6.2 ئیبن ڕوشد (ئاڤێروێس)گێرت هێندریشکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوەئەو کاریگەرییە کە فەیلەسوفى عەرەبى ئیبن ڕوشدى کۆردۆبەیى لەسەر چەرخی نێڤینی ئەوروپی نواندی، زۆرتر بوو لەو بایەخە کە لە سەدەى هەڤدەیەم و هەژدەیەمى ئەوروپیدا بە ڕۆمانەکەى ئیبن توفەیل درا. دانتە لە "کۆمیدیاى خودایى"دا بەم شێوەیە ناوی ئیبن ڕوشدى بردووە: "ئاڤێروێس کە شەرحى مەزنى نووسیوە" (Inf IV، 144). ئەوە دیاردەیەکى تایبەتیى مێژووى هزرە کە فەلسەفەى ئیبن ڕوشد گەورەترین کاریگەریى لە هزرى ئەوروپى-کریستیانیدا نواند نەک لە هزرى عەرەبى-ئیسلامیدا....
فەلسەفەی ئیسلامیئولریش ڕودۆلفکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوە.10 گەڕانەوە بۆ ئەڕیستۆتێلیس:ئیبن ڕوشدوەک گۆتمان ئەم باوەڕە لە کۆشکى ئەلمووەحیدون لە مەڕاکیش ڕاگەیەنرا (1) و هەر لەوێ پیاوێکی گەنجیش بیستی کە گرنگیى بە سەرجەم پرسیارەکانى زانست دەدا: ئەبولوەلید ئیبن ڕوشد کە لە ئەوروپا زۆرتر بە ئاڤێروێس ناسراوە (1198...
گێرت هێندریشکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوە.6 فەلسەفە لە ئیسپانیای عەرەبی (ئەلئەندەلوس) ئیسپانیا (ئەل-ئەندەلوس ی عەرەبەکان) لە ساڵی 711 بەدوواوە سەر بە جیهانی ئیسلامی بوو، ئەوە دوای گەیشتنی سوپاسالار تاڕیق ئیبن زیادی یەمەنی بە جیبرالتەر (جەبەل تاریق). سەرەتا هێرشی عەرەبەکان کەمێک زۆرتر بوو لە پەلاماری تاڵانی،...
* لە نامەکەیدا کە ناوی(نامەی خودا )یە ،ئەنشتایین چی دەرباری (ئایین و خودا) نوسی بوو؟* ئەو نامەیە، کەی نوسرابوو وە بۆ کێی نوسی بوو؟* ئەو نامەیە، لە زیادکردندا ئاشکرا (مەزادی علنی) فرۆشرا ! چەندجار فرۆشرا و بە چەند فرۆشرا ؟؟++ ئەنیشتاین ئەو نامەیەی خوارەوە کە لە ساڵی ١٩٥٤ نووسی بوو ،لە...
(من چارەنووسی خۆم دەزانم. ناوەکەم ڕۆژێک بە کۆمەڵێک یادەوەری شۆککەرەوە دەبەسترێتەوە – تێزێک کە پێشتر لەسەر زەوی نەبینراوە، ململانێیەکی قووڵی ویژدان سەریهەڵدا بۆ ئەوەی کە داوا لە خەڵک دەکرا باوەڕیان پێ بکرێت، لە گەوهەرەوە تا ڕۆحى پیرۆز. لە هەر شوێنێک فانتازیا ببینیت، من مرۆڤایەتی دەبینم، بەڕاستی سەرووى...
ئولریش ڕودۆلفکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوە- 8 سەقامگیربوونى فەلسەفە لە ئیسپانیا:ئیبن باجەڕەخنەکەی غەزالی شیمانەیەکی دیاری کرد بۆ نواندنی پەرچەکردار لەسەر ئەو پێشنیارە کە ئیبن سینا بۆ زانینومایەکی مێتافیزیکییانەی گشتگیر خستبوویە بەردەم. وەلێ ئەو ڕەخنەیە تاکە بەرپەرچێک نەمایەوە کە لەدژی ئەم ڕێبازەی ئیبن سینا...
ڤاڵتەر تسیگلەرکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوەتێبینیی وەرگێڕ(ئەم موحازەرەیەی ڤاڵتەر تسیگلەر کە تۆمارە ڤیدیۆییەکەی لە یوتوبدا دابەزێنراوە و هەر لەوێوە وەرگێڕراوە، یەکێکە لە زنجیرە موحازەکانی ئەو لەبارەی فەیلەسوفانی جیاواز، موحازەرەکانیش "شەست خولەکی"ن، بۆیە بۆ نموونە ئەم موحازەیەی ئێرەی هەروەها ناوناوە "دێکارت...
(یەک) کەس و سەردەمڕێنێ دێکارت (بە لاتینی: ڕێناتوس کارتێزیوس) فەیلەسوفێکی مەزنی فەڕەنسییە، مەزنێتییەکەشی بە ناولێنانێکی سەرنجڕاکێش ناسێنراوە: ئەو "باوکی نوێسەردەمی ئەوروپی"یە. هەڵبەتە ئەم ڕستەیە لە سێ واژە پێکدێت: باوک، نوێسەردەم، ئەوروپی. باوک بەرهەمێک دەخاتەوە کە نوێسەردەمە، وەلێ ئەوە نوێسەردەمێکی ئەوروپییە....
یەک) کەس و سەردەمئەبو حامید محەمەد ئیبن محەمەد ئەلغەزالی کوڕی سەردەمێکی تەنگژاوییە. ناکۆکیی ئایینی، هزری، پارەپەرستیی مەلاکان و ملکەچییان بەرانبەر دەسەڵاتداران، لەناوچوونی دەوڵەتی گشتگیری خەلافەت و سەرهەڵدانی چەندین دەوڵەتۆچکەی ناوچەیی، مۆرکی ئەو سەردەمە بوون کە تێیدا غەزالی هاتە جیهانەوە: ساڵی 1058...
لە زستانی 1841 سورین كیەكەگۆ (یاخود کیرکیگارد)ی بیست و هەشت ساڵە پاش هەفتەیەک لە هەرەسهێنانی پرۆسەی خۆشەویستی لەگەڵ (ریگینا ئۆڵسن) دەزگیرانی کە ساڵانێک بە ئازارەوە بەڕێ کردبوو ئەم کۆتایی پێهێنابوو، لە کۆپنهاگنەوە دەگاتە زانکۆی بەرلین بەمەبەستی دۆزینەوەی ڕاستییەکی ڕەها کە چۆن بتوانێت جارێکی دی ئارامی...
تێوری ئایزنبرگی فرۆید(خود-ئاگایCONSCIENCE ) ( ) (الوعی) (خود-نائاگای )( UN CONSCIENCE ) (الاوەعی)دوو گووزارشتی زانستی سایکۆلۆجیین.زانستی سایکۆلۆجی لەسەرەتای ناوەراستی سەدەی هەژدەوە، گرنگی زۆری بە تیۆری خود ئاگای (الوعی) وخود نائاگای(اللاوەعی) داوە. فرۆید ( ١٨٥٦-١٩٣٩) یەکێکە لەسەرکردەی لەشکری...
گێرت هێندریشکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوە ڕەخنەی فەلسەفەیی فەلسەفە: غەزالی و پاشەوارانی ئەبو حامید ئەلغەزالی (1058-1111) سەر بە وتووێژخوازترین هزرڤانانە لە مێژووی فەلسەفەی ئیسلامیدا، تەنانەت هەندێکی داڕشتنەکان نایخەنە ڕیزی فەیلەسوفەکانەوە. هۆی ئەمە دەگەڕێتەوە بۆ ڕووە جیاوازەکانی بەرهەمەکەی: ئەو...
هۆکارەکان لەسەر ژیان و بیر و فەلسەفەی مەولانا کاریان کردووە :-------------------------------------------------.مەولانا جەلالەدینی رۆمی وفەلسەفەی یۆنان.فەلسەفەی هندستان و چین.هۆکارەکانی جوگرافیا، جێگۆرکێی باوکی.پەروەدەی خێزانەکەی(باوەرم هانی، برژام و سوتام تا سنوری خۆڵەمێش).مەولانا لە ساڵەکانی ١٢٠٧- ١٢٧٣...
ویژدانی مرۆڤ هەندێک جار بە هەستی ناوەوەی ڕاستی مرۆڤ ناودەبرێت، یاخود بە 'دەنگی ناوەوە'. توانای ئەخلاقی بۆ هەڵسەنگاندن و ڕەفتارو کرداری خودی مرۆڤ پێوەردەکرێت.زۆر کەس لاسارن بەرامبەر گۆیگرتن لە دەنگی ڕاستی ناو خودی خۆیان، تەنها بایەخ دەدەنە لایەنە ڕوکەش و بینراوەکانی دەرەوەیان. دەوروبەر چۆن جوان و پەسەند...
مارکسی لینینی وەک ئاینێکی ئاسمانی نوێ****حیزب وەک شێخایەتی دەوێشی وزکرکردن وشەریعەتی نەگۆری ئاسمانی******فەلسەفە!! چ کەس نەشێخ نەدەروێش خاوەنی نییە، بگرە هەموو مرۆڤایەتی خاوەنێتی*بیری نوێ هاوکێشەیەکی مێژووی هەیە، به‌بێ قۆناغی مێژووی پێشوتر ودواتری بوونی نابێت. هاوکێشەیەکی جیهانیە لەسەر بناغەی داهێنانی...
