فه‌رموون سلێمانی چۆڵ که‌ن!
Wednesday, 05/08/2009, 12:00
له مێژه، کورد و دوژمنه یه‌ک له‌دوا یه‌که‌کانی، له دوو سه‌نگه‌ری نابه‌رامبه‌ردا بوون، به‌رده‌وامیش سلێمانی به خاک و خۆڵ و دارو به‌ردو دانیشتوانه‌که‌یه‌وه له‌به‌ره‌ی گه‌لدا بوون و بۆ چرکه ساتێکێش نه حه‌سانه‌وه. که چی لێره و له‌وێ و گه‌لێ جار که له‌گه‌ڵ هاونیشتمانیه‌کانی ترماندا ده‌که‌وینه ووتووێژ، خێرا سلێمانی چێتیمان ده‌خه‌نه پاڵ! جا بابزانین به هه‌ق خه‌ڵکی سلێمانی، شار چێتی ئه‌که‌ن! یا ئه‌وا‌نی دی.
ناچمه‌وه به‌سه‌ر مێژووی گه‌لێ دووردا.، پریاسکه‌ی هیچ سه‌رچاوه‌یه‌کیش ناکه‌مه‌وه! ئه‌وه‌نده نه‌بێ وه‌ک خه‌و کۆتایی حه‌فتاکانم له بیره و ده‌زانم، زوو زوو هه‌واڵی گورچکبڕ، خۆی ده‌کرد به کۆڵان و گه‌ڕه‌ک و ماڵداو هه‌موو لایه‌کی ده‌شڵه‌ژاند! پاشان ده‌مانزانی کۆڵه‌که‌یه‌کی تریشمان له حامیه له ژێر ته‌عزیبدا! گیانی سپارد، چه‌ند هه‌ڵۆیه‌کی ترمان له سه‌ر سێکوچکه‌ی سنوور شه‌هید بوون. کاکه‌یه‌کی گه‌وره‌مان له قه‌ڵادزێ برینداره، زیندانیه‌کی قاره‌مانی ترمان له موسڵ حوکمی ئیعدام درا و کوڕێ فڵان که‌سیش له ئه‌بوغرێب چاره‌ڕانی گووله‌بارانه! ماڵی فڵان که‌سیان گرت و دوا هه‌واریان، له ناسریه، یا به‌سره، یا نوگره سه‌لمانه.!
له ته‌ک ئه‌مانه‌دا، گه‌وره‌کانی ئێمه (باوکمان)هه‌م خه‌ریکی گوزه‌ران بوون له‌لایه‌ک، هه‌م خه‌ریکی شاردنه‌وه‌ی پێشمه‌رگه و ماڵه پێشمه‌رگه، هانین و بردن و کۆمه‌کیان بوون.، به‌بێ ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی ڕاسته‌وخۆیان له‌گه‌ڵ هیچ کام له ڕایه‌ڵه‌کانی ڕێکخستن یا ده‌زگایه‌کی پێشمه‌رگایه‌تیه‌وه هه‌بووبێت. به‌ڵکو تاکه مه‌به‌ستیان وه‌ک کارێکی خۆبه‌خشانه دڵسۆزی بۆ نیشتمان و پاراستنی هه‌رچی زۆر تری ڕۆڵه‌کانی گه‌له‌که مان بوو. له ناو گه‌ره‌ک و که‌سوکاریشدا باوکی به‌نده به‌شی شێری له‌و کاره خۆبه‌خشیه وه‌رگرتبوو.
ئه‌مه ڕه‌وشی زۆربه‌ی زۆری گه‌ڕه‌که هه‌ژار و چینه زه‌حمه‌تکێشه‌که‌ی ئه‌و کاتی سلێمانی و دانیشتوانه‌که‌ی بوو.، سه‌دانی وه‌ک باوکیشم هه‌ر یه‌ک له‌لایه‌ک و هه‌ر یه‌ک به‌جۆرێک.، له خزمه‌تی شۆڕشدا بوون و چه‌ندین جار ژیانی خۆیان خستۆته مه‌ترسیه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌یه‌ک یا ماڵه پێشمه‌رگه‌یه‌ک له مه‌ترسی و ناڕه‌حه‌تی قوتار بکه‌ن.
ساڵه‌کانی 76 بۆ 91 به گشتی بۆ کوردستان و به تایبه‌تیش بۆ سلێمانی.، له‌و ساڵانه‌ن که هه‌رگیز کاره‌سات و وه‌یشوومه‌کانی له‌یاد ناکرێت.، سه‌رباری ئه‌وه‌ی بریندار و باڵکوتراوی شۆڕشی ئه‌شبه‌تاڵ پێکراوی 14 ساڵه‌ی له‌وه‌و پێشتریش بوون.
ئه‌وه چیرۆکێکی که‌م و کورتی ته‌نها ماڵێکه له سلێمانی. دڵنیام له‌و شاره‌دا چیرۆکی زۆر له‌وه سه‌یرتر ڕوویداوه و گه‌ر ئێستا به فلیمیش نیشانی هه‌ندێ به‌ناو سه‌رکرده‌ی ئه‌مڕۆی بده‌ی وا ده‌زانێ باسی شۆڕشی فێتنامی بۆ ده‌که‌ی!
کاتێ ماڵه پێشمه‌رگه له‌و په‌ڕی مه‌ترسیدا ده‌ژیان و گوزه‌رانیان ده‌کرد. گه‌لێ که‌س هه‌بوو خۆی له‌و ئاگره به‌دوور ئه‌گرت. گه‌لێکی تریش هه‌بوو زووتر زه‌خیره‌یان خستبوو! دوور و نزیک نه‌خۆیان و به‌ڕێنمایی ئه‌وانیش هیچ کام له‌نه‌وه‌کانیان تووخنی ئاگری شۆڕش نه‌که‌وتن.
پاش ڕاپه‌ڕینیش، له‌باتی ئه‌وه‌ی چاوێک بخشێننه‌وه به‌ڕابردوودا و هیچ نه‌بێ که‌مێک قه‌ره‌بووی که‌سوکاری هاوڕێ شه‌هیده‌کانیان بکه‌ن و پێشمه‌رگه‌ی که‌م ئه‌ندام بلاوێننه‌وه و دستخۆشی له خۆڕاگری ڕێکخستنه نهێنیه‌کان و زیندانیه سیاسیه‌کان بکه‌ن و پێشمه‌رگه‌ش سه‌رله‌نۆێ ڕێکبخه‌نه‌وه و ژیان و گوزه‌ران بۆ هه‌موو لایه‌ک ئاسان بکه‌ن.
ته‌واو به پێچه‌وانه‌وه فه‌زڵی ماڵه جاش و خائن و خۆفرۆش و کۆنه مسته‌شاریان ده‌یان قات دا به‌سه‌ر ماڵه پێشمه‌رگه‌دا. پێشمه‌رگه‌شیان له ژێر ناوی جۆراوجۆردا له سیفه‌ت و خزمه‌تی سه‌ره‌کی خۆی دابڕی.!
ساڵی 1994 له پای گله‌یی زۆری پێشمه‌رگه دێرینه‌کان کۆمه‌ڵه‌یه‌کیان دامه‌زراند. سه‌یره‌که له‌وه‌دا بوو ئه‌و کات زۆربه‌مان (جگه له وورگ زله به‌ساڵا چووه‌کان) ته‌مه‌نمان له نێوان 20 بۆ 35 ساڵیدا بو. ئه‌رێ له هه‌موو لایه‌ک ده‌پرسم ئه‌و ته‌مه‌نه بۆ مرۆڤ کۆنه.! یا مه‌به‌ست دورخستنه‌وه و پشتگوێ خستنیانه. ئه‌و کات خۆشم 26 ساڵ ته‌مه‌نم بوو. به‌نده هه‌ر ئه‌و کات ئه‌مزانی حزبێک نه‌توانێ ئه‌رشیفی چه‌ند هه‌زار پێشمه‌رگه‌یه‌کی خۆی ڕێکبخات، ئه‌وا هه‌رگیز ناتوانێت، گوندێک ، یا شارو شاوۆچکه‌یه‌ک به‌ڕێوه‌به‌رێ.!
به‌و جۆره یه‌کێتی سه‌ره‌تای له‌ڕێ لادانی خۆی ده‌ستپێکرد! به کرده‌وه بێ منه‌تی خۆی له گه‌لێ بواردا ڕاگه‌یاند و که‌وتنه(گیرفان و ناوگه‌ڵ) تێرکردن! ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆش به‌خه‌ڵکی شاره خۆڕاگره‌که‌ی سلێمانی و سه‌رجه‌م گوند و گوندنشینه‌کانیان ووت(گه‌لێ بێ منه‌تین) لێتان.
تا له گلانی شه‌ڕێ ناوخۆدا، دیسانه‌وه هانته‌وه سه‌ر خوانی شار به گشتی و پێشمه‌رگه به تایبه‌تی، خۆشحاڵم به‌وه‌ی له شه‌ری ناوخۆدا به شداریم نه‌کرد. ئه‌وه‌نده نه‌بێ له 31ی ئابدا، وه‌کو هه‌ڵوێست له گه‌ڵیان ڕام کرد و له زه‌ڵی گێرسامه‌وه.
هه‌رگیز له یادم ناچێ ئه‌و کات، پارتی ملی نابوو به (سونێ) وه تا به‌ره‌و ژوور بێت .، کۆسره‌تیش له(شێنێ) به هاوڕێیه‌کی پێشمه‌رگه‌می ووتبوو ئا بڕۆ خواره‌وه! ئه‌ویش مه‌ردانه پێی ووتبوو داوای لێبوردن ئه‌که‌م، ناچم! کۆسره‌تیش لێی پرسی بوو بۆ ناچیت؟ ئه‌ویش له وه‌ڵامدا ووتبووی له‌به‌ر ئه‌وه‌ی شه‌هاده‌م نیه! بزانن کێ شه‌هاده‌ی هه‌یه بینێرنه خواره‌وه.!
ئه‌وه‌یه یه‌کێتی له کاتی گلاندا ڕسوایه و له‌کاتی سه‌رکه‌وتنیشدا.، بێمنه‌ت و لووت به‌رز! لێره‌شه‌وه با ئه‌وه بزانن. کامه‌تان هه‌ر له سکرتێره‌وه هه‌تا هه‌موو مه‌کته‌ب سیاسی و سه‌رکردایه‌تیتان. کامه‌تان که شه‌هاده‌که‌ی زۆر دوورو درێژ و قورسه. ناگاته(قورسایی چووته ئه‌دیداسی پێشمه‌رگه‌یه‌ک) که دایک یا ژن یا خوشکی به‌ده‌م نانکردنی ماڵانه‌وه له ده‌می منداڵی تریان ئه‌گرته‌وه و به قاچاخ و ترس و له‌رز ئه‌یان گه‌یانده کوڕه پێشمه‌رگه‌که‌یان.
له هه‌ژده ساڵی ڕابردووشدا بینیمان، گه‌لێ که‌ستان به ڕه‌شکه‌یه‌ک شه‌هاده‌وه گه‌ڕایه‌وه! که چی به قه‌د ئه‌سپی ئارمه‌که‌ته‌ن هونه‌ری نه‌نووان.!
ده‌کرێ وه‌ک خه‌ڵكی سلێمانی له لێپرسراوه یه‌که‌م و باڵاکانی ینک بپرسین؟ کامه‌تان به حه‌رامی له ئاوی سه‌رچنارتان نه خوارده‌وه! کامه‌تان مڵک و سامانی میلله‌تان داگیر نه‌کرد؟ کامه‌تان، که‌س وکارتان عێل وعه‌شره‌تتان، پاسه‌وان و سایه‌قه‌کانتان ده‌وڵه‌مه‌ند نه‌کرد! کامه‌تان ڤێللا و باختان له سلێمانی و دوکان و ده‌وروبه‌ری نیه! کامه‌تان کۆمپانیا و پشکه کۆمپانیاتان له سلێمانی نیه! کامه‌تان زۆر مه‌رد بوون و ده‌ستتان نه‌برد بۆ که‌زی خاوو گۆی مه‌مکی کچه‌کانمان!
له‌به‌رامبه‌ردا ده‌کرێ پێمان بڵێن.، چه‌ند خه‌ڵکی سلێمانی له شاره‌کانی ئێوه سوودمه‌ند بوون، چه‌ند موڵکیان وه‌رگرتووه‌و داگیرکردووه. ده‌کرێ ناوی چوار بازرگانمان پێ بڵێن که له شاره‌که‌ی ئێوه به نێره‌که‌ری به‌نزینخانه‌و قومارخانه‌یان هه‌یه! په‌لاماری ئافره‌ت و گه‌نجیان داون. کۆمپانیان له‌سه‌ر حسابی ئێوه دامه‌زراندووه! ئه‌گه‌ر ئێوه نیتانه.، ئه‌وا ئێمه ناوی ده‌یان و سه‌دان که‌ستان پێ ده‌ڵێین که له سلێمانی فێری که‌مێک شێوه‌ی شارستانی بوون و پاشانیش ده‌وڵه‌ماند.!
له‌وه‌ش سه‌یرتر ئه‌وه‌یه ساڵێک له‌مه‌وبه‌ر بۆ پێفرۆشته‌نه‌وه به‌مانشێتێکی گه‌وره له کوردستانی نوێدا ڕاگه‌یه‌نرا که له‌زه‌مانی ده‌سه‌ڵاتی گه‌نده‌ڵ و تارکیدا(35) گه‌ڕه‌کی تازه له سلێمانی بنیات نراوه.، پاش ماوه‌یه‌ک و هه‌ر له‌هه‌مان ڕۆژنامه‌دا، ئامارێک بڵاوکرایه‌وه که گوایه زیاتر(%44)ی که‌سوکاری ئه‌نفاله‌کان.، به گشتی له خانوو کرێ دان و له(%50)ی دانیشتووی خه‌ڵکی سلێمانیش به هه‌مان شێوه له خانوی کرێدا نیشته‌جێن! ئه‌ی که‌واته، ئه‌و هه‌موو زه‌ویوزاره‌ی که 35 گه‌ڕه‌کی لێ دروستکرا، به‌چ پێوانه‌یه‌ک دابه‌شکراو کێ بوون ئه‌وانه‌ی که‌ڵکیان لێ وه‌رگرت.!
له که‌م شاخ و لوتکه‌ی سه‌ر بڵندی کوردستان هه‌یه پێشمه‌رگه‌یه، قاره‌مانێک، پاڵه‌وانێکی سلێمانی خۆی تیا به‌کوشت نه‌دابێ و نه‌به‌ردییه‌کی تۆمار نه‌کردبێ، هه‌ر له هه‌کاریه‌وه تا حه‌مرین. له ماکۆکه‌وه تا خانه‌قین.
گه‌لێ سه‌رچاوه‌م به‌رچاو که‌وتوون، گه‌لێ جێگایانیش گه‌ڕاوم، پێره‌مێرد و به‌ساڵاچووی وام بینی هه‌موو ته‌مه‌نی له پێشمه‌رگایه‌تی و کوردایه‌تیدا سه‌رف کردبوو. له یه‌کێکیانم نه‌بیست ڕۆژێک له ڕۆژان به‌رزانیه‌کی له(قه‌ره‌داخ،سه‌نگاو،گه‌رمیان، هه‌ڵه‌بجه، شاره‌زوور، شارباژێڕ، سلێمانی، که‌رکوک، قه‌ڵاسێوکه، ده‌شتی کۆیه، هه‌ولێر، باڵه‌کایه‌تی، خۆشناوه‌تی) له‌سه‌نگه‌ری به‌رگریدا گیانی سپاردبێت و شه‌هید بوبێت. ئه‌وانه‌شی گیانیان سپاردووه، زۆربه‌یان له کێشمه‌کێشمی نێوان خۆیاندا بووه.
له زیندانیه‌کی سیاسیمان نه‌بیست به‌رزانیه‌کی له گه‌ڵدا بووبێ و له سێداره درا بێ ، مه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ی ماڵی مسته‌فا خۆیان به‌گرتیان ئه‌دان.!
ئه‌مه بۆ پێ فرۆشتنه‌وه نیه! به‌ڵکو ڕاستیه‌کی حاشا هه‌ڵنه‌گره، که به‌رده‌وام ڕۆڵه‌کانی سلێمانی به‌رداشی پێشه‌وه‌ی شۆڕشه یه‌ک له دوایه‌که‌کانی کورد بوون و به‌رده‌وامیش هه‌روا ده‌مێننه‌وه. دانیشتوانه‌که‌شی به‌رده‌وام له دوای دواوه بوون بۆ که‌مترین ئاستی به‌جێهێنانی خزمه‌ت گوزاری و ئاوه‌دانی.
ئه‌مڕۆ سلێمانی چاوی له‌ده‌ستی که‌س نیه! خێری پێ ببخشێ، به‌ڵکو ئه‌وی دراوه و ئه‌درێ به‌رهه‌می خوێنی هه‌زاران شه‌هیدی قاره‌مانی وه‌ک ئاسۆی ده‌لاکه.
دڵنیام له هه‌ژده ساڵی ڕابردوودا ئه‌وی به‌سه‌ر سلێمانیاندا هێنا! له باقی شار و شاورۆچکه‌و گونده‌کانی تری سه‌رجه‌م کوردستان گه‌ر زیاتر نه‌بووبێ، ئه‌وا که‌متر نه‌بووه.!
بۆ که‌سیش نیه‌و نه‌گوجاوه، هیچ فیزێک به‌سه‌ر هه‌ولێری قه‌ڵاومناره‌ی هه‌میشه زیندووداشدا بکات.، ئه‌وی له‌ویش کراوه و ده‌کرێ به‌رهه‌می خۆێنی هه‌زاران شه‌هیدی جوانه مه‌رگی وه‌ک سه‌رداری سه‌عید سۆفیه.
شاره‌که‌ی شه‌هید ئازاد هه‌ورامیش ڕۆژێک دێ سه‌رله‌نوێ ڕاپه‌ڕێ و زوڵم وزۆری هه‌مووتان ڕاماڵێ.
بۆ گشت گوند و شاره‌شارۆچکه‌یه‌کی دیکه‌ی کوردستانیش. هه‌رچیه‌ک کراوه و ده‌کرێ به‌رهه‌می ئه‌و ڕوباره خوێنه‌یه چه‌ندین ساڵه به‌سه‌ر تاوێڕ و دارو ده‌وه‌ن و کوچه‌و کۆڵانه‌کانیاندا، ڕێچکه‌ی به‌ستووه.
سلێمانی و دانیشتوانه‌که‌شی هه‌ر شاره‌که‌ی جارانه بۆ سه‌رجه‌م کوردستان! به‌ڵام ئه‌وانه‌ی مووده‌تێکی درێژه له سلێمانی دانیشتوون و دۆستانه ده‌ستی قڵیشاوی باوکه شه‌هید و پێشمه‌رگه‌یه‌کیان نه‌گوشێ و چه‌پکێ گوڵیان نه‌خسته سه‌ر مه‌زاری شه‌هیدێک! له گردی شه‌هیدان و هه‌ر له کاتی هه‌ڵبژاردندا.، گردی شه‌هیدانیان بیر ده‌که‌وێته‌وه، هه‌ق وایه سلێمانی چۆڵ که‌ن.!
ئاکۆ قادر ئه‌حمه‌د
4/8/2009
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
