جه ژنی (خاک پێسه خ)
Monday, 18/04/2011, 12:00
ئه و جه ژنه له وه هاتووه که یادی باب وباپیرانی یه هودییه کان له کاتی کویله تی له میسر له ژێر ده‌سه لاتی فیرعه وۆنن که ژیانیان به ژێر ده‌ستی وکویلاتی برده‌سه ر،کاتی خۆی حه زره‌تی یه عقوب له گه ڵ ماڵ ومندالی وه نه وه‌کانی که حه فتا که س ده‌بوون چوون بۆ میسر. وه 360 ساڵ له میسر مانه وه، به دریژایی ئه و هه موو ساڵانه نه ته وه‌ی ئیسرائیل زیادی کرد بوون به نیو ملیۆن که س. وه فرعه ون له میسر جووله که کانی کرد به کۆیله وه ئه هرامه کانی میسری پی دروست کردن که پش 3300 ساڵ. وه خودای مه زن موسای هه لبژارد بۆ رزگار کردنی به نی ئیسرائیل له چه نگی فیرعه ون له میسر، وه فیرعه ون به هیچ جۆرێک ئاماده نه بوو که جوله که کان ئازاد بکات، وه نه ک ئازاد کردن به لکو زییاتر ئازاری ده‌دان. وه موسا فیرعه ونی ئاگادار کرده‌وه ئه گه رهاتوو جوله که کان رزگار نه کات به پشتیوانی خودای گه وره به ڵای به سه ردادینی، وه فیرعه ون گوی به گووته کانی موسا نه گرت، وه هه ربۆیه موسا به یارمه تی خودا به ڵای کاریگه ری به سه رمیسر هێنا، که یه که م جار هه موو ئاوه‌کانی وولاتی میسر بوون به خوین،بێجگه له ئاوی جوله که کان، دووه‌م به ڵا شار وگونده‌کانی ژیر ده‌ستی فیرعه ون پر بوو بوو له بۆق،سی یه م به ڵا هه موو میسریه کان هه موو له شیان پر بوو بوو له ئه سپێ،چواره‌م به ڵا گیان له به رانی دره‌نده‌ی به ناو میسر بڵاو کرده‌وه.پینجه م به ڵا مردن و تاعونی به ناو دا بلاو کردن ،شه شه م به ڵا نه خۆشی گوی وزیپکه و برین،حه وته م به ڵا بارینی ته رزه‌ی ئاگرین،هه شته م به ڵا هاتنی ژماره‌یه کی زۆر له کولله یا کلۆ ،نویه هه م تاریکی له رۆژی رووناکدا، ده‌یه م به ڵا مردنی کوری مه زنی ماڵ. وه به م شێوه‌یه فیرحه ون زانی ناتوانێ له گه ڵ موسا به ربه ره‌کانی بکات وه ترسی لی په یدا بوو. وه بریاری دا که به نی ئیسرائیل ئازاد بکات. له دوا بریاره‌که ی فیرعه ون جوله که کان به خۆیان که وتن بۆ خۆئاماده کرد ن بۆ کۆج کردن بۆ جێ هیشتنی میسر، وه له ناکاو دا فیرعه ون پاشگه ز بۆوه وسوپایه کی گه وره‌ی بۆ ئاماده کردن بۆ به دوو که وتنی به نی ئیسرائیل. به هیز وتوانای خودای گه وره ده‌ریای سینا کرایه وه وه ک ده‌روازه‌یه ک بۆ به نی ئیسرائیل به ناو ده‌ریا په رینه وه، وه له دوای ئه وان سوپای فیرعه ون هات وه ده‌ریا خۆی لێکدا و فرعه ون وسوپاکه ی هه موو له ناو ئاودا خنکان. وه له کاتی ده‌رچوونی به نی ئیسرائیل ئه وه‌نده به په له هه ویره‌که یان شیلا بۆ نان کردن نه خوییان تێ کردبوو نه هه ویره‌که ترشابوو بۆ نان ، وه به نی ئیسرائیل 40 ساڵ له سینا مانه وه،خواردنی ئه وان گه زۆ بوو که خودای گه وره بۆ ی ده‌باراندن وه ئاوی خواردنه وه‌یان له بیریک بوو به ناوی بیری مریه م که به ناوی مریه م خوشکی موسا بوو، بۆ هه رجیگای ده‌جوون به نی ئیسرائیلیه کان ئه وبیره‌ش له وی ده‌بوو، وه خودای گه وره به هۆی باڵنده وه هه ویری له ئاسمانه وه بۆ ده‌باراندن.
وه ئه وشتانه ی پێش پیسه خ ده‌بی بیکه ن یه هودییه کان ،هه موو ماڵ پاک ده‌کریته وه وه ده‌شۆردری به ئاو و سابون،هه رجی خوادنی له گه نم وجۆو دانه ویله هه یه ده‌بی له ماڵ نه مینی، یان له ناو سندوقێك ڵ ڵێ چه پ دای بنێ ی، ئه گه رهاتوو باری ئابووریت باش بوو ده‌بێ قاپ وقاچاخی ئێسه خ جیا بێ له هه موو رۆژانی ساڵ که پیسه خ داهات ده‌بی ئه م قاپ وقاچاخانه ده‌ربهێنی ته نها بۆ ئه م ماوه‌ی پێسه خ وه له گه ڵ ته واو بوونی هه لیان بگری بۆ سالیکی تر،وه ئه گه رباری ئابووری که سه که باش نه وو ده‌توانی هه مان قاپ وقاجاغ به کار ب‌ێنی به مه رجێک هه مووی پاک بشاوات وه نان ودانه ویله ی له سه ر نه بی، وه نان ده‌بی له شوینیکی دوور له ماڵ بشاردرێته وه یان بسوتینری تاکوو پیسه خ ته واو ده‌بی، ئه مه بوو کورته یه ک له ژیانی یه هودییه کان له کاتی جه ژنی پیسه خ ،ئه مه به گویره‌ی کتابی پیرۆز ته ورات هاتووه ئه وان ئاوا جه ژن ده‌که ن وه ئاهه نگ ده‌گیرن وه نانی (مه چه) ده‌خۆن که له ئاردی گه نمه شامی یا ئاردی په تاته دروست ده‌کرێ وه ئه م جه ژنه ماوه‌ی هه شت رۆژه به گویره‌ی مانگی عیبری که وه‌ک مانگی شه مسیه هه موو ساڵ گۆرانی تیئدا ده‌کری له یه ک کات نیه وه رۆژی یه که م که پی ده‌لین (له یله سیدر)که ده‌کات ئه مرۆ 18.04.11 له ئیواره ده‌ست پی ده‌کات تاکو سی شه مه ی داهاتوو له ئیواره دا ده‌توانن نان بخۆن ئه م ماوه‌یه ته نها گۆشت و نانی (مه چه) ده‌خۆن.
ئیسرائیل 18.04.11
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
