهێنێت: به‌ستنی په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ ئه‌مریکا، له كاریگه‌ری ئه‌و ڕۆژه‌وه بو ئیدریس و مه سعود بانگهێشت کران بۆ ه‌زاره‌تی ده‌ره‌وی ئه‌مریکاو به دوایدا دابارینی ده‌یان ملیۆن دۆلاری ئه مریکا به سه ر بنه ماڵه دا ده ستی پێكرد كه تا ئه و كاته نه شۆڕش و نه بنه ماڵه بڕه پاره ی وایان به خۆیانه وه نه بینی بو، له‌و ڕۆژه‌وه هه م له عێراقه‌وه پاره‌یان به‌سه‌ردا ڕژا، وه ك به شێك له ناوه‌رۆکی به یانی ئازار، هه م له ئێران بو كڕینه وه ی بارزانی هه م له سۆڤیه‌تیه كان بۆهاندانی بارزانی بۆ چونه پاڵ به ره‌ی سۆڤیه‌ت-عێراق-عه ره ب له ناوچه كه و هه م له ئه مریكا بو ڕازی كردنی شای ئێران و بنیاتنانی په یوه ندیه ك له گه‌ڵ شۆڕشی كوردستاندا كه له وانه بو بۆگه یشتن به سیاسه تی داڕێژراویان له ڕۆژهه ڵاتی ناوه ڕاست ڕۆژێك له ڕۆژان به كه ڵكیان بێت، له و ڕۆژه وه موچه‌خۆره كانی حیزب بون به موچه خۆری حكومه تی عێراق و یارمه تیه ده ره كی و ناوه كیه كان، بێ هیچ میكانیزمێكی لێ پرسینه وه و كه شفی حساب به وێنه ی خه لیفه كانی عه باسی و ئه مه وی، خلۆر ده بونه وه بۆ باره گای بارزانی و ژێر دۆشه كه كه ی حه مایل خان، ته نیا ده ستپاكی ونیازپاکی و دڵسۆزی خودی مه لا مسته فا و كوره كانی زامنی به هه ده رنه دانی ئه و سه روه ت و سامانه زۆره ی شۆڕش بو، به ڵام له زانستی موحاسه به دا"ده ست پاكی و نیاز پاكی و دڵسۆزی" ئه و كه سه ی لێپرسراوی كۆكردنه وه و خه رجكردنی پاره ی گشتییه، نرخی توورێكی نیه. بۆیه بنه ماڵه مافی خۆیه تی ئه و ڕۆژه وه ك ده ستپێكی خۆشترین قۆناغی ژیانی خۆیان سه یر بكه ن و بیكه ن به پشوی ڕه‌سمی له هه رێمی كوردستان و ئه گه ر ده سه ڵاتیان هه بوایه له هه مو جیهانیش.
به ڵام بۆ كومه ڵانی خه ڵكی كوردستان، ئه و ڕۆژه گرنگی ئه وتۆی نیه كه بكرێته پشوی ڕه‌سمی یان یاد بكرێته وه چونكه له ڕاستیدا ئه وه ته نیا پاشقولێكی زیره كانه بو سه دام حسێنی لاوی قاڵبوی فڕوفێڵی سیاسی تازه‌سه ركار له پیره پیاوی به ناو قاڵبوی شۆڕشی گرت، ئه و سه رده مه حیزبی به عس له سه ر ئاستی هه مو عێراق چه ند سه د كه سێك زیاتر نه بون و گه‌لانی عێراق هێشتا تاوانه دڕندانه كانی کوده‌تای پێشویانی فه رامۆش نه كردبو، بۆیه كه هاتنه وه سه ر كار، زۆر بڕوایان به خۆیان نه بو بتوانن له سه ر كورسی ده سه ڵات بمێننه وه و له ڕاستیشدا هه ڕه شه ی جددی له سه ر ده سه ڵاتی تازه به ده ستهاتویان هه بو: حشع وه ك ڕكابه رێكی سه رسه ختیان به‌هێز و گه شه كردو مابوه وه، كێشه ی كورد، له لایه ك بزوتنه وه چه كداریه كه ی مه لامسته فاو له لایه كی تره وه فشاری داوا كارییه سیاسیه كانی سیاسه تمه دارانی ناسراوی باڵی مه كته بی سیاسی له سه ر ئاستی عێراق و ناوچه كه و باڵباڵێنی ناو خودی كوده تاچیه كان و حیزبی به عسیش۰
له سه ر ئاستی نێوده وڵه تیش له لایه ك شای ئێران هه ڕه شه ی جه نگی لێ ده كردن و له لایه ك به ره ی چه پی ئه و سه رده مه له ڕۆژهه ڵاتی ناوه ڕاست و دنیاش به گومانه وه سه یری ده كردن، بۆیه زۆر پێویستیان به وه بو كه هیچ نه بێت به ره ی شۆڕشی كوردستان هێمن كه نه وه تا به هۆیه وه مكیاجێكی ده مو چاوی ناشیرینیان لای به ره ی وڵاتانی بێ لایه ن وسۆشیالیزم و چه‌پی نه‌ته‌وه‌یی عه ره ب بكه نو کێشه‌کانی باڵباڵێنی ناوخۆیی و حشع له كۆڵ خۆیان بكه نه وه ئینجا بێنه وه بۆ سه ركوتكردنی شۆڕشی كوردستان، وه سه ركه وتوش بون له و سیاسه ته یاندا، له ژێر سێبه ری ئه و ئارامیه ی بۆ سوپا له كوردستان هاته ئاراوه به‌سه‌رکه‌وتویی له هه‌وڵی کۆده‌تاکانی عه بدول غه نی راوی و نازم گوزار و حه ردان تكریتی ڕزگاریان بو، په‌یوه‌ندیه‌کانیان له گه‌ڵ به ره ی سۆشیالیزمی ئه و سه رده مه و وڵاتانی عه ره بی تا ئاستیكی ستراتیجی برده پێشه وه و (حشع) یان ڕاكێشا بۆ ناو جه بهه كارتۆنیه كه یان وبه‌مه له كوتایی ٤ ساڵه كه ی به ناو ڕێككه وتنی ئازاردا، چونكه به پێچه‌وانه ی ئه وه ی پارتی پێی خۆشه ناوی بنێت، ڕێككه وتن نه بو ته‌نیا به یانێكی حكومه ت بو، له سه ر ڕێگه‌ی دیكتاتۆری ۳۰ ساڵی داهاتویاندا ته نیا كورد مابوه وه و له كاتی گونجاوی خۆیاندا له ناوه‌رۆکی به یاننامه كه په‌شیمان بونه وه و له ماوه ی ساڵێكدا له ڕێگه‌ی هێرشی سه ربازییه وه زۆربه ی ناوچه كانی شۆڕشیان داگیركرده وه و به هۆی ڕێككه وتنی جه زائیره وه به یه كجاری ئاشبه تاڵیان به سه ركردایه تی ئه و كاتی شورشی كوردستان كرد.
ڕاسته به یانه كه هه ندێك به ڵێنی گرنگی به كورد دا بو، به‌ڵام چونکه مه لا مسته فا وه ك ساویلكه یه كی بێزار له شۆڕش قایل بو بو ٤ ساڵی چاره نوسساز ببه خشێت به به عسی هه رگیز بڕوا به دیموكراسی نه بوو، هیچ كام له به ڵێنه كان جێبه‌جێ نه كران تا ئه وه بهێنێت وه ك كاری هه میشه ییان و له به ر نه بونی ده ستكه وتی ڕاسته قینه بۆ جه‌ماوری کوردستان هه وڵ بده ن ئه میش وه ك هه مو كاره بێ نرخه كان و ته نانه ت زیانباره كانیشیان به ده ستكه وت به خه ڵك بفرۆشنه وه، بۆیه به هیچ جۆرێك شایانی ئه و هه مو بایه خه نیه پارتی و بنه ماڵه‌ی بارزانی پێی ده ده ن، ئه وه ته نیا كڵاوێك بو كرایه سه ری بارزانی و ڕاستیه كه ی پرۆڤه‌ی ئاشبه تاڵ بو ده نا هه ر ئه و كاته ڕۆشنبیرانی ناو پارتی و خودی مه لا مسته فاش بڕوایان به وه نه بوه حیزبی به عس ئه و به ڵێنانه جێبه‌جێ بكات، ئه وه ته نیا بۆنه یه كی خێزانی خۆیانه و هیچ ده ستكه وتێكی بو كورد لی سه وزنه بوه، خوێندنی كوردی له ساڵی ۱۹۲٦ وه كو مه رجی لكاندنی كوردستان له لایه ن عوسبه ت ئه لئومه می ئه وكاته وه سه پێنراوه به سه ر عێراقدا و كه م و زۆر جێبه جێش كراوه، دان نان به هاوبه شیی نه ته وه ی كورد له عێراقدا له ماده ۳ ی ده ستوری كاتی سه رده می عه بدولكه ریمدا به هه وڵی مه كته بی سیاسی پارتی و پشتگیری كردنی پێشكه وتنخوازانی عێراق له ۱۹٥۸ وه جێگیر كراوه، ئه و كاته مه لا مسته فا ناوی له ناو كوله كه ی ته ڕیشدا نه مابو، مافی لامه ركه زی له ۱۹٦۳ وه به ڵێنی دراوه و به یانی ۲۹ ی حوزه یرانی ۱۹٦٦ هیچی كه متر نیه له به یانی ئازار و ئه كه ر قوربانیدانی شۆڕشی به رده وامی گه لی كوردستان و جینۆساید و كیمیا باران و ڕاپه‌ڕین وكۆڕه‌و و ده رفه تی نێوده وڵه تی نه بوایه سه د به ڵێنی هاوشێوه ی به یانی ۱۱ ی ئازار نه ده بونه بنه‌مای به دیهێنانی مافی فیدراڵیزم بۆ كوردستانی عێراق، ئیتر بۆ كارو باری حكومه تی هه ریم وهاوڵاتیان ڕاده گرن؟ ئه وه په یوه ندی به خۆتانه وه یه له ماڵه كانی خۆتان له سه ری ڕه‌ش و بارزان له گه‌ڵ یادی له دایك بونی بارزانیدا بیكه ن به یه كو به ئاره‌زوی خۆتان گۆرانی هه پی بێردده‌ی تویو بڵێن وفو له مۆم بكه ن، به لام ئیمه نامانه ویت یادی شكسته كانمان وه كو سه ركه وتن بكه ینه وه هه روه كو نامانه ویت به خوشی دامه زراندنی سوپا کاولکاره‌که‌ی عێراقه وه پشو بده‌ین و ئاهه‌نگ بگێڕین.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
