كانتۆنی جەزیرە ئیسلامە سیاسیەكانی تەنگەتاو كردوە

Sunday, 23/11/2014, 12:00

مەبەست لەم نوسینە كەمتر مەلا كامەرانە بەلكو بە شێوەیەكی سەرەكی بریتیە لە هەلویستی ئیسلامە سیاسیەكان ، مەلای ناوبراو تەنیا ئاوێنەی ئەو هزرەیە. پشتگیری كردنی ڕۆژئاوای كوردستان ئەركێكی نەتەوەیی و نیشتیمانی هەموو مرۆڤێكی خاوەن ویژدانەو فرۆشتنی هەلوێستێكی لەم جۆرە پێیان كارێكی ناڕەوایە. ئێوە پێش ئەوەی موسولمان بن دەبێت كورد بن. تەنیا لەبەر ئەوەی ئەو كانتۆنەی ڕۆژئاوا مافی یەكسانی نێوان ژن و پیاوی كردۆتە یاسا ئیتر ئێوە دەتانەوێ بریاردەرەكانی بە ستالین بەراورد بكەن و چەپەكان و دیموكراتەكان و عەلمانیەكانیش دێنیتە ریزی داعش هەروەك ئەوەی ئیسلامی سیاسی خۆی زۆر دیموكراتخواز بوبێت و بیروباوەڕەكانی ئەوانی تری خوێندبێتەوەو مافی مرۆڤی پاراستبێت.
ئەوە ئەمیری حیزبەكەی بەرێزتان بوو لە كەنالی (ئێن ئار تی) یەوە دەیوت تەنیا ئەوانە شەهیدن كە لە پێناوی خودا دەكوژرێن، ئەوە چ سوكایەتیەكە بە شەهیدەكانمان دەكرێت كە لە پێناوی گەل و نیشتیماندا گیانی خۆیان بەخت كردوە. بۆچی ئێوە نەهاتنە دەنگ كاتێك مەلا فاتیح ناوێك لە كەنالێكی تیڤیەوە دەیوت "ئینسان كە لە خوا غافل بوو لە دڕندەو ئاژەل كەمترە" یان ئەوەیە ئێوەش ڕەزامەندن بەو سوكایەتی پێكردنە. ئێوە ئاماژەتان بە توركیا داوەو ستایشی دەولەتێكی توركی فاشیتان كردوە كەواتە ئێوە دەتانەوێ ئەو مۆدێلە قێزەونەی دەولەتی تورك و هاوشێوەكانی بۆ ولاتەكەمان بگوێزنەوە. ئایا ئەگەر ئێوە بەم جیهان بینیەتانەوە دەسەلات بگرنە دەست چی بەوانە دەكەن كە وەك ئێوە بیرناكەنەوە؟ بەرێزتان خۆشتان بە دوور گرتوە لەوەی 1400 سالە ئیسلام هەیە بەلام هیچ كام لە دەولەتە ئیسلامیەكان نەیتوانیوە دیموكراسی و ئازادی و مافی مرۆڤ بە مافی ژنیشەوە بینێتە دی ، ئیسلام لە مێژوی خۆیدا هیچ شتێكی نوێ و بەسودی نەهێنا بۆ مرۆڤایەتی. كەواتە دیارە ئەم ئاینە نەك هەر خەلەلی تێدا هەیە بەلكو مۆدێلێكی ناسەركەوتوشە. پێویستە ئەوەش بزانرێت ئاینی ئیسلام هەروەك لە سورەتێكی قورئاندا ئاماژەی پێدراوە بە عەرەبی نوسراوەو بۆ عەرەب نێردراوە ئیتر ئێمەی كورد چ پەیوەندیەكمان پێوەی هەیە. ئەگەر سودێكی بە عەرەب گەیاندبێت بەلام بە زیان گەڕاوەتەوە بۆ ئێمەی كورد. ئەو ولاتەی ئێمە وەك زۆرێكی تر بە حوكمی فتوحاتەكانی عەرەبی ئیسلامی و بە حوكمی شمشێر داگیر كراوەو بە زۆر كراوەتە ئیسلام. لە سورەتێكی قورئاندا هاتوە كە جگە لە ئیسلام ددان بە هیچ ئاینێكی تردا نانێت و لەم ڕوانگەیەوە ئەوانی دی دەچنە نێو دار الكفرەوە تەواو ئەوەی داعشیش دەیكات.



(باری كەسێتی و مافەكانی ژنان لە شەریعەو قورئاندا)
سەبارەت بە یاسا كردنی باری كەسیتی و یەكسانی ژنان لە كاتۆنی جەزیرە لە هەلوێستەكەتدا بە ڕوونی دەردەكەوێت كە بەو گۆڕانكاریانە تەنگەتاو بوون چونكە بەپێی جیهانبینی ئێوە لادانە لە شەریعەی ئیسلامی.. بالێرەدا بە كورتی ئاماژەیەك بە باری كەسێتی و "مافەكانی" ژن بدەم لە شەریعەو قورئاندا كە ئێوە شانازی بە پراكتیزە كردنیەوە دەكەن: لە سورەتی النساو 34 هاتوە: ... "پیاوان سەرپەرشتیارن بەسەر هاوسەرەكانیانەوە ، ئافرەتانی ژیرو دیندارو گونجاو هەمیشە گویڕایەلی مێردەكانیان دەبن ... ئەو ئافرەتانەش سەركەشی و سەرپێچی بكەن ... لە ناو جێگادا پشتیان تێبكەن ئەگەر سوودی نەبوو (لێیان بدەن) ... تاد." بەلێ پێغەمبەری موسولمانان بەم یاساو شەریعەتە موسولمانانی فێری لێدانی ژن كرد.
سورەی النساو 15: ئەو ئافرەتانەی كە زینا دەكەن ئەوە چوار شایەتیان لە خۆتان لەسەر بگرن جا ئەگەر شایەتییاندا ، ئێوە لە مال بەندیان بكەن تا مردن یەخەیان پێدەگرێت ..." بەلام بۆ پیاو باسی بەندكردن و زیندانیی تێدا نیە ئەگەر هەر خیانەتێكی هاوسەرگیریی بكات.
ئایا ڕاستگۆیی و بێلایەنی ئەو شاهێدانە دەبێت لە كوێدا بێت؟ ئەم دیاردانە پێویستیی بە یاسای مەدەنی و شارستانی و لێكۆلینەوەی یاسایی هەیە (یاسای تەندروست) نەوەك بەو شێوە بازارییەی لەو سورەتانەی قورئاندا هاتوون. تەنانەت ژن بە نیوەی پیاو حیساب دەكرێت لە ئیسلامدا بۆ گەواهی و شایەتیدانیش. ئەوە چ سوكایەتی و ناهەقیەكە بە ژن كراوە لەم ئاینەدا.
لە سورەتێكی تری النساو 24 هاتوە: "پیاوان بەهۆی مال و داراییانەوە بۆیان هەیە هەتا چوار ژن بهێنن و گوناهیش نیە لە كەمكردنەوەی ئەو مارەییەی لەسەری رێكەوتبوون ...". لێرەدا بە ڕوونی دەردەكەوێت كە پیاوان بە حوكمی پارە دەتوانن بە ناوی شەرع و ئاینی ئیسلامەوە لەگەل چوار ئافرەتدا كاری سێكسی بكەن و بە ئارەزوی خۆیان بەسەریانەوە بنیشنەوە ، كەچی لە سورەتی النساو 40 نوسراوە "بەڕاستی خوا بەقەدەر تۆزقالێك ستەم لە ئادەمیزاد ناكات". 72 حۆریەكەی ئو دونیاش هەر بۆ پیاوەو گوایە ژنانی خاوێنیشیان ئەدەنێ و لەوێش هەر پیاو دەمڕاستی ئافرەت دەبێت... لێرەدا ماف تەنها بۆ پیاوەو وەك دەبینین سەرجەم پێغەمبەرانیش هەر پیاو بوون. زۆرێك لە ئافرەتان بەهۆی خراپی باری داراییانەوەو بۆ بژێوی ژیانیان یان خۆیان و مندالەكانیان بەناچاری خۆیان دەدەنە دەست ئەو جۆرە پیاوانە كە ببنە ژنی دوەم یان سێیەم و چوارەم ... ئەم دیاردە قێزەونە لە ولاتە دیموكرات و پێشكەوتوەكان بە هۆی دەولەتی سۆشیالەوە چارەسەر كراوە بۆ ئەوەی هیچ مرۆڤێك ، هیچ ئافرەتێك ناچاری برسیەتی و لەش فرۆشی نەبێت ، دیاردەی دەولەتی سۆشیال كە لە دەولەتە ئیسلامیەكاندا نیە. چ ئافرەتێك بەختەوەرە بەوەی دوچاری ئەو جۆرە چارەنوسە بێتەوەو بە ئارەزووی خۆی ڕەزامەند بێت ئەگەر كردنی لە ئەنجامی ناعەدالەتی كۆمەلایەتیەوە نەبوبێت. ئایا بۆچوونی پیاوان چۆن دەبێت ئەگەر ئافرەتێك هاوسەرگیری لەگەل چەند پیاوێكدا بكات؟ لە ئایەتی 51 ی سورەتی ئەحزاب هاتوە "... پێویست ناكات بۆ چوونە لای ژنەكانت نۆبە بگریت. هەر كامیانت ویست بچۆ لای و هەر كامیانت نەویست گوێی مەدەرێ. ڕەخنەت لەسەر نیەو ئازادیت و دەسەلاتی تەواوت هەیە لە جێهێشتنیانداو بۆ ئەوانیش هەر بەم شێوەیە باشە. خودا ئاگای لە ئارەزوە ڕەواو ڕاستەقینەكانت هەیە".
هەروەها لە سورەتی النساو 11 لە میراتدا بەشی نێرینەكان ئەندازەی بەشی دوو مێینەیە. هەر ئەوەش لە یەكێك لە سورەتەكانی شەریعەكەی مەلا كامەراندا هاتوە "ئەگەر پیاوێك حەز بەوە بكات لەگەل ژنەكەی بچێتە جێگاوەو ئەگەر ژنەكە ڕەتی بكاتەوە ئەوا فریشتەكان لەعنەتی دەكەن ...". ئافرەت لەم یاسا ئیسلامیەدا نەك تەنیا مرۆڤی پلە دووە ، هیچی تریش نیە جگە لە ئۆبجەكتێك بە تایبەت بۆ پیاو. هەموو ئەمانە جگە لە بێرێزی و سوكایەتی بە ژن لە ئیسلامداو شكاندنی كەرامەت و باری كەسێتییان هیچیتر نیە.
ئەگەر هەموو ئەوانە ئەو "مافانەیە" مەلا كامەرانی ئیسلامی و هاوشێوەكانی بۆ كۆمەلگا داوای دەكەن هەرگیز ناكرێ مەمنونی ئیسلام بین وەك خۆی داوای كردوە. لە مەزهەبی شێعەدا وەك مەزهەبێكی سەرەكی نێو ئیسلام سیغە كردن هەیە كە هیچیتر نیە لە قەحبەخانەیەكی كراوە. ئیسلامە سیاسیەكان پێش ئەوەی هێرش بكەنە سەر مافەكانی ژنان لە ڕۆژئاوای كوردستان و هاوشێوەكانی باشتروایە بیرێك لە رێفۆرم كردنی قورئان بكەنەوە كە پیش 1400 سال لە لایەن پێغەمبەرێك وەك كەسێكی بەدەوی وتراوەو بۆی نوسراوەتەوە چونكە نەخوێندەوار بووەو بۆ سەردەمی جاهیلیەت بووەو دونیایەك ناعەدالەتی تێدایە. هەتا ئێستە لە نێو ئیسلامدا رێنسانسێك ڕووی نەداوە وەك ئەوەی لە نێو ئاینی مەسیحیدا ڕویداوە. كەچی مەلا دەلێت ئەوەی كانتۆنی جەزیرە جۆرێكە لە داعشێتی بەسەر زۆرینەی موسولماندا ، دەبێت بەرێزی ئەوە بزانێت ئەگەر هەرێمی كوردستان بەنمونە بهێنمەوە كۆمەلگاكەمان بەلێ بە گشتی و زۆرینە موسولمانە بەلام ئەوانەی وەك مەلاو هاوشێوەكانی بیردەكەنەوە زۆرایەتی نین ، لایەنە ئیسلامیەكان بەپێی هەلبژاردنەكان تەنیا 19%ی دەنگەكانیان هێناوە لە هەرێم كەواتە تەنیا نوێنەرایەتی ئەو رێژە كەمە دەكەن ، ئەوە دەبەخشێت كە زۆرینەی خەلكیی لە هەرێم ئیسلامیەكانی وەك دەسەلاتێكی سیاسی لاپەسەند نیە ، ئیتر مەلا كامەران بە كام ماف بە نێوی سەرجەم كۆمەلگاوە قسەو بریار دەردەكات؟ ئێوە دەبێت خۆتان لەگەل جیهاندا بگونجێنن نەك جیهان لەگەل ئاینەكەتاندا بگونجێنن وەك ئەوەی داعش دەیكات كە هەرگیز سەركەوتو نابێت.
هەڕەشەكانی مەلا كامەران
مەلا دەفەرموێت: بەڵام لێرە بەدواوە چاوێك بەهەڵوێستەكانماندا دەگێڕینەوە لە پشتیوانی و یارمەتی دانی تۆ (سالح موسلیم) و پارتەکەت و شەڕەڤانەكانت، ئەگەر ئێوە پەشیمان نەبنەوە لەو هەڵوێستەتان بەرامبەر بە ئیسلام ... "بەتایبەتیش یاسای باری كەسێتی ... ئەگەرنا هەڵوێستمان زۆر لەوەش توندتر دەبێت ... هەروەكو ئەوە جەنابی مەلاو حیزبەكەی لە كۆمەلی ئیسلامی بوبێت بەخۆی و سەدان جەنگاوەری ژن و پیاوەوە لە كۆبانێ دژی داعش جەنگابن ، یان بە هەزارانیان شەقامەكانی ولاتیان داگیر كردبێت بە خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی دژ بە كۆمەلكوژی یەزیدیەكان و دژ بە چەتەكانی داعش كە ئێوە ئامادە نین وەك هێزێكی تیرۆریست نێویان بەرن. دوور نیە مەلا و هاورێكانی چیتر بە هاوكاری هەندێك لایەن دژی ڕۆژئاوای كوردستان بوەستنەوە. ئەم شێوازی بیركردنەوەو ڕەفتارانە هیچیتر نیە لە تۆتالیتاریزمێكی ئیسلامیی.



ئایا ئێوەی ئیسلامیەكان بۆچی بەو یاسایەی ئەو كاتۆنە تەنگەتاو دەبن؟ لە نێویاندا هاتوە: " قەدەغەكردنی بەشوودانی كچان بەرلە تەمەنی 18 ساڵی (بریارێك لە ڕووی بایۆلۆژیشەوە تەندروستە). یەكسانی نێوان ژن و پیاو لە هەموو بوارەكانی ژیان ، كاتێك یاسایەكی تایبەت بە ژنان لەلایەن ئەنجومەنی یاسادانانەوە دەردەچێت دەبێت بیروباوەڕی ژنان بە هەند وەربگیرێت ، لە رووی یاساییەوە ژنان و پیاوان یەكسانن لە گەواهیدان و شەهادەدان ، قەدەغەكردنی فرەژنی ، كوشتن بە بیانووی شەرەف تاوانەو ئەو كەسەی ئەو كارەش بكات بەپێی یاسا بە بكوژ هەژماردەكرێت و سزادەدرێت ، پوچەڵكردنەوەی مارەیی كە دەبێتە هۆی ئەوەی ژن خاوەنی بۆ پەیداببێت و لەجێگای ئەوەش دەبێت ژن و پیاو هاوبەشی بكەن لە دابینكردنی ژیانیان...تاد. ئایا خراپی ئەم یاسایانە لە چیدایە كە ئێوە دەتانەوێ بە توندی دژی بوەستنەوە؟ بەلی یاسا نوێكەی كانتۆنی جەزیرە لەگەل شەریعەی ئیسلامی ناكۆكە بەلام شەریعەكەی ئێوەش لەگەل ژیان و ژیانی هاوچەرخ و بەها ئەخلاقی و ئازادیەكانی مرۆڤ و زانست و مافەكانی مرۆڤ ناكۆكە.

پێشكەوتنی تەكنەلۆژیاو زانست و هوشیاری كۆمەل ئاین كال دەكاتەوە
لەگەل پێشكەوتنی تەكنەلۆژیاو زانست و بەتایبەت هوشیاری كۆمەلایەتی ئاینیش كال دەبێتەوە وەك ئەوەی لە ڕۆژئاوا تێبینی دەكرێت. لەوێش ئاین تاڕادەیەك ماوە بەلام وەك ئەوەی ئێوە بە تەقدیس نەكراوەو دەستورێك هەیە كە جێگای هەموانی تێدا بێتەوەو دین و دەولەت لەیەكتر جودا كراوەتەوەو دیكتاتۆریەتی حیزبی جێگای نەماوە. جیهانی هاوچەرخ پێویستی بە یاسای زانستانەی نوێ هەیە بۆ بەرێوەبردن ، شتێك كە ئاین (ئیسلام) خاوەنی ئەوە نیە. سەبارەت بە پێڕەوكردنی لایەنە ئەخلاقیەكانیش دەكرێ بێ ئاینیش ئەنجام بدرێت و تێڕوانینی فەلسەفی بۆ ئەخلاق یەك جۆر نیە.

وشەی كۆتایی
لە كۆتایدا پێتان دەلێم پێویستە ئەو مۆدێلەی كاتۆنی جەزیرە بۆ هەرێمی كوردستانیش بگوازرێتەوەو بگرە زیاتریش گەشەی پێبدرێ و تەنیا وەك یاسایەكی تیۆری نەمێنێتەوەو كاری پێبكرێت و رێگا نادەین ولاتەكەمان بكەنە ئەفغانستانی تالیبان و سعودیەو.... تاد.