شۆڕشى نێرگزى ئەزمونێكى نوێ لە خەبات و تێكۆشان وسەرەتایەك بۆ ئاوابوونى خۆرى حیزبیى تقلیدى خێڵەكى

Sunday, 06/03/2011, 12:00

گەلى كورد بەدرێژایى مێژوو تا ئەو ساتە وەختەى، كە پێى دەوترێت حەڤدەى شوبات، لە پێناو بەدیهێنانى مافەكانى و داكۆكیكردن لە بوونى خۆى لە بەرامبەر دووژمنە جۆراوجۆرەكاندا، تاكە ئامراز بەدەستیەوە، دەستدانە خەباتى چەكدارى و پێشمەرگانە بووە، پەنا بردنى بۆ ئەم شێوازە لە خەبات چەندێك لە لاى خۆیەوە بەناچارى بووە وەك كاردانەوەیەك بۆ سیاسەتى ئاگروئاسنى دوژمنان ئەوەندەش سروشتى مامەڵەى دوژمنكاران لەبەرامبەریدا كاریگەرییان هەبووە لەسەر ئیختیاركردنى كورد بۆ ئەوشێوازە لە خەبات و راگرتنى كورد بووە لەوپێگەیەدا بۆ كار كردن بەو ریتمە،شۆڕشى سمكۆى شكاك، شۆرشى شیخ سەعیدى پیران، شۆڕِشى مهاباد،.....هتد،لەدیارترینى نموونەكانن،تا ئەوكاتەى كە پێى دەوترێت (ئاش بەتاڵ)، كە بە نائومێد ترین ساتەوەختى مایە پووچى بەرهەمى شۆڕشى كوردى ناوزەد دەكرێت،ئەگەرچى قوربانیەكانى ئەو سەردەمە بەبەراورد بە ساتەوەختەكانى شۆرشگێرێتى زیاتر بووە لەوانەى بەر لەخۆى،گێرانەوەى ئەم مێژووە هەروا شتێكى ساناو سەرپێى نیە، بە تایبەت كە تاهەنووكە زۆرێك لە لایەنەكانى هەڵگیرسان و دامركاندنەوەیان لە دووتویى لاپەرەكانى مێژوودا بەنا رۆشنى ماونەتەوە.
هەربۆیە ئێمە لەراستاى ئەم ووتارەدا خۆمان بەدوور دەگرین لەباسكردنیان و درووستتر وایە تیایدا لێگەڕێن بۆ ئەو قەڵەمانەى كە تایبەتمەندن بەم بوارە.
بەڵام ئەوەى ئامانجە لەم نووسینە، قسە كردنە لەسەر ئیختیارى كورد بۆ ئامرازى داكۆكیكردن لە مافەكانى،لەسەرەتاى هەڵگیرسانى شۆرشەكانەوە تا ئەو ساتە وەختەى كە پێى دەوترێت حەڤدەى شوبات، چونكە ئەگەر لە رابووردوودا بەرخودان و تێكۆشان لە حەقى ئادابى مەجنونى شارا رووكردنە سارا بووبێت، لە ئێستادا رووكردنە شار لە حەقى ئادابى مەجنوندا خاڵى وەرچەرخان و گواستنەوەى پێگەى شۆرشە لەشاخەوە بۆ شار، بەڵام بە كۆمەڵێك جیاوازى جەوهەرییەوە، كە دەكرێت لە شەن و كەوكردنى رەهەندەكانیدا، پەنجە لەسەر مۆدێلێكى نوێ لە خەبات دابنێین، كە ئەویش لە دایكبوونى خەباتى مەدەنیە، خەباتێك كە نەوەیەكى نوێ رابەرایەتى دەكات و بەڕاددەیەكى گوونجاو دەستە بژێرى ناو كۆمەڵگا لە رۆشنبیر و رۆشنبیرى سیاسى، دەستى بە دەستیەوەیەتى و كۆمەڵگا ئاراستە دەكات بەرەو داكۆكیكردن لە ماف و بەدیهێنانى خەونەكانى و فاكتەكانى لە دایكبوونى ئەم شێوازە نوێیەش لە خەبات دەكرێت لە مانەى خوارەوەدا بەدى بكەین:
1/ بوونى قەوارەیەكى لامەركەزى كوردى لە وابەستە بە دەسەڵاتێكى ناوەندى نەتەوەیى عەرەبى مەزهەبى لە عێراقدا، كە هەڵگرى مۆركێكى خۆماڵى میلیشیایى خێڵەكیە. یان درووستتر بوونى كاراكتەرى كوردە لە ناویدا.
2/ گۆرانى هەلومەرجى رووبەرووبوونەوەى كورد لە لایەن نەیارەكانیەوە وەك بەرەنجامێكى شەكەتى شكستى چەندین شەڕى شۆڤێنى دەوڵەتى عێراقى كە پێداگرى و رووبەرووبوونەوەى دیارى دژ بەكوردى بەمیكانیزمى ئاگروئاسن لە دەستدا نیە لە ئێستادا، ئەگەرچى هەمیشە چاوەروانكراوە.
3/ سەرهەڵدانى شەپۆلێكى گۆڕانخوازى لە پێگەسیاسیەكانى دنیاى دیكتاتۆرى خۆرهەڵاتى ناوەراست تا ئەوپەڕى خۆرئاواى ئەوەى كە پێى دەوترێت جیهانى عەرەبى یاخود باكورى كیشوەرى ئەفریقى.
4/ كۆى ئاراستەى سیاسەتى جیهانى بەرەو دنیاى بوونیادنانى خۆرهەڵاتى ناوەراستى جێگیروئارام كە تا هەنوكە لە دیارترین زلهێزەكانى دونیا دەست و پەنجەى لە گەڵدا نەرم دەكەن.
5/ چاولەسەر بوونى كرانەوەو بوونیادنانى كۆمەڵگایەكى دیموكراسى و تەندرووست لە خواستى كۆمەڵگا جیاوازەكانى ناوچەكەدا.
6/ دڵنیابونى كۆمەڵگاكان لە ئیرادەى خۆیان لە هەرس پێهێنانى دەسەڵاتە دیكتاتۆرییەكانیان، كە لە سەرلەبەرى فەرمانڕەوایەتیاندا، جگە لە پاوانكردنى دەسەڵات بۆ خۆیان و دارودەستەیان هیچیان پێ نەبووە بۆ كۆمەڵگاكانیان.
7/ چاولەسەر بوونى سیاسەتى خۆرئاوا وەك برەودان بە چارەسەرى گرفتى قەیرانى ئابوورى جیهانى، كە كۆى زەرەرە ماددییەكانى بەبەراورد بە سەروەتى دارایى چەند دیكتاتۆرێكى هەرەس هاتوو كە یا كەمترە یا بەقەد ئەوسەرمایانەیە، كە لەشێوە كەڵەكە بووەكەیدا لە دەستیاندا بووە، ئەمە جگە لەوەى كەسیاسەتى ئابووریان چاولەسەر بازاڕى دەوڵەتانى وەك چین و مالیزیاو هاوشێوەكانى بووە لەبرى ئەوەى چاوى لەسەر بازارى خۆرئاوایى بووبێت، كە فاكتێكى ترى كۆمەك كردن بووە بەو قەیرانە ئابوورییە.
8/ لەسەرئاستى ناوخۆیشدا، نائومێد بوونى كۆمەڵگا بووە لە نەتوانینى وەڵامدانەوەى ئەوقەوارە لامەركەزییە بە خواستە جەماوەرییەكان و شكستى لە پێكهێنانى دەسەڵاتێكى سیاسى و ئیدارى وادا كەتواناى:
أ/ پڕكردنەوەى كەلێنەكانى شوێنەواری بەجێماوى وەدەرنانى بەعس بێت لە كوردستاندا
ب/ پێكهێنانى بوونیادێكى سیاسى كوردى وابێت، كە كۆمەڵگا لە سایەیدا ئامادەى رووبەڕوو
بوونەوە چارەنووس سازەكان بكات لە ئایندەدا، بەرووى نەیارەكانیدا
ج/ تجاوزكردنى گوتارى تقلیدى سیاسى كوردى بێت لە بوونیادنانى گوتارێكى سیاسى كوردى
وادا كەتواناى كۆكردنەوەى تاكى كوردى لە خۆبگرێت بۆ ئەو مەبەستە.
د/ لە خۆگرتنى چینى دەستەبژێرى هەبێت لە پێشڕەویكردنى گوتارى سیاسى كوردیدا.
ه/ جگە لە مانە لە خودى خۆیدا لەپاى ملهوڕییەكانیدا سەرچاوەى زنجیرەیەك لە نەهامەتى و
بارگرانى تر بووە، كە كۆمەڵگاى زیاتر دەرگیر كردووە لەگەڵ نابوت كردندا، كە دیارترین
نموونەى شەڕى كوركوژى و هێنانە كایەى دەسەڵاتى حیزبى و سیخناخ بە گەندەڵى بووە.
و/ وەڵامدانەوەى هەبێت بەو شێوازە لە خەباتى مەدنى لە بەدیهێنانى خەونەكانى كۆمەڵگادا،
چونكە پەنا بردن بۆ وەڵامدانەوە بە گوللە لەبرى گوڵ هیچى تر نیە لەسەلماندنى ئەوراستیە
نەبێت.
ئەم بەرچاوخستنانەى سەرەوە هیچ نیە جگە لە مشتێك لەو رەهەندگەلانەى كە دەكرێت لێیانەوە سەیرى سەرهەڵدانى شۆڕشى نێرگزى لى بكرێت، كە هەندێك لە لایەنە ئۆپۆزیسیۆنیەكان تا هەنووكە مامەڵەیەكى شەرمنانەى لە گەڵدادەكەنو بە تێنەگەیشتن لە تان و پۆكانى،كەم تازۆر بە ووریاییەوە لێى نزیك دەبنەوەو جۆرێك لە سڵەمینەوەیان تێدا بەدى دەكرێت لە خۆبەخاوەنكردنیدا یان لانیكەم لە هاوبەشیكردن تیایدا.
ئەم ئەخلاقیەتە سیاسیە لەرزۆكەى ئۆپۆزیسیۆن بەرامبەر بەم شۆڕشە نێرگزییە، لەوەوە سەرچاوەدەگرێت كە تا هەنووكە پێكهاتەى حیزبى هەرەمى وابەستە بەناوەند لە بوونیادى ئۆپۆزیسیۆندا بوونى ئاسۆیى كارى سیاسى لەبەرچاونەگرتووە بۆ كاركردن واتە زیاتر پێى خۆى لەسەر بوونیادێكى ستوونى سیاسى راگرتووە، دیارەلەمەشدا چاولەسەر رووبەرووبوونەوەى دەسەڵاتى كوردى بووە بە هەمان میكانیزمى بوونیادى حیزبیى خێڵەكى كوردى نەك چاولەسەر بوونیادێكى سیاسى ئاسۆیى جەماوەریى.
كردنەوەى ئەم گرێ كوێرەیەى كارى سیاسى ئۆپۆزیسیۆنى وابەستەى:
أ/ تجاوزكردنى كارى سیاسى ستوونیە لەچارەسەركردنى گرفتەكاندا.
ب/ كۆبوونەوەیە لە دەورى ئەنجومەنى پارێزگاریكردن لە شۆڕشى نێرگزى مەدەنى.
دیارە ئەم خاڵانەش بۆ رێگریكردنى دەسەڵاتى سیاسیە لە قۆستنەوەى هەلومەرجەكە و تۆماركردنى بەناوى خۆیانەوە لە ژێر هەر پاساوێكدا، چونكە لە ئێستادا، دەسەڵاتى تقلیدى خەریكى بوونیادنانى ئەو تێروانینەیە بۆئەم شۆڕشە كە گواستنەوەى ئەزموونى ئیخوانولموسلیمینى میسرى بێت بۆ كوردستان وەك ئەوەى بیەوێت بڵێت كە جگە لەم رێگایە كۆبوونەوە لە دەورى پێكهاتەى حیزبى ستوونى كوردى بەناو عیلمانى یەكێكى ترە لە ئەلتەرناتیفەكانى دەستبردن بۆ چارەسەرى گرفتەكان، كە لەسروشتیدا، هیچ نیە جگە لە دەستبردن بۆ موسكینێكى ئێكسپایەر بۆ مژینى ووزەو تواناكانى شۆڕشى نێرگزیى مەدەنى لە كوردستاندا.
ئەمەى سەرەوە دەریدەخات، شۆڕى نێرگزى، ئەزموونێكى نوێیە لە خەبات و تێكۆشان لە پێناو بەدیهێنانى ماف و داواكان و سەرەتایەكە بۆ ئاوابوونى خۆرى ستوونى حیزبى خێڵەكى تقلیدى كوردى، لەبزاڤى رزگاریخوازى گەلى كورددا كە شكستى خواردووە لە پێشڕەویكردنى ئەوبزاڤەدا.