بانگەوازێكى مێژوویی و داواكارییەك لە شارى سلێمانى و دەوروبەرى ئەكەین

Monday, 05/05/2014, 12:00

1605 بینراوە

تێبینى:- ئێمە وەك كۆمەڵەى داكۆكى كە لە سەرەتاى ساڵى 2003 دا دامان مەزران بۆ گەڕانەوەى ئەرزو موڵكى داگیركراوى خەڵكى بەشەرەفى شارى سلێمانى و دەوروبەرى كە تا ئێستاش بەردەوامن لە دەست بەسەراگرتن و داگیركردنى ئەو پارچە ئەرزە بچوكانەى كە ماون و پێیان نەزانیبوو، وا دیارە ئەو حووتە زەبەلاحانەى كە لە ساڵى 2000هەزارەوە پاش ئەوەى لە شەڕى برا كوژى و خۆكوژى و مناڵى خەڵك بە كوشت دان بوونەوە لە گیرفانى خۆیان یاسایان دەرهێنا بەناوى (بەرژەوەندى گشتى) بۆ خۆیان لەو ساوە تا ئێستاش بەردەوامن كە ئەو تۆزە ئەرزانەشی ماوە هەڵى لووشن، بۆ ناچن بۆ سنوورى (جەبەل حەمرین) لەوێ ئەرزى زۆرى لێیەو هەر لەوێش بەناوى كوردایەتییەوە بەرەو ڕووى (داعش) بنەوە كە نیازیان هەیە سنوورى كوردستان ببەزێنن، ئەگەر لەوێش تێر نەبوون بچن بۆ هاوكارى میسر و میسرییەكان لە (سەحراى سینا) كە دووژمنانى میللەتان نیازیان هەبوو ئەوێ بكەن بە (ئیمپڕاتۆریەتى قاعیدە) وەك (ئیمپڕاتۆریەتى دەوڵەتى عوسمانى) كە ئەوانیش نەوەى (جەنگیز خان و تەیموورى لەنگن) كە كاتى خۆى پێش 750-800 ساڵ بەر لە ئێستا لە (مەنغۆلیا) وە هاتن و دینى ئیسلامیان قۆستبۆوەو (قێگنتینیه) یان داگیر كرد كە وڵاتى یۆنان و توركیاى ئێستا كە خاكى كوردو ئەرمەن و مەسیحییەكان بوو داگیریان كرد، ئەمانیش لێرەو لەوێوە هاتوون بەناوى كوردایەتییەوە .ئەرزى جەماوەرى خۆڕاگریان داگیركرد.
دواى داگیركردنى ئەرزى هاووڵاتیان ئەوە بوو لە ساڵى 2003دا كە (كۆمەڵەى داكۆكى دامەزرا) لە داكۆكى كردن لە ئەرزو موڵكەكانمانەوە توانیمان ببین بە داكۆكى كەرى بەردەوام لە هاووڵاتیان لەو كێشەو غەدرانەى كە لەناو شارو دەوروبەرى شار ئەكرێت، بۆ نموونە لەكاتى خۆیدا یادداشت و ئیمزایەكى زۆرمان كۆكردەوە كە لە ڕۆژنامەكانیشدا بڵاومان كردەوە بۆ چارەسەركردنیان وەك .

1- چاكردنى كارەبا كە ئەو كاتە شەو ڕۆژ 14 سەعات كارەبا هەبووە.
2- ناڕەزایی لە حكومەتى توركیا كە بە تەیارەو تۆپ كەوتبونە گیانى كوردەكانى باكوورەوە.
3- ناڕەزایی لە جمهوریەتى بەناو ئیسلامى لە ئێران كە لەو ساوە كەوتوونەتە گیانى هاووڵاتیانى كوردى كوردستانى ئێران لە كوڕو كچەوە كە زیندانییان ئەكەن و ئەشكەنجەیان ئەدەن و لە سێدارەشیان ئەدەن.
4- كۆمەك و هاوكارى بۆ لێقەومان و ئاوارەبوونى كوردستانى ڕۆژئاوا.
5- كۆكردنەوەى ئیمزایەكى زۆر بە یاداشتێكەوە لە 30/5/2013 دامان بە بەڕێز سەرۆكى ئەنجوومەنى وەزیران نێچیرڤان بارزانى لە هۆڵى پارێزگاى سلێمانى بە ئامادەبوونى بەڕێزان وەزیرى ڕۆشنبیرى و پارێزگارى سلێمانى كە زیاد لە 100 كەس ئامادەبوون لە نووسەران و ڕۆشنبیران و هونەرمەندان بۆ كەمكردنەوەى نرخى ئاوو كارەبا كە نرخیان زیادكردبوو لەبەر ئەوە حكومەتى هەرێمى كوردستان فەقیرەو ئەبێت بەزیادكردنى نرخى ئاوو كارەبا و زیادكردنى باجى گوومرگ ئەچێت بەڕێوە؟ هەر لەو دانیشتنەدا لەو هۆڵە پێشنیارى نووسەران و هونەرمەندان داوایان لە سەرۆكى ئەنجوومەنى وەزیران كرد كەوا شارى سلێمانى بووە بە (پایتەختى ڕۆشنبیرى) پێویستیمان بە كەناڵێكى تەلەفزیۆنى هەیە لە شارى سلێمانى بەناوى (كەناڵى تەلەفزیۆنى پایتەختى ڕۆشنبیرى) وەك ئێستا كە ماوەى نزیك ساڵێك ئەبێت كە لە هەولێر كەناڵى (ڕووداو) یان كردەوە بۆ پایتەختى هەرێم، كە لە ساڵى 1922 بە فەرمى بە ئاگادارى (عێبە الأمم) سلێمانى بوو بە حكومەتى كوردستانى خواروو كە شێخ مەحموودى نەمر مەلیك بوو، دواى ئەوەى كە چەند ساڵێك بوو بە چەك بەگژ سووپاى ئینگلیزى داگیركەر بۆوە، ئەبووایە لە فەرمانگەكاندا لە پاڵ وێنەى مەلا مستەفاى بارزانى نەمرەوە وێنەى هەردووكیان هەڵبواسرانایە وەفا بۆ خەڵكى بە شەرەفى سلێمانى و شێخ لەتیفى شێخ مەحموودى نەمر كە بەپلانێكى داڕێژراو ساڵى 1939 توانییان مەلا مستەفاو 2 گەنج لە كەسووكارى خۆیان دەرباز بكەن و بییان گەیەننە شوێنى دیارى كراوو دوایی گەیشتنەوە جێ نیشتەى خۆیان لە بارزان و دەستیان كردەوە بە شۆڕش ساڵى 1945.
6- كۆكردنەوە و ئیمزایەكى زۆر و یادداشتێك و ناڕەزاییەك هەر لەلایەن (كۆمەڵەى داكۆكى) هەر لە 30/5/2013 دا درا بە سەرۆكى هەرێم و پارێزگارى سلێمانى بۆ نەهێشتنى ئەو مەلهایانەى كە كچان و ژنانى عەرەب هاوردە كرابوون لەو مەلهایانەدا (مەى = مەشرووب) یان ئەدا بەو گەنجانەى كە بۆ ڕابوواردن ئەچوون بۆ ئەو مەلهایانە و شەویش دواى كاتژمێر 12 ئەیان بردن بۆ شوێنى لەشفرۆشی و سێكسی،لەوكاتەوە كارمان كردووەبۆ نەهێشتنیان وە توانیومانە (كۆنترۆڵ) یان بكەین تا لە شاردەربەدەریان ئەكەین.
7- ماوەى ساڵێك زیاترە كە یادداشتێكمان دابوو بەبەڕێز بەهرۆز حەمە ساڵح فەقێ ڕەشید كە كاتى خۆى یەكێك پەیدابووە (لە هەموو دیزەیەكدا ئەسكۆییە) كە لەدایك بووى 1961و لەكاتى خۆیدا پێمان ووتوە ئەو شتانەى تۆ ئەى وروژێنیت ئەوە ئیشی تۆ نییە ئیشی مێژوو نووسی شارەزایان و پسپۆڕانە لەو بوارانەدا تكایە (چاكى مەكە با خراپ نەبێت) خەڵكێكى زۆرت مەشغوڵ كردووە تا ڕاستى ئەكەنەوە و خۆت ئەكەیت بەو فەرمانگانەداو ئەچیت بۆ لاى بەڕێوەبەرەكان پێشنیاریان ئەدەیتێ و هەندێكیان نات ناسن و بە قسەت ئەكەن تا دوایی پێ ئەزانن كە ئەم بەڕێزە چەواشەى كردوون.
ماوەی ساڵێك زیاترە كە ئەم كەسە چووە بۆلای بەرێز سەرۆكی شارەوانی پێش ئەوەی ئێستا، چووبوو هەڵی خەڵەتاندبوو كە گوایە ئەم سەرقەبرانانە ناویان وانییە كە 230 ساڵە ئەو سەرقەبرانانە هەبوون لە مێژەوە خەڵكی ئەم شارە شارەزاییەكی تەواویان هەبووە و هەر هەموو ناوی سەرقەبرانەكانیان ئەزانی مردووی كەسوكاری خۆیانی لێ نێژراوە، كە چوو بوو بۆ لای سەرۆك شارەوانی ئەو ناوانەی كە پێشنیاری كردبوو سەروو تابلۆی پێ كردبوون لەسەر قەبرانەكان هەڵواسراوە، كە پێیان ووتین و پێمان زانی رۆژێك لە نیوەڕۆوە تا ئێوارە لەوێ بووین بۆ بینینی ئەو سەرقەبرانانە كە ئێمە شارەزاییەكی تەواومان هەیە، بۆ نموونە لەسەر تابلۆكە نوسرابوو (گردی شێخ مارفی نۆدێ) ئایا گردی شێخ مارفی نۆدێ گردە و سەیوانیان لێناشتووە؟ ئەمە هەربۆ نموونە، دواتر یادداشتمان دا بە بەڕێز پارێزگاری سلێمانی بە فەرمی لیژنەیەكی شارەزای دانا تا داوایی بڕیاردرا هەمووی هەڵوەشێتەوە وتابلۆكان ناوی سەرقەبرانە كۆنەكانی لێ بنووسن پارێزگار بە فەرمی كیتابی نارد 2 جار بۆ شارەوانی لەو كاتەوە شارەوانی ئەو تابلۆیانەی نەگۆڕیوە، تا لەم ڕۆژانەدا بەڕێز پارێزگاری سلێمانی شەوێكی بۆ دیاری كردبووین كە چاومان پێ بكەوێ ئەوەبوو ئەو شەوە لە كاتژمێر 6.30 دەقیقە لای ماینەوە تا كاتژمێر 8 كە بۆ سێهەم جار كیتابی كرد بۆ شارەوانی كە ئەو تابلۆیانە بگۆڕن وە زۆر شتی ترمان باسكرد كە پەیوەندی بە شارەكەوە هەبوو زۆر باش گوێی لێ گرتین و هەمووی نووسی و هەر لەوێ ئەمری كرد كە ئەو ئیشانە بەبێ دواكەوتن جێ بەجێ بێت و ئێمەش لێرەدا جارێكی تر زۆر سوپاسی بەڕێزی ئەكەین ،ئاخر كاكی نووسەر بۆ ئەزیەتی خەڵكی ئەم شارە ئەدەیت و لە هیچیشیان سەركەوتوو نەبوویت؟
ئەمە بوو هەندێك لە كار و چالاكیەكانی (كۆمەڵەی داكۆكی) كەوابێ ئێمەش ئەبێت سووپاسی حكومەتی هەرێم ئیدارەی سلێمانی ئەو كاتە بكەین كە لە ساڵی 2000 هەزارەوە دوای شەڕی خۆكوژی كەوتنە داگیركردنی ئەرز و موڵكی خەڵكی خۆڕاگری شاری بە شەرەفی سلێمانی بەناوی (شارە حەیاتەكە) نازانن (قەرز كۆن ئەبێت بەڵام نافەوتێت)، بۆ زانیاری زیاتر لە ساڵی 2000 هەزارەوە یادداشت لەسەر یادداشت بە هەزارەها ئیمزاوە داومانە بە حكومەتی هەرێم ولەو كاتەوە تا ئێستا وەڵاممان وەرنەگرتووەتەوە لەوە ئەچێ ئایا؟ لە ئاستى نووسین و یادداشتدا هەردوو چاویان خۆڵى تێكراوەو لە ئاستى دەنگ و قسەكردندا هەردووپەردەى گوێیان دڕاوە ئەگەر وابێت دیارە ئێمە لەسەر ناهەقین و ئەوان لەسەر هەقن؟
لەبەر ئەو هۆیانە (كۆمەڵەى داكۆكى) كۆبوونەوەیەكى بۆ ئەو مەبەستە ئەنجام درا دواى لێكۆڵینەوەیەكى زۆر بڕیارماندا كە بانگەشەیەك بڵاوبكەینەوە لەم بارودۆخە ناسكەدا كە كوردستان بە گشتى و (شارى هەڵمەت و قوربانى) بەتایبەتى كە ئێمەى خەڵكى خۆڕاگرى ڕەسەنى شارە حەیاتەكە؟ ڕاپەڕینمان كردوو خەڵكى ئێرەو ئەوێى ناڕٍەسەن هاتن بەسەر حازریدا ئێستا ئەوان بوون بە خەڵكى ڕەسەنى شارەكەو ئێمە غەریبین لە شارەكەدا.بۆیە داوایەكى مێژوویی لە خەڵكى خۆڕاگرى شارەكە ئەكەین بە گشتى و ئەوانەى ئەرزو موڵك و ماڵیان داگیركراوە بەتایبەتى كەوا ڕۆژى دەنگ دان لە 30/4/2014دا دەنگ بدەن بە (لیستى هاوپەیمانى نیشتمانى كوردستان) بە نوێنەرى حیزبی شەهید حیزبی چینى زەحمەتكێش و ڕۆشنبیرانى دڵسۆز (حیزبی شیوعى كوردستان) بۆ پەڕلەمانى عێراق بە بەڕێز هاوڕێ عوسمان حەمە سەعید مەولود ناسراو بە (عوسمان زیندانى) و بۆ بەڕێز كاسترۆ مەعروف ئەحمەد بۆ ئەنجوومەنى پارێزگاى سلێمانى كە ئەم بەڕێزەش لە چینێكى زەحمەتكێش و خێزانێكى نیشتمان پەروەرە كە دڵنیاین ئەم دووانە بە ڕاستگۆیی و دڵسۆزى كار ئەكەن بۆ خزمەتكردنى خەڵكى خۆڕاگرى شارى سلێمانى و دەوروبەرى وەك بەڵێنیان پێ داوین و ئێمەش هاوكارییان ئەكەین بۆ ئەوەى نوێنەرى ڕاستەقینەمان هەبێت كە لە پەڕلەمانى عێراق داكۆكی بكەن لە هەرێمى كوردستان و نوێنەرى ئەنجوومەنى پارێزگاى سلێمانى داكۆكى بكەن لەم شارە ماندووە لەبەر ئەوە هەر لایەنێك بێن پێمان ڕائەبوێرن، دەبا دەست لەناو دەست و هێز لە خواى گەورە (ئەى خەڵكى بەشەرەفى شارى سلێمانى و دەوروبەرى یەكگرن) وەك ڕابووردوومان بۆ ئەوەى لەمەودوا كەس یارى بە عەقڵى گەنجى ئەم شارە خۆڕاگرە نەكات بەناوى كوردایەتى و درووشمى باق وبریق، ئیتر چاوەڕێى مەچەك و بازووى مەردانەتانین لەگەڵ ڕێزى بێ پایان و دڵسۆزیمان بۆ خەڵكى (شارى بەرەنگاربوونەوەو شارى هەڵمەت و قوربانى).

(كۆمەڵەى داكۆكى لە خاك و سەروەرى شارى سلێمانى و دەوروبەرى)