كوشتنى شەهید....بەئامرازكردنى شەهیدلەپێناو ناڕەواییدا

Friday, 19/06/2009, 12:00

خۆشمناوێن ئەم گۆڕستانیانەى شانۆى ژیان دەگێڕن _"نیچە"
چەمكى شەهیدلەكۆمەڵگەى كوردیدابەربڵا وترین چەمكەلەبەكارهێناندا,بەكارهێنان لەپێناو مەبەست وئامانجى جیاوازلەیەكدا,هەڵبەتەهەلپەرستانەترین سودلێوەرگرتنى چەمكىشەهیدوشەهادەت لەلایەن حیزبەسیاسیەكانى كوردستان,نەتەوەیىیان دینییەوەیە,بێگومان كەڵكوەرگرتن لەم چەمكەوناو وناوبانگ وقارەمانێتى شەهیدبۆمەبەست وئامانجێكى جیاوازلەخودى شەهیدو,تەنانەت ناكۆك لەگەڵ تەواوى كارەكتەرى فیكرىوفەلسەفىشەهیدداپێش شەهیدبونى,تەواو دژلەگەل ئەومەبەستەىكەشەهید لە چركەساتێكداو,لەهەڵبژاردنێكى ئازادانەوئیرادیانەى خۆیدامەرگێكى جوانى وەك ئەبەدیترین دیارى بەژیانى خۆى بەخشیوە. مەرگ كەحەتمیترین چارەنوسى مرۆڤە,بەیەك شێوازمرۆڤەكان بەئاراستەى عەدەم نابات,بەڵكوگەلێك مرۆڤ هەن لەگەڵ هوشیارییاندابەمەرگ ئاراستەى مەرگیش بەرەو تاریكییەكى ئەبەدى هەڵدەبژێرن ودیاریدەكەن,دەشێ ئەومرۆڤگەلەشەهیدەكانبن,ئاشكرایە بەپێى كۆمەڵگەوكەلتورەجیاوازەكانیش شەهیدى جیاوازوئامانجى جیاوازیش هەیە.لێرەدادروستە بڵێین ئەوە شەهیدەكان خۆیانن پێش شەهیدبونیان دونیابینى تایبەت بە خۆیان هەبووە,نەك زیندووەكانى ئەمرۆ بۆیان دیارى كردبێتن دواى شەهیدبونیان,ئەوەشەهیدەكان بوون لە پێش ساتى مەرگدابیریان لە هەڵبژاردنى مەرگ لەپێناونەمركردنى خۆیانداكردۆتەوە,خودى شەهیدەكان خۆیان بوون كەدواهەناسەوجوانترین چركە هەناسەیان بە ئیرادەى ئازادانەى خۆیان وەستاند.ساتى شەهیدبوون كۆتاساتى نەمانى رۆڵى واقیعى شەهیدەلەنێوەندى مێژوودا,هەرچەندەباوەڕوفەلسەفەى شەهیدبەرلە مەرگ پڕماناوگونجاوواقیعى بوبێت,بەڵام ناكرێت بۆساتەكانى دواى شەهیدبوون,جیلەكانى دواى كارەكتەرى شەهید,ئەم باوەڕوفەلسەفەیە وەكوموقەدەس ودەستلێنەدراوێك تەماشابكرێت,هەروەك تەواونالۆژیكیشەكەتەواوىباوەڕوفەلسەفەى شەهید بەناڕاست وناعەقڵانى لەقەڵەم بدرێت,بەولۆژیكەى كە كۆمەلێك حەقیقەتى گەردونیمان هەن,وەئەم حەقیقەتەگەردونیانە خزاونەتە نێو باوەڕودنیابینىوفەلسەفەى جیاوازى مرۆڤایەتیەوە,هەڵبەتە ئەو حەقیقەتانەش ئەوبنەما گرنگ وپڕبایەخانەیە كە كۆمەڵگەى مرۆڤایەتى لەسەریان كۆكن,بەڵامبەگوزارشتكردنى جیاواز لەم حەقیقەتانە,بەپێىجیاوازى هەمەلایەنى كۆمەڵگەمرۆییەكان.دەشێلێرەدائەوە بڵێین,شەهید وەك كارەكتەرێكى گرنگى مێژووپێش مەرگ,هەڵگرىكۆمەڵێك حەقیقەتى گەورەبووە,حەقیقەتى گەردونى,واتەهەندێك بنەماى گرنگى ئینسانى,كەكەسایەتىخۆىلەسەربیناكردووە,دیارترین بنەماش,ڕاستگۆیىوڕاستكردارى,دڵسۆزىوجوامێرى,خۆنەویستىوگەلویستى,ئەم بنەماوحەقیقەتانە دروشم نەبوون,بەڵكوحەقیقەت حەقیقەت بوون,چونكەئاشكرابوونى ئەم حەقیقەتانەهاوچركەیە لە تەك ڕوبەڕووبونەوەى حەقیقەتى دواكارەسات لەژیانداكەمەرگە.بێگومان بەرەنگاربونەوەیەكى جوان لەگەڵ مەرگدا,مەرگێكىقەشەنگ دەخولقێنێت ,ئەومرۆڤانەیش كەبەمەرگێكى قەشەنگ غەرقى نەبونێكى ئەبەدى دەبن ,تەنهائەومرۆگەلەن ,كەبۆ خاترى ئامانجێكى پیرۆز دەمرن,گەورەترین وتاقانەترین ئامانجىپیرۆزیش كەڕۆحى لەپێناودا بكرێتەقوربانى,تەنهائازادى خودىمرۆڤ خۆیەتى. شەهیدەمەزنەكان,مرۆڤەمەزنەكانبوون,ئەم حاڵەتەى نەبوونیان هەڵبژارد,ئامانجەمەزنەكانیشن,پرۆسەىشەهیدبوونێكى مەزن دەئەفرێنن,ئەم فۆرمەى شەهیدبوون تەنهاڕەمزى بەرەنگارىوجوامێرى نییە,تەنهابەخشندەیى شەهیدنییە بۆئامانجێكى گرنگ,بەڵكوهەوڵێكى قوڵ وڕادیكاڵیانەشە بۆخاوێنكردنەوەى رۆح ومێژووىجوڵانەوەىشەهید,شەهیدكەبەم ڕادەیەباڵادەبێت تا سەروو خۆپەرستەكان,بۆسەروو ڕۆحەگەندەڵ وزۆر بڵێ بێفەرەكان,بەومانایە نیەوەكوڕەهایەك ببینرێت ومرۆڤەكان ملكەجى ئەو وسەردەمەكەىببن,هەروەكو ناڕەواشەبەهەربیانوپاساویكەوەبێت سوكایەتى پێ بكرێت,بێگومان نائەخلاقیترین وناویژدانیترینڕەفتاروگوتارى مرۆڤ لە تەك شەهیدودەربارەى شەهید,بەقەڵغانكردنى شەهیدە بۆپاراستن وشەرعییەت بەخشین بەئەمڕۆ,لێسەندنەوەى ئیرادەیە لەشەهیدو,وەرگرتنەوەى تواناى هەڵبژاردنى ئازادانەى مەرگەلەپێناوئامانجى دیاریكراو وهەڵبژێراوى خۆیدا. بەكارهێنانى ڕەونەق وجوانىشەهیدلەپرۆسەى شاردنەوەو ونكردنى ناشیرینىودزێوىوڕۆحپیسییەكانى كەسانێكدا,ژێرپێخستنى شەهیدەبەمەبەستى بەرزبوونەوەى هەنگاوێكى زیاتربەپلەكانى دەسەڵاتدا,ئەم مۆدێلەى ڕەفتارلەئاستىشەهید,مانایەكى قوڵتریش دەهێنێتە بەرباس,ئەویش بەقوڵى بڕوابونەبەدۆڕانێكى گەورەلەئەمڕۆدا,ناتواناییەلەدۆزینەوەىزمانێكى سەردەمیانەو,ڕەفتاروگوتارێكى مەدەنیانە لەگەڵ مرۆڤەكاندا,جێى خۆیەتىبڵێین دانیشتن لەژێرسایەى درەختێكداتەنهابۆئەوانە ڕەوایە,كەبەقوڵى لەماناوگرنگى درەخت تێدەگەن,قسەكردن لەشەهیدیش مرۆڤگەلێك دەتوانن بیكەن,كەلەحەقیقەتى مەهامى شەهیدبونى شەهیدێك تێگەیشتبن,هەڵبەتە جەوهەرى مەهامى شەهیدبوونیش بەمانایەك لەماناكان دوركەوتنەوەیەلەخودى ئینسان خۆى,وەلەخۆبردوییەكى كامڵ وڕاستەقینەیە.بۆیەئەوانەى خۆیان لەقەرەىشەهیدومێژووەكەى دەدەن دەبێت هەڵگرى ئەوبەهاگەردونیانەبن گەشەهید لەژیانیداهەڵگریان بووە,هەربۆسەلماندن ومەزنتركردنى ئەوبەهایانەش لەژیانى مرۆڤەكاندابێ باكانە شەهادەتى هەڵبژاردوە.هاوڕێبون وهاوڕێكخراوبوون لە تەك شەهیدێكى مەزنداپێش شەهیدبونى,بەهیچ جۆرێك مرۆڤگەلێك ناكاتەمیراتگرى جوانییەكانى شەهید,هەروەك چۆن ناشبێتەبنەماوپێوەرێكیش بۆقبوڵكردنى مرۆڤگەلێك وەك سەركردەومرۆڤى مەزن,چونكە ئەوەى مرۆڤ مەزن دەكات میراتگرى ئەوانى تر نییە,بەڵكوخۆبنیادنان وخۆمەزنكردنەلە ڕیگەى خزمەتكردنێكى ڕاستەقینە بە مرۆڤ . هەڵبەتەكارەساتیش گەورەتر دەبێت كاتێك دەبینین مێژووجەوهەرى ڕاستەقینەى مرۆڤگەلێك دەخاتە سەرشانۆ كە لەزەمەنێكداجاڕىچاكەوخزمەتى مرۆڤ دەدەن و,لەساتێكى ترىمێژووداڕۆڵى ڕاستەقینەى خۆیان دەگێڕن ,كەكاركردێكى دژوناكۆكەلە تەك ئەو بەهاگرنگانەداكەخۆیان لە جاڕچییە بەناوبانگەكانى بوون,هەروەكو نیچەى فەیلەسوفیش لەبارەى ئەم مرۆڤانەوە دەڵێت :" ئەم پیاوچاكانە ئێستا ڕەگ وڕیشەى ئەخلاقیان تێپەڕاندووەوشەرەفیان بۆهەمیشە ناوەتە ژێرپێ,كامیان تاقەتى یەك ڕاستییان هەیەسەبارەت بەمرۆڤ؟"هەڵبەتە ئەو زوڕنالێدەرانەى كەبەناوى شەهیدوسەروەرییەكانەوەفتوادەدەن كۆمەڵەمرۆڤێكى شەهیددۆست ومرۆڤدۆست وگەلدۆستى ساختەن و,ئەوەى دەیبیستین وتە گەلێكىسواووبێ كەڵكن و,هیچ گرێدراوییەكیان لەگەڵ جەوهەرى بوونى ئەم مرۆڤگەلەدانییە,سادەترین ڕەنگدانەوەىئەوبەهایانەىشەهیدلەساتى شەهیدبوونیداهەڵگریان بووەلەسەریان نەماوە,دەكرێ بێژین ئەم جاڕچییانەى كەبەناوى سەروەرى مێژووى وشەهیدەوە قسەدەكەن,لەدنیایەكدادەگوزەرێنن دوورونزیكناچێـتەوەسەردنیاودونیابینى شەهیدلەساتى شەهیدبوون وپێش شەهیدبوونیدا,ئەم بانگدەرانەىحەقیقەت,حەقیقەتى جوانى شەهید,بانگدەرانێكى درۆزنن,هەروەكونیچە لەكتێبى سەرچاوەكانى ئەخلاقدادەنوسێت : "ئەم زوڕناچیانەى حەقیقەت,ژەنیارانێكى خراپن ودەنگیان بەوجۆرەى پێویستەلەقوڵایى دڵەوەدەرنایەت".ئەوساتەى بانگەشەیەكىساختەبۆحەقیقەت دەكرێت,ساتى جیابونەوەى قسەیەلەكردار,تیۆرەلەپراكتیك,ساتى بێنرخكردنى حەقیقەتە,بەم هۆیەشەوە شەهیدجوانیەكەى كاڵدەكرێتەوە,چونكە شەهیدلەزەمەنێكەوەفڕێدەدرێتە زەمەنێكى تەواونامۆبە خۆى,هەروەكو بەختیارعەلى دەنوسێت:"گۆڕانى شەهیدلەمرۆڤەوە بۆسمبولێكى حیزبى,توڕدانى شەهیدە بۆناوهاوكێشەیەكى نادیار,جیاكردنەوەیەتى لەخودى خۆى,دروستكردنى بەربەستێكى بەرزەلەنێوان مرۆڤ ومردنى خۆیدا,لێرەوە زۆرجارچەمكى شەهادەت ڕێزگرتن نیەلەشەهیدهێندەى شێواندنى ئەومردنەیە. لەبارودۆخى هەنوكەىباشورى كوردستاندا,بەهۆىناڕەزایىوبێزارییەكى قوڵى خەڵكى كورد,بەرابەردەسەڵاتدارەكانىو,بەهۆى دەركەوتنى هێزىتازەى سیاسىجیاوازلەگەڵ هەردوو كارەكتەرە سەرەكییەكەى شۆڕشى هاوچەرخى كوردودەسەڵاتى كوردى,جیاوازلەگەڵ تەواوى ئەودیدوتێڕوانینەى هەردووهێزى هەژمونگەرى باشورى كوردستان لەڕاپەڕینەوە هەتاكوئێستامومارەسەیانكردووە,سیاسەتى خۆیان پێ بەڕیوەبردووەوڕەفتاریان لەگەڵ دەوڵەتەهەرێمییەكان وهێزە كوردییەكان وخەڵكى كورددا پێكردووە. لەسەروبەندى ڕوداوگەلى تازەداپارتى ویەكێتى دەستیان داوەتەپیادەكردنى سیاسەتێكى چاوەڕوانكراو,ئەویش هەوڵدانە بۆتێكشكاندنى هەردەنگێكى جدى كەمەترسى لەسەرئاسایشى سەرمایەكانیان دروست بكات,هەڵبەتە ئەوەئاشكرایەئاسایشى سەرمایە,لەفەرهەنگى ئینشانووسى وئینشاوتنى ئەم دووهێزەلەڕێگەى جاڕچیەكانیانەوە,چەمك وناوێكى ترى هەیە,ئەویش ئاسایشى نەتەوەییە,كەهەرمرۆڤێك نەك هەرخوێنەوارێكى راستەقینەنەبێت,بەڵكوتەنهاوردبونەوەوتێگەیشتنێكى ساكارى بۆقەیرانەسیاسىوئابورىوفەرهەنگی و.....یەكانى ئەم وڵاتەهەبێت,دەزانێت,وەتێدەگات,ئەم هێزگەلەى بەناوى نەتەوەوكوردایەتیەوەقسەدەكەن ئایابەڕاستى لەخەمى ئاسایشىنەتەوەییدان یان لەخەمى لەدەستدانى سەرمایەوبەرژەوەندیەگەورەونایاساییەكانى خۆیاندان.كاتێك حیزب وبەڕیوەبەرەكانى بوونە هیزگەلێكى زەبەلاح ونیشتمانێكیان زەوتكرد,ڕۆحى وێرانكراوى نەتەوەیەكیان هێندەى تر وێرانكرد,ڕۆح وخوێنى شەهیدەكانیشیان وەك ئامرازێك لەمانەوەى دنیاى پڕلەگەندەڵىخۆیاندابەكاربرد,بێگومان لەمكاتەداهەڵەترین سیاسەتیان بۆمانەوەپیادەكرد,چونكە ئیشكردن بۆلەناوبردنى ئەوانى ترلەلایەن زەبەلاحەكانەوە,خۆَبیناكردن وخۆبەهێزكردن وكاردانەوەى جدى دەخولقێنێت,دواجار وێرانكردنى زەبەلاحەكان دەبێتەڕووداوێكى حەتمى هەروەكونیچەلەم بارەوەدەنوسێت:"شتەگەورەكان هەمووىلەڕێگاى شكستهێنانى خۆیان بەدەستىخۆیان لەناودەچن",دیارەهێزەگەورەكانى باشورىكوردستانیش سەرەڕاىپەنابردنیان بۆهەموو شتێك هەرچەندەكاریگەروبەزەبربوبێت,نامرۆڤانەوچەواشەكارانەبوبێت,هەرئەم بیردۆزەیەى نیچە دەكرێت ئایندەوچارەنوسى دووپارتەزەبەلاحەكەى كوردستانمان نیشان بدات,جگەلەوەش هێمایەكىقوڵ وگرنگەبەڕۆڵ وكاریگەرى ئەم هێزانە خۆیان لەوێرانكردنى خۆیاندا.حیزبەسیاسیەكانى كورد بەتایبەتى دووپارتە زلهێزەكە لەبەرئەوەىتێپەڕاندنیان لاى خەڵكى كورد هێدهێدى ئاسایى دەبێتەوە,ئەمەش بەحوكمى لەدەستدانى ئەوقودسیەتە شۆڕشگێڕانەیەى كەلەڕابردووداهەیانبوو,لەهەوڵى ئەوەدان بەسیحروفریوكارى جیاوازكۆنتڕۆڵى ئەقڵىمرۆڤى كوردبكەن,بێگومان یەكێك لەوهەوڵانەهەوڵى گێڕانەوەى مەرگە,تاكولەم ڕێگەیەوەدەنگە زیندووەكانى ئەمڕۆى پێ خامۆش بكەن,فاكتەرى بنچینەیى هەوڵێكى لەم شێوەیەش كەحیزب داهێنەریەتى,بەختیارعەلى بەقوڵى گوزارشتى لێكردووەونوسیویەتى:"حیزب لەڕێگەىشەهیدەوەخۆى لەمەرجەسیاسیەكانى ئێستا و پرسیارەهەنوكەییەكان دەدزێتەوەبۆئەوەى ئەودیوەى خۆیمان نیشان بدات كەلەنەمریدانوقم بووە,ئەم میكانیزمەتەواو وەك میكانیزمى دەسەڵاتى دینى وایە,كەهەمیشە دیوەغەیبیەكەى خۆیمان نیشان دەدات تا ستەمە دونیاییەكەی فەرامۆش بكەین. دەبێت تێبگەین ئەوەشەهیدەمەزنەكان نین ئیش لەسەركوشتنى ئەمڕۆدەكەن,ئەوەكەسگەلە دۆڕاوەكانن,ئەوكەسانەن كەهیچ بەهایەكى مەزنیان لەوجودى خۆیاندانەهێشتووە,لەوپەڕى بێ باكییەوەبەبنەمائەخلاقیەكان,لەوپەڕى نەشیاوىوئیستیغلالكردنەوە,شەهیدكەدواهەڵوێستى وجودیانەى خۆى بەشەهادەت كۆتایى پێ هێناوە,بەڵام كەسگەلێك ,حیزبگەلێك ئەم بێ هەڵوێستییەى شەهیددەكەنەهەڵوێست و,لەبرى شەهیدەكان قسەدەكەن و,وەك ئامرازێكى ڕوبەڕوبونەوەلەبەرابەرهێزەئۆپۆزسیۆنەكاندابەكارى دەبەن,ئەمەش هیچ نیەجگە لەدرۆكردن بەناوى شەهیدەوە,جگەلەهەڵوێستێكى ساختەكەدورونزیك پەیوەندى بەشەهیدەوە نییە. ئایادەبێت كارەساتێك,وێرانكارىوسوكایەتیەك لەوەقوڵتروگەورەتربوونى هەبێت كەشەهادەت لەساتى خۆی و,لەسیاقى خۆیدابهێنرێتەدەرەوەو,بۆمەبەستگەلێكى ناڕەوا,حیزبىوتاكەكەسى بەكارببرێ؟ئەى مرۆڤ ئەوەى پارتىویەكێتى تاكوئێستائەنجام

یان داوەلەخیانەتى نیشتمانىونەتەوەیى,شەڕى براكوژى, مۆنۆپۆڵكردنى پێگە بەهێزەكانى دەسەڵاتى كوردى,دزىوتاڵانكردنى سەروەت وسامانىسروشتى ئینسانى كورد,گەندەڵى بەتەواوى ماناكانیەوە,فەسادى ئەخلاقىبەمانایەكى گشتى,ئیشكردن لەسەرتێكشكاندنى كەسایەتى تاكى كورد,بەقوڵى وێرانكردنىسایكۆلۆژیەتى مرۆڤى كورد,پێشێلكردنى بنەماكانى مافىمرۆڤ بەشاهیدىرێكراوەجیهانیەكانى بەرگریكارلەمافى مرۆڤ,ئازادكردنى ژمارەیەك لەهەرەدیارترین تاوانكارەكانى سەردەمى ڕژێمى بەعس,لەنمونەى ئاشكرایان ئازادكردنى فڕۆكەوان (تاریق رەِمەزان),بەربەست دروستكردن لەبەردەم ڕۆژنامەگەرىوڕاگەیاندن وڕاى ئازاد.....تاگەیشتەكوشتن,ڕەنگەبتوانین بڵێین گشت ئەوڕووداوكارەساتانەىلەسیستەمێكىحیزبیدا,ئەوسیستەمەى كەحیزب هەمووشتێكە تێیدا,وەك چۆن لەحكومەتەستالینییەكانى جارانداهەبوو,لەباشورىكوردستانیشدا وجودى هەیە.ئایاكاتى ئەوە نەهاتووەهەمووئینسانێكى كورد,لەپاش ئەزمونكردنى ئەم هەموو كارەساتە,خۆى ڕووبەڕوى پرسێكى گەورەبكاتەوە,بەتێگەیشتن وهەڵوێستەكانیدابچێتەوە,ئایاكاتى ئەوەنییەئەوانەى بڕواشیان بەگۆڕان هەیەسورتربن لەسەرگۆڕان وكۆتایى نەهامەتییەكان وبێدادىیەكان؟,ئەم ساتە,ساتى پرسینێكى قوڵى هەرئینسانێكى كوردەلەماناىبوونى خۆى هەروەكو نیچە لەپرسێكى وجودیانەى خۆیدادەنوسێت:"ماناى تەواوىبوونى ئێمە چییە؟ئەگەر ئەمە نییە,ئەوەى كەخواستى حەقیقەت لە ئێمەداوەكو كێشەیەك هۆشیارى خۆى ببێتەوە"ئایامرۆڤى كوردهەمان كێشەى وجودى نییە,لەسەرئاستى تاك ,وەلەسەرئاستى كۆمەڵگەش,هەڵبەتە كێشەى ئەوەى,كێن ئەوانەى خوڵقێنەرى ڕاستەقینەى بێدادى كۆمەڵایەتین,ئەوحیزبگەل وكەسگەلە,سەركردە,یان سەرۆكانەكامانەن كەپیادەكەرى ڕاستەقینەى گەندەڵى دادەنرێن؟ئەى ئەوگروپ وهێزە,ئەوكەس ولایەنەكامەیەكەئەشێ هەڵگرى ڕێژەیەكى بەرزلەحەقیقەت بێت,نزیكتربێت لەحەقیقەتى ماف وخواست وخەمى هاوڵاتیانى كوردستان؟ ئەم بارودۆخە گەلێك مەترسیدارە: ئەهریمەنەكان دەمامكى ئاهوراوڕووناكییان هەیەو,بەتەواوى تواناى قیڕەقیڕكەرەكانیانەوەلەهەوڵى بەرگریكردن لەتاریكیدان,ئەوتاریكییەقوڵەى كەكارەكتەرەكانى تەنهائەهریمەنەكان خۆیانن,خۆیان خۆیانن و,دەشیانەوێ ئێمەش ببین بەئەوان.