هەر نزیكایەتیەك لەبەرامبەر بە رێبەرئاپۆ، نزیكایەتیە لەبەرامبەر بەگەلی كورد
Tuesday, 24/11/2009, 12:00
جەمیل بایك
نووچه‌یێن ده‌ر هه‌قێ شاندنا پێنج گرتیان ژ گرتیگه‌ها ئیمرالیێ ره و گوهه‌رتنا جهێ رێبه‌ر ئاپۆ د ناڤگینێن چاپه‌مه‌نیێ ده جه گرتن. د ڤان نووچه‌یان ده, ده‌ر بارێ گرتیێن هاتنه شاندن ده هن ئاگاهی هاتن داین. پارێزه‌ر و برایێ رێبه‌ر ئاپۆ ئێن چوونه سه‌ردانا وی ژی ئەڤ نووچه پشتراست كرن.
داخویانیێن برا و پارێزه‌رێن رێبه‌ر ئاپۆ, بێگومان وێ نیقاشه‌ن ل سه‌ر مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ تێنه كرن, كوورتر بكن. ژ به‌ر كو ئاگاهیێن تێن داین گه‌له‌ك ب گومان ن و مرۆڤ دخن ناڤا خۆف و فكاران.
برا و پارێزه‌رێن رێبه‌ر ئاپۆ دان خویاكرن, كو جهێ نوو یێ رێبه‌ر ئاپۆ لێ هاتیه بجهكرن, ژ جهێ به‌رێ خه‌رابتر ئە. دیار كرن, كو جهێ لێ تێ راگرتن ژ جهێ به‌رێ بچووكتر ئە, باش نكاره هه‌وایێ پاقژ و نه‌فه‌سێ بگره, شه‌رت و مه‌رجێن هه‌ڤدیتنا وی یا ب خزم و پارێزه‌رێن خوه ره خه‌رابتر بوونه و هینێ ده‌ستوور ژێ ره نه‌هاتیه داین ب گرتیێن نوو ره روونێ.
اگاهیێن هه‌م پارێزه‌ران و هه‌م ژی برایێ رێبه‌ر ئاپۆ دانه, د سه‌ری ده گه‌لێ كورد ژ ئالیێ رایا گشتی یا ده‌مۆكراتیك و ده‌ردۆرێن پێوه‌ندیدار ڤه ب تو ئاوایی نایێن قه‌بوولكرن و ئەڤ یه‌ك نكاره ب بێده‌نگی بێ پێشوازیكرن. به‌ری نها گه‌له‌ك جاران هاتبوو زمان. نێزیكاتیا ل هه‌مبه‌ری رێبه‌ر ئاپۆ, نێزیكاتیا ل هه‌مبه‌ری گه‌لێ كورد ئە. ئەڤ راستی ب ڤی ئاوایی جاره‌كه دن ب نه‌باشكرنا شه‌رت و مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ هاتنه ده‌ستنیشانكرن.
ناڤێ وێ ب گۆتنێن جودا بێ بلێڤكرن ژی, ب مه‌هان ئە پرسگرێكا كورد وه‌كه رۆژه‌ڤا بنگه‌هین ئا تركیه‌یێ تێ نیقاشكرن. د ناڤا ڤان نیقاشان ده, هكوومه‌تا ئاكپعێ ئانیه زمان كو وان ده‌ر هه‌قێ ڤێ پرسگرێكێ ده گاڤێن ئەرێنی ئاڤێتنه. پارتیێن فاشیست ئێن مینا مهپ و جهپعێ ژی, ل هه‌مبه‌ری ڤان پێنگاڤان قاشۆ یێن ئاكپعێ, كه‌تنه ناڤا هه‌لوه‌سته‌كه دژبه‌ر. نیقاشه‌ن د ڤی واری ده هاتن كرن ژی, د 10ێ مژدارا 2009ان ده ب دانووستاندنێن ل پارلامه‌نته‌رێ ده‌ست پێ كرن ره, ژ هن ئالیان وه زه‌لال بوون. د ڤان نیقاشان ده پارتیێن فاشیست ئێن مینا مهپ و جهپێ ئانین زمان كو پرسگرێكا كورد ب ته‌نێ ب كۆمكوژیان دكاره بێ چاره‌سه‌ركرن و ده‌ركه‌ت هۆلێ كو ئاكپ ژی د مژارا چاره‌سه‌ركرنا پرسگرێكا كورد ده خوه‌دی پرۆژه‌یه‌كێ نین ئە. هه‌ر چه‌ند به‌رده‌ڤكێن ئاكپێ د ئاخافتنێن خوه ده گۆتنێن جودا بكار ئانین ژی, ژ بلی گۆتنا; بكارانینا رێبازێن كلاسیك ئێن سیاسه‌تا تونه‌كرن و تونه‌هه‌سباندنێ تو ئەنجام نایێ ستاندن ئاكپێ تو داخویانیه‌كه جودا نه‌دا.
ب ڤی ئاوای, جاره‌كه دن ده‌ركه‌ت هۆلێ كو هه‌م مهپ و جهپ, هه‌م ژی ئاكپ د چارچۆڤه‌یا رۆلا ژ وان ره هاتیه داین ده, ل پارلامه‌نتۆیێ ته‌ڤگه‌ریانه. د دانووستاندنێن ل پارلامه‌نتۆیێ ده, مهپ و جهپعێ رۆلا پۆلیسێ باش دانه ئاكپعێ و نیه‌تا راست ئا ئاكپعێ یا ل هه‌مبه‌ری پرسگرێكا كورد ده‌ركه‌تیه هۆلێ. ئاكپعێ د نێزیكاتیا خوه یا یا ژ بۆ شه‌رت و مه‌رجێن گرتی یێن رێبه‌ر ئاپۆ, هه‌لوه‌سته‌كه جودا نیشان نه‌دایه. نه‌باشكرنا شه‌رت و مه‌رجێن رێبه‌ر ئاپۆ تێ ده تێ راگرتن, ڤێ تابلۆیێ رادخه به‌ر چاڤان. ئەڤ راستیا ئاكپعێ یا جاره‌كه دن ده‌ركه‌تیه هۆلێ, نه ره‌وشه‌كه گه‌له‌كی ماتمایی یه. یا راست, ئاكپ ب ڤێ یه‌كێ ره, نیه‌ت و روویێ خوه یێ راست نیشان دایه.
اكپعێ هه‌ول دایه, ل ناڤا رایا گشتی هه‌وایه‌كێ بافرینه. ئاكپعێ ب گۆتنێن ب كار ئاانینه هه‌ول دایه خوه وه‌كه هاواریا ده‌مۆكراسیێ ده‌ستنیشان بكه و خوه‌ستیه ئیلیزیۆنه‌كێ بافرینه كو ب ته‌نێ ئەو دكاره پرسگرێكا كورد چاره‌سه‌ر بكه. ئاكپ نه‌گهاشتیه ڤێ ئارمانجا خوه و روویێ خوه یێ راست ب ڤی ره‌نگی, ب خوه نیشان دایه. د هه‌مان ده‌مێ ده هه‌ول دایه, د مژارا شه‌رت و مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ ده, ره‌وشه‌كه گه‌ماری بافرینه. ده‌ركه‌تیه هۆلێ كو د ڤی واری ده دخوازه ب راستی چ بكه. شه‌رت و مه‌رجێن نوو یێن رێبه‌ر ئاپۆ تێ ده تێ راگرتن ژی, وه‌كه دۆكوومانا پشتراستكرنا ڤێ یه‌كێ خوه دایه ده‌ر.
تێ زانین, كو ژ بلی ئاكپعێ تو پارتی تونه یه كو دزانه رێبه‌ر ئاپۆ نه گرتیه‌كی ژ رێزێ یه. د ده‌ما هكوومه‌تا ئاكپعێ ده, ب ملیۆنان مرۆڤان ب ئیمزه‌یێن خوه ره ئاشكه‌را كرنه, كو رێبه‌ر ئاپۆ ڤینا وان ئا سیاسی یه و د نه‌ورۆزا سالا 2005عان ئا ل ئامه‌دێ ده ژی, ل مه‌یدانان رێبه‌ر ئاپۆ وه‌كه رێبه‌رێ خوه قه‌بوول كرنه. هێرس و نه‌رازیبوونا گه‌ل ئا ل دژی ژه‌هرداینا رێبه‌ر ئاپۆ, دیسا د ده‌ما هكوومه‌تا ئاكپعێ ده روودا. ئاكپعێ ئەڤ پێڤاژۆ هه‌موو ژیا و گه‌له‌كی باش دزانه كو رێبه‌ر ئاپۆ گرتیه‌كی ژ رێزێ نین ئە. ل گه‌ل كو د هایا ڤێ راستیێ ده یه ژی, ئاكپعێ شه‌رت و مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ نه‌باش كر و كه‌ت ناڤا هه‌لوه‌سته‌كه ب ڤی ره‌نگی. و گاڤا ئەڤ یه‌ك كر ژی, چاوا كو ژ بۆ پرسگرێكا كورد گۆت "ڤه‌بوونا ده‌مۆكراتیك" و دووره هه‌لوه‌سته‌كه به‌رۆڤاژی نیشان دا, د ڤێ مژارێ ده ژی هه‌ول دا نیشان بده كو ئەو شه‌رت و مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ باش دكه, لێ خه‌رابتر كر.
هێزێن ده‌مۆكراسی و ئازادیێ یێن كورد, ده‌ر هه‌قێ شه‌رت و مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ ده, به‌ری نها نێرینێن خوه ب رایا گشتی ره پارڤه كربوون. گه‌له‌ك جاران بال كشاندن سه‌ر شه‌رت و مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ و ریا راستكرنا ڤان مه‌رجان ده‌ستنیشان كربوون. لێ به‌لێ ئاكپعێ هه‌لوه‌سته‌كه به‌ره‌ڤاژی ڤێ یه‌كێ نیشان دا و ب ڤی ره‌نگی نیه‌تا خوه یا راست نیشان دا..ئێدی هه‌ر كه‌سی دیتیه كو ئاكپ ب ڤێ یه‌كێ ره دخوازه چ بكه و گاڤا دبێژه ئەز ئێ پرسگرێكا كورد چاره‌سه‌ر بكه, مه‌به‌ستا وێ یا راست چ یه, ژ ئالیێ هه‌ر كه‌سی ڤه تێ زانین. ئاكپ دخوازه, پۆلیتیكایا خوه یا نوو یا تونه‌كرن و تونه‌هه‌سباندنێ, ژ سه‌ر تونه‌كرنا رێبه‌ر ئاپۆ و پككعێ بمه‌شینه. چاوا كو به‌ری نها هن هێزان ب گۆتنێن جودا خوه‌ستن هه‌مان پۆلیتیكایێ بجه بینن, ب ئاوایه‌كی زه‌لال ده‌ركه‌تیه هۆلێ كو ئاكپ د ڤێ رێ ده یه و دخوازه هه‌مان پۆلیتیكایێ تێخه پراتیكێ. لێ به‌لێ, یێن به‌ریا ئاكپعێ ئەڤ رێ و رێباز هلبژارتن, ب سه‌ر نه‌كه‌تن و تونه بوون. ئاكپ ژی ب ڤێ پۆلیتیكایا خوه یا ل هه‌مبه‌ری رێبه‌ر ئاپۆ و پرسگرێكا كورد وێ هه‌مان ئاقووبه‌تێ بژی و نكاره تو ئەنجامێ ژی ب ده‌ست بخه. هكوومه‌ت ئاكپعێ ب ڤێ هه‌لوه‌ستا خوه ره, وێ هین بێتر پرسگرێكێ بخه‌تمینه. د ڤێ ده ژی وێ ئاكپ وندا بكه.
گه‌لێ كورد, وێ ل هه‌مبه‌ری نه‌باشكرنا شه‌رت و مه‌رجێن ژیانێ یێن رێبه‌ر ئاپۆ بێده‌نگ نه‌مینه. گه‌لێ كورد وێ جاره‌كه دن نیشان بده, كو ئەڤ هه‌لوه‌ستا ل هه‌مبه‌ری رێبه‌ر ئاپۆ ل هه‌مبه‌ری وان ب خوه یه.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
