بیرکردنەوەی ئەرێنی لە ژێر ڕۆشنایی کێشکردنی هەلومەرجدا ئەو کەسەی لەسەر ڕێگای سەرکەوتنە، چەندین سەختی بەخۆیەوە دەبینێت، چونکە ڕێگایەکی چەقەڵ و پڕ لە ئاستەنگ دەگرێتەبەر، بۆیە مرۆڤ دەبێت خۆی جێگیر بکات بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تەحەددیاتەکان، هەروەها دەبێت لە بازنە دەربچێت لە تەمبەڵی و ئاسوودەیی، و ئەگەر...
زیرەکی دەستکرد بە زمانی ئینگلیزی (Artificial Intelligence(AIبە ئەڵمانی (Künstlichen Intelligenz (KI؟!کارکردن، بازاڕکردن، چاکبوونەوە و تەنانەت مردنمان بەرپا دەبێت!! ئەوە چییە وا لە ئێمەی مرۆڤ دەکات؟..ڕاپۆرتێکی تێرورتەسەل لەسەر زیرەکی دەستکرد.. ئەو شۆڕشەی سەرتاپای ژیان دەگۆڕێ و مرۆڤایەتی دەخاتە بەردەم...
ستیفن هۆکینگ: کاتێک دەڵێین مرۆڤ خاوەنی ویستێکی ئازدە، هۆکارەکەی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە ئێمە ناتوانین پێشبینی کردەوەکانیان بکەین.بەشی دووەم: فیزیازانی مشتومڕییەکان یەکلایی دەکاتەوە لە بەشی یەکەمدا ئاماژەمان پێی دا کە زۆرینەی زاناکان بە فیزیازانەکانیشەوە پێیان وایە ویستی ئازاد بوونی نییە و تەنیا وڕێنەیەکە،...
پێت وایە ژیانت تەنها زنجیرەیەک گۆڕانکاری لۆژیکییە کە یاسا تایبەتەکان پەیڕەو دەکەن، هەروەک چۆن گەردوون و هەموو شتێکی دەوروبەری لە چوارچێوەی نەخشەی تایبەتدا کاردەکەن؟ دەتوانیت پێشوەختە پێشبینی دەرئەنجامی شتەکان بکەیت ئەگەر هاوکێشە دروستەکان دابنێیت و ئەگەر داتا سەرەتاییەکان کۆنتڕۆڵ بکەیت دەتوانیت بە شێوەیەکی...
زانای دەمارناسی سام هاریس: ویستی ئازاد جگە لە وڕێنەیەک پتر هیچی دیکە نییە، بیرۆکە و ئارەزووەکانمان هۆکاری شاراوەیان هەیە و کۆنتڕۆڵێکی هۆشیارانەمان بەسەریاندا نییە، ئێمە ئازاد نین وەک ئەوەی باوەڕمان پێی هەیە. بەشی یەکەم: چەمکی ویستی ئازاد و زەبرگەراییپێناسەی ویستی ئازادزۆرانبازی و ململانێی نێوان...
کات ئەو نهێنییە گەورەیە کە بە درێژایی سەردەمەکان زانا و فەیلەسوفە گەورەکانی تووشی کێشە کردووە. لە ڕاستیدا ئێمە لە ژیانی ڕۆژانەماندا ئەو زاراوانە بەکاردەهێنین کە گوزارشت لە زمانی بارودۆخی سروشتی دەکەن، بەڵام پەیوەندییان بە زمانی زانست و فیزیاوە نییە. ئێمە بۆ نموونە دەڵێین کات تێدەپەڕێت، چونکە هەست دەکەین...
زانای مەزن و ناوداری ماتماتیک و فیزیا ئەینشتاین (Albert Einstein)، بە بیردۆزی ڕێژەیی توانی گەلەک بنەمای ڕیشەیی و بنچینەیی لە فیزیازانیدا بگۆڕێت. ئەم بیردۆزە تێڕوانینە چەسپاو و نەگۆڕەکەی (نیوتن)ی دەربارەی جووڵە هەڵگێڕایەوە و سەلماندی گشت جووڵەیەک ڕێژەیییە. هاوکات چەمکی کاتی لە ڕەهایییەوە بەرەو ڕێژەیی...
ئاشکرایە مرۆڤایەتی لەم سەردەمەدا هەنگاوی یەکجار مەزنی ناوە لە ڕەوتی پێشکەوتنە زانستییەکان، بەتایبەتیش لە فیزیادا وای لێ کردووین بڵێین، ئاستی زانین و تێگەیشتنمان لە گەردوون بەکۆتا هاتووە و هیچ نەماوە شارەزاییمان لێی نەبێت. لەڕاستیدا ئەمە بۆچوونێکی هەڵەیە، چونکە گەلەک کێشە و گرفت لە بابەتە فیزیکی و گەردوونناسییەکاندا...
بەشی دووەم: پێوەندییە ناوازەکەی نێوان فیزیا و ماتماتیکزاناکانی ئەستێرەناسی لە ساڵی 1845ی زاینیدا، کاتێک لە هەسارەی ئۆڕانۆس ورد دەبوونەوە، دەیان بینی کە بەشێوەیەکی سەیر دەجووڵێت و ڕێک نایێتەوە لەگەڵ یاسای نیوتن بۆ هێزی کێشکردن. پاش چەندان شیکردنەوە و پێوانە و ژمێرەکردنی جۆراوجۆر، هەردوو زانا ئوربان لو...
بەشی یەکەم: نموونە ماتماتیکییەکانی سروشتئەینشتاین: "ماتماتیک دڵنیابوونێکی تەواو دەبەخشێتە زانستە سروشتییەکان، بەبێ ماتماتیک ئەو زانستانە هیچ شتێک بەدەست ناهێنن."زۆربەمان پێمان وایە ماتماتیک داهێنانێکی مرۆییە و هاوشێوەی زمانە وەک پێناسەکردنێک بۆ شتگەلەکانی سروشت، بەو واتایەی کە لە دەرەوەی هزر و هۆشی...
بوونی کەل "کون" بۆ چوونە نێو ژێر زەوی:بیرۆکەی ئەوەی کە گۆی زەوی کەل یان کونی هەیە، کە یەکیان کەوتۆتە جەمسەری بەستووی باشوور و ئەویتریان کەوتۆتە جەمسەری بەستووی باکوور، لە سەدەی هەڤدەدا ئەدمون هیڵای باسی لێوە کردوە و بڕوای وابووە کە لەژێر زەمین ژیان و وڵات هەبووە، بەڵام ئەو کات ڕووبەڕووی کاردانەوەی...
نامەیەک دەربارەی زانست و خوڕافە: چۆن منداڵەکەت ئاگادار دەکەیتەوە لەم جیهانە نائەقڵانییە؟ *نامەیەکە پێویستە هەموومان بۆ منداڵەکانمان بیخوێنینەوە!بۆ کچە خۆشەویستەکەم:ئێستە تەمەنت بوو بە دە ساڵ، پێم خۆشە چەند شتێکت بۆ بنووسم کە لەلای مندا گەلەک گرینگن. دەشێ ڕۆژێک لەخۆت پرسی بێت، چۆن ئەو شتانە دەزانین کە...
ستیڤن هۆکینگ: هیوا و ئامانجە سادە و ساکارەکەم ئەوەیە، بەتەواوی تێبگەم لە گەردوون، لەبەرچی بوونی هەیە، بۆچیش بەم شێوەیەیە؟لەوانەیە زۆربەمان گوێمان لە بیردۆزی تەقینەوەی مەزن (Big Bang) بووبێ، وەک سەرچاوەیەک بۆ سەرهەڵدانی گەردوون. لەبەرئەوەی ئێمە هەمیشە ڕاهاتووین لە هەموو دەرەنجامێکدا بە دوای هۆ و هۆکار...
هەسارەی ئەندرۆتانینئێمە خەڵکی هەسارەی ئەندرۆتانین ، هەسارەیەکی جوان و سەوز پر بوو لە تەکنەلۆژی و بینای جوان و کەشتی کە لە بری ئۆتۆمبیل بەکار دەهات..لەم هەسارەیە هەمو پێداویستیەکانی ژیان بە بێ بەرامبەر بو مافی هەموان بو سودمەندبین لە کانزاکانو خۆراک و خوێندن و فێر بون..کارەبا و ئاو بیمەی نەخۆشی...
فرۆید: ئاین هەڵ قووڵاوی بێدەسەڵاتی مرۆڤە بەرانبەر بە هێزە سروشتییەکانی دەرەوە و هێزە غەریزەییەکانی ناوەوەی خۆی.بۆچی مرۆڤ باوەڕی بە ئاین هەیە و ئامادەیە لەپێناویدا کات و ماڵ و تا ڕادەیەک ژیانیشی بکاتە قوربانی؟ ئایا پەرەسەندن ڕاڤەیەکی هەیە بۆ باوەڕهێنان بە ئاین و بوونی خواکان؟ ئایا بیروباوەڕی ئاینی بۆ...
