راستەرێ كردنی رەفتاری دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنیش

Wednesday, 12/09/2012, 12:00

لای هەمووان دیارە كەی ئۆپۆزسیۆنی راستەقینەی كوردستان دروستبوو، ئەویش پاش مشتومڕ و لە فەزایەكی تا رادەیەك ئاڵۆز و لەسەر دەستی سەركردایەتی شۆرش بە خۆی و لە دەرئەنجامی ناكۆكی و ململانێی نێوخۆی حزبی بوو، نەك بەشێوەیەكی سروشتی و هەڵقوڵاوی نێو جەماوەربێت، وەك لەزۆر شوێنی دونیادا هاتۆتە ئاراوە . ئەگەر پێشتریش تارادەیەك و بە شێوەیەكی شەرمنانە رەخنە و نارەزایی لێرەو لەوێ و لەلایەن هەندێكەوە دەبیسترا، بەڵام ئەوەی بە راستی پێی بونرێت ئۆپۆزسیۆن لە هەڵبژاردنی 25\7 ەوە هاتە ئاراوە. بۆیە دەكرێت بڵێین ئەگەر ئەزمونی حوكمرانی هەرێم بۆ چەندین ساڵ بە ساوا ناوزەد دەكرا ، ئەشێت ئەمرۆش بە كردەوە ئۆپۆزسیۆن بە لەبەرچاوگرتنی تەمەنەكەی بە ساوا ناوببرێت . راستە ئەگەر بوترێت ئەم پرۆسە پێویستەی دەسەڵاتدارێتی لە كوردستان نەبۆتە كەلتورێك، بەڵكو تا ئەندازەیەك بە لەقی ماوەتەوە و جێی خۆی نەگرتووە ، ئەمەش وای كردوە كە هەڵەو كەموكورتی و لادانیش لە خەتی سوور و گوێ نەدان بە ئاسایشی نەتەوەیی كوردستان بەسەر هە ردوولادا تێپەربێت .
ئەوەی كێشەی سەرەكی ئێمەیە لەم كاتەدا، هەڵسەنگاندن و ململانێی هەریەكە لەو لایەنانە بۆ كاروبار و سیاسەت و رەفتاری ئەویترە بێ ئەوەی هەریەكەو كارو ئامانجی راستەقینەی ئەویتر لەبەرچاو بگرێت، وەك چۆن دەسەڵات بەو شێوەیە تەماشای ئۆپۆزسیۆن دەكات كتومت وەك ئەو بیر بكاتەوە و بجوڵێتەوە، ئاوهاش ئۆپۆزسیۆن لە دەسەڵات دەروانێت و لە گۆشەنیگای بەرژەوەندیەكانی خۆیە دیخوێنێتەوە و بە عەقڵیەتی كوردانە و شۆرشگێرانە مامەڵەی لەگەڵدا دەكات . ئەگەر زۆر وردبین دەبێت ئەوەش ئاشكراكەین كە دەسەڵات هەمیشە لە گۆشەی لەخۆباییەوە و سەیری هەموو لایەكی تر دەكات و بەو شێوەیە هەڵەو كەموكورتی و پێشیلكاری و زەرەری زۆرتر بە رەوتی گشتی دیموكراسی و ژیانی گشتی خەڵك دەگەیەنێت .
سیستمی سیاسی پێشكەوتنخواز و هەنگاونانی حوكمرانی زانستی و هەوڵی پەرەسەندنی ئەزمونی كوردی بە گشتی لە ژێر رەحمەتی عەقڵیەتی زلهێزەكانی كوردستاندایەو حوكمداری دیموكراسی نەبۆتە كەلتور لە نێو خەڵكدا، ئاوهاش كورتبینی ئۆپۆزسیۆن و هەڵە ستراتیجیەكانی لەدەرئەنجامی كەمئەزمونی و تەنگپێهەلچنینیدایە لە دەرئەنجامی فشارە سیاسی و ئابووری و رۆشنبیریە هەمەجۆرەكانی دەسەڵاتەوە، ئەمە جگە لە رۆڵی سەلبی دەرهاویشتەی هاوكێشەكانی دەستێوەردانی دەوروبەر لە كار ی سیاسی كوردستاندا بە دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنیشەوە .
تا ئێستا دەسەڵات بە چاوی دوژمن تەماشای ئۆپۆزسیۆن دەكات نەك وەك لایەنی تەواوكار لە پرۆسەی حوكمرانی و، ململانێكانیان لە مەودایەكدا قەتیس داوە كە هەوڵی لەناوبردنی یەكتر لەپێش كێبركێ و ركابەری سیاسی تەندروست بێت، ئەم رەفتارەش وەك روانینیانی پیشتریانە بۆ ناكۆكیەكانی شاخ و پاش راپەرینیش و، لەسەر ئەو زەمینە فكریەدا رەفتار دەكەن .
بۆیە، دڵەراوكێی بەردەوام بەرۆكی سەرجەم هاوڵاتیان بەرنادات و، هەمو چاودێران سڵ لە رەخنەو هەڵسەنگاندنی زانستیش دەكەنەوە و بیر لە رۆژانی شومی یەكترقر كردن دەكەنەوە و، نائومێدی باڵی بەسەر هەموواندا تا رادەیەك كێشێاوە و، لەم حاڵەتەشدا تاكرەوی زیاتر خۆی فەرز دەكات .
ئەگەر بێلایەنانە قسە بكەین، بەڵێ جیاوازیەكی زۆر هەیەلەسەرجەم بوارەكاندا لە نێوان واقعی ئەمرۆی كوردستانی بێ وڵات و رەوشی حوكمرانی سەدان ساڵەی ولاتانی دیموكراسی و بەتایبەتی لە رووی ئەزمونی بەرێوەبردنی سیستمی سیاسی و عەقڵیەتی دەسەڵاتەوە . بەڵام دەكرێت بەو هەوڵ و تەقەڵایە و هاوكاری دۆستان و دڵسۆزی و بیركردنەوەی دروست بۆ پرسە گشتیەكە، سەرجەم كاروكردەوە و بۆچونەكانی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنیش راستەرێ بكرێت بە مەرجێك هەموان بە قەناعەتەوە لە كێشەو كەموكورتی و هەڵەكان بروانن و دان بەو حەقیقەتەدا بنێن كە ئێمە لە قەیرانی حوكمرانیداین، هەرچەند ئەم پێكانی ئەم ئامانجە بە قورسی دێتەبەرچاو .
دەبێت دەسەڵات لەو روانگەیەوە بیربكاتەوە كە زۆر ئاساییە ئۆپۆزسیۆن بەدیلی بێت و بە رێگەی دیموكراسی راستەقینەوە جێگەی بگرێتەوە و باوەری بە دەستاودەست كردنی دەسەڵات هەبێت و كوردستان بە موڵكی هەموو تاكێكی كورد بناسێت،نەك بە قۆرخكاری رەنجی چەند ساڵەی خەڵك بەفیرۆبدات . لەبەرامبەردا و لەم قۆناغەدا، دەبێت ئۆپۆزسیۆن لە قاوغی تەسكی هەوڵی لەناوبردنی ئەویتر دەربچێت و ئەوەی لەخزمەت میلەت بێت پابەند بێت پێوەی نەك ململانێی حزبی تەسك و، ئەكەر لەوبروایەدایە كە بێتوانایی و دواكەوتویی دەسەڵات ریگەی پێدەدەن لەو باشتر بێت و حوكمرانی مەحكمەمتر دەكات ورێگە راستەكە دەگرێتەبەر، دەبێت زۆرینەی خەڵك قەناعەت بەوە بكەن لە پێشەوەشیاندا حزبە دەسەڵاتدارەكان كە سندوقەكانی دەنگدان دادوەر دەبن لە بەدیهێنانی ئامانجەكانی هەموو لایەك .
زۆر گرنگە بەتایبەتی لەم كوردستانە بێ دەوڵەتەی ئێمەدا، كە دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن لەسەر ئەرزی واقع و لە چوارچێوەی ململانێی دروست و و دوور لە زیان گەیاندن بە كۆی پرسە گشتیەكە و بە مەرجی دەرنەچون لە خەتی سوری ئاسایشی نەتەوەیی ئەگەر بە ریكەوتنیش نەبێت بە خۆرسكانە بكەونە سەر سكەی سروشتی خۆیان، هەردوولا لەو باورەدا بن كە دەسەڵات لە حكومەت و ئۆپۆزسیۆن و میدیا ورێكخراوە مەدەنیەكان و رای گشتی پێكدێت، نەك لە حزبی فەرمانرەوا بەتەنها، لەو پێودانگەوە مامەڵە لەگەڵ پێشهات و پرسی كورد بە گشتی بكەن . دەبێت باش بزانن كە كۆمەڵێك بەهای سەردەمانەی حوكمداری سەنگی مەحەكن بۆ سەركەوتنی دەسەڵاتی دادپەروەر و مۆدێرن ، پابەندبون بەو پێوەرانەی وەك باوەربون بە دیموكراسی راستەقینەی بێ فرت و فێڵ و شەفافیەت و رێزگرتن لەئەویتر و رای جیاواز و دەنگی زۆرینە و كەمینە لەخزمەت هەموواندایە، ئەوسا دەتوانین بڵێین راستەرێ كردنی رەفتاری حوكمداری لەكوردستان مەیسەر دەبێت .