ئۆجه‌لان : من مرۆڤی ئاكارو جەنگاوەری نرخ و بەهاكانم، لە ژیانی من دا پرەنیسیپ مەرجە، ئێوە دەتوانن من لێرە بكوژن، من لەوە ناترسم

Sunday, 27/12/2009, 12:00

گەلی كورد لە دژی ئۆپەراسیۆنەكان بۆ سەر ئیرادەی سیاسی لەسەر پێیە. بەشێك لە پیلانی پاكتاوكاری لەسەر ئیمرالی خراوەتە گەڕ. رێبەری گەلی كورد عەبدوڵَڵا ئۆجەلان ناڕەزایی نێشاندا لەسەر ئەوەی كە هەڵومەرجی ژیانی دەكەنە بابەتی سەودا و مامەڵە. ئۆجەلان وتی: من هیچ كاتێك مۆڵەت نادەم بەو سەودا و مامەڵەیە، هیچ كەسێك ناتوانێ من بەكاربێنێ و لەسەر ئەوەش ڕاگەیاند: كە بە سزای ژوور تاكەكەسی هەوڵ دەدەن بێ دەنگم بكەن. ئۆجەلان وتیشی: بە پێی فەلسەفەی من ئاماژە بە فكر، هەم مافە و هەم ئەركە، من مرۆڤی ئاكارو جەنگاوەری نرخ و بەهاكانم. رێبەری گەلی كورد عەبدوڵَڵا ئۆجەلان ڕایگەیاند كە لەگرتوخانەكە هەندێ گۆڕانكاری شكڵی كراون و وتیشی ڕاستكردنەوەی هەڵومەرجی ژیان دەكەنە بابەتی سەودا و مامەڵە، سنوردار كردنی هەندێ لە مافەكانی بۆ هەندێ ئامانجەو لەسەر ئەوەش ئۆجەلان ووتی، ئەوە هیچ ئەنجامێكی لێ ناكەوێتەوەو پێی لەسەر ئەوەش داگرت كە مل بۆ ئەو سەودا و مامەڵەیە نادات.
((بەرێوەبەری گرتوخانەكە پێی وتم تەلەفزیۆنێت نادەنێ، من كەسێك نیم كە بە تەلەفزیۆنێك هەڵخەڵەتێم، بە هیچ شێوەیەك مۆڵەت نادەم كە بەكارم بێنن، هیچ كەسێك ناتوانێ بەكارم بێنێ، من وەفادارم بە بەهاكانمەوە، 10 ساڵە تەلەفزیۆنیان پێ نەداوم، لە ئێستا بەدواشەوە ئەگەر نەیدەن ئەوە شتێكم لێ نایەت، هیچ شتێكم لە دەست ناچێ. ڕێبەری گەلی كورد عەبدوڵَڵا ئۆجەلان ڕایگەیاند كە هەڵومەرجی ژیانی دەكەنە بابەتی سەوداو مامەڵەو وتیشی ئەو چاوەڕوانیەم نییە كە هەڵوێستێكی تایبەتم لەبەرامبەر نیشان بدەن و ڕاشیگەیاند كە لە نێو هەزاران كەسی كە هەمان سزایان بۆ بڕاوەتەوە تەنیا تەلەفزیۆنیان بەو نەداوە، ئەوە دوو فاقیە، وەڵامێكی وەهاشی دایەوە بەو هەلوێستەی لەبەرامبەری نیشان دەدرێ: هەندێ كەس دەلێن من هاوكاری لەگەڵ دەوڵەت دەكەم داخۆ كەسێكی لەگەل دەوڵەت كار بكات دۆخی ئاوا دەبێ؟ من بەو كەسانەی كە دەلێن ئۆجەلان هەوڵدەدا گیانی خۆی ڕزگار بكات، دەلێم من تەنیا داوای ژیانم كرد، داوام كرد كە رەحەت هەناسە بدەم، ئەوەش مافی سروشتی هەموو كەسێكە، فەلسەفەی من ئەوەیە، ئەگەر هەوا هەبێ، مرۆڤ دەتوانێ بە هەموو شێوەیەك بژی، منیش لێرە دەژیم. ئۆجەلان لە دژی ئەو بانگەشانەی كە دەلێن فەرمان دەدا وتی، رێبەرایەتی من ڕێبەرایەتیەكی ئایدۆلۆژیە، دەرفەتی ڕێبەرایەتی سیاسی و كردەییەم نییە، ئەو ڕێبەرایەتیە دەكرێ سەدان ساڵیش بەردەوام بێ.
ڕیبەری گەلی كورد عەبدوڵَڵا ئۆجەلان ڕاشیگەیاند كە ئەوان هەمیشە باس لە نیگەرانیەكانی دەكات و لەسەر ئەوەش وەها درێژەی بە قسەكانیدا: بە من دەلێن بێ دەنگ و بە دەردی خۆتەوە دانیشە، باشە من چۆن قسە نەكەم؟ داخۆ مرۆڤ بێ قسە دەیكرێت؟ چۆن دەتوانێ بژی؟ بەپێی فەلسەفەی من قسە كردن و دەست نیشان كردنی فكر هەم مافە و هەم ئەركە، من مرۆڤی ئاكارم، ئاكاری منیش بەهێزە، من جەنگاوەری نرخ و بەهام، لە ژیانی من دا پرەنیسیپ مەرجە، ئێوە دەتوانن من لێرە بكوژن، من لەوە ناترسم. ئۆجەلان ڕایگەیاند كە كە دەبێ داخستنی دەتەپە زۆر وورد لێكۆڵینەوەی لەسەر بكرێ و هەڵسەنگێنرێ و لەسەر ئەوەش وتی: دادگای دەستوری بنەڕەتی هەموو پارتەكانی داخست، دەتەپە پێنجەمین یان شەشەمین بوو، دەبێ ئەوە باش مایەی تێگەیشتن بێ، ڕووكەشانە مامەڵە لەگەڵ كاروباری پارتی دەكەن، ناكرێ كە ئێوە كە وەك گۆڕینی لاستیكی ماشێنێك لە پارتێكی نوێ بڕوانن، چەمكی من بۆ سیاسەت، سیاسەتی دیموكراتیە، دەبێ سیاسەت دیموكراتیزە بكرێ و ناوەرۆكی پڕ بكرێتەوە.
ئۆجەلان ڕایگەیاند كە داخوازی دەستبەردان لە مافی هەروەزی، هەڵوێستێكە مایەی قەبوڵ نییەو گەلی كورد هەرگیز دەستبەرداری مافی كۆلێكتیڤی خۆی نابێ. ئۆجەلان وتی شەڕ چەندەش درێژە بكێشێ، كورد دەستبەرداری مافەكانیان نابن. ئۆجەلان پرسی گەلی كوردی وەك پرسی بوون بەناو كردو بۆچونەكانی دەربارەی نەتەوەپەرستی تورك دەربڕی و وڵامی لایەنگەلێكی دایەوە كە لە سیستەمی كەجەكە تێناگەن.
رێبەری گەلی كورد عەبدوڵَڵا ئۆجەلان قسەكانی سەرۆكی پێشوی میت سۆنمەز كۆكساڵ كە دەلێ ئەگەر ئۆجەلان داوای مافی كۆلێكتف بكات ئەوە شەڕ 25 ساڵی تر بەردەوام دەبێ، وەك قسەیەكی كە مایەی قەبوڵ نییە هەڵسەنگاند. ئۆجەلان وڵامی ئەو لایەنانەی دایەوە كە هەوڵ دەدەن داواكانی گەلی كورد ئاوەژوو بكەنەوە. ئۆجەلان باسی لە واتای كۆلێكتڤیزم یان هەرەوەزكاری كردو ووتی: كاتێ دوو مرۆڤیش بێنە لای یەك ئەوە كۆلێكتڤیزمە، كۆمەڵگە خۆی شتێكی هەرەوەزیە، واتە كۆلێكتیڤزمە. كۆمەڵگە خۆی شتێكی كۆلێكتیڤە، واتە كۆلێكتڤیزم دۆخی سروشتی كۆمەڵگە خۆیەتی، ئێمە چۆن نكوڵی لەوە بكەین؟ چۆن دەستبەرداری شتی وا دەبین؟ مافی تاك و كۆمەڵگا یەكتر تەواو دەكەن، مافی تاك و كۆلێكتیڤ وەك دوو ڕووی مەداڵیایەكە، هەموو شتێك یەك لایەنە نییەو ڕوویەكی تریشی هەیە. ئۆجەلان ووتی؛ بنەڕەیترین پرسی كورد پرسی بونە، كورد هەرگیز دەستبەرداری مافی كۆلیكتیڤی خۆیان نابن. ئۆجەلان لەسەر ئەوەش ووتی: 50 ساڵ تا 500 ساڵیش ‎شەڕ درێژە بكێشێ، كورد دەست لە مافە هەروەزیەكانی خۆیان بەرنادەن ناكرێ دەست لە مافەكانمان بەردەین، تۆ زمانم قەدەغە دەكەی، مرۆڤەكان ناتوان منداڵەكانیان بە كەلتورو زمانی خۆیانەوە گەورە بكەن، هەزاران كەس شەهید بوون، ژیانیان لە دەستدا، تا ئێستاش خوێن دەڕژێ، هەزاران كەس دەستگیركران، ئەوانە داخۆ بۆ مافی تاكەكەسی بوو؟ ئەوە هەڵوێستێكی ناجددی و نابەرپرسیارانەیە. ئۆجەلان سەرنجی بۆ سەر مەترسی نەتەوەپەرسستی تورك راكیشاو ووتی كە فاشیزمی هیتلەر و مۆسۆلینی ئەزمونی لەم فاشیزمەوە وەرگرتووە.
ئۆجەلان ڕایگەیاند كە هیچ پەیوەندیەكی ئەو نەتەوەپەرستە بە توركانەوە نییەو نەژادپەرستی توركیش خۆیان ئەو هەڵوێستە قەبوڵ ناكەن. ئۆجلان وڵامی ئەو لایەنانەی دایەوە كە لە سیستەمی كەجەكە تێناگەن و لەسەر ئەوەش وەها درێژەی بە قسەكانی دا: دەلێن كەجەكە كۆنفیدرالیزم بە بنەما دەگرێ و پێشنیار دەكا، ئەوە ڕاست نییە، پشنیاری من بۆ چارسەری سیستەمی كەجەكەیە، لە سیستەمی كەجەكەدا دەوڵەت وەك خۆی دەمێنێ، دەست لە دەوڵەت نادەین و كێشەمان بە دەوڵەتەوە نییە، دەست لە ناوەندێتی نادەین و نایەخەینە بەر گفتوگۆ، سیستەمی كەجەكە دەست لەسنورەكان نادات، كەجەكە لە سنورەكانی توركیادا لە واتای یەكێتی دیموكراتیدا، یەكێتی دیموكراتی نێوان تورك و كوردانە، واتە كۆنفیدرالیزمی دیموكراتی بە بنەما دەگرێ. ئۆجەلان ڕایگەیاند كە ئەگەر دەوڵەت كەجەكە وەك تاوانێك ببینێ ئەوا لە ئەوروپا و قەندیل و مەخمورەوە نایەنەوە. ئۆجەلان مەخموری وەك بەشێك لە سیستەمی كەجەكە هەڵسەنگاندو ئەنجومەنی گەل، دەستەی بەرێوەبەری و پاراستی ڕەوای مەخموری وەك سێ خاڵی سوری بەناو كرد. ئۆجەلان ووتی، كە هاتن و نەهاتنەوەی خەڵكی مەخمور پەیوەستە بەو سێ خاڵەوەو كاتێ ئەو سێ خاڵە ڕەچاو بكڕێ ئەو كاتە گەل بۆ خۆی بڕیار دەدا. ئۆجەلان ئاماژەی بەوە كرد كە بۆ پەكەكەش هەمان شتە. لەسەر ئەوەش ووتی: لە پەكەكەدا گروپی نیو ئۆتۆنۆم هەن، ئەو گروپە ئۆتۆنۆمانە 24 سەعات لەچیان، لە هەڵومەرجی چیادا دەژین و هەمیشە بەدوادا دەچن، لە هەر دەڤەرێك بە كوشتن و مەترسی كوشتن گەمارۆ دران، ئەوا لە هەڵومەرج و دۆخی خۆیان دا ناچار دەبن خۆ بپارێزن و بڕیار بدەن، هەر بۆ ئەوەش هەڵومەرجی ئەو گروپەكان لەوەدا نین، كە لە من یان موراد قەرەیلان یان قەندیلەوە فەرمان بگرن، من خۆم فەرمان بە پەكەكە نادەم، ئەوان دەستپێشخەری خۆیان هەیە، من ناتوانم بە هیچ كەسێك بلێم شتێك بۆ من بكەن و لە لایەنی جەستەییەوە زیان بە خۆتان بگەیەنن، خۆبەخۆ هەڵومەرجی ئێرەم بۆ شتێكی وا گونجاو نییە.
رێبەری گەلی كورد عەبدوڵَڵا ئۆجەلان ناڕەزایی نێشاندا لەسەر ئەوەی كە هەڵومەرجی ژیانی دەكەنە بابەتی سەودا و مامەڵەو ووتی: من هیچ كاتێك مۆڵەت نادەم بەو سەودا و مامەڵەیە، هیچ كەسێك ناتوانێ من بەكاربێنێ، لەسەر ئەوەش ڕاگەیاند: كە بە سزای ژووری تاكەكەسی هەوڵ دەدەن بێ دەنگم بكەن. ئۆجەلان لە بەشێكی تری لێدوانەكەیدا راوەستەی لە سەر سیاسەتی ئاكەپە كردو ئیسلامەتی ئەو پارتەی بە ئیسلامەتی موعاویە چواندو وتی: ئاكەپە دەیەوێت ئەو كوردانەی كە لە بواری دیمۆكراتیدا كار دەكەن بەكێشیان سەر هێلی خۆی بكا. ئۆجەلان گوتی: لە ناو پارتی داد وگەشەپێداندا دوو مەیل هەن كە یەكێكیان دیمۆكراتیە، بەڵام ئەو لایەنە ناتوانێت هیچ شتێك بەرامبەر بە لایەنەكەی دیكە بكات؛ چونكە گەمارۆ دراوەو بەم شێوەیە درێژەی بە قسەكانیدا: دەوروبەری دەگرن و هەڕەشەی لێدەكەن، لە دۆخێكدا وادا پێویست بە كوشتن ناكات، چونكە بەم شێوەیە پەیامی پێویست دەدرێت، ئەمەش ڕێبازێكی كۆنی دەوڵەتە، دەیەوێت بێدەنگی بكات، پەیامەكە ئاراستەی لایەنگرانی ئەو لایەنەیە،‌، بۆ كپكردنی دەنگیان پەیامێكی لەو جۆرە ئامانجەكەی دەپێكێت و ئەوانیش ناتوانن هیچ هەنگاوێكی دیكە بنێن. ئۆجەلان زهنیەتی لایەنی دیكەی ئاكەپەشی بەم شێویە ڕاڤە كرد: هەڵگرانی زهنیەتی فاشیستیش لە ناو ئاكەپەدا هەن كە بە رێبازی باوی دەوڵەت هەڵسوكەوت لە گەل پرسی كورددا دەكات و نایانەوێ ئەو پرسە چارەسەربكرێت، كورشات توزمەن یەكێكە لەوانە، باسی پاكتاوكردن دەكەن، ئامانجی ئاكەپەش لەو هەنگاوە ئەوەیە كە ئەو هێزە كوردیانەی قەدەغەكراو لەتوركیا پاكتاویان بكەن و ئەوانەی لە گۆڕەپانی دیمۆكراتیدا كار دەكەن بۆ لای خۆی بەكێشیان بكات، ئاكتۆر و لایەنگرانی ئەو هەنگاوە كێن؟ بریتانیا، ئەمەریكا، یەكێتی ئەوروپا و سەركردایەتی باشور و ئیراقن. ئۆجەلان لە بەشێكی دیكەی لێدوانەكەیدا باسی لەوە كرد كە هیچ كەسێك نییە لە توركیا دان بەوەدا نەنێت كە پرسی كورد هەیە، ئاكەپەش دەڵێت ئەو پرسە هەیە، باشە كە هەیە بۆچی چارەسەری ناكەیت؟ كێ دەستی گرتووە ‌؟
لەبەر ئەوەی سەری داوەكە لە دەستی كەسانی دیكە دایە و ئەوانیش تەنیا پرسەكەیان خستووتە بەر دەستی تۆ، تۆش چاوەڕوانی موڵەت وەرگرتنی لێیان؟! لەبەر ئەوەی پێت ناڵێن چارەسەری بكە، تۆش چارەسەری ناكەیت، داخۆ ئەوەندەش دووروویەتی و بێجددیەت دەبێت؟ پێویستە ئەمەش وا لێكبدرێتەوە. ئۆجەلان ئیسلامەتی ئاكەپەشی هەڵسەنگاندو گوتی: ئەو پارتە نوێنەرایەتی ئیسلامی ڕاستەقینە ناكات، بەڵكو نوێنەرایەتی ئیسلامەتی دەسەڵات دەكات و بە ئیسلامەتی سەردەمی خەلیفەی ئەمەوی، موعاویەی چواندو گوتی: وەك دەزانرێت موعاویەی كوڕی ئەبوسفیان، بەر لەوەی حەزرەتی محەمەد بگەرێتەوە مەككە هیچ كامێك لەمانە موسڵمان نەبوون، ئەوانە سەر بە چینی دەوڵەمەند و ئەرستۆكرات بوون، ئەوانە لە گەڵ كۆچكردن بوونە موسڵمان و لایەنگریان لە حەزرەتی محەمەد كرد، بەڵام هەر لە دوای وتاری ماڵئاوایی كە بە خوتبەی حەجەتلویداع ناسراوە، ‌دوای كۆچێ دوایی حەزرەتی مەحەمەد ئەوانە بە چەند رۆژێك گەڕانەوە سەر ژیانی پێشتری خۆیان، ئەو شتانەی كە بە سەر ئایینی ئیسلامیاندا هێناوە لە ئارادان، سەرەتا حەزرەتی عەلی و دواتریش حەزرەتی حوسێنیان لەكەربەلا كوشت، ئەمەشیان بەناوی ئیسلامیەتەوە ئەنجامدا. ئۆجەلان ئاماژەی بە دۆخی مونتەزی كرد كە چەند رۆژ لەمەوبەر لە ئێران مردو گوتی: بە درێژایی ژیانی، خۆی لە دەسەڵات دوورەپەرێز گرت، هەمیشە مەودایەكی خستە نێوان خۆی ‌و دەسەڵاتەوە‌، ئەو دژبەری هەڵوێستی ئایەتوڵَڵاعەلی خامەنەئی و ئەحمەدی نەژادە، من مونتەرزری بە نزیك لە هەڵوێستی خۆم دەزانم.
ئۆجەلان ڕایگەیاند كە داخوازی دەستبەردان لە مافی هەروەزی، هەڵوێستێكە مایەی قەبوڵ نییەو گەلی كورد هەرگیز دەستبەرداری مافی كۆلێكتیڤی خۆی نابێ. ئۆجەلان وتی شەڕ چەندەش درێژە بكێشێ، كورد دەستبەرداری مافەكانیان نابن. ئۆجەلان جارێكی دیكە پیشنیاری پیكهێنانی كۆمسیۆنی لێكۆڵینەوە لە ڕاستیەكانی دوبارە كردەوەو ڕایگەیاند: كۆمسیۆنەكە دەتوانێت، سەرجەم پرسەكانی توركیا چارەسەر بكات و ووتی: پاش ئەوەی كۆمسیۆنەكە دامەزرا، نە جیابونەوە، نە توندوتیژیش نامێنن. لەو بارەوە ڕێبەری گەلی كورد عەبدوڵڵائۆجەلان ڕایگەیاند: من دەزانم مردنی گەریلا و سەرباز، چۆن ئێشێكی هەیە، ئەوەشی كە بە ڕژانی دلۆپێك خوێن زیاترین ئازار دەچێژێت منم، هێشتاش مرۆڤەكان ژیانیان لە دەست دەدەن،‌ هەزران كەس مردن،17 هەزار كەس بونە قوربانی كوشتنەكانی بكەری نادیار، دەبێت ئەو كوشتنانە باش مایەی تێگەیشتن بن. ئۆجەلان وتیشی: دەبێت هیچ كەسێك سیاسەتی هەرزان نەكات و بە بیری هێنایەوە، هێشتاش پیشنیارەكەی من بۆ دامەزراندنی ئەكادیمیای سیاست پێك نەهاتووە. ئۆجەلان ڕایگەیاند كە ئاكەپە گوتەكانی ئەو، بە گوێرەی بەرژەوەندی خۆی كردەیی دەكات و بۆ ئەو مەبەستەش چەندین ئاكادیمایی سیاسەتی كردۆتەوە، وێرای زیانی مەعنەوی، زیانی ماددیش هەن و سەرنجی راكێشایە سەر دەرئەنجامەكان لەبورەداو وەها درێژەی بە ئاخاوتنەكەیدا: ‌سەدان ملیۆن دۆلار خەرج كران، ئەوە بە چ واتایەك دێت؟ ئەوە بە واتایی هەژاری زیاتر و پەرێشان بوونی گەلی ئاناتۆڵیە. ئۆجەلان جەختی كردوە، دەبیت هەموو لایەك بە شێوەیەكی جددی هەڵسوكەوت لەگەڵ پرسەكەدا بكات و ووتی: دەبێت پرسەكە لە ناوخۆدا، چارەسەر بكرێت و لەو بارەشەوە وەها بیروبۆچونی خۆی دەربڕی: باسی مۆدێلی ئەسپانیا دەكەن، بەڵام سپانیا كێشەكانی ناوخۆیی چارەسەر كردو چارەسەری دیموكراسی پێشخست، بەڵام پاشان بە ئاراستەی كاپیتالیزم دا چوو، ئێمەش ناچارین بە گوێرەی خۆمان پرسەكان چارەسەر بكەین، سپانیا و ئەوروپا بە گوێرەی كاپیتالیزم پرسەكانیان چارەسەر كرد، دەبێت ئێمەش بە گوێرەی ئانادۆل پرسەكان چارەسەر بكەین.
ئۆجەلان لە پێناوی چارەسەری پرسی كورددا، جارێكی دیكە پیشنیاری پیكهێنانی كۆمسیۆنی لێكۆڵینەوەی لە ڕاستیەكان دوبارە كردەوەو ووتی: بە دامەزراندنی ئەو كۆمسیۆنە، سەرجەم پرسەكانی توركیا چارەسەر دەبن، ئەو كات نە جیابونەوە نە توندوتیژیش نامێنن. لە سەر ئەوەش ئۆجەلان وەها بانگێكی لە حكو‌مەت كرد: دەبێت كۆمسیۆنی داپەروەری و لێكۆڵینەوە لە راستیەكان دامەزرێت، دەكرێت هەموو كێشەكان بەو كۆمسیۆنە چارەسەر بكرێن، ئێوە كۆمسیۆنەكە پیك بێنن، گوێبستی هەمووان بن، ئێوە وەرن بۆ ئێرەوە گوێبیستی بۆ چوونەكانم بن، گوێ لە لایەك بگرن، پاشان دەستنیشان بكەن و شێوازەكانی چارەسەری ڕیز بكەن، لە ڕاستی دا چارەسەری ئەوەش زۆر ئاسانە، پاش ئەوە هەموو ئەوانە كران، ئەو كات بڕوانن بزانن هیچ كێشەیەك دەمێنێت؟ ئەگەر كۆمسیۆنێكی 30 كەسی بەو شێوەیە دامەزرێ، ئەو كات دەبینرێت چۆن شەڕ ڕادەوەستێت. مادام دەڵێن، دڵ و ناوەندی چارەسەری پرسەكان پەرلەمانە، چارەسەریان بكە، بۆ كەس ڕێی لێ گرتوون؟ ڕێبەری گەلی كورد عەبدوڵََڵائۆجەلان ڕاشیگەیاند: لە گیراوانی گرتوخانەكانی: ئامەد، سێرت، باتمان، باقر كوی و مەدیادوە نامەی بۆ هاتوەوەو بەدەستی گەشتوون. ئۆجەلان بۆچونەكانی گیراوانی لە نامەكاندا لە سەر مەسەلەكان، پێی باشە و سڵاوی ئاڕاستەی هەموان كرد. ئۆجەلان لە كەسایەتی خەڵكی ئامەد و سێرت دا، سڵاوی ئاڕاستەی سەرجەم گەلی كورد كرد.