حەمە سەعید حه‌سه‌نی قه‌ڵه‌مفرۆش بۆ گۆڤاری (بەڵگە) و راگه‌یاندنه‌کانی پاراستن و زانیاریی ده‌نووسێت
Wednesday, 11/07/2012, 12:00
له گۆڤاری به‌ڵگه‌ی جه‌مال عه‌بدوڵڵادا، ژماره 16 لاپه‌ڕه (31)، هه‌روه‌ها لاپه‌ڕه (35)، ساتیره هۆنراوه‌یه‌ک بۆ سووکایه‌تیی پێکردن به من و به ناونیشانی (هاوارێک له هه‌رێمه‌وه) بڵاوکراوه‌ته‌وه، که هه‌ر زوو پێیان وتم نووسه‌ره‌که‌ی که سه‌رکه‌ش چوارپارچه‌ییه، ئه‌مه له ئه‌تواری حه‌مه سه‌عید ده‌چێت، وا پاش تێپه‌ڕبوونی دوو ساڵ و نیو، حه‌مه سه‌عید حه‌سه‌ن خۆی پێنه‌گیرا، هه‌مان ساتیره شیعری له په‌یجه‌که‌ی خۆیدا و به‌ناوی خۆیه‌وه داناوه. نووسینی ئه‌م وتاره‌شم له‌سه‌ره‌نجامی ئه‌و کاره‌ناشرینه‌ی حه‌مه‌سه‌عید ره‌نگی داوه‌ته‌وه، داوای لێبوردن له خوێنه‌ران ده‌که‌م، ئه‌گه‌ر به نووسینی ئه‌م شێوه بابه‌تانه بێتاقه‌ت بن. مه‌به‌ستی من له نووسینی ئه‌م وتاره، ته‌نها بۆ هه‌ندێک له‌و گه‌نجه تازه پێگه‌یشتوانه‌یه، که تا ئیستا حه‌مه سه‌عید ناناسن، نازانن ئه‌م کابرایه که‌سێکی ده‌رون نه‌خۆش و ناپاک و رابردوو پیسه.سەرەتا سوپاسی کوردستانپۆست دەکەم، کە بواریان دا، ئەو نووسینەم بڵاوببێتەوە، چونکە ئەوان وابۆ چەند ساڵ دەچێ، هیچ رەخنە و سەرنجێک لەسەر (حەمەسەعید)ی قه‌له‌مفرۆش بڵاوناکانەوە، چونکە پێیان وایە ئه‌م کابرایه له‌وه‌دا نه‌ماوه، نووسین له‌سه‌ر ئه‌م که‌سایه‌تییه سوکانه بنووسن و ره‌خنه‌ی لێبگرن. بەڵام ئەوەی وایکرد ئەم چەند دێرە بنووسم و داوا له براده‌رانی کوردستانپۆست بکه‌م بڵاوی بکه‌نه‌وه، ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌بوو، که لە زۆر شوێن وا بانگەشە دەکات، گوایه ئه‌مڕۆ هیچ نووسینێکی نییه داکۆکی له ده‌سه‌ڵات بکات، یان بەشان و باڵی که‌سێکی ده‌سه‌لاتداردا هه‌ڵبدات! بەلام ئەوا بە بەڵگەوە لە خوارەوە دامناوە، کە نووسین بۆ گۆڤارێکی وەک (بەڵگەی دەزگای زانیاری و پاراستن) بەنازناو نووسیەوە ئێستا دەرکەوتوە هی ئەوە. بۆ ئه‌وانه‌ی که وشیارن، ئه‌مه تازه نییه، دەمێکە ئەو قسەیە لەسەر ئه‌م کابرایه هەیە، کە بەنازناو نقورچی ره‌خنه ده‌گرێت، هۆنراوه ده‌هۆنێته‌وه و ژار ده‌ڕيێژێ، ته‌نانه‌ت دژ بە رەخنەگر و لایەنە ئۆپزسیۆنەکانیش دەنووسێ وەلێ لە کاتێکدا پێی دەڵێن: (اکتب یا حه‌مه‌سعید) یان (تکلم یا سحاف) ئەوکات بە ناوی خۆی دێته مەیدان، وەک ئەوەی لە گەرمەی رووداوەکانی 17 شوبات دژ بە بزوتنەوەی گۆران و نەوشیروان مستەفا هاتە سەرخەت و نووسی. ئەوا چەند ڕۆژێکیشە بەئاشکرا پارچە شیعرێکی لەسەر من لە پەیجی تایبەتی خۆیدا بڵاوکردۆتەوە، گوایە من لە ئه‌وروپا دانیشتووم و قسەی زل دەکەم، ئه‌م نابه‌ڕێزه ئه‌وه‌ی له بیرچووته‌وه که بۆ خۆشی سه‌رده‌مانێک وه‌ک من ئه‌وروپاوه ده‌ینووسی، لێ جیاوازی هه‌ردووکمان له‌وه‌دایه، که ئه‌و خۆی فرۆشت و گه‌ڕایه‌وه، منیش به‌پێچه‌وانه‌وه ئاگاداریی شه‌ره‌ف و که‌رامه‌تی خۆم وقه‌له‌م و کارەکانم بووم، ئه‌و خۆی هه‌ڕاج کرد، لێ من وه‌ک ئه‌و سووک نه‌بووم خۆم قورس ڕاگرت. بۆیە لێرەدا سێ سەرنج دەدەم :
1) هەموو ئەو چالاکوان و سیاسیەکانی هەولیرئاگاداربوون، تا لە پیرە هەولێربووم هەرچی نارازێتییه‌ک دژ بەو دەسەلاتە هه‌بوو، یان لە پێشەوە یان ڕێکخەری خۆپیشاندانه‌کان بووم، چەندین جار له گرتن و له کوشتین نزیکبوومه‌ته‌وه، لەکاتێکدا هەرچییه‌ک بەرامبەرمان دەکرا کەسێک نەبوو بیکاتە هەواڵیش، کەهەرلە یەکەم خۆپیشاندانی سالی ٩١ دژ بەدەسەلاتی بەرەی کوردستانی
تا دووەم ڕۆژی شەری ناوخۆ کە دوو شەهید و ٩ بریندارمان دا
2) کە هاتمە ئەوروپاش بەهۆی بوونی مینبەری راگەیاندنەکان، بەشێک لەو کار و چالاکیانەی لەگەل هاوڕێکانم لە چاک و گروپی ١٧ شوبات و دەیان کەمپین .... یان بە تەنیا کردبێتم لە میدیاکاندا جێ په‌نجه‌م دیارە، چ بۆ جینۆساید و دیموکراسی و داکۆکی لە مافی مرۆڤ و شوێنەوار.
3) کەچی ئەو حەمەسەعیدە و حەمەسەعیدەکانی تر سەدان و هەزارانن لەو ئەوروپا و کوردستانە، دەکرێ پێمان بڵێن خاوەنی کام نارەزایەتی و خۆپیشاندان و کەمپین و کۆنگرە و کۆنفرانسن لە ناوەندە سیاسی و پەرلەمانی و ڕێکخراوە جیهانیەکان؟
سەیربکەن شیعرێکی لەسەر ژنانی ئەنفال نوویسیە گوایە بە قوربانی خاکی بەرپێیان دەبێ، بەلام هەرگیز بوێری نییە بڵی سەرۆکی هەرێم، ئەو هەموو ئەنفالچیە چی دەکات لە ناو ئەو حزب و حکومەتەی کە من لەژێر سایەی نانێکم پێ دەدەن وەک ئەوان ! ئەو قەلەمفرۆشە، لەگەل ئەوەی بەس رەخنەگرێکی بە قین بوو لە یەکێتی و نەوشیروان مستەفا ٢٠ ساڵ لەو ئەورپایە بوو، نەیوێرا بچیتەوە کوردستان بەدەڤەرە زەردەکەی مالی بارزانیش لەکاتێکدا بەئاستی دەیان کادیری پاراستن شەری یەکێتی بۆدەکردن و دەیان نووسین و شەری لە سەر مەلا مستەفا بۆ کردوونە، هەرگیز ڕۆژێک خۆپیشاندان و بەردەرگای دادگایەکی لەبەرپرس و سەرۆک جاشێک نەگرتوە تا ئالای سپی بەرامبەر دەسەلات بەرزکردەوە، شوکرئێمە ٣ جار چوینەتەوە لەو ١٠ سالەی تەمەنمان لەهەندەران . ؟ ئه‌مانەی باسم کردوە بۆ خۆهه‌ڵکێشان نییه، به‌ڵکو ئاماژه‌یه‌به‌وه‌ی که‌کورد له‌ئه‌وروپا ئه‌وه‌نده‌ی پێده‌کرێت، که‌زۆری ترهەیە بەس لەمالەوە قسە دەکات یان زاتی ئه‌وه‌شیان نییه به‌ناوی خوازراو، یان به‌ده‌ماکیشه‌وه‌بکه‌ن!
هاوکات ناتوانم لەم بابەتەدا ئەو چەند سەرنج و رەفتارە قێزەوەنەی حه‌مه‌سه‌عید باس نەکەم کە چۆن پێنوس و کیبوردی کۆمپیوته‌ره‌که‌ی، وەک شیوازێکی نوێ لەقێزەوەنی بۆ ناو نووسینی کوردی هێنایە ئاراوە (تۆمەتهەڵبەستانی قێزەوەنی کۆمەلایەتی بۆ ئەوانەی لەگەلیان دەکەوتە ململانێی) یان بەفیتی پارتی شەری ئەوانەی دەکرد کە سەنگەریان لەو پارتە دەگرت، وەک به‌رپرسی کوردستانپۆست کاک (که‌مال جه‌مال موختار)کە ده‌مه‌وێت لێره‌دا ئاماژه به هۆکاری ئه‌وه‌بده‌م، ته‌نها له‌سه‌ر ئه‌وه‌بووە دژی کوردستانپۆست ساڵی 2002، هۆنراوه‌یه‌کی له‌سه‌ر د. که‌مال میراوده‌لی نووسیبوو، ده‌یان سوکایه‌تیی پێکردبوو، به‌ڵام کاتێک بۆیان بڵاونه‌کرده‌وە، ئیتر سه‌نگه‌ری لێگرتن و په‌لاماری باوکی بەرپرسی ئەو مالپەرەشی دا، له ساتیره شیعرێکدا به کاک که‌مال ده‌ڵیت، باوکت کاتێک به‌نه‌خۆشی مرد، تەرمیان فڕێدایه شیونێکه‌وه، بۆنی کرد، دوایی شاره‌وانی چوو ناشتیی) چ نووسه‌رێک ئه‌وه‌نده قێزه‌وه‌ند و ناشرینه هانا بۆ نووسین و بوختانی ئاوا ده‌با؟! لە کوێی نووسینەکانیدا حه‌مه‌سه‌عید سڵی لە دەربرینی هیچ ووشەیەککردۆته‌وه؟ ئه‌و چاوقایمانه ئه‌وه‌ی له‌ده‌روونی پۆخڵی هاتبێته‌ده‌ره‌وه، یه‌کسه‌ر نووسیوێتی و بڵاوی کردۆته‌وه بێ ئەوەی ڕیز بۆ نووسین دابنێ ! ئاخر نووسین و هۆنراوه بەئامانجی جوانکردنی کۆمەلگا و پێشکەوتنێتی، نەوەک قسە و تۆمەت و قسه‌ی بازاڕیانه بنووسیت! ئەوانەی دیکه‌ش، که بێتەوە بیرم لەو ٢ سالەی من ئاگاداری بووبێتم کە دلنیام قەترەیەکە لە دەریای ده‌روونی قێزەوەنی حه‌مه‌سه‌عید حه‌سه‌ن (٢٠٠١ / ٢٠٠٣).
یه‌که‌م): سالی ٢٠٠١ لەگەڵ کۆمەڵێک هاوڕێ له‌پاڵتاڵکدا بەناوی ژووری (پێشکەوتنخوازان) کردبوویه‌وه، سەدان سیمنار و کارو چالاکیمان تیا ئەنجام دا. جارێک له‌وانه کۆڕێکمان بۆ حەمە سەعید سازکردبوو، دوای تەواوبوونی باسەکەی، کادیرێکی یەکیتی، زۆر بازاڕیانە قسەی پێ ووت، هەر کە کەسەکەمان بێده‌نگ کرد و ناوه‌که‌یمان سورکرد، حه‌مه‌سه‌عید بۆ من و عەلی سیاسی نووسی، وازی لێبێنن کێشە نییە ئەو کەسە ٢ خوشکی .........، کاتێک ئه‌مه‌م له حه‌مه‌سه‌عید بیست، شۆک دایگرتم، موچڕکێک به‌له‌شمدا هات، له‌خۆمم پرسی: چۆن کەسێک خۆی پێ شاعیر و ڕۆشنبیر بێ، ئه‌وه ئاست و موڕاڵی ده‌بێت؟
دووه‌م): لەگەل سەلام عەبدوڵلای هاوڕێی کە نازانم ئێستا پەیوەندییان چۆنە، بووە شەڕیان سالی ٢٠٠٢ و کێشەیەکی زۆریان بۆ ئێمە لە دۆسیەی خەزرەجی دروست کرد، باش دێته‌وه‌بیرم لە یەکێک لە نووسینەکانیدا ئەو کۆنە (کادیرە شوعیە)، لە دێرێک بۆی نوسیبوو (کە سەلام عه‌بدوڵڵا لە ماڵەوە دایبی منداله‌که‌ی ده‌گۆڕێت).وەک ئەوەی ئه‌مه شورەیەکی زۆر گەورەبێ !
سێیه‌م): ماوەیەک دوای ئەوە لەگەڵ هاوڕێیەکی خۆی، کۆچ کردوو (گۆران قه‌ره‌داغی)، ئەدیبێکی بەرێز بوو، هاتو چوی خێزانی له نیوانیاندا هەبوو، بەلام کە لە گەڵی تێکچوو، بێ شەرمانە لە سەری نووسی، یه‌کێک له‌و قسانه ئه‌وه‌بوو، گوایه گۆران قه‌ره‌داغی که له‌خێزانه‌که‌ی جیابۆته‌وه، ئیستا کێک و کولیچه ده‌به‌خشێته‌وه، تا دڵی کچانی پێ نه‌رم بکات و سه‌ردانی بکه‌ن، ئه‌مه له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵیک تۆمه‌تی زۆر قێزەوەنی تر بۆ ژن و کچه‌کەی، که لێره‌دا شایانی باسکردنی نییه هه‌موو ئه‌مانه‌ی له‌چه‌ند ساتیره‌یه‌کدا له‌سه‌ری نووسیبوو!
چواره‌م): لەپالتالکدا بەناوی جیا جیا دەهات بەناوی ڕیبوار ٨، شتی زۆر بازاڕی دەنووسی، ئه‌و جنێو و قسانه‌ته‌نها له لومپین و که‌سه بازاڕییه‌کان ده‌وه‌شایه‌وه، به‌حوکمی ئه‌وه‌ی من له‌پاڵتاڵکدا ئه‌دمین بووم، وەجارێک دەرم کرد لەسەر ئەو نوسینانەی .
ئەم کۆمەلە رەفتارەی حه‌مه‌سه‌عید کە باسی دەکەم و زۆر کەس ئاگادارە و نووسینەکانیشی ماوە، من تائەوکات بەدواچون و نووسینەکانیم دەخوێندەوە کە پڕبوو لەخۆ بەزلزانین ئیتر نازانم ئەو لێکدانەوەی چەندە لەسەری راست بوو (هەست بەکەمی خۆی دەکات بۆیە ئەوەندە بەخۆیدا هەڵدەدا) ... من ئاگاداری بووم تا بەبریاری پاراستنیش سەردانی زیندانیکردنی کەمالی سەید قادری کرد بەتەواوی تەسلیم بۆوە.
راستە تا ئەمرۆش خەڵکانێکی زۆر لە هەلپەرستی و ترسنۆکی و خۆدزینەوە لە رووداوەکان، بەردەوام ئەوە بەو دەنگە کوردانەی هەندەران دەڵێن، وەک حمە سەعید ئێوەش تەسلیم دەبنەوە، وەک ئەوەی ئەو دیاردەیە لەناوەخۆ نەبێ !؟ بەڵام دورکەوتنەوەی لەناو ئەو خەلکەی کە رەخنەگری جدی ئەو دەسەلاتەیە کارێکی زۆر باش بوو، چونکە ئەو بەردەوام خەرێکی شەرە نووسین و کیشە بوو لەگەل دەیان کەسایەتی جوان. راستە ماوەیەک خۆی پێ نووسەرێکی رەخنەگری دەسەلات بوو، بەڵام لە بواری ره‌وشتی نوسین و رەفتارەکانی زۆر لەقەلەمە قێزەوەنەکانی ئەودوو حزب و بنەماڵەیە پیستر بوو لەململانێی و تۆمەت دروستکردندا. ئەگەر کەسانیکیش هەر پاساوێک بۆ بۆ دەقە نوسینێکی بێنەوە کەباشە، ئەمە مانای ئەوە نیە کەخۆی قێزەوەن و چەواشەکار نیە، چونکە نازی و فاشی و سەدامیەکان بەهەزاران نوسەرو هونەرمەندی بەناوبانگ و دەقە شعری بەهێزیان هەیە بەلام هاوشیوەی ئەو قەلەم فرۆشانە دارمابوون لەمرۆڤایەتی و جوانی و مٶراڵ.
ده رۆژ لەمەوبەر هاوڕییەکم ئاگاداری کردمەوە کە حەمەسەعید شیعرێکی لەسەر داناویت، پیم سەیر بوو، چونکە ئەو ئەوەندە لوتی بەرزە، وادەزانێ ئەوەی ئەو شتێکی لەسەر بنووسێ، ئەوا ناوبانگی پێ دەردەکات، ئەمەی لە چەندین نووسین و ئاخافتن نەشاردۆتەوە، باشم لە بیرە لە ڕیگای دانیمارک کە دەهاتینەوە، داوام لێکرد کۆتایی بەو شەرە بهێنێت لەگەل سەلام عه‌بدوڵڵا! له وه‌ڵامدا وتی ئەو بەس دەیەوێ نووسینێک یان تەنزە شیعرێکی لەسەر بنووسم تا ناوبانگ دەربکات، سه‌یره ئه‌مڕۆ حه‌مه سه‌عید شعڕێکی درێژ لەسەرەمن دەنوسێ! هاوڕێکەم کە شیعرەکەی بۆ ناردم ئەوکات زانیم ئەو دوو پارچە شعرەی لە ژمارەکانی ١٦ و ١٧ ی گۆڤاری بەڵگە لەسەرم بڵاوکرایەوە ئەوە هی ئەو زاتەیە کە دوای کێشەکەم لە سەر کۆرەکەی مەلا بەختیار لە ستۆکهۆلم لە ١٧/٠١/٢٠١٠ دوای ئەوەی هیچ کارێ قێزەوەنی منیان دەست نەکەوت، لەو دوو ژمارەیە بەنازناوی (سەرکەش چوارپارچە و کامیلی کێخوا لە ناوەرۆکی گۆڤارەکە و بەرگی کۆتایی بە دوو پارچە شیعری ئیستفزاز پڕ کردبۆوە
حەمە سەعید ئێستا لە هەولیرە و زۆر بەشانازیی لە ژیانامەی خۆی لە پەیجەکەی شانازی بە خەلاتی دەزگای ئاراس دەکات و نووسین بە نازناو بۆ میدیاکانی سێبەری دەسەلات و دەزگای پاراستن و زانیاری (بەلگە و گۆلان و هەولێر پۆست... دەنوسێ و هاوڕیی جەمال عەبدولای بەڵگە و بەدران حەبیب و شێرزاد عەبدولرەحمانی کۆنە بەعسیە..... لەسەر بودجەی ئەم میللەتە ئەوا ٧ ساڵه دەلەوڕێ و سەدان پێشێلکاری ئەو دەسەلاتە بەتایبەتی پارتی لە تیرۆری چەندین نمونەی شەهیدان (سۆرانی مامەحەمە و سەردەشت عوسمان و...دەیان ئازاری تری گەل..دۆلارو دیناری بریمەر، دەست و قەلەمەکەی کۆت وبەند کردوە و قورگیشی نووساندوە کەچی لە پەیجەکەی نووسیوێتی:
شیت و شەیدای بووکی راستی گۆتنم
بێ باک لەوەی دەگەمە جێ یان ناگەم
یان له شوێنێکی تردا نووسیوتی و ده‌ڵێت:
بۆ نووسین مۆلەت لەکەس مەخوازە !من پێم وایە ئەو دێرە شیعرەی پەشێو پراو پڕ بەبەژن و باڵای حه‌مه سه‌عیدا داده‌ڕێت، بۆیە منیش لیره‌دا پێشکەشی دەکەم:
زارم شیعری پێدا نایی
زارم شیعری پێدا نایی
لەحەژمەتی وورگ و قەڵەم چاوشۆرانی کورد
وەک کاولی چەقەنەیان هەدا نادا بۆ گەمبورو جەلادانی کورد
******************
******************
ئەو شیعرەی حه‌مه سه‌عید لەسەر منی نووسیە و لەپەیجەکەی خۆی بڵاوی کردۆتەوە
هەمان شیعر لە ژمارە ١٦ی گۆڤاری بەڵگەی دەزگای زانیاری و پاراستن، بەناوی سەرکەش چوارپارچە لەلاپەرە ٣١ و ە ٣٥ دا بلاوی کردۆتەوە:
هەمان گۆڤار ژمارە ١٧ لەدوا لاپەرەی دوبارە سعرێکی نوسیوەتەوە:
لە کۆتایشدا ئەو چیرۆکە راستەقینەیە بۆ خوێنەران دەگێڕمه‌وه، با بزانن ئەو کەسە چەندە تێكشکاوە، کە ئەوەندە خۆی پێ دژە جەلالی بوو، بەڵام بە شیعر نووسینی لەسەر ئێمە، ئیستا پارە لە جەلالیەکان وەردەگرێ:
ڕۆژنامەنووسێک گێڕایه‌وه ووتی بە تالەبانیمان ووت جوان نییە یەکێتی هاریکاری جەمال عەبدولا و گۆڤاری بەلگە ده‌کات و مانگانە 40 ملیۆن دینار وه‌رده‌گرێت، تالەبانی وتی: بڕواناکەم جەمال هەر لەگەڵ ئێمە مابێت، ئه‌و ئیستا بۆتە پارتی، بوه‌ستن لەپێش ئێوە تەلەفۆن بۆ دلێری سەید مەجید دەکەم، وتی سەماعەکەی کردەوە، تا ئێمه‌ش گوێمان لێی بێت! به دلێری وت: دلێر راستە دەلێن ئێوە مانگی 40 ملیۆن دینار دەدەنە گۆڤاری بەڵگە و جەمال عەبدوڵا؟ دلێر لە وەڵاما وتی: مامە بڕوابکە 40 ملیۆن راست نییە، هەمووی 28 ملیۆنە.. ئەو برادەرە گێڕایه‌وه وتی تاڵەبانی کاتێک تاله‌بانی گوێی له‌مه بوو، هه‌ستی کرد به درۆ که‌وتۆته‌وه بۆیه لە شه‌رماندا سەماعەکەی یەکسەر داخست.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
