داعش چییە و چی پەیامێکی پێیە؟
Friday, 20/06/2014, 12:00
1942 بینراوە
داعش کورتکراوەی ناوی (دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام) ، ڕێکخراوێکی توندئاژۆی تەکفیری سەلەفییە کە میراتگری ڕێکخراوی قاعیدە و شوێنگرەوەیەتی لە ئێستادا، ئەم ڕێکخراوە داهێنراوو دروستکراوی هەندێك دەوڵەتی هەژمونگەرای وەکو شانشینی حیجازو کۆماری تورکیای سەردەمی ئاك پارتی و ئوردن و قەتەرە، ئیسلام و ڕوکەشی ئیسلامی کراوە بە ڕوی ئەم ڕێکخراوەدا بۆ هاوسەنگکردنەوەی ئەو لاسەنگییە ڕامیارییەی لە تەرازوی هێزە هەژمونگەراکاندا دروست بووە، چونکە بە ئاشکرا کۆماری بەناو ئیسلامی ئێران و دەوڵەتی عێراقی بن دەستی مالکی و دەوڵەتی سوریای عەلەوی وەخت بو کۆتایی بهێنن بە هەژمونی شانشینی حیجازو کۆماری تورکیا ، ئەم دو هێزەش بە جۆرێك لە جۆرەکان نمایەندەیی ڕێباوەڕی سونە دەکەن و خۆیان بە دو زلهێزی ئیقلیمی دەناسێنن و خۆیان بە پێشەواو پارێزەری جیهانی ئیسلامی دەزانن، هەر بە هاوکاری و هەماهەنگی ئەمان بو دەوڵەتی بەعسی سوریا نزیك خرایەوە لە لێواری ئەو گۆڕەی کە ئەمان دەیانویست تێیبهاون ، بەڵام هەر زو کۆماری سێدارە بە چەند جوڵەیەکی سیاسی و بە چەند تەکتیکێکی دیپلۆماسی و سەربازی سنورێکی دانا بۆ هەوڵەکانی شانشینی حیجازو کۆماری تورکیا لە ڕێگەی کشانەوەی داوو دەزگاکانی حزبی بەعسەوە لە ڕۆژئاوای کوردستان ڕەوشێکی دیفاکتۆی هێنایە گۆڕێ کە تیایدا پارتێکی ئاپۆچی نزیك لە پەکەکە بووە هێزێکی سەربازی بەهێز کە تاڕادەیەك لە ئاگربەست و نە شەڕ نە ئاشتیدایە لە گەڵ حزبی بەعسی سوریدا، بەم هەنگاوەی ئێران مەترسییەکی گەورە کەوتە سەر بەرژەوەندییە سیاسی و سەربازییەکانی کۆماری تورکیاو شانشینی حیجاز؟ چونکە پەیەدە زۆر نزیکە لە پەکەکەوەو بگرە بە نەوەی دووەمی پەکەکە دەناسرێت، بەمەش قوڵاییەکی ستراتیژی بۆ جموجوڵە سەربازییەکانی پەکەکە دروست دەبێت کە هەمو خەونەکانی تورکیا ئاوەژو دەکاتەوە کە لە سەردەمی بڵند ئەجەویدو سەروەختی گرتنی ئۆجەلانەوە تورکیا بێ پسانەوە کاری بۆ کردووەو بەردەوامیشە لەسەری، هەروەها ئەم دیفاکتۆ کوردییە ڕێك پێچەوانەشە لە گەڵ خەونەکانی خێزانی ئال سعوددا ؟ چونکە ئەوان خوازیاری دامەزراندنی دەسڵاتێکی ئاینی سونە مەزهەبی عەرەبی بون لە شامی دوای بەشارداو لە هەگبەکەیاندا شتێك نەبو بە ناوی مافی کوردو پرسی کوردو ناسنامەی کورد، بەڵگەشمان بۆ ئەمە بانگێشت نەکردنی پەیەدە بو بۆ کۆنگرەی جنێف دو ، بۆیە هەر زو ئەم دەوڵەتانە کەوتنە دروستکردنی ڕێکخراوی تەکفیری توندئاژۆی وەك بەرەی نوسرەو دواتریش داعش و ئەمانەشیان بەکارهێنا بۆ جەنگی یەپەگەو ئەزمونی کوردانی ڕۆژئاوا ، بەڵام بەهۆی بەرخۆدانی شەڕوانانی یەپەگەوە ئەم هەنگاوەیان سەرکەوتو نەبو، بۆیە جارێکی دیکە شانشینی حیجازو کۆماری تۆرکیای سەروەختی ئاك پارتی لە پێناو سنوردارکردنی هەژمونی ئێراندا ویستیان سواری شەپۆلی سوزی سونەکانی عەرەب ببن لە عێراق ، بە تایبەتی کاتێك ئێران ساختەیەکی بەرچاوو پاساوهەڵنەگری بۆ مالکی و هەندێك هێزی تری نزیك لەخۆی کردو ئەگەری سێبارە هەڵبژاردنەوەی مالکی بۆ سەرۆك وەزیران نزیك بووەوە ، ئیدی کاتی ئەوە هات سعودو تورکیاو قەتەرو هەندێك هێزی تری عێراقی نەیاری مالکی یاری کش مەلیك بە نوری مالکی بکەن و لە ڕوداوێکی تەمومژاویدا دەسڵاتی لە سێگۆشەی سونەدا وەدەر نێن ، ئەمە ڕاستی بابەتەکەیە ، ئەوەی ماوەتەوە سەر بابەتی داعش و سونەو سعودو تورکیاو پەیوەندی بە کوردەوە ، ئەگەر تەماشا بکەین ڕاستە وا دەردەکەوێت ئێستا کورد یەك گوتارو یەك ستراتیژ و یەك هەڵوێستە لە ڕوکەش دا، بەڵام ڕاستی بابەتەکە بەمجۆرە نییە بەڵکو یەکێتی نیشتیمانی تا ڕادەیەك هاوسۆزی ئێران و مالکی یەو پارتی دیموکراتیش هاوسۆزی سونەو تورکیایە، بۆیە ئێستا بە بۆچونی من کورد و کوردستان دیسانەوە کەوتۆتە بەر جۆرێکی تری دابەشبون ، بەڵام ئەمجارە دابەش بونی خاك نییە وەکو سەردەمی دوای جەنگی چاڵدێران ، بەڵکو دابەش بونی وەلاو و بەرائە بۆ تورك و فارس، لێرەشدا تا ئێستا هەڵوێستی ئەمریکا ڕون و دیار نییە، گەلۆ ئایا عێراق دابەش دەبێت و سێ دەوڵەتی نوێی لێ پێکدێت ؟ئایا چۆن گرەنتی یەکپارچەیی عێراق دەکرێت و ئەم سێ پێکهاتە پێکەوە جارێکی تر دەتوانن هەڵبکەن و بگونجێن ؟ ئایا ئەمریکا ڕازی دەبێت ڕەوتی ئیسلامی توندئاژۆ لە سێگۆشەی سونەدا حاکم بن ؟ ئایا ئەگەر عێراق دابەش بو کورد بو بە دەوڵەت لە تەنیشت دەوڵەتێکی وەکو سونەی عێراقدا تا چەند ئاسایشی نەتەوەیی پارێزراو دەبێت؟ ئایا ئەو دەوڵەتە کوردییەی کە دروست دەبێت دەوڵەتێکی تەواو سەربەخۆ دەبێت ، یاخود وەك دەوڵەتی لوبنان هەر پەلێکی بە دەست هێزێکی هەرێمییەوە دەبێت ؟ ئەمانە ئەو پرسیارانەن کە ماوەیەکە مێشکیان سەرقاڵ کردوم ئەوەشی دەمێنێتەوە بۆ ئێوەی خوێنەرو پێشهاتەکانی ڕۆژانی داهاتوی بەجێئەهێڵم .
