كێشه ی كوردو "عه‌قڵی سیاسی" كورد
Sunday, 17/02/2013, 12:00
گه لی كورد (وه ك گه لی فه له ستین) یه كێكه له و گه‌لانه‌ی كه تا ئیستا به مافی ڕه‌وای دامه زراندنی ده وڵه تی سه‌ربه‌خۆی نه گه یشتوه سه ره ڕای ئه وه ی خه باتی زۆری بو كردوه و قوربانی زۆریشی بۆ داوه، ئه مه ش گه لێك هۆكاری بابه تی و خۆیی هه یه كه ڕه نگه گرنگترینیان ئه وه بێت نا یه كسانییه كی یه كجارگه وره هه یه له نێوان هێزی شۆڕشگێڕان و دوژمنانی ئه و دو گه له دا، هه ر له هێزی سه ربازی و ئابوری و ژماره ی دانیشتوان و جیۆپۆلیتیكه وه تا پشتگیری نێوده وڵه‌تی و له ناویاندا گه وره ترین ده وڵه‌تانی دنیاوه تا نزمی ئاستی پێشكه وتنی كۆمه ڵایه تی و سیاسی ئه و دو گه‌له به به راورد له گه‌ڵ ئاستی پێشكه وتنی كۆمه‌ڵایه تی و سیاسی گه لانی چه‌وسێنه ریان كه ڕه‌نگه خراپترینی ئه و فاكته رانه ئه وه بێت نه ته وه كانی سه رده ستی ئه و دو گه له (تورك، عه ره ب، فارس و یه هودییه كان) یش له هه مان كاتدا له قۆناغی ڕزگاری نیشتیمانی و پاراستنی كیانی نه ته وه یی خۆیاندا ده‌ژین كه وای كردوه ئه وانیش وه ك كورد و فه له ستینی به حه ماسه تێكی زۆره وه شه ڕی ئه وانه بكه ن كه به هه ڕه شه ی سه ر سه ربه خۆیی نیشتیمانی و نه ته وه یی خۆیانی ده زانن، به مه ش كارتێكی گرنگی شۆڕشگێڕانیان سوتاندوه كه ده یانه وێت به سود وه رگرتن له حه ماسه تی شۆڕشگێڕانه، قه ره بوی بالاده ستی ژماره و سوپای مۆدێرن و ئابوری و شه رعیه تی نێوده وڵه‌تی دوژمنه كانیان بكه نه وه.
به ڵام هه ندێك میدیا و میدیا كار به له بیر بردنه وه ی فاكته ره ئه سڵیه كانی سه رنه كه وتنی شۆڕشی كوردستان، هه مو لێكدانه وه كانیان چڕ كردوه‌ته وه بۆ سه ر دادگایی كردنی "عه قڵی سیاسی كورد"، ته نانه ت ناشڵێن عه قڵی سیاسی سه ركردایه تی شۆڕشه كان به ڵكو به ڕاست و چه‌پدا، به بۆنه و بێ بۆنه "عه قڵی سیاسی كورد" ده خه نه قه‌فه زی دادگایی كردنه وه كه ئه وه ش جگه له وه ی ئیهانه یه به ئینسانی كورد، به لاڕێدا بردنی هه وڵه‌كانی دۆزینه وه ی ڕێگا ڕاسته كه یه بۆ نه وه ی ئێستا و ئاینده به سود وه رگرتن له مێژوی ڕابوردومان.
سه‌یر ئه‌وه‌یه یه كێك له و میدیا كارانه ی كه له هه موان زۆرتر زاراوه ی "عه قڵی سیاسی كورد" به کار ده‌هێنێت و له زۆربه ی پرسیاره كانیدا به دوای به ڵگه ی تاوانباریی ئه و عه قڵه دا وێڵه، خۆی لانی که‌می زانیاری پێویستی له سه ر مێژوی هاوچه‌رخی كوردستان نیه، ته نیا بۆ نمونه، ڕوداوی ئاواره بونی مه كته بی سیاسی بۆهه مه دان له ۱۹٦٤ و ئاواره بونی سه ركردایه تی شۆڕشی ئه یلول دوای ئاشبه تاڵ بۆ مهاباد وڕمێ تێكه ڵاو ده كات و ده ڵێت "نازانم هه مه دان بو مهاباد بو" یان به عه بدوڵای موهته دی ده ڵێت :"ده وترێت" تۆ له دانیشتنه كه ی دامه زراندنی كۆماری مهابادا به شداربویت له کاتێکدا كاك عه بدوڵا وه‌ک خۆی وتی ئه و كاته هه‌ر له دایك نه بو بو، ۲جاربه موحسین دزه یی ده ڵێت "ده وتریت" شای ئێران له پشتی ڕێككه وتننامه ی ئازاره وه بوه، تا كاك موحسین فریای كه وت وتی نا شا ی ئێران زۆر دژی ئه و ڕێككه وتننامه یه بو...
پێویسته بزانرێت كێشه ی كورد ته نیا كێشه ی "عه قڵی سیاسی" نیه، به ڕاستی ئه وانه ی شۆڕشی گه‌له‌کانیان گه یاند به مه نزلگای سه ركه وتن وه ك: ماوتسی تۆنگ، جه واهیر لال نه هرۆ، محه مه د عه لی جه ناح، هۆشی منه، كیم ئیل سۆنگ، كاسترۆ، ئه حمه د بن بێلا، خومه ینی ونیلسۆن ماندیلا .. هیج ئیمتیازێكی "عه قڵی" یان به سه ر سیاسیه كانی ئیمه دا نه بوه، كه چه‌ندین نوسه رو خاوه ن دكتۆرا و ئابوریناس و مافناسیان تێدابوه، له کاتێکدا مادلین ئۆڵبرایت، وه زیری ده ره وه ی پێشوی ئه مریكا، كه به شداری دانوستانه كانی دروستكردنی ده وڵه‌تی كوسۆڤۆی كردوه، له بیره‌وریه‌کانیدا ده ڵێت سه ركرده كانی کۆسۆڤۆ گه‌نجانێكی زور كه م ته مه ن و كه م ئه زمون و ناشی بون له كاری سیاسیدا، و له به رامبه ردا، له بارو دۆخی گونجاو تریش له بارو دۆخی كوردستان، شۆڕشگێڕانی خاوه ن فكر و به ئه زمونی وه ك جۆرج حه به ش و یاسر عه ره فات له گه یاندنی شۆڕش به سه ركه وتن شكستیان هێناوه.
من له دژی دادگایی كردنی هه ڵه سیاسی، عه سكه ری و ئه خلاقیه كانی سه ركردایه تی كورد نیم به ڵام له لایه ن كه سانی شاره زاوه، ئه نجام بدریت، تا سودێکی هه‌بێت وئه گه‌ر پێویست بێت "عه قڵی سیاسی" دادگایی بكریت، ئه وا حه ق وایه یه كه م كه س "عه قڵی" سه رۆك خێڵێكی نه خوێنده وار دادگایی بكرێت كه به میلیشیای جه نگاوه رانی خێڵه‌كه ی سه ركردایه تی شۆڕشی ئه یلولی داگیر كرد و كاره ساتی ئاشبه تاڵی خوڵقاند، "عه قلی" سه رۆكێك دادگایی بكرێت كه بۆ گرێبه‌سته كانی نه وت و په یوه ندیه ئابوریه كان وخیانه‌تی ۳۱ی ئاب پێویستی به ڕه‌ئی كه س نیه به ڵام بو وه ڵام دانه وه ی نامه یه كی ئیئتیلافی شیعه كان هه مو حیزبه کوردستانیه‌کانی له خۆی كوكرده وه ئینجا بۆی ده ركه وت كه نامه كه داوای وه ڵامی نه کردوه.
له درێژه‌ی فاكته ره بابه تی و خۆییه كاندا ده كرێت زۆر هۆكاری تر بۆ نه‌گه‌یشتنی كورد به مافی چاره ی خۆنوسین ده ستنیشان بكرێت، وه كو زانراوه ده ستنیشانكردنی هۆكاریش گرنگترین بنه‌مایه بۆ ده ستنیشان كردنی ڕێگاچاره، به دڵنیایی ڕێگاچاره‌ش ده دۆزرێته وه و ڕه‌وتی ڕه‌وڕه وه‌ی مێژو پێمان ده ڵێت كه به رده وامیدان به خه باتی شێلگیر و گونجاو له‌گه‌ڵ قوناغ، له دنیایه كی هه میشه گۆڕاودا هه مو كاتێك بۆی هه یه ده رویه كی چاوه ڕێ نه كراو به ڕوی شۆڕشگێڕاندا بكاته وه.
زۆرگرنگه میكانیزمی دروست كردنی بڕیاری ڕاست وگونجاو بۆ هه مو پرسه نه ته وه یی و سیاسیه كانی خه ڵكی كوردستان ده سته به ر بكرێت ، چونکه بوی هه یه هه ڵه‌یه كی سیاسی وه ك سه رچڵییه كی منداڵانه یان خۆپارێزی تا ئاستی تۆقین له به رپرسیارێتی، هه لی گه‌وره له كیس کورد بدات، بۆ ئه وه ی هه ڵه‌ی سیاسی گه‌وره ش نه كریت؛ كه س موغامه ره ی دۆنكیشۆتی نه كات و كه سیش له ساته وه ختی چاره نوسسازدا منجه منج نه كات و هیچلایه نێك موزایه ده ی بی بناغه نه كات، زۆر پێویسته په‌رله مانی هه ڵبژێردراوی كوردستان (له هه ڵبژاردنێكی ئازاد و نه زیهدا نه ك ئه مه ی ئێستا) بكرێته مه رجه عی هه مو بڕیاره كانی په یوه ندیدار به ژیانی ئێستا و ئاینده ی كۆمه ڵانی خه ڵكی كوردستانه وه، گومانی تێدا نیه كۆی عه قڵی په رله مانی هه ڵبژێردراوی سود وه رگرتو له ڕاوێژی پسپۆڕان، ئه كادیمیان و ڕۆشنبیرانی كوردستان باڵا ده‌ست تره له عه قڵی سه رۆكێکی میراتی دوور له ئازاره كانی كۆمه ڵانی خه ڵك، بۆ بڕیاردان له سه ر كێشه چاره نوسسازه كانی خه‌ڵکی كوردستان.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
