كەشتی و كورد و كارەسات

Thursday, 21/06/2012, 12:00

هەرچەندە خاكی دابەشكراوی كوردستان هەڵكەوتەی جوگرافیای بە جۆرێكە بەشێوەیەكی بەرفراوان لە هیچ لایەكەوە ناچێتەوە سەر دەریا، بەڵام گەلی كورد و خاكی كوردستان لە قوڵایی دیرۆكەوە تا رۆژگاری ئەمڕۆ یادەوەری و ئاشنابونیان لە گەڵ كەشتی بە هەردوو دیوی پۆزەتیڤ و نیگەتیڤ هەبووە. لەم سەردەمەشدا لە باس و خواسی خەمی كەشی دانەبڕاوە، ئەگەر خاكی كوردستان لە كات و ساتێكی مێژوودا پیرۆزترین سەرزەمینی ئەم هەسارەیە بوو بێت بۆ لە ئامیزگردنی كەشتییەك كە ژیانی مرۆڤایەتی لە نەمان پاراست، ئێستا لەم ساتەوەختەدا تەواوی مرۆڤایەتی كە قەرزاری خاكی كوردستانن ناتوانن یاخود نایەنەوێت كەشتییەك بۆ كورد بەڕەوا ببینن، لە سەرچاوەی میتولۆژی و دەقە ئاینیەكان ئاماژە بەوە كراوە بونیادنانەوەی ژیانی مرۆڤایەتی و پاراستنی لە كارەساتێكی سروشتی بە هۆی كەشتییەكەوە بووە، دیارترین رووداو كە ئاماژەی پێكراوە زریان و لافاوێكی گەورەی گشتگیر بووە كە تەواوی جیهانی داپۆشیوە، بێگومان فریادڕەس و خاوەن ڕۆڵ و كارێگەری لە پاراستنی ڕەگەزی مرۆڤ پەیامبەر نوح و كەشتییەكەیەتی، كەشتییەكەی حەزرەتی نوح لە كاتێكدا بوو بە هۆكاری پاراستنی ڕیشەی مرۆڤایەتی و هەموو زیندەوەرانی سەرزەوی، وەك لە دەقی ئاینیدا ئاماژەی پێدراوە مرۆڤ لەو پەڕی خەراپەكاری و تاوانكاریدا بووە، هەرچەندە پەیامبەر نوح بانگەوازی بۆ خەڵك كردووە و رێگەی ڕاستی بە مرۆڤەكان نیشانداوە، بەڵام وەك پێویست خەڵك بە دەنگ بانگەوازەكەیەوە نەچووە بە پێچەوانەوە رۆَژ لە دوای رۆژ مرۆڤ زیاتر كردەوەی نامرۆڤانەی ئەنجامداوە، بۆیە پەیامبەر نوح سروشی بۆ دێت و فەرمانی پێدەكرێت كەشتییەك دروست بكات بۆ ئەوەی لە سەرجەم زیندەوەران و لە مرۆڤ ڕەگەزی نێر و مێ لە كەشتییەكەیدا بپارێزێت لەو كارەساتەی خودا دەینێرێت بۆ سەر مرۆڤە خەراپەكارەكان، هەروەها لە دەقی ئاینیدا هاتووە كەشتی نوح لە پیرۆزترین خاكی سەرزەوی گیرساوەتەوە دوای ئەوەی زریانەكە كۆتایی هاتووە.

بێگومان ئەو خاكە پیرۆزەی ئاماژەی پێكراوە خاكی كوردستانە و چیای جودییە. چیای جودی دەكەوێتە باكوری كوردستان و نزێك شاری شەرناخ، هەندێ بۆچون هەیە پێیان وایە ناوی شەرناخ لە "شارنوح"ەوە هاتووە واتا دوای ئەوەی كەشتییەكەی حەزرەتی نوح لەسەرچیای جودی گیرساوەتەوە سەرلەنوێ ژیان دەستی پێكردۆتەوە مرۆڤەكان شوێنی نیشتەجێبونیان دروستكردووە، ناوی شەرناخ كە ئێستا شارێكی كوردپەروەر و شۆڕشگێڕی باكوری كوردستانە لە شاری نوحەوە هاتووە، لەگەڵ تێپەڕبونی كاتدا لە شارنوحەوە بووە بە شەرناخ، هەڵبەتە لە بەبیرهێنانەوەی ئەم كورتەباسەدا ئەوەمان بۆ ئاشكرا بوو خاكی كوردستان ئەو شوێنە پیرۆزەیە كە ڕەگەزی مرۆڤ و زیندەوەرانی لە نەمان پاراست، جودی و شەرناخ بوون بەلانكەی سەرلەنوێ گەشەكردنی مرۆڤایەتی. لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا جیهان گەیشتووە بە ئاستێكی زۆر بەرز لە هەمو روویەكەوە، لە بواری مرۆیی و پیشەسازی و تەكنۆلۆژیدا تا دێت بەرەو هەڵكشان دەچێت، بەڵام لە رووی ئاكاری ویژدانییەوە هەمیشە لە داتەپیندایە، جیهانی مرۆڤایەتی بەتایبەت ئەو هێزانەی فەرمانڕەوای خاوەن دەسەڵاتی ڕەهان، زۆر بێ ئەمەك و بێ ویژدان و پێنەزانن لە هەمبەر ئەو خاكەی ئامێزی خۆی كردەوە بۆ پاراستنی مرۆڤ، ئەو خاكە پیرۆزەی كەشتی ژیانی گرتە خۆی ئێستا جیهان بە هەموو پێشكەوتنەكانییەوە شەرمەزارە لە بەرامبەری، لەم ڕۆژگارەدا كە لاف و گەزاڤی بەرەوپیشچونی مرۆڤایەتی و پاراستنی مافەكانی مرۆڤ و دروستكردنی سەدان دەزگای هەمە جۆر گوایە بۆ خزمەتی ستەملێكراوانە و دژی ستەمكارانە هەمیشە دەگوترێ و بانگەشەی بۆ دەكرێت، هاوكاتە لە گەڵ ئەو ستەم و داگیركاری و دڕندایەتییەی كە لەسەر خاكە پیرۆزەكەی كەشتییەكەی نوح ئەنجام ئەدرێت، ئێستا جودی پیرۆز كە هێشتا ئاسەواری كەشتییەكەی پێوە ماوە لە پێش چاوی هەموو ئەو هێزانەی بانگەشەی بریقەداری درویینە دەكەن سەبارەت بە مافی مرۆڤ، بە تۆپ و تانك و چەكی كۆكوژ پاداشت ئەدرێتەوە، ئێستا نەتەوەیەك لە سەر ئەو خاكە نكوڵی لە بونی دەكرێت و جینۆساید دەكرێت تەنها لەبەر ئەوەی دەیەوێت دیرۆك و فەرهەنگی خۆی بپارێزێت، ئەو دەسەڵاتە نكوڵی كارەش كە جودی زێدی ژیان دەكات بە گۆڕستان خۆی بە پێشڕەوی ئەو ئایینە دەزانێت كە چیای جودی بە پیرۆزترین شوێنی سەرزەوی پێناسەكردووە؟! لێرەوە دەمامكی ساختەكاری لە سەرڕوی ڕەش و دزێوی سەرجەم ئەو كەس و وڵاتانە دادەماڵرێت كە بانگەشە درۆینەكانیان سەبارەت بە مرۆڤدۆستی و ئاینپەروەری دنیای تەنیوە، ئەگەر دەرفەتی ژیانێكی ئاسایی بۆ مرۆڤەكانی نیشتمانی كەشتی پاراستنی ژیان نەبێت، مرۆڤ بونی تەواوی مرۆڤایەتی دەكەوێتە ژێر پرسیارەوە، ئاشكرایە خاكی پیرۆزی كوردستان لە دوای دابەشكردنی بەسەر چوار وڵاتی ستەمكاردا گەلی كورد بە ناچاری بۆ خۆپاراستن دەستی بۆ چەك بردووە و شۆڕش و سەرهەڵدانی لە پێناو ئازادیدا بەرپا كردووە، ئەوەی دەمانەوێت ئاماژەی پێبكەین لەم باسەدا تەنها بەشێكی گرنگی دوا شۆڕشی ئازادیخوازانی كوردە لە باكوری كوردستان، هەڵبەتە ئێستاش شۆڕشەكە لە گەرمەی خەبات و تێكۆشانی هەمەلایەنە دایە، بەڵام ئەوەی بە گرنگی دەزانم مژاری كەشتییە، هەروەك چۆن كەشتییەكەی چیای جودی لە ساتەوەختێكی مێژوییدا فریادڕەسی مرۆڤایەتی بوو، لە رۆژی ئەمڕۆشدا لەسەر هەمان خاكی كوردستان كەسایەتیەك، مرۆڤێك شۆڕشێكی بەرپاكردووە بەرەوڕووی ستەمكار و جەلادەكان راِبووە سەر پێ و گەلێكی لە كەناری مەرگ هەستانەوە، زلهێزەكانی دنیا ئەوانەی بانگخوازی دیموكراسی و مافەكانی مرۆڤن دەستیان خستە ناودەستی جەلادی داگیركەری جودی پیرۆز و لە گەلەكۆمەیەكی نێودەوڵەتیدا رێبەری ئازادیخوازەكانیان دەستگیر كرد و لە دورگەیەكی دور لە ئاوەدانی گۆشەگیركراوە، عەبدوڵڵا ئۆجەلان ئەو كەسەیە كە لە دورگەی دەریایەكدا لە هەموو مافێكی سەرەتایی مرۆڤ بێبەشكراوە، لە وڵاتێكی گەورەدا كەشتییەك نەماوە شەپۆلەكانی دەریا ببڕێت و پەیامێكی ئاشتی لێوەربگرێت، زۆرجار گوێ بیستی ئەو وتەیە بوینە كە دەڵێ:"وڵات وەكو كەشتییەك وایە پێویستە هەمولایەك پارێزگاری لێ بكەی بۆ ئەوەی لە نقومبون بیپارێزین"، بەڵام وادیارە دەسەڵاتدارانی توركیا لە خەمی كەشتی وڵاتەكەیاندا نین لە پێناو ڕێگری لە كەشتی دورگەكە بێباكانە هەڵسوكەوت دەكەن، پێویستە هەرچی زوتر ئەو ڕاستییە بزانن ئەو كاتەی كەشتی وڵات نقوم دەبێت و دواجا هەموو لایەك زەرەرمەند دەبێت، توركەكان لە هەموو كەس باشتر دەزانن ئوجەلان لە باكوری كوردستاندا كلیلی چارەسەری سەرجەم كێشەكانە، ئەگەر وڵاتی توركیا بە كەشتییەك پێناسە بكەین بێگومان باشترین كەشتی وان كە بتوانێت كەشتییەكە بەرەو كەناری ئارامی ببات تەنها ئۆجەلانە، سەرانی توركیا دەبێت دەرك بەو ڕاستیە بكەن گرنگی كەشتیەكەی چیای جودی بۆ مرۆڤایەتی چی بوو گرنگی كەشتیەكەی دورگەی ئیمرالی بۆ توركیا لەوە كەمتر نییە، ئەو گۆشەگیریە بێ مەودایەی دەسەڵاتدارانی توركیا سەپاندویانە بەسەر ئۆجەلاندا ئەگەر بەردەوام بێت كارەساتی گەورە بەدوای خۆیدا دێنێت، هەر وەك ئێستا توندبونی شەڕ و پێكدادانەكان ئاماژە بە ڕووداوی ترسناك دەكەن ئەگەر ڕێگە چارەی ئاشتییانە نەگێرێتە بەر كەشتی وڵات توشی كارەساتی گەورە دەبێت، بە گوێرەی ئەو ڕاپۆرتەی لە بەهاری ئەمساڵدا ئاژانسی دیها و چەترپرێس بڵاویان كردەوە لە ساڵی (1999)ەوە بەردەوام گۆشەگیری دژوار بەسەر ئۆجەلاندا سەپێنراوە، لە ڕاپۆرتەكەدا بەم شێوەیە ئاماژە بەو دیدارانە كراوە كە ئۆجەلان لە گەڵ پارێزەرەكانیدا ئەنجامی داوە دوای ئەوەی سزای زیندانی هەتاهەتایی بە سەریدا سەپێنرا و لە زیندانی تاكەكەسی دورگەی ئیمرالی بەند كرا " دیداری ئاسایی لە هەفتەی دوو جارەوە كردیانە هەفتەی جارێك.

دوای سزادانی ئۆجەلان دیداری پارێزەرانی ئۆجەلان لە (25)ی شوباتی (1999)ەوە دەستی پێكرد، لە ساڵەكانی سەرەتادا هەفتەی دووجار پارێزەرانی دیداریان لە گەڵ ئۆجەلان ئەنجام دەدا و لە (12) چلەی ساڵی (2000)دا، دیدارەكانیان لە هەفتەدا كردە رۆژێك.

لە ساڵی (1999)دا، (46) جار پارێزەران دیداریان لە گەڵ ئۆجەلان ئەنجام داوە.

لە ساڵی (2000) دیداری پارێزەران لە گەڵ ئۆجەلان (32) جار پێكهاتووە.

لە ساڵی (2001)، (33)جار.

لە ساڵی (2002)، (46)جار.

لە ساڵی (2003) لە (27) مژدار و (12)ی ئاداردا، دیدارەكان ئاستەنگ كران و لە (25) سەردان (13) سەردان رەتكرانەوە.

لە ساڵی (2004)دا، (25) جار سەردان كراوە و شەش دیداری هەفتانە رەتكراونەوە.

لە ساڵی (2005)دا (46)جار سەردان كراوە و (15) دیدار رەتكراونەتەوە.

لە ساڵی (2006)دا لە (59) سەردان (38) دیدار رەتكراونەتەوە.

لە ساڵی (2007)دا (55) جار سەردان كراوە، (25) جار رەتكراونەتەوە.

لە ساڵی (2008)دا (21) دیدار ئاستەنگ كراون و بە گشتی (147) رۆژ دیدارەكان قەدەغە كران.

لە ساڵی (2009)دا (11) دیدار رەتكرانەوە و بە گشتی (77) رۆژ دیدارەكان قەدەغە كران.

لە ساڵی (2010)دا لە (50) سەردان، (17) دیدار رەتكرانەوە و (119) رۆژ دیدار لە گەڵ ئۆجەلان قەدەغە كراوە.

لە ساڵی (2011)دا هەموو سەردانەكانی پارێزەران بە مەبەستی دیدار رەتكراونەوە. دوای دیداری پارێزەران لە (27)تەموزی (2011)،ئەنجامدراوە"

بە گوێرەی ئەم ڕاپۆرتە تا ئێستا كە كۆتایی مانگی شەشە زیاتر لە سێ سەد و سی رۆژە بەبیانوی ئەوەی كەشتی ئیمرالی خەراببووە دیدارەكانی ئۆجەلان لە گەڵ پارێزەر و كەسوكاریدا ئاستەنگ دەكرێت و ڕێی پێنادرێت، بێگومان رژیمی توركیا لەو ماوە دوور و درێژەدا كە رێگری لە چاوپێكەوتنەكان كردووە، بەردەوام یەك وڵامی بۆ پارێزەرەكان هەیە ئەوەش كەشتی ئیمرالی خەراپ بووە!! ئەو وڵامە چەندە وڵامێكی دور لە ڕاستی و درۆیەكی زەق و ئاشكرایە، لەوە زیاتر شەڕێكی دەرونییە لە گەڵ گەلی كورد لە باكوری كوردستان، ئەو كارەی حكومەتی ئاكەپە دەستی داوەتێ دورە لەهەموو ئاكارێكی مرۆڤایەتی، ڕۆژانە ئۆپراسیونی سەربازی و سیاسی و گرتن و كوشتنی رۆڵەكانی گەلی كورد پەیامێكی ئاشكرایە بۆ گەلی كورد كە جگە لە خۆ بەدەستەوەدان و نۆكریكردن هێچ دەرفەتێكی دیكەی نەهێشتۆتەوە، دەسەڵاتێك تەنها زمانی شەڕ تێبگات و دژی هەموو هەنگاوێكی ئاشتی بێت پێویستە تەنها بە شەڕ وڵامی بدرێتەوە، ئەو كەشتییەی سێ سەد و سی رۆژە دەسەڵاتدارانی توركیا دەڵێن خەراب بووە لە سیانزە ساڵی ڕابردوودا هەمیشە پەیامی ئاشتی هێناوە، كە واتا سەرانی تورك شەڕ دەخوازن نەك ئاشتی كاتێك دەڵێن كەشتی خەراب بووە واتا ئەقڵی ئاشتی دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتەخەراپ بووە، تاكە ڕێگە لە بەردەم گەلی كورد مابێت شەڕكردنە لە گەڵ ئەو ئاوەز و لۆژیكەی تەنها شەڕ دەزانێت، ئەگەر وڵاتێك نەتوانێت كەشتی دورگەیەك بۆ ئاشتی دابین بكات ، پیویستە شەڕی ئازادی كەشتیە گەورەكەیان نقوم بكات، ئەگەر ژیانێ هەبێت پێویستە بۆ هەموان بێت ئەگەر كارەساتێ ڕوو بدات با تەنها كورد زەررمەند نەبێت وەك ڕابردوو، پێش هەركەس شەڕخوازەكان دەبێ باجی شەڕانگیزی خۆیان بدن.