پیتڕۆڵی بەنرخ و سەرکردەی کوردیی بێنرخ
Monday, 09/06/2014, 12:00
2262 بینراوە
کورد وەک میللەتێک: نرخی خۆی نازانێت، کە ئەو نرخەش بەستراوە، بە نرخی خاک و نرخی سامانی سروشتییشەوە .
نرخی ژیانیان . نرخی ئایندەیان . نرخی نەوەی نۆیان ناگرن .
کەس تاوانبار نییە لەم بێ نرخیە تەنیا کورد خۆی سەرکردەکانی نەبێ.
خۆین خەسترە لە ئاو. پیتڕۆڵ خەسترە لە خۆین .
سەرۆکی ئەمەریکی ویلسۆن . سان ڕیمۆ 1920ئیتاڵیا.
لە01.03.2014 بۆ پشودان چوم بۆ پۆرتگاڵ . سەردانی موزەخانەی ڕۆژهەڵاتیم کرد.
لەبەرقاپێکەی نووسرابوو(Museu Calouste Gulbenkian)ئەومرۆڤە ئەرمەنییە لەیەکەم کۆمپانیای پیترۆڵی کوردستاندا ناورا مستر ڤایف پڕۆتسین%05 . لەتەک کارمەندیکی موزەخانەکە دووام . ووتم ئەم ناوە پورتۆگاڵی نیە . ووتی ئەمە سەرمایەدارێکی تورکە ئەم موزەخانەی پێشکەش بە شارەکەمان کردووە . ئێمەش بۆ ڕێزلێنان ناوی ئەومان لێناوبە.
منیش ووتم:گۆبڵگیان نەتورکە و نەسامانەکەی تورکیە.
ئەوە میسترڤایف پڕۆتسین%05.سامانەکەشی هی میللەتی کوردە.ووتی کوردمیللەتێکی زۆرداماون. ووتم نەک داماون بەڵکو گەوجیشن.ووتی بۆ ؟ ووتم نەتەوەیەک رێز لەسامان وخاک وژیان و ئایندەی خۆی نەگرێ. ناوی دەنێ چێ؟ووتی تۆ کوردی ؟ ووتم ئا .ووتی کەواتە تۆش گەوجێ.منیش ووتم من گەوج نیم. چونکە داوای دەوڵەتی کوردی دەکەم.
ئەمە واژووی گۆبڵکیانە یەکێکە لەو واژووانەی کوردستانی پێ قاشکرا
گۆبڵکیان بووبەسەرمایەدارێکی گەورەی سەردەمی خۆی بەبێ ئەوەی خاونی مەتری زەوی کوردستان بێ تەنیا سەرمایەکەی تاکتیک وهوشیاری سیاسی بوو.من بۆ رێزی شێخ محمودی نەمردەچەمێمەوە ئەگەر شێخی نەمر لەتەک ئەم کەسەدا دووچای دیژلەمەی بخواردایەتەوە. بەدڵنیایەوە ئێستا کورد لە دۆخێکی تردابوو.
پێش جەنگی جیهانی یەکەم واتە 1912 چرچڵ نامەیەک بۆ سەرۆکی هیزی دەریایی بەریتانی (لۆرد فیشە) دەنووسێ : ڕۆڵی پیتڕۆڵ لە ژیانی بەریتانیای بۆ دیاریدەکات.
1: هەرزان لە کاتی ئاشتیدا .
2 : بەدڵنیایەوە لە کاتی جەنگدا .
لە17.07.1913. چرچڵ لەووتەیەکدا لە پەرلەمانی پەریتانی ووتی:
1: یان دەبێ بەهەر شیوەیەک بێ ببین بە خاوەنی زووربەی پیتڕۆڵی جیهان.
2: یان دەبێ بەهەر شێوەیەک بێ زوربەی پێتڕۆڵی جیهان لەژێر کۆنتڕۆڵی ئێمەدا بێ.
لە14.03.1918 چرچڵ لە بیرخەرەوەیەک بۆ وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیدا دەنووسێ:
بۆ گشت کاربەدەستانی دەرەوە (چارەسەری کێشەکانی پیتڕۆڵ بە چاوی کاڵای بازرگانیەوە سەیرمەکەن.بەڵکو لە ئاستی ئەرک ولێپسراوەیەتی نەتەوەیدا مامەڵەی لەتەکدا بکەن.بەهیچ شێوەیەک بە نیوەناچڵی کێشەی پیتڕۆڵ بە جێنەهێڵن.
مامەڵەی گەوجانەی کورد لەتەک پیتڕۆڵدا.
عیراق لەساڵی 1931بەئارەزوو و ویست و بەرژەوەندی ناسیونالیستی دڕی عەرەبەوە
1: لەبیرە کۆنەکانی کوردستان پیتڕۆڵ دەردەهێنێ.ناهوشیاری سیاسەتمەدارانی کوردیش و مامەڵە گەوجانییەکانی لەتەک ئەم کاڵا ئیستراتیجیە جیهانیە. لێرەوە دەردەکەوێ ؛
لەدوای ساڵی2003
نووسینەوەی دەستور واژەکردن لەسەر بەعیراقیکردنی باشور. دەبوایە رێژەی کورد لە پارەی پیتڕۆڵێ عیراقی لە %17 نەبوایە بەڵکۆ لەسەر رێژەی دەرهێنانی پیتڕۆڵ لە بیرەکانی کوردستاندا بوایە . %17 چ نرخێکی هەیە . ئەگەر رێژەی دەرهێنانی پیتڕۆڵ لە بیرەکوردیەکاندا %100 کورد لە%17 وەربگرێ؟ نازانم ئەوانەی واژوویان لەسەر ئەو یاسایە کردووە سەرخۆش بوون یان گەوج ؟ چۆن دەبێ هەموو سامانی پیتڕۆڵی گەلێک بخەیتە بەردەستی چڵێسی کۆلۆنیالیستیکی پڕێمێتیفی وەک عەرەب دەستی سواڵ پانبکەیتەوە بۆ %17لەم خاڵەوە من ئاماژە بەوەدەکەم کە کادیرانی بۆاری ئابووری پیتڕۆڵ زۆرکاڵفان تێگەیشتنیان لە تەک ئەم کاڵا ئیستراتجیە گرنگە نیە . عەرەب بەئارەزووی خۆی پیتڕۆڵی کورد دەفرۆشێ و کۆنتڕۆڵی پارەکەشی بە ئارەزو و ویستی ئیستراتیجی خۆی بەکار دەهێنێ. یانی کورد سۆاڵ لە سامانی خۆت دەکات.
2: بیرە نۆێکانی ژێر کۆنتڕۆڵی هەرێم . بەتاڵان فرۆشتنی پیتڕۆڵەکە بێ ئەوەی پیویست بکات بفرۆشرێ. پارەی ئەمەش دەچیتە ژێر کۆنتڕۆڵێ دوژمنێکی تری کورد کەتورکیایە . عیراق و تورکیا دوو ووڵاتی داگیرکەری کوردستانن . بەرژەوەندیان هەیە زۆر نزیکە رێکەوتنێک بکەن هەموو سامانی مەسعود و جەلال لە تورکیادا لەتک عیراقدا برابەشی بکەن. بەکورتییەکەی هەڵەی ئیستراتیجی کورد ئەمە(دەستنیشان نەکردنی رێژەی دەرهێنانی پیتڕۆلێ بیرەکۆنەکان و فرۆشتنی پیتڕۆڵی بیرە نۆیکان)ئەمە گەورەتین خیانەتی نەتەوەی سەرانی ئیستای کوردە بەرامبەر بە نەوی نۆی.کەرامەتی نەتەوایەتیمان.
زۆران لەتەک بەغداد دا
قەرزی کورد لای عەرەب . قەرزی عەرەب لای کورد
ناتوانم هیچ بڕیاێک بدەم لێ دەتوانم پرسیارێک بکەم. ئەو بەرێزانەی بوونەتە ئەندامی لیژنەی بەدواچونی کەیسی پیتڕۆڵ لەسەرچ ئاستێکدا هەڵبژیدراون(بەهۆی ئەوەی سەربە رێکخراوێکن یان توانایان لەو بۆرەدا؟) تەمەنی ئاڵودەبوونی من بە کێشەی پیتڕۆڵەوە لە ئاست تەمەنی هەندی ئەندامی ئەو لیژنەیەدان.لێ تەمەن گرنگ نیە. گرنگ هوشیاریە.هەرلەسەرئاستی گرنگی پیتڕۆڵ لە گرفتی کوردیدا کردم بەبابەتی کارنامەی خۆێندن. زۆر دەمێکە من بۆ دزینی سامانی کورد دەکروزیمەوە کەسێک نیە گۆیم لێ بگرێ ئێستا عیراق داوای 34 ملیارد دۆلار لە کورد دەکات. ئەی کورد دەبێ چەند ملیارد دۆلار داوە لە بەغداد بکات؟
لە2002 لە کۆڕێکی فراوان لەشاری بەرلین کەکۆمەڵی ڕۆشنبیری دیار ئامادەبوون ڕۆڵی سەرماییەی کورد لەتیرۆری رژێمەکانی عیراقدا..13.06.2002). باسکرد
لەساڵی..1988. 1931عیراق بایی 179.03بلوێن دۆلار پیتڕۆڵی فرۆشتووە. بەپێ ئیستراتیجێتی عیراق بۆچۆڕبڕکردنی بیرە پیتڕۆڵیەکانی کورد رێژەی دەرهێنانی پیتڕۆڵ لە بیرەکانی کوردستاندا بەرێژەی %63 . لە بیرە عەرەبیەکاندا بەرێژەی %37 بەم پێیە لەو ماوەیەدا عەرەب 112.959 بلوێن دۆلاری کورد قەرزارە.ئەگەر کادیرانی کوردی بۆاری سیاسەتی پیتڕۆڵ ئەم بابەتە بوروژێنن. عەرەب ڵال دەبێ.
داعش و مادەی 140
ئەم ناوچەیە هەر ڤایرۆسیکی تێبخەیت زوو گەشەدەکات مرۆڤ دبێ کەمێک هوشیاربێ . چون و کێ داعشی دروستکرد کییە ئەو هەموو چەک وتەقەمەنی ئۆتۆمۆبێل ئەرکی ئەو هەموو چەکدارە دەدا ؟ئەوەی مالکی دروستکردوە وکردۆێتی بەدیکتاتۆر . ئەوەی بن لادن وسەدام وقەزافی. کوشت داعشی دروستدەکردوە. لێ ئەگەر کورد وەک روسەکان هوشیاربن دەتوان کەڵک لەبوونی داعش وەرگرن.کۆنترۆلی هەموو ناوچەکوردیەکانی دەروەی هەریم بەئەرک وبیانوی پارستنی هاووڵاتانی کورد لە داعش بکەن تیدا بچەقن بەجێنەهێڵن . بەم تاکتیکە هێزی چەکداری کورد لە ناوچەی140بمێنتەوە. لەهەمان کاتدا لەو 9ملیاردەی هەریم لە پیترۆل دەستی کەوتووە،گەشە بەناوچەکە بدا و پێویست ناکات چاوەڕی پەرلەمانی بەغداد بکرێت بۆ ئەو مادیە. کە هیچ کاتێک ئەو بریارە نادرێ. چۆن پۆتین چاوەڕی هێج برایارێکی نیودەوڵەتی بۆ گەرانەوەی (قەرەم) نەکردو گەرانیەوە ئامێزی روسیا. کوردیش دەبێ هەمان شێوە پشت بەستن بە میژوو بە ئەنفال . بە پیترۆڵ بە توانای هێزی چەکداری وگەلی باشور هەنگاۆێکی جەربەزانە بنێ.
گۆڕان و ئیستراتیجیتی نۆی باشور
1: بەتایبەتی لەسەرگۆڕان پێویستە بەتەنیا ولەگەڵ و پارتی نەچنە پاڵ هیچ هێزێکی عەرەبی بۆ دروستبوونی حکومەتی عیراقی تا گەڕانەوەی ناوچەدابڕاوەکانی مادەی 140 و دەستنیشانکردنی سنوری باشووری کوردستان.گۆڕان نابێ تەنیا پۆست وەرگرێت پیویستە گیری سیاسی پارتیش بگۆرێ.
2 : خۆشبەختانە کورد لە مۆتەکەی جەلال رزگاری بوو.ئەو بێشەرمەی ووتی دەوڵەتی کوردی خەونی شاعیرانەیە گۆڕی وونبوو.
دوا ووتە بۆ قۆناخی نۆی:
کورد زیادلە90 ساڵە بەدەم خەوەوە دەڕوات . لە ووتەیەکی (هیلمۆت شمت)وەرگیراوە.
چۆن دەوڵەمەندی باشوری کوردستان بەپیتڕۆڵ لەگۆپۆلیتیکی کۆندا بوو بەفاکتی لکاندنی بە عیراقەوە. لەم گۆپۆلیتکەی ئیستاشدا پێویستە بەهەمان فاکتی پیتڕۆڵ باشور لە عیراق جیابکەینەوە. ترس لە تاریکیدا دەمانهێلێتەوە(ووتەیەکەی گۆرباتشۆڤ)خانمە نووسەری میسری نەوال سەعداوی دەڵێ : مرۆڤی ئازا یەکجار دەمرێ.مرۆڤی ترسنۆک هەموو رٶژێک..ئەگەرگۆڕان لەسەر ئیستراتیجی دەوڵەتی کوردی و جیابوونەوە لە عیراق کارنەکات. ئەوە تەمەنی درۆی سیاسی هەریم وفیدرالێ لە 11ساڵەوە دەبێ بە15ساڵ . هێچی تر.
گۆڕان بەو بەرگەوە دەچێتە میژووە کە خۆی بەبەرگی خۆی دەیبڕێ.
