ئەنفال د چاڤێن عەرەباندا مێرچاكى بوو

Sunday, 25/04/2010, 12:00

ئەنفال ئانكو تالانكرن مالوێرانكرن گۆند سوتن قركرنا ب كوم حەلالكرنا مالى مارەكرن ویاریكرن ب كچێن جوان چونكە هەمى پشت بۆ وان حەلالە چونكە ئەو خوە ددانن یێن راستگو و ئەڤێن دیتر هەمى ڤارێ ژ دوزا وان. ئەنفال نە ئەڤرو و دەهى و پێر بەلكو بەرى سەدان سالە ئەنفال ل سەر كوردان هاتە كرن چ ل سەر دەمێ مەغولى و سەفەوى و ئوسمانى و ئیسلامێ دا كورد بوینە پێ خوارنا وان و هەر دەەكێ ب ناڤەكێ ئەنفال دژى كوردان راكرینە. ئەگەر ئێك بێژیت دەستهەلاتدارى ئەڤ چەندە د دەرحەقێ كورداندا ب كارئینایە لێ هاولاتیێن وان نە دگەل ڤێ چەندێ نەبوینە. دا ب هەڤرا ل ڤێ سەرهاتیێ ب نێرین كا چەوا وەلاتیێن نەژاد عەرەب كەیف ب وێ ئەنفالێ ئەوا ل سەر كوردان ل سالا 1988ێ ل هەرێما كوردستانێ دژى خەلكێ سڤێل هاتیە راكرن ئەوان چەند كەیف پێ هاتبوو و چەوا بوخوە هزر كرن. ئەڤ سەرهاتیە ژ زار دەڤێ هاولاتیەكێ كورد كو وى دەمى ئەو ب خێزان ڤە ل یاژێرى مویسل بوو. ئەوژى ناڤێ(عەلى حسێن بلال) سەرهاتیا خوە د ئەنفالێ دا ب ڤى رەنگى بومە ڤەگێرابوو. عەلێ دبێژیت: هەر ژ مێژە مالا مە ل باژێرێ مویسل بوو وە من د بەر دوكانەكێ ل وى دەمى دگۆتنێ (قەیسەرى) یا خودانێ وێ (ئەبو ئەحمەد) بوو ل وى دەمێ دەنگ و باسێن ئەنفالێ ل كوردستانێ ل وى دەمى دگۆتنێ (شمال العراق) ئەو چەند سال بوو من دگەل وى زەلامێ عەرەب كاردكر هەتا هندەك جاران كارێ مالا ویژى من دكر چونكە باوەریەكا موكوم ب من هەبوو. حەق و حسابا وى هەمى د دەستێ مندا بوو. و گەلەك جاران ئەم ب خێزان ڤە دچوونە مالێن ئێك و دوو. تێكەل یەكا موكوم دناڤ بەرا مەدا پەیدا ببوو. ل سپێدەهیەكێ ئەبو ئەحمەد یێ ل سەر كورسیكێ روینشتیە خوار و چایێ ڤەدخوت و ئەز ژى یێ ل بەرامبەرى وى روینشتیمە خوار و بەرێ من یێ ل جادا سەرەكى و د هزرێن ئەنفال بوویان دا چویمە خوار و دەستێ من یێ ل بن گوهێ من ل دەمەكێ من دیت ژمارەیەكا زۆر ژ ترومبێلێن ژ جورێ ئیڤا یێن عەسكرى هاتن هەمى خێزانێن ئەنفال بوویان بوون. ئەز گەلەك قەهریم و روندك ب چاڤێن مندا هاتنە خوار كو خێزان و نامویس و عەرزێن كوردان هوسا رەزیل ببن. هەر چەندە چ تشت من پێ چێنابیت بەلێ وژدانا من ئەڤێ چەندێ قەبیل ناكەت كورد هوسا رەزیل ببن. ب راستر كەزەبا من سوت و كڕێن ژ دلێ من یێ دهێت ئەز دجهێ خوەدا هشك ببوم و كەسێ هاژ من نینە ب تنمێ ئەز یێ دناف خوەدا دچم و د لاشێ خوەدا د حەلهم بۆ وى دیمەنێ وان خێزانێن هەژار و رەزیل و بێ خوەى و بێ خودان و نە هاوار نە بانگین و ل بەر دلوڤانیا لویلیا تڤەنگێن بەعسیان د نالن. جارەكێ ژ نشكەكێ ڤە خودانێ دوكانێ ئەبو ئەحمەدى ب زمانێ خوە یێ مویسلیانى گازى من كر و گۆت: ها ئەبو حەسەن تە ڤى خەلكى دبینى ئەڤرو دورا وانە و سوبەهى دورا وەیە؟ ب راستى دەمێ وەگۆتێ دین و دونیا د سەرێ مندا نەما و عاقلێ من فرى و سەودا چوو، هەر د جهدا ئەز رابوومە سەر پیان و ب دەنگەك توڕەى و بلند من گۆتێ: ئەڤە تو چ دبێژى من شولەپێ یە ئەو ل كیڤە و ئەز ل كیڤە؟ ئەو یێن هە ل شیمالى و ئەز ئەڤە ل مویسل تو دێ بوچى من ئەنفال كى و ئەڤە نە قەسێن زەلامانن بۆ دبێژى. زانى ئەز گەلەك توڕەبووم د جهدا رابى هات دەستێ خوە دانا سەر ملێ من و گۆت: ئەبو حەسەن خوە تورە نەكە و من بۆ یارى ئەڤ چەندە گۆت. من گوتێ یە یا خوە گۆت. راستى بیت یان ترانە بن ئەز ئەڤێ چەندێ ژ تە قەبیل ناكەم و ئەڤە دوماهیك جاربیت تۆ گوتنەكا هوسا بێژى ئەز و تۆ ژێك خلاس ئەز ئێدى ل دەڤ تە كار ناكەم تۆ ل مالا خوە و ئەز ل مالا خوە. كا حسابا من بكە و ژ ئەڤرو پێڤە ئەز ل دەڤ تە نابەم. پشتى ئەز هاتیمە مال ئەو خێزانا خوە هاتن و داخوازا لێبورینێ ژ من كرن بەلێ بەلێ من ئەو عەفى نەكر و من بریاردا ئەز مالا خوە ژ باژێرێ مویسل ڤەگویزمە باژێرێ زاخۆ من گوت بلا مان و مرن پێكڤە بیت بلا مرنا ب شەرەف بیت ئەڤە ماوێ دەهـ سالانە ئەز دگەل ڤى كەیى كاردكەم ئەڤە وژدانا عەرەبانە و هوسا دلوڤانى و براتیێ دگەل كوردان ب كار دئینن. ئها ئەڤە بوو وژدانا عەرەبان دگەل كوردان ئەڤە ئێك دیمەن بوو یا من ب چاڤێن خوە دیتى یا كو د مێشكێ عەرباندا بەرامبەرى كوردان. بلا كەس نەبێژیت: ئەم روندكێن تیمساحان بۆ كارەسات و مەرگەساتێن ب سەرێ كوردان هاتین د بارینن و ژ دەمێ دەلایڤا وان هەلكەفت دێكوردستانێ كەنە ب سەرێ بستكەكا گوشتى و دێ دگەل پاریەكى نانى داعویرن.
* عەلى حسێن بلال نوكە ل زاخۆ تاخێ گوندكى دژیت. ژ دایك بوویێ 1955ێ. نوكە دوكاندارە ل سویكا تارى كاردكەت ل ڕۆژا (20/4/2007)ى ژى هاتیە وەرگرتن.