بە دانیشتوانی شەنگاڵ مەڵێن "یەزیدییەکان" !
Saturday, 23/08/2014, 12:00
ناوبردنی کورد لە شەنگاڵ بە "یەزیدییەکان" دەستدرێژیی و جوداکارییە
کوردانی شەنگاڵ جگه له‌وه‌ی که توشی کوشتارو ماڵوێرانیی بوون به ده‌ست داعشه‌وه، به‌ر ته‌مغه‌ی ئه‌و ئه‌قڵه‌‌‌ش که‌وتن که دروستکه‌ری قه‌یرانه‌کانی کوردستانه. کوردانی شەنگاڵ یه‌کسه‌ر مۆری "یه‌زیدییه‌کانیان" لێ درا. میدیا کوردییه‌کان سه‌رچاوه‌ی ئه‌م ته‌ره‌قه لێدانه‌بوون. ئێستا میدیاکانی جیهانیش لەمانەوە کوردانی شەنگاڵ به "یه‌زیدییه‌کان" ناو ده‌به‌ن. له ژێر سایه‌ی ده‌سته‌ڵاتی کورددا ئه‌مڕۆ ده‌بیسترێت: مه‌سیحییه‌کان، یه‌زیدییه‌کان و شه‌به‌که‌کان. ئه‌مه له کاتێکدا که غه‌نی بلوریان باس ده‌کات که چۆته لای مه‌لیک مه‌حمود بۆ سه‌ردان، مه‌لیک ئاگاداریی داوه که رێگا له دوژمنان بگرن سەربکەون به ناوی یه‌زیدیی و ئایینه‌وه ناکۆکیی بخەنە ناو کورده‌وه‌و په‌رتی بکه‌ن. ناکۆکیی و پەرتکردنی گەلانی داگیرکراو یەکێک بوو لە چەکە سیاسییەکانی ئینگلیزەکان. که‌چی ئێستا دوای زیاد له 90 ساڵ به هۆی نه‌بوونی سیاسه‌تی کوردییه‌وه ئه‌م به‌رنامه‌یه له رێگای کورد خۆیه‌وه پیاده ده‌کرێت. دواکه‌وتووییه‌که گه‌شتۆته ئه‌و راده‌یه‌ی که که‌سانی ئه‌قڵ ته‌سک و بێ زه‌وق به ناوی ئیسلامه‌وه داعشانه خوێنی هەڵگرانی باوەڕی یه‌زیدیی و نائیسلام حه‌ڵاڵ ده‌که‌ن. سۆرانی مامە حەمە لە کوردستاندا جێگای نابێتەوە بەڵام ئەمانە دەنگیان تیایدا دلێرە بە بێ ئەوەی ئەندامانی کۆمەڵ هەڵوێستێکی جدییان لێ بگرن. ئه‌مه له کاتێکدا که کاک ئه‌حمه‌دی شێخ زیاد له ١٥٠ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ژنی مه‌سیحیی هێناوه بۆ کوڕی خۆی، که چووه بۆ کوردستانی رۆژهه‌ڵات له ماڵی جوله‌که دابه‌زیووه‌و خزمه‌کانی ژنیان لێ هێناون.
وڵاته یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مه‌ریکا له سه‌ره‌تادا گفتی دا که عێراق ده‌کات به نموونه‌ی دیموکراتیی له ناوچه‌که‌دا. ئه‌وانه‌ی دڵیان به‌م گفته خۆش بوو چاوه‌ڕوانی ئه‌وه بوون که عێراق ده‌بێته وڵاتێکی نموونه‌یی و چاولێکراو له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا. روخانی سه‌ددام کۆتایی دیکتاتۆریی ده‌بێت. به‌ڵام له دوای داگیرکردنی عێراق له لایه‌ن ئه‌مه‌ریکاو و به‌ریتانیاوه‌و روخاندنی رژێمی سه‌ددام حسه‌ین، له جیاتی ئه‌و گفته‌ی وڵاته یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مه‌ریکا، دروستکردنه‌وه‌ی عێراق خرایه سه‌ر بناغه‌ی هه‌لومه‌رجی ناکۆکیی و ناشارستانیی. پارته‌کانی عێراق له جیاتی ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر بناغه‌ی ئایدۆلۆجیی وه‌کو دیموکراتیی، سۆشیالیستیی و لیبراڵیی دابه‌ش ببن بوون پارتی شیعه، سوننه، کورد و تورکمان. له کوردستانیشدا ده‌سته‌ڵاتی کوردیی به‌رنامه‌ی دروستکردنی خێڵ و دیوه‌خانی جێبه‌جێ کرد. له جیاتی گه‌شه پێدانی مرۆڤ و کۆمه‌ڵ پاره‌یان له دیوه‌خاندا خه‌رج ده‌کرد. هەر کەسێک کە پۆستێک وەردەگرێت ژمارەیەک کۆیلەشی ئەدەنێ کە بە ناوی حیمایەوە بەکار دەهێنرێن. بێگومان ئه‌مه‌ش به‌شێکه له چالاکییه‌کانی سیاسه‌تی "پیسخۆرکراتیی" که دوره له سیاسه‌تی نه‌ته‌وه‌یی و به‌ڕێوه‌بردنی کۆمه‌ڵگاوه.
مینۆڕسکی باس ده‌کات که هه‌رچه‌نده کورد له ناوخۆیاندا به هۆی دابڕاوییانه‌وه له ناو چیاکاندا جیاواز بوون له یه‌کتریی به‌ڵام زمانێک هەبووە کە بە گوێرەی ناوبراو هه‌موویان تیایدا کورد بوون. که‌چی ئێستا دوای سه‌د ساڵ له‌و تێبینییه‌ی مینۆڕسکییه‌وه، له سه‌رده‌می فه‌یسبوکدا که هه‌ر یه‌که مۆبایلێکی له ده‌ستدایه، کورد تازه دابه‌ش ده‌کرێت به‌سه‌ر یه‌زیدیی، مه‌سیحیی، جاف، هه‌ورامیی، هەولێریی و کەرکوکیی، قه‌ره‌داخیی و ...هتد. لە ژێر سایەی ئەم دەستەڵاتەو میدیاکەیدا مرۆڤ زیاتر سەر بە گوند، خێڵ، شارو گەڕەکە. لە پاشناوی مرۆڤەکان ورد ببنەوە کە ژمارەیەکی زۆر ناوی گوند، ناوچە یان تەنانەت گەڕەکی لە خۆی داوە. حیزبایەتیش لە سەر هەمان پرەنسیپ دەڕوات. نیشتیمان و نەتەوە هەر قسەن. حیزب بۆ هەر کوێیەک بڕوات مرۆڤەکە هەر نەفەرەو دانەبەزێت ئەگەرچی حیزب لە هەموو خەتە سورەکانیش بدات.
دەربارەی چۆنیەتیی ناوهێنانی "کورد لە شەنگاڵ" بۆ نموونە تەماشای سەردێڕێکی سایتی ئاوێنە بکەن:
ئێزیدیەکان: وڵاتمان لێکرا بە دۆزەخ
http://awene.com/article/2014/08/22/35115هەروەها هەمان سایت دەنوسێت:
"خۆبەخشە ئێزیدییەکان ٢٢ چەکداری داعش دەکوژن
چەكدارە خۆبەخشەكانی ئێزیدییەكان 22 چەكداری داعش لەنزیك قەزای شنگال لە خۆرئاوای شاری موسڵ دەكوژن.
ئەم خۆبەخشانە یەكێكن لەرێكخستنە چەكدارییەكانی ئێزدییەكان بۆ روبەروبونەوەی چەكدارانی داعش‌و ناسراون بە "فیداییەكانی تاوس مەلیك" كەلەژمارەیەك گەنجی ئێزیدی خۆبەخش پێكهاتوون."
http://awene.com/article/2014/08/21/35078ئەگەر ورد ببنەوە لەو نوسینەی ئاوێنە وشەی چەکداری بۆ هەر یەک لە کوردانی شەنگال و داعش بەکار هێناوە. ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت کە لە زمانەکەدا لە یەک ئاستدا دایناون و کوردانی شەنگالی وەکو پێشمەرگەو کورد حساب نەکردووە. پێشمەرگە یەعنی کەسێک کە خۆبەخشانە گیانی خۆی فیدا دەکات بۆ کوردستان. ئاوێنە ئەوە دەزانێت کە گیانفیداکارن بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا وەکو پێشمەرگە نەیبینیوون.
دیارە ئەمە نموونەی میدیاکانە بەگشتیی نەک تەنها ئاوێنە.
راگەیاندنی "سەنتەری لێکۆڵینەوەی کۆنتراکت":
یەکێک لە پرەنسیپەکانی بزووتنەوەی کۆنتراکت ئەوەیە کە: "هیچ کەسێک مافی ئەوەی نییە بڕیار بدات یەکێکی تر چۆن بیر بکاتەوە یان چۆن هەبێت لە ژیاندا، بەبێ جیاوازیی رەگەزو جنس."
بە گوێرەی ئەو پرەنسیپەی سەرەوە جوداکاریی ناکرێت لە نێوانی مرۆڤدا بە گوێرەی ئایین و باوەڕ. مافی رەهای هەر مرۆڤێکی تاکە چ ئایین و بڕوایەکی هەبێت لە ژیاندا. پرەنسیپە سیاسییەکانی بزووتنەوەی کۆنتراکت سەرچاوە لە دەرەوەی مرۆڤەکان دەگرن کە تیایدا مرۆڤەکان پەیوەندییە سیاسییەکان دروست دەکەن بۆ پاراستنی خاک و بەڕێوەبردنی کۆمەڵگا. بە رستەیەکی تر، پرەنسیپە سیاسییەکانی بزووتنەوەی کۆنتراکت تا سنوری خودی مرۆڤ دەڕۆن، لەوێدا ئیتر کۆتاییان دێن و مرۆڤەکە خۆی لە جیهانی ناوەوەی بەرپرسیارە. بۆیە مرۆڤ بڕوای هەرچییەک بێت ئیسلام، مەسیحیی، زەردەشتیی یان بودیی ناچێتە ناو هاوکێشەی بەرگریی لە نیشتیمان و بەڕێوەبردنی کۆمەڵگاوە.
ناوبردنی "کورد لە شەنگال، دانیشتوانی شەنگال، هاوڵاتیانی شەنگال و خەڵکی شەنگال" بە "یەزیدییەکان" تەمغەلێدان و دەست درێژکردنە بۆ باوەڕیان و جوداکارییە لەگەڵیان. بۆیە "سەنتەری لێکۆڵینەوەی کۆنتراکت" داوا لە هەموو میدیا و نوسەران دەکات کە رەچاوی پرەنسیپە زانستییەکان بکەن بۆ بیرکردنەوەو گوزارشت. بە کورد لە شەنگال مەڵێن یەزیدییەکان!
ناسر حەفید
سه‌نته‌ری لێکۆڵینه‌وه کۆنتراکت
[email protected]
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
