چەند زانیاریەكى ڕاچڵەكێنەر لە كتێبی ئەو (حەسەن بەنا) یەى كە كەس نایناسێت - بەشی چوارەم وكۆتایی

Thursday, 18/08/2011, 12:00

حەسەن بەنا لە ستایشى تاغوتدا
لە بەشی نۆیەمى ئەو كتێبە نوسەر بەردەوام دەبێت لەسەر ڕەخنەكردنى لە ڕێچكەی سیاسی حەسەن بەنا ولەژێر ناونیشانی (حەسەن بەنا و مەلیك فاروق) لە سەرەتادا باسى لابردنى بەشێكى تەواوى كتێبی (مژكرات الدعوە والداعیە) ى حەسەن بەنا دەكات. ئەو بەشە لەیەكەم چاپیدا كە لە (دار الكتاب العربی) بریتی بوو لە ژمارەى 251 بۆ 255 لە ژێر ناونیشانی (المۆتمر الرابع للاخوان والاحتفال بحچور جلالە الملك وتسلیمه مقالید الامور) تێیدا ستایشكردنێك ووەلائێكى موتڵەق بۆ شا فاروق نیشان دەدەن تا ڕادەى ماستاوكردن بە بۆنەى گەڕانەوەى فاروق لە لەندەن وبوونى بە شا پاش مردنى شا عەباسى باوكى تێیدا بەنا لەژێر ناونیشانی (حشد لم یسبق له نڤیر فی تاریخ مێر الحدیپە) كە لە گۆڤارى ئیخوان دەینوسێتەوە ودەڵێ: " لە ساحەى عابدین شوێن پێیەكت دەست نەدەكەوت لەبەر قەرەبالغی زۆر ولەبەر هوتاف كێشان كە سەداى لە ئەتیردا دەنگى دەدایەوە بە زەحمەت گوێت لەكەسێك دەبو ئەگەر تۆی دواندبا. بەو جۆرە ئیخوانەكان لەبەردەم دەرگاى كۆشكى شا وەستا بوون ئالاكانیان بەرز هەڵكردبوو وهورایا دەكێشا (الله اكبر، الله اكبر، الاخوان المسلمون یبایعون الملك المعڤم) (ل 135 -136)
كەوابوو بڵاوكردنەوەى كتێبی مژكرات الدعوە والداعیە بەشێوەیەكى میزاجى وبژاردەیی بوە، چونكە ئەو یاداشتنامەیە لەپاش كۆچی دوایی حەسەن بەنا لە 1950 بڵاوكرایەوە، ئەو كارەیان كرد و وادیارە هەستیان بە كۆتایی حوكمى شا فاروق كردبوو بۆیە ئەو بەشەیان لابرد یان لەبەر هاتنى ناوى عمر التلمسانی بوو لەنێو ئەوانەى بەژداریان لەو ئاهەنگە مەزنەى شا فاروق كردبوو. لەڕاستیدا ئەو هوتاف كێشانە بۆ شا فاروق هێندە نەنگى نەبوو لە ساڵی 1936 كە تا ئەو كاتە كەس فاروقی نەدەناسی ئەوەى كە زۆر نەنگیە ئەوەیە كە ئەو رەفتارەى حەسەن بەنا تا دوایین رۆژی ژیانى وئیخوان تا مردنى مەلیك بەو شێوەیە بوو، بەردەوام خەریكى ماكیاژكردنى وێنەى فاروق بوون هەتا پاش دزێو بوونیشی ودەركەوتنى ڕووى دزێوى شا فاروق، ودابەزینى جەماوەری بوونى بۆ نزمترین ئاست لە كۆتایی چلەكاندا ئەوەى سەرنج بداتە بەرگى گۆڤارە هەفتەییەكەى ئیخوان بۆی دەردەكەوێت چۆن وێنەى شا فاروق مێوانى بەردەوامى بەرگى یەكەم بوو تەنها مونافسێكى وێنەى مەلیكى سعودیە عبدالعزیز ئال سعود وخێزانەكەى بوون. (ل 138) كارەكە بەوە نەدەوەستا خۆیان واتە بەنا و ئیخوان لە جەوقەى ستایشكەران بن بەڵكو بەوە دەگەیشت كە ڕەخنە ئاڕاستە هێزەكانى تر بكەن كە ئەو كارەیان نەدەكرد ، ئەو ڕەخنەیەش جۆرێك بوو لە ئیبتیزازى سیاسی وبەڵكو ڕاپۆرت لێدان. (ل 139)
ئەگەر چاوێك بە ژمارەكانى ساڵی 1948 بخشێنین لەو ساڵەى كە خەڵك تێكڕا لە خەیاڵ ودۆڵێك بوون وتا دواترین پلەى بێ ئومێدى لە شا فاروق بێ ئومێد ببو لەبەر نوشوستی فەلەستین وبارۆدۆخى ناوخۆیی، كەچی بەرگەكانى گۆڤارى ئیخوان لە خەیاڵێكى تر ودۆڵێكى تر دا بوون، بۆ نموونە:
- ژمارەى 7 فبریوەرى 1948 وێنەى شا فاروق پڕ بە بەرگ ولەژێری نوسراوە: (جلالە ملك الوادی بمناسبە عید میلادە السعید) (11ى فبرێوەرى)
- ژمارەى 22 ێیار وێنەیەكى قەبەى شا فاروق ومانشێتێكى پڕ لە ماستاو ودرۆی مێژوویی زەبەلاح (ێاحب الجلالە الملك المعڤم فاروق الاول بمناسبە انتێار جنوده المڤفرین فی فلسگین) كام سەركەوتن وكام زەفەر، سەركەوتنەكانى فەلەستین تەنها لە ماكینەى پروپاگەندەیی ئیخوان بوونى هەبوو، دەست وپێوەندەكانى فاروقیش هێندە بە جورئەت نەبوون لەسەر كردنى درۆیەكى واشاخدار وناو لەو دۆڕاندنە گەورەیەى شا فاروق بنێن سەركەوتن، ئیخوان تەنها یەك وشەیان بە مێژووش نەوت دەربارەى لە دەست چوونى فەلەستین و چەكى فاسید وگەندەڵی شا فاروق ودەست وپێوەندەكانى، هەر بۆیە خۆشیان بە پێچەوانەى ئەو سەركەوتنە درۆییانەی كە تەپڵیان بۆ لێدەدا سەدان ڕەخنەیان دەربارەى نووسی لەپاش مردنى شا فاروق كە ئەوكاتە هیچ سودێكى نەبوو. نوسەر هەتا مانگى تەموز زیاتر لە شەش ژمارەى گۆڤارەكە بە وێنەى شا فاروقەوە بە نموونە دەهێنێتەوە!! لە هەمووى ناشیرینتر لەكارى ئامێری پڕوپاگەندەیی ئیخوان ئەوەبوو كە هەرچەندە هەموو خەڵك بە گەندەڵی ڕەوشتى شا فاروقى دەزانى وباسی شەوە پەمەیی وسورەكانى بە درێژایی وپانایی وڵات بڵاوببۆوە، كەچى ئیخوان خەریكى بە دینداركردنى وێنەى شا فاروق بوون لەسەر پەرەى گۆڤارەكەیان بۆ نمونە:
- لە ژمارەى 27 تەموزى 1946 وێنەى مزگەوتێك پڕ بە بەرگ ولەژێری نوسراوە: (مسجد فاروق الاول برأس البر)
- لە ژمارە 10ى ئۆگستى 1946 وێنەى شا فاروق بەو پەڕى خشوع وتەقواوە دانیشتوە ولەژێری نوسراوە: (ێاحب الجلالە الملك یستمع الى اى من الژكر الحكیم...)
لەنامەیەكدا كە حەسەن بەنا بۆ شا فاروقى ناردوە جگە لەوەى لێوان لێوە لە پیاهەڵدان هەندێ گوزارشی نا شەرعیشی تێدایە وەك (عرشك العزیز) و (تاجك المقدس) كەى تاجى سەری مەلیكەكان موقەدەس وپیرۆز بوە؟!
ئەوەى خوارەوە بەشێكە لەو ستایشنامەیە:
السلام علیكم ورحمە الله وبركاته.. وبعد:
فأنت یا ێاحب الجلالە موچع الامل ومعقد الرجاو لوادی النیل ولابناو العروبە ولشعوب الاسلام، عاگفە من الولاو والحب غرسها الله لك فی قلوب الناس لارادە یعلمها وحكمە یریدها....
ومێر الان یا ێاحب الجلالە تجتاز ادق مراحل تاریخها الحدیپ وحكومتها فی مفاوچە مع حكومە بریگانیا ترجو ان تێل الى حق الوگن فی الجلاو ووحدە الوادی حتى یحیا حیاە الحریە والكرامە والاستقلال فی ڤل عرشك العزیز وتاجك المقدس!!!
ئەو خیتابە وئەو عەقلیەتە گوزارش لە عەقلیەتى بەخواكردنى حاكم دەكات (تألیە الحاكم) كە لە سەدە كۆنەكانى لە وڵاتەكانى ڕۆژهەڵات و ئەوروپاى سەدەكانى نێوەڕاست هەبوو، سەدەكانى تاریكى كە مرۆڤایەتى هەوڵی خۆ لێ ڕزگاركردن لەو قۆناغە دەدات ، كەچی حەسەن بەنا هەوڵى گێڕانەوەى دەدا چونكە هەر بەنا لە بۆنەیەكى تر وەك باسمان كرد خەلیفەى پێ سێبەرى خوابوو لەسەر زەوى(ل 140 -146) لەسایەى ئەو كۆڵەوارییە سیاسیەیەى حەسەن بەنا بوو ئەو كۆمەڵە لەوەتى هەیە سەركەوتنێكى سیاسی ئەوتۆیان تۆمار نەكردوە وهەردەم موسایەرەى دیكتاتۆرەكان دەكەن وكاتێ خەڵكى تر ڕادەپەڕێت وشۆڕش دەكات خۆیان بە شەمەندەفەرى شۆڕش هەڵدەواسن وهێندەى پێ ناچێت خۆیان لێدەكەن بە خاوەن!!

ماهیەتى پرۆژە چاكسازیەكەى حەسەن بەنا
لە بەشی دەیەم نوسەر جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە پرۆژەى حەسەن بەنا درێژكراوەى پرۆژەى محمد عبدالوهابى دامەزرێنەرى وەهابیەت بوو وبەهیچ شێوەیەك درێژكراوەى پرۆژەى چاكسازى ئەفغانى ومحمد عەبدە نەبوو. نوسەر پێیوایە كە محمد عبدالوهاب لە نێوەندێكى بیابانى نەجدى دواكەوتو دەركەوت كە كۆمەڵگاكە تەقدیسی دار وبەرد وچەند گۆڕێكیان دەكرد سەرەڕاى بڵاوبونەوەى گەندەڵی ئەخلاقی ودیاردەى بەچەبازی بەشێوەیەكى ئیستیفزازى بەڵام حەسەن بەنا كوڕی ژینگەیەكى كشتوكاڵی بوو كەچی هەستى بە جیاوازیەكە نەدەكرد لەنێوان هەردوو كۆمەڵگاكە بۆیە گۆڕانكاریە كۆمەڵایەتیەكانى پاش شۆڕشی 1919 ی بە تەوژمێك لە بێ رەوشتى وئیلحادى وەسف دەكرد (ل 154). ئینجا حەسەن بەنا بە پێچەوانەى پرۆژەى چاكسازى ئەفغانى ومحمد عەبدە پاڵپشت كەرێكى سەرسەخت بوو لە ئیستبداد ودیكتاتۆرەكان، وئیستبدادى بە هۆیەكى سەرەكى دواكەوتنى جیهانى ئیسلامى نەدەزانى وەك ئەفغانى ومحمد عەبدە. كێشەى دواكەوتویی موسڵمانان لە بوارى زانستە سروشتیەكان و كیمیا وفیزیا باسێك نییە لە پرۆژەى بەنا بەڵكو كێشەكان هەمووى بە هۆی دووركەوتنەوەى موسڵمانانە لە دینەكەیان، كەوابوو بۆچی بەگژ حاكیمە ئیستبدادیەكانەوە بچین، چاكتر وایە باشتر بگەڕێنەوە بۆ دینەكەمان ویەك لە چارەسەرەكان بۆ رزگاربوونى موسڵمانان لەو میحنەتەى تێیدان خوێندنى دوعاى قنوتە لەپاش ئاخیر ركوعى هەر نوێژێك!! (ل 157) كەوابوو كێشەكە لە خودى موسڵمانان دایە نەك لە هۆیە بابەتیى ودەرەكیەكان، كەوابوو نەباسی ئازادیە گشتیەكان وتاكەكان وسەروەرى یاسا ودەستور ونە هەڵبژاردن ونە جەنگان لە دژى ئیستبداد وگەندەڵى ونە داخوازى پلورالیزمى سیاسی لە گۆڕێدایە هەموو كارەساتەكان لە خودى تاك تاكى موسڵمانەكان دەست پێدەكات وكۆتایشی پێدێت.
حەسەن بەنا و تاكپەرستى (عیبادەتى فەرد)
لەبەشی یازدەهەم نوسەر هەرجەخت لەسەر رەفتار وبیری سیاسی حەسەن بەنا دەكات وچۆن هەموو ورد ودرشتى كارەكانى جەمەعاتى ئیخوانى لەژێر دەست وچاودێری خۆیدا بەڕێوە دەچوو ولە زمانى محمود عساف لە یاداشتنامەكەى دەگێڕێتەوە كە بەنا بەرلەوەى كەسێك بكاتە یاریدەدەرى خۆی لە ناو ئیخواندا تاقی دەكردەوە ویەكێك لەو تاقیكردنەوانە ئاماژە بۆ جۆری بیركردنەوەى فەردیەتى بەنا دەكات، كاتێ لەو كەسەى دەپرسی: " ئەگەر كودەتایەك لە ناو ئیی كرا و حەسەن بەنا دورخرایەوە، ئایا هەر لە ئیخوان كاردەكەیت؟" ... وەڵامى محمود عساف بەو شێوەیە بوو: " بانگەوازى ئیخوان موسلمین بەبێ حەسەن بەنا دەبێتە شتێكى ترى جیاواز لە بانگەوازى ئیخوان كە فێری بووین وتێیگەیشتین ولەسەرى پەروەردە بووین" ئەو وەڵامە هەرچەندە ئاشكرایە لەسەر حەزى بەنا بنیاتنراوە كەچی حەسەن بەنا هەردڵی ئاوى نەخواردەوە وبە عسافى گووت:" بڕوانە محمود، ئیمان بە ئیسلام لەسەر دوو شایەتمانى بەندە: (لا الە الا الله وان محمدا رسول الله) ئەگەر یەكێك باوەڕی بە (لا الە الا الله) هێناو باوەڕى بە (محمد رسول الله) نەهێنا ئەو كەسە وەك ئەهلی كیتابى لێدێت كە تەنها باوەڕیان بە خودایە ودان بە پێغەمبەرایەتى محمد a ناهێنن" كەوابوو ئەوەى لەسەر ئیسلام وپێغەمبەر جێبەجێ دەبێت لەسەر ئیخوان و حەسەن بەناش جێبەجێ دەبێت، ئەو لۆژیكە لۆژیكى یەكسان كردنى فیكرە وخاوەنى فیكرەیە كەوابوو ناكرێ ئیخوان بیت وباوەڕت بە حەسەن بەنا نەبێت. بۆیە بەنا بە ڕاشكاوى لەو بارەیەوە دەڵێت: "پێویستە باوەڕ بە فیكرە وخاوەنەكەى پێكەوە بكەین، ئێمە جەمعیەتێك یان پێكهاتەیەكى كۆمەڵایەتى نین. ئەگەر واباین هیچ گرنگیەك بۆ سەركردە وپێشەوا نییە، دەكرێت هەر تاكێكى جەمعیەتەكە بێتە سەرۆك. بەڵام چونكە ئێمە بانگەوازین پێویستە باوەڕمان پێی هەبێت وهەنگاو بنێین لەسەر ڕێبازى خاوەن بانگەوازەكە وكاربكەین بۆ جێبەجێكردنى بیرۆكەكانى تا سودیان لێوەرگرین بە ڕەزامەندیەوە" (ل165 -167)
وادیارە بۆیە حەسەن بەنا تا ئەو ڕادەیە دژی حزب وحزبیەت بوو، چونكە حزبى هەقیقی سەرۆكێكى هەیە وهەڵدەبژێردرێت بۆ ماوەیەكى سنوردار، بۆی هەیە هەڵبژێردرێتەوە یان نا، بۆی هەیە ئەندامانى تر جیاواز بن لەگەڵیدا، بەڵام كاتێك مەسەلەكە دەبێتە (دەعوە وداعیە) ئەوە هەر جیاوازییەك لەگەڵیدا خۆی لەقەرەى كوفر دەدات ئەگەر خودى كوفر نەبێت، چونكە دەعوە بێ داعیە نابێت وبەڵكو داعیە (بانگخواز) بەرجەستەكەرى دەعوە، كە ئەو چەمكەش زیاتر لە فیقه وفیكرى شیعەگەرێتیەوە نزیكە ولە ڕووى ئایدیۆلۆژیەوەش نزیكە بەو بیرۆكە سۆڤیەتیەى كە دەیوت"باوەڕ بە پێشەوایەتى ستالین یەكسانە بە باوەڕ بە تیۆری ماركسیسزم"
ئەو خەیاڵە كاریزمە ئاسایەى حەسەن بەنا وایلێكردبوو زۆر كەم پرس وڕا بكات وزۆربەى كارەكانى بە نهێنى ئەنجام بدات هەتا كاتێك ئیسماعیلیەى بەجێهێشت بۆ قاهیرە لەناو دەیان ئەندامى زانا ودانادا دارتاشێكى نیمچە خوێندەوارى هەڵبژارد بەناوى (علی الجداوی) بۆ گرتنەوەى شوێنى خۆی، كاتێك كەسانێك ناڕەزاییان دەربڕی بوو حەسەن بەنا بەتوندترین وشە وەسفیان دەكات بە جۆرێك لە سوكایەتى ولاقرتێیى پێكردن، لەكۆتاییدا دارتاشەكە بڕیاری لەسەر دراو وداواى لێكرا واز لەكارەكەى بهێنێت وتەفەروغ بكات بۆ دەعوەلە شوێنى بەنا!!! مێژوو دەیسەلمێنێت كە ئەوانەى زۆر خۆیان پێ بەرز بێت و خۆیان پێ قائیدى ئەوحەد بێت هەردەم حەزدەكەن خۆیان دەورەدەن بە كەسانێكى لاواز و بودەڵە وگوێ لەمست تا هیچ ترسناكیەك دروست نەكەن لەسەر پایەى پێشەوا وئەمیرى جەماعەت، ئەو دیاردەیە لە نێو زۆربەى هەرە زۆری حزبە رۆژهەڵاتیەكان باوە بە كوردستانیشەوە. (ل 168)
ئەو جۆرە پەروەردەیە كاریزمائاسایە وای لە یەكێك لە دەست وپێوەندە نزیكەكانى حەسەن بەنا بەناوى احمد عادل كامل بە شێوازى ئەدەبیاتى سیرەى پێغەمبەر وەسفی بەنا بكات بەو جۆرە: " لم یكن رچی الله عنه بالگویل ولا بالقێیر وان كان الى القێر اقرب. ولم یكن بالرفیع ولا بالسمین وان كان ممتلئا ربما، ولم یكن ابیچ ناێع البیاچ ولا اسمر بین السمرە ولكنه كان سواو بین ژلك" ئینجا دەروێشیەكەى زیاتر بڕ دەكات ودەڵێت: " لم یكن فیه ای شئ غیر عادی.. ولكنه بكل تاكید كان فیه سر غیر عادی لیس من السهل ان تدری ما هو"!!!
لە ئەنجامدا هێندە بچوك دەبێتەوە بەرامبەر ئەو مەزنایەتیەى پێشەوا تا دەگاتە دان هێنان بە زەئالەت وبچوكى خۆی: "یێغر الواحد منا فی نفسه كپیرا ویحس انه لا شئ امام عملاق چخم ێنعه الله على عینه واێگنعه لدعوته فلا یجد احدنا حرجا ولا غچاچە ان یقر انه فی حاجە الى هژا الرجل لیرشده" (ل 173 - 174)
نوسەر لەوبارەیەوە دەڵێت:" ئەوە تەنها نمونەیەكە لەو نوسینانەى كە دەربارەى حەسەن بەنا نوسراوە وهەست بەجۆرێك لە بەخوداوەند كردن (تألیە) دەكەیت... لەڕاستیدا بەنا خۆی پشكێكى گەورە لە بەرپرسیاریەتی هەڵدەگرێت، چونكە هەموو ئەوانەى ویستیان بیروڕایەكى جیاواز لە بیروڕاى ئەو دەربڕن تێیان كەوت بە دەركردن بە خێراترین ودڵ ڕەقترین شێوە بۆ دەرەوەى جەماعەت، وەك چۆن وایكرد لەگەڵ احمد السكری و د. حسن ابراهیم و كەسانى تر، تەنها ئەو چەند دەروێش وموریدەى لە دەورى مایەوە لەو سەرسامانەى كە لە ئینبیهار وسەرسامبوون و تەسبیحات كردن بە فەزائیلەكانى وەك بڵێی پێغەمبەرێكى نێردراو بێت لەلایەن خوا نەك تاكێك بێت بۆی هەیە بپێكێت ونەیپێكێت، زیاتر هیچیتریان پێنەبوو. .. لە سۆنگەى ئەوەوە كە شێخ حەسەن بەنا دەورەدرابوو بە كۆمەڵێك لە سەرسامبوان وتێكشكاوان وبێ كەسایەتى لەبەرامبەر ئەودا، وزۆربەشیان لاوى تەمەن بچوك بوون، بێ قوڵایی وبێ فیقه بوون لە زانیاریەكانى دیندا، كەسی نەدۆزیەوە لەوانە ئاگادارى كەنەوە لە مەترسی ئەو كارانەى كە دەیكردن... (ل 174)
حەسەن بەنا ودەرەنجامى كەتنەكان
ئینجا لە بەشى دوازدەمى ئەو كتێبە سەرلەبەرى باسی پەیوەندى بەنا وشا فاروق وكوشتنى النقراشی دەكات بە دەستى (ڕێكخراوى تایبەتى) سەر بە ئیخوان لە 28/12/1948، هەر لە پاش ئەوە هەوڵى كوشتنى حامد جودە كرا كە خزمێكى نزیكى نەقراشی بوو، بەوەش نەوەستان هەوڵی كوشتنى ابراهیم عبالهادی یان دا كە سەرۆك وەزیرانى پاش نەقراشی بوو!! بێگومان كوشتنى نەقراشى وئەو هەوڵە فاشیلانەى ترى ڕەشەكوژی كاردانەوەیەكى توندى گۆڕەپانى سیاسی وجەماوەرى بەسەر ئیخوان و حەسەن بەنا هێنا تا ڕادەى ئەوەى بەنا هەستى بە ترسناكى بارودۆخەكە كرد وكەوتە هەوڵی پاكانەكردن بۆ خۆی وبەیانێكى دەركرد لە ئیدانەكردنى بكوژانى نەقراشی، ئینجا دەستى كردە هەوڵدان بۆ واستە وناوبژی بۆ تەبریە كردنى خۆی وهەتا جارێكیان لە ئۆفیسی سەرۆك وەزیران بەگریانەوە داواى لێبوردنى دەكرد وبەڵكو لە ترسی كوشتنى داواى كرد كە زیندانى بكەن بۆ ڕزگار بوون لە هەوڵى تۆڵە لێكردنەوە(ل 178)
هەموو هەوڵەكانى حەسەن بەنا بۆ ڕزگار بوون لە ئەنجامى كارەكانى سەریان نەگرت وجەوێكى عام باڵی بەسەر گۆڕەپانى سیاسی میسر كێشابوو بە ئاڕاستەى سزادانى ئیخوان وبەنا كە دوژمنیان زۆر ببو لە ئەنجامە سیاسەتە هەڵەشەكانى، لاوانى حزبی سەعدیەكان لە هەموو كەس داخ لە دڵتر بوون بۆ كوشتنەوەى بەنا لەبری نەقراشی ئەوەبوو لە 12/2/1949 حەسەن بەنا یان كوشت (ل 203) تا ئێستاش بە تەواوى ئاشكرا نەبوە كێ بەناى كوشتوە، دەڵێن حكومەت ولاوانى سعدییەكان كوشتویانە، وسەرچاوەى تر دەڵێن مەلیك فاروق كوشتویەتى چونكە هەوڵێكى كوشتنى مەلیك ئاشكرابوو بە كرێكارى ئەسانسێری مەلیك كە دەرچوو لە (ڕێكخراوى تایبەتى) ئیخوان بوو، هەرچەندە بەنا تا رۆژی مردنیشی هەر خەریكى مەدح وسەناى مەلیك بوو (ل 204) لە هەمووى سەیرتر ئەو ڕایەیە كە دەڵێت بە دەستى پیاوانى (ڕێكخراوى تایبەتى) خۆی كوژراوە چونكە پاش ئەوەى نەقراشى پێكوشتون بیانى تەبەراى لەسەر دەركردن بەناوى (لیسوا اخوانا ولیسوا مسلمین) كە لە ئەنجامى توڕەیی لەو بەیانەى بەنا بكوژی نەقراشی (عبدالمجید حسن) دانی پێدا هێنا كەوا كوشتنى نەقراشی بە فەرمانى ڕاستەوخۆی بەنا بووە!! وئەوەشى فەرمانەكەى پێگەیاندوە پیاوى مورشیدى عام بوو لەناو ڕێكخراوەكە كە سەید سابق ى خاوەنى (فقە السنە) بوو(ل 204)
سیاسەتى بەنا ببوە مایەى بێزارى زۆر لە ئەندامانى ئیخوان بەڵام هەر كەسێك ڕەخنەى لێگرتبا چارەنوسی دەركردن بوو هەتا كۆمەلێك لە كادیرە لاوەكان ئیخوان پێكەوە دەستیان لەكاركردن كێشایەوە لە ئیخوان (جماعە شباب محمد) یان پێك هێنا لە 1940، ئینجا نۆرەى وەكیلی جەماعەت احمد السكرى هات كە فەزڵ وچاكەى زۆری هەبوو بەسەر بەنا، چونكە السكرى كارەساتى چاوەڕوانكراوى سیاسەتى بەناى دەدیت وهەوڵى هێوركردنەوەى دا ولەنامەیەك كە بۆ بەناى نوسیوە تێیدا هاتوە"ئاگادارى دەكاتەوە لە خنكان لەناو سیاسەتى حزبی بەتەواوى وئینجا گۆڕان هەر رۆژەى بە جۆرێك لەو سیاسەتە تا ڕادەى ئامانجە بەرزەكانمانت لە بیركردوە وبوینەتە مایەى موساوەمەى هەموو لایەك" لەبەر ئەوە بەنا بڕیارێكى تاك ڕەوانەى دا بە دەركردنى لە جەماعەت بە تۆمەتى (یاخیبوون)!! (ل 215)
سەرچاوەى تاكڕەوێتى وتاكپەرستى حەسەن بەنا
دەكرێت ئەو تاكڕەوییەى بەناش لە ژێر كاریگەرى ئەو ڕێچكە تەسەوفە بێت كە بەنا ماوەیەك لە ژیانى تێیدا بوو كە (تەریقەتى حەسافی) بوو، زۆربەى ئەو تەریقەتانەش بنەماى ڕێكخستنى تێدایە كە پەیوەندى نێوان مورشید ومورید ڕێكدەخات، ئەوەى نامیلكەى (اداب المرشد والمرید) ابن عربی بخوێنێتەوە دەزانێت كە ئەو پەیوەندییە زیاتر لە پەیوەندى بەندایەتى دەچێت... بۆ نمونە مورید بۆی نیە هەرگیز قسە بكات لە حزوری مورشیددا تەنها ئەگەر مورشید داواى لێكرد قسە بكات، بۆشی نییە گفتوگۆ ومشتومڕی لەگەڵ بكات لەسەر هیچ بیروڕایەكى یان ڕەخنەى لێ بگرێت، بۆی نییە مورید هەر شتێكى لێ داوا بكات رەتى بكاتەوە هەتا ئەگەر ببێتە هۆی مەرگیشی!! پێویستە رۆحى مورید وژیانى لە دەستى مورشیددا وەك لاشەى مردوو بێت لەژێر دەستى لاشەشۆرەكەى... ئەگەر مورشید مرد مورید بۆی نییە ژنەكەى ئەو بهێنێتەوە!!! هەر بۆیەش حەسەن بەنا مورتاح نەبوو بۆ هیچ ناو ونازناوێكى تر زیاتر لە نازناوى مورشیدى عام (ل 217 - 218) وهەموو بنەماكانى ئادابى مورشید وموریدى سۆفیەتى گواستەوە بۆ ناو ئیخوان، تا ئەمڕۆش هەر ئەو بنەمایانە تەحەكوم بە پەیوەندیەكانى ناو ئیخوان دەكات.
دەڵێن پاش كوشتنى نەقراشی حەسەن بەنا لە كاتێكى زۆر ناوەخت ودرەنگ هەوڵیدا بەهەموو بنەماكانى كارى ئیخوان دا بچێتەوە، وعەرزى دەسەڵاتدارانى كرد بە تەواوى واز لە سیاسەت بێنێت، ولێی دەگێڕنەوە كەوا زۆر پەشیمان بوو لە دروستكردنى (ڕێكخراوى تایبەت)، زۆر پەشیمانە كە كۆمەڵێك گەنجى پەروەردە نەكرد كە تەنها بۆ ئایین وبەرزكردنەەى ئیسلام هەوڵیان دابا، دەیوت كە دەیەوێت چاو بخشێنێتەوە بە زۆر لەو كارانەى كە ئەنجامیداون، وخەون بە جەماعەتێكى تر و ئیخوانێكى نوێ دەبینێت بەبى زاهیر وباتن (ڕواڵەت وپەنهان) وبەبێ ڕێكخراوى نهێنى چەكدار وبەبێ كوشتن وهەڕەشەكردن لە نەیاران (ل 220) بەدورى نازانین كە بەنا ئەو بیروڕایانەى بەڕاستگۆیانە دەربڕیبێت وئەو ئاواتانەى هەقیقی بوبن ، بەڵام لەكاتێكى ناوەخت گوزارشى لێكردن نەك نەیارانى پێیان باوەڕ نەكرد بەڵكو پیاو وجێنیشینەكانى خۆشی باوەڕیان پێنەكرد وەك (قسەى دانوستان) ى تەكتیكى بۆیان لێكدایەوە، بەو جۆرە بەنا تا ئەمڕۆش زۆر لە هەڵە سیاسیەكان وبیروڕایە بەسەرچوەكانى بەرۆكى گەورەترین ڕێكخراوى ئیسلامى جیهانى ئیسلامى گرتۆتەوە، وبەدەگمەن كەسانێك هەن لەو ڕێكخراوە زەبەلاحە زاتى پێداچوونەوە بۆ هیچ لە بیروڕاكانى بكەن.
لێرەدا كۆتایی بە باسكردن وخستنەڕوى ئەو كتێبە دەهێنم، وبانگەشەى ئەوە ناكەم كە هەموو زانیاریەكانم خستبێتە ڕوو، بەڵام هەوڵمداوە زۆرترین بڕی ئەو زانیاریانە بخەمە ڕوو وەك خزمەتێك بە هەق وهەقیقەت، بەڵام ئەوەى ئەو كتێبەى دەست دەكەوێت چاكترە بیخوێنێتەوە چونكە بێگومان من نەمتوانیوە هەمووى بخەمە بەرچاوى خوێنەران، ئێمە زۆر پێویستمان بەو جۆرە كتێبانە هەیە لەسەر ئەو كەسایەتیە مێژوویانەى كە بانگەشەى حزبی وسیاسی هەقیقەتیانى لە خەڵك شاردۆتەوە. من بەو كارە نامەوێ یڵێم حەسەن بەنا خراپ بوە یان باش بوە، بەڵكو تەنها دەمەوێت چۆن بووە وا باسبكرێت هیچی تر ئەدەبیاتى حزبی خەڵك وخوێنەر بە گێل ودەبەنگ نەزانن.

[email protected]